Nghị định áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân Việt Nam hoạt động nghệ thuật biểu diễn trên lãnh thổ Việt Nam và từ Việt Nam ra nước ngoài. Các tổ chức, cá nhân nước ngoài tham gia hoạt động nghệ thuật biểu diễn trên lãnh thổ Việt Nam và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động nghệ thuật biểu diễn.

Ca khúc Con đường xưa em đi từng gây xôn xao dư luận về việc cấp phép phổ biến.

Theo đó, hoạt động nghệ thuật biểu diễn là ra những sản phẩm nghệ thuật được định hình dưới dạng văn bản, âm thanh, hình ảnh để truyền đạt trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các phương tiện kỹ thuật tới công chúng dưới các hình thức biểu diễn nghệ thuật; lưu hành bản ghi âm, ghi hình có nội dung biểu diễn nghệ thuật. Loại hình nghệ thuật biểu diễn bao gồm: Sân khấu, âm nhạc, múa và các hình thức diễn xướng dân gian từ truyền thống đến hiện đại của Việt Nam và thế giới.

Theo Nghị định 79 trước đây, việc cấp phép biểu diễn nghệ thuật được tách thành hai nhóm với tác phẩm sáng tác trước năm 1975 hoặc của người Việt Nam sinh sống, định cư ở nước ngoài và tác phẩm sau năm 1975.

Với tác phẩm sáng tác sau năm 1975 sẽ không cần phải cấp phép phổ biến mà chỉ cần cấp phép biểu diễn theo từng chương trình cụ thể. Tuy nhiên, với tác phẩm sáng tác trước năm 1975 và của người Việt Nam ở hải ngoại phải được cấp phép phổ biến, sau đó mới được đưa vào các chương trình biểu diễn nghệ thuật. Như vậy, nghị định mới đã bỏ quy định cấp phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu.

Ông Trần Hướng Dương, Cục phó Cục Nghệ thuật Biểu diễn cho hay, với những quy định mới, Cục sẽ chuyển từ tiền kiểm (kiểm tra trước sự kiện) sang hậu kiểm (kiểm tra sau sự kiện) là chủ yếu. Nhưng việc hậu kiểm cũng không nhằm bắt lỗi mà để tạo điều kiện cho hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Tất nhiên những đơn vị, cá nhân vi phạm vào các điều cấm sẽ bị xử lý nghiêm.

Ông Trần Hướng Dương cũng kỳ vọng, những quy định mới này sẽ góp phần để công chúng được thưởng thức đầy đủ nhất những tác phẩm hay, có ý nghĩa, lành mạnh.

Nghị định số 144/2020/NĐ-CP sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/2/2021.

Tình Lê

Chất vấn nóng lãnh đạo Cục về cấp phép ca khúc trước năm 1975

Tại cuộc họp báo thường kỳ quý I/2017 của Bộ VHTT&DL, vấn đề nóng nhất mà báo chí quan tâm vẫn là vấn đề xung quanh việc cấp phép cho các ca khúc sáng tác trước năm 1975.

Nhu cầu sống vui sống đẹp ngày càng cao, chị em bây giờ chơi hoa không còn là ra chợ ôm một bó hồng hay chục ly về thả tự do trong chiếc lọ thuỷ tinh nữa.

Trên các hội nhóm, cộng đồng yêu hoa xuất hiện không ít người sở hữu vài trăm chiếc lọ hoa, trị giá hàng tỷ đồng. Nhiều chiếc trong số đó là hàng nhập khẩu châu Âu, có chiếc là hàng gốm truyền thống, vẽ độc bản với giá vài triệu. 

Chị Vũ Khánh Linh (Hà Nội), một người yêu hoa từ nhỏ, cho biết, gia tài của chị lên đến vài trăm chiếc bình. “Mọi người hay hỏi là nhờ yêu hoa rồi nghiện bình hay nghiện bình rồi yêu hoa. Mình rất khó trả lời vì từ nhỏ mình đã yêu gốm, thích những đồ thủ công bằng gốm, sành, sứ. Có những chiếc bình mình mua bằng tiền học bổng của ngày sinh viên, đến giờ vẫn giữ”.

Tuy vậy, chị Linh cho rằng, nếu không có sở thích sưu tầm đồ gốm như chị thì những người yêu hoa không cần thiết phải mua quá nhiều bình. Chị cho rằng, người cắm hoa đẹp là người biết tận dụng được những thứ mình có trong tay để tạo nên một tác phẩm đẹp. 

Nếu nói về số lượng bình hoa, chị Phạm Thị Huệ (Hà Nội) tiết lộ, chị đang có khoảng gần 100 chiếc. Nhiều bình trong số đó là hàng nhập khẩu châu Âu. 

Chị cho rằng, bình hoa là một yếu tố quan trọng, chiếm tới 50% để quyết định việc cắm một bó hoa đẹp. Tuy nhiên, chị cũng cho rằng không nhất thiết phải có nhiều lọ hoa, cắm hoa mới đẹp. “Bạn chỉ cần sở hữu vài chiếc bình, càng mộc, càng đơn giản và phù hợp với không gian nhà bạn là hoàn toàn có thể tự tin phiêu cùng hoa”.

Lựa chọn bình dân hơn, chị Nguyễn Oanh (Hà Nội) cho biết, chị chỉ sở hữu khoảng 50 chiếc bình, chưa kể các bình nhỏ decor. Giá cả của bình dao động từ 200-300 nghìn đồng tới 2-3 triệu/chiếc. Chị cũng tiết lộ, gia tài của mình có thể là nhiều với mặt bằng chung nhưng không thể so sánh với nhiều chị em trong cộng đồng yêu hoa. 

“Thực ra tùy vào điều kiện của người chơi hoa có thể sở hữu nhiều lọ hoa hay không, quan trọng nhất vẫn là biết cách chọn mua những dáng bình dễ cắm được nhiều loại hoa. Nhiều khi mình cắm hoa vào 1 chiếc nồi kho cá, 1 chiếc ấm trà, hay là 1 cái bình thủy tinh để rót nước mà nó cũng mang tới một màu sắc cực kì lạ mắt và ấn tượng. Vậy nên không nhất thiết phải sở hữu quá nhiều bình, biết được cái bình nào phù hợp với hoa là đã rất ổn rồi”, chị Oanh nói.

Chơi hoa nhập khẩu, giống ngoại

Các loại hoa được ưa chuộng bây giờ không chỉ là những loại hoa nội, phổ biến như hồng, cúc, ly, đồng tiền… nữa. Chị Trang, chủ một shop hoa online ở Hà Nội, chia sẻ, khoảng 5% khách hàng của chị cứ thấy hoa lạ là mua. Ví dụ năm nay hoa mẫu đơn đang “hot” và có giá dao động từ 150 tới 900 nghìn đồng/bó 10 bông hoa.

Hoặc thời điểm Tết, các chị em thường đầu tư những loại hoa lạ và đắt tiền hơn như đào đông, mai Mỹ, đào Sakura…

Cắm hoa mix theo set (kết hợp nhiều loại hoa lại với nhau) cũng đang là một xu hướng mà người yêu hoa ưa thích. “Thời gian gần đây, khách hàng cũng hay hỏi các set mix để cắm cho mới mẻ. Để có 1 set mix đẹp và chất lượng thì giá thành bó hoa rất cao. Người cắm phải dùng sự khéo léo để đưa set mix đó lên bình một cách tinh tế”.

Để có một bình hoa ưng ý, chị Oanh thường chi từ 100-600 nghìn đồng cho mỗi lần mua hoa. “Nếu là các loại hoa hồng nội hoặc các loại hoa phổ biến thì mỗi lần cắm dao động khoảng 100-300 nghìn, còn hoa ngoại nhập thì dao động trong khoảng 200-600 nghìn. Mỗi tuần, mình mua hoa khoảng 2-3 lần, có khi nhiều hơn, ít hơn tùy thuộc mùa hoa hoặc tâm trạng, thời gian cho phép”, chị Oanh chia sẻ.

Nếu như hầu hết chị em cắm hoa theo cảm tính, quan sát của người khác rồi học hỏi thì chị Huệ dành thời gian cho sở thích này cầu kỳ hơn.

Vì yêu thích phong cách cắm hoa phương Tây nên chị thường mua rất nhiều sách nguyên gốc của các tác giả phương Tây về nghiên cứu. Chị cũng tham gia workshop của những chuyên gia dạy cắm hoa phong cách phương Tây có tiếng của quốc tế để học hỏi và nâng cao kỹ năng dù nhu cầu cắm hoa của chị chỉ để phục vụ trong gia đình. 

Về việc chọn loại hoa, đôi khi chị cắm hoa theo mùa, rất rẻ, nhưng cũng có khi cắm mix một bình hoa nhập khẩu thì giá thành rất cao. Để tiết kiệm chi phí, chị thường dưỡng hoa rất kỹ để hoa tươi lâu. Bó hoa đắt nhất chị từng mua lên đến 2 triệu đồng.

'Vợ vui thì cả nhà vui'

Là một người nghiên cứu về tâm lý học, chị Khánh Linh cho rằng tâm lý của mỗi cá nhân bị ảnh hưởng đáng kể bởi môi trường sống. Vì thế, chị cắm hoa để cân bằng tâm lý của mình và cũng để tạo ra một không gian sống đẹp cho gia đình. Với chị, cắm hoa như một liệu pháp thư giãn và cân bằng tâm lý. 

Còn với chị Oanh, ngày xưa chồng chị có lúc thắc mắc tại sao lại bỏ thời gian, tiền bạc vào việc “vô bổ” này. Nhưng khi quan sát thấy có lọ hoa tươi trong nhà thì nhà cửa đẹp hơn, gọn gàng hơn, mọi người vui hơn, chồng chị cũng quen với việc đó. “Thậm chí hôm nào không thấy có hoa hoặc lâu không thấy mình cắm hoa là anh lại thắc mắc và tự tặng hoa cho mình”.

Đồng cảm với điều này, chị Cao Thanh Thuỷ - một trong những “cao thủ” trong hội chơi hoa – cho rằng, khoản tiền chơi hoa là khoản chi tiêu cực kỳ xứng đáng. Bởi vì khi người phụ nữ trong nhà vui thì cả nhà đều vui. 

Chồng chị cũng ủng hộ sở thích này của vợ. Thậm chí, anh còn là “trợ lý” cắm hoa của chị Thuỷ, tích cực nhặt lá tuốt gai và dọn dẹp “bãi chiến trường”. 

"Mấy chục năm lăn lộn khắp mọi miền đất nước, bề ngoài đã tàn tạ. Chỉ có một cái tôi tin không thay đổi, đó là lòng yêu nghề".

- “Bí thư tỉnh ủy” là lần đầu tiên phim truyền hình Việt Nam đưa một nhân vật chính luận lên màn ảnh. Ông gặp khó khăn gì đảm nhận vai chính trong phim?

- Bí thư Hoàng Kim lấy nguyên mẫu từ bí thư tỉnh ủy Vĩnh Phúc Kim Ngọc - lá cờ đầu trong việc phát triển nền nông nghiệp đất nước, từ chỗ thiếu đói trầm trọng tới mức xuất khẩu đứng thứ hai thế giới. Ông là người rất nổi tiếng, được mọi người yêu quý, vì thế mỗi người đều có hình ảnh riêng về ông trong lòng. Người diễn viên phải làm thế nào để cái mình thể hiện trở thành cái chung của mọi người. Hơn nữa, tầm nhân vật của ông rất lớn, nếu chúng ta làm không tới sẽ rất đáng tiếc. May mắn là nhiều người thân, bạn bè ông còn sống nên tôi có cơ hội tìm hiểu về cuộc đời một con người công lớn và có những lúc tưởng như có tội.

Bản thân tôi sinh trưởng ở Hà Nội nên việc cầm cầy cuốc không đơn giản. Cũng may lứa chúng tôi lớn lên trong những năm tháng chiến tranh, khi sơ tán tham gia gặt, đập lúa nên việc nhà nông không quá xa lạ.

- Người Tràng An có phong cách thanh thoát, nhàn tản nhưng bản thân ông thường vào những vai trắc trở, nhiều tâm trạng. Vì sao vậy?

- Nếu nhìn tôi bên ngoài chắc không ai nghĩ tôi giống nhân vật của mình. Ở nhà tôi xung quanh tiếng cu gáy, tôi lại có một mảnh vườn nhỏ ở Thạch Thất - Hà Tây. Những lúc làm phim xong, tôi về đó nghỉ ngơi, chơi với chó, mèo, gà, vào vườn chăm sóc hoa, ra ao xem cá thả - cái thú điền viên kiểu người ưa nhàn tản. Tôi xuất thân làm nghề dạy học, phong thái chậm, nói năng cũng vừa phải, không quyết liệt như những nhân vật của tôi. Nhưng lúc diễn, tôi không còn là tôi nữa. Khi đóng Năm Sài Gòn trong Bỉ vỏ, tôi phải thể hiện ra chất một tay anh chị nhưng khi hóa thân một đảng viên cộng sản trung kiên, tôi phải sáng tạo cho mình một thần thái, cốt cách cao quý. Bí thư Kim Ngọc xuất thân từ bần cố nông, ít được học, kiến thức đều thu lượm từ nhân dân nhưng có một tầm nhìn vượt thời gian. Tôi không bao giờ dám mơ tưởng mình sẽ thể hiện một cách trọn vẹn nhưng tôi hy vọng tải được phần nào cái hồn, cái thần của ông Kim Ngọc.

-Cả năm trời theo đoàn phim “Bí thư tỉnh ủy”, điều gì khiến ông ghi nhớ?

- Chưa bao giờ tôi đến một vùng đất nào mà nhân dân lại yêu nhân vật trong phim đến thế. Kim Ngọc chính là bí thư của họ và ông là người để lại cho họ nhiều tình cảm trân trọng. Ở đâu mọi người cũng hỏi, ai là người đóng ông Kim Ngọc, rồi nhìn ngắm, đánh giá xem tôi có phù hợp với vai không. Cảm động nhất là lần tôi quay cảnh bí thư về họp với nhân dân, một số bà lão kéo lên chùa xem rồi khóc. Tôi ngạc nhiên hỏi: “Cảnh chúng cháu quay không có gì xúc động, sao các bà lại khóc?”, các cụ trả lời: “Tôi xem các anh làm, tôi thấy nhớ và thương ông Kim Ngọc quá”. Về sau tôi mới biết, tám bà cụ là những cán bộ trẻ thời ông Kim Ngọc, đã trực tiếp thực hiện việc khoán hộ của ông, chứng kiến cảnh ông bị khiển trách.

NSƯT Lan Hương (trái) vào vai vợ bí thư Hoàng Kim.

- Bốn mươi năm sự nghiệp, kinh qua rất nhiều dạng vai, ông ấn tượng nhất với những vai diễn nào?

- Tại khu vườn của mình, tôi có treo hình những bộ phim tôi thích từ hàng chục phim nhựa và hàng trăm phim truyền hình. Thứ nhất là phim đầu tay Bài ca ra trận, thứ hai là Bỉ vỏ- phim video đầu tiên của Việt Nam, tôi vào vai Năm Sài Gòn. Sau nữa là bộ phim năm 2000 - Mê Thảo thời vang bóng. Phim truyền hình, tôi ưng ý với Mùa lá rụng, Chạy ánvà bây giờ là Bí thư tỉnh ủy. Đó là những mốc dấu mà sau này khi không thể làm gì nữa, tôi sẽ nghĩ đến nó.

- Một diễn viên nổi tiếng như ông tại sao không khuyến khích con trai Lê Vũ Long đi tiếp với nghề diễn khi anh ấy đã có những vai rất ấn tượng?

- Gia đình nhà tôi lạ lắm, từ ông tôi, mẹ tôi, anh em tôi đến các con tôi đều làm nghệ thuật, nhưng mỗi người chọn cho mình một con đường riêng. Ông tôi bên tuồng, mẹ tôi là diễn viên kịch nói, dì là diễn viên ca múa, tôi làm điện ảnh, các em bên sân khấu, con trai và con dâu làm diễn viên ballet. Điều đặc biệt là tất cả đều từng tham gia đóng phim. Chúng tôi coi mảng đó là mảng tụ họp gia đình.

Các đạo diễn nhiều lần gặp tôi bày tỏ ý muốn Vũ Long tiếp tục đóng phim nhưng con tôi có sự nghiệp riêng. Năm nay Long cũng gần 40 tuổi và có những thành công ở nghề múa. Tôi tôn trọng quyết định của con. Có những phim nhựa mời nhưng Long không tham gia vì đưa đoàn múa đi lưu diễn. Được cái này mất cái khác, nhưng tôi rất muốn con trai theo nghề diễn.

- Vũ Long từng nói, nghề múa và nghề diễn đều không đủ đảm bảo thu nhập, khiến đời sống người nghệ sĩ bấp bênh. Đứng từ góc độ người có cả gia đình theo nghệ thuật, ông nghĩ sao về câu: “Cơm áo không đùa với khách thơ”?

- Cái đó là rõ ràng. Ngay như tôi đây, bây giờ đã về hưu, xem lại quá trình mình sống cũng phải thừa nhận, không sống được bằng tiền làm nghệ thuật. Bố con tôi yên tâm làm nghệ thuật đến ngày hôm nay đều nhờ hậu phương đằng sau. Hậu phương ấy lo chuyện kinh tế, ổn định chuyện gia đình. Nếu không có vợ tôi, không có cửa hàng cắt tóc con con dưới nhà, không có công việc đầu tắt mặt tối của cô ấy, chắc cha con tôi không thể làm gì được.

Dũng Nhi cho rằng, vai diễn trong "Bí thư tỉnh ủy" có thể xem là một mốc của cuộc đời ông.

- Người phụ nữ đứng sau ông chăm lo mọi việc để ông có thể đi theo đoàn phim cả năm trời. Ông tạo niềm tin thế nào cho vợ?

- Vợ tôi cũng từng đóng phim, từng đi cùng với tôi trong các đoàn phim và những cảnh tôi đóng, kể cả những cảnh yêu đương, cô ấy chứng kiến ngay ở trường quay nên rất hiểu nghề tôi làm. Cho nên vợ tôi coi nghề của tôi không phải công cuộc trăng hoa mà là lao động thực sự. Chính vì thế những chuyện ghen tuông theo kiểu người đời hay tưởng tượng không bao giờ có ở gia đình này. Huống hồ, bản thân tôi từng là một giáo viên. Tạng nhà giáo không cho phép tôi có những chuyện động trời giống các “nghệ sĩ nhớn” khác. Tôi vẫn luôn quan niệm mình là diễn viên nghiệp dư và tôi chỉ làm công việc yêu thích của mình chứ không dùng nó làm phương tiện cho những mục đích mờ ám khác.

- Ngày xưa, điều gì khiến ông chuyển từ nghề giáo sang nghề diễn?

- Tôi là sinh viên Cao đẳng Sư phạm Hà Nội. Có lần tôi tiễn mẹ đi công tác (mẹ tôi là diễn viên đoàn kịch Trung ương), phó đạo diễn đoàn phim Bài ca ra trậnđang tuyển diễn viên gặp tôi và quyết định mời tôi đóng vai Lê Mã Lương. Lúc ấy, tôi có quyết định nhập ngũ, đoàn phim lên can thiệp nhưng các anh bên quân đội trả lời: “Cứ để cho cậu ấy đi. Chúng tôi cần những Lê Mã Lương thật ngoài mặt trận chứ chưa cần Lê Mã Lương trên màn ảnh”. Năm 1973 ký hiệp định Paris, hai anh tôi đã hy sinh, gia đình tôi trong diện chính sách nên tôi được phân công trở lại trường. Khi đó, bộ phim vẫn chưa khởi quay, đoàn đã tìm được một người đóng vai Lê Mã Lương nhưng cuối cùng mọi người lại quyết định giao vai ấy cho tôi.

Sau đó tôi vừa đi dạy, vừa tiếp tục tham gia làm phim như Sao tháng Tám, Từ một cánh rừng, Dòng sông Lam… Mỗi ngày tôi lao động khoảng 16 tiếng. Năm 1979, tôi dạy trường Lê Ngọc Hân, đang lo phần giáo án cải cách chương trình 12 năm, công việc rất nặng. Phòng giáo dục đặt vấn đề: hoặc ở lại với nghề giáo, hoặc chuyển hẳn sang làm phim vì sức con người khó có thể kham được nhiều thứ. Thế là tôi chuyển về Hãng phim truyện Việt Nam. Công việc của tôi bắt đầu với thư ký đạo diễn - cấp bậc thấp nhất, đứng sau trợ lý và phó đạo diễn. Nhiều người hỏi tôi, đã làm nhiều phim, sao không xin thẳng là đạo diễn? Thực ra tôi yêu nghề này và muốn theo đuổi nó chứ tôi không ham chức danh. Tôi muốn đi lên từ đầu, bởi người học được nhiều nhất từ đạo diễn chính là thư ký.

- Phải chăng vì không ham chức danh nên đến giờ ông vẫn chỉ là diễn viên Dũng Nhi?

- Tôi ở bên đạo diễn nhưng nếu xét công việc đạo diễn thì tôi không có tác phẩm. Cho đến tận cuối đời, tôi vẫn là phó, dù có những phim tôi làm tất. Vì thế, tác phẩm đó không phải của tôi - không ai phong danh hiệu cho người thứ hai, đó cũng là lẽ thường. Tôi đi bộ đội về nhưng tôi không tham gia được Hội cựu chiến binh vì tôi không có thời gian. Tôi là giáo viên nhưng không ở Hội cựu giáo chức. Tôi đóng phim mà không hề ở Hội điện ảnh. Có lần tôi viết đơn gia nhập Hội điện ảnh, người ta bảo hãy cố gắng phấn đấu nữa, nhưng tôi đã phấn đấu đến tận lúc về hưu vẫn không ai nói năng gì. Nhiều người bảo tôi sao không viết lý lịch nghệ thuật của mình để xin phong tặng nghệ sĩ ưu tú, tôi nghĩ cơ chế “xin - cho” chúng ta đang phấn đấu bỏ, tại sao giờ lại đi xin. Ai xứng đáng gì thì trao cho người ta chứ.

Ngọc Trầnthực hiện
Ảnh: VFC