Nhận định, soi kèo Al

Lật lại vụ tàu chiến Mỹ bắn tung máy bay Iran chở 290 người

Ông Rouhani đã dùng con số 290 trong một thông điệp trên Twitter ngày 6/1. "Những người nhắc đến con số 52 cũng nên nhớ đến con số 290. #IR655. Đừng bao giờ đe dọa đất nước Iran", ông tuyên bố. 

Con số 52 ý nói về số địa điểm Tổng thống Donald Trump dọa sẽ tấn công ở Iran nếu Tehran trả đũa vụ Mỹ không kích giết chết tướng Iran Qasem Soleimani. Cái chết của vị chỉ huy này ngày 3/1 đã thổi bùng căng thẳng và giữa Tehran với Washington.

Năm 1988, bầu không khí Vùng Vịnh cũng ở trong tình trạng tương tự. Trong hơn một năm, Hải quân Mỹ cam kết bảo vệ các hoạt động vận tải thương mại qua Vịnh Ba Tư bị đe dọa bởi "cuộc chiến tàu dầu", một nhánh của cuộc chiến Iran - Iraq năm 1980-88. Iran đã tìm cách ngăn chặn tiếp tế của Iraq qua các khu vực của Vịnh Ba Tư, đặt mìn và bắn tên lửa vào các tàu thuyền.

Năm 1987, một chiến cơ Iraq nhầm tàu khu trục USS Stark là tàu dầu Iran nên nã 2 tên lửa vào chiến hạm này. Tổng cộng 37 thủy thủ Mỹ đã thiệt mạng.

Vào ngày 14/4/1988, một quả mìn Iran đã đánh trúng tàu khu trục USS Samuel B. Roberts, khiến tàu gần như đứt đôi. Bốn ngày sau, các tàu chiến Mỹ được giao nhiệm vụ phá hủy các giàn khoan của Iran giao đã đấu tên lửa với một tàu Iran khiến tàu này bị chìm.

Vịnh Ba Tư nóng như "chảo lửa" vào ngày 3/7/1988 khi chuyến bay 655 của Iran Air khởi hành từ Bandar Abbas. Đây là một sân bay quân - dân sự và quân đội Iran khi đó vừa chuyển tới một số chiến cơ F-14, theo điều tra của Mỹ về vụ việc. Quân đội Mỹ tin dàn F-14 đó được trang bị tên lửa Maverick, có thể tấn công các tàu nước này trong phạm vi bán kính 16km.

Trước đó một ngày, một trong số những chiếc F-14 đó đã bị tàu tuần dương USS Halsey cảnh báo vì lượn quá gần tàu Mỹ. Đến sáng ngày 3/7, tàu USS Vincennes tham gia chiến đấu cùng tàu khu trục USS Montgomery nã hỏa lực vào các pháo hạm Iran đang đe dọa một tàu dầu Pakistan ở Vùng Vịnh, theo báo cáo của phía Mỹ. Vụ việc đang diễn ra thì máy bay 655 của Iran Air rời Bandar Abbas, khoảng một nửa giờ sau thời gian khởi hành đã định.

Điều tra sau đó của Hải quân Mỹ cho thấy máy bay của Iran đang di chuyển theo một tuyến hàng không thương mại được chấp thuận và tự nhận là máy bay dân sự qua các tần số kiểm soát không lưu. Nhưng phi công Iran không được khuyến cáo về những hoạt động thù địch đang diễn ra trong khu vực, dù tháp kiểm soát ở Bandar Abbas trước đó từng cảnh báo về những vụ tương tự trong cuộc chiến, theo báo cáo của Mỹ.

Báo cáo cho biết thêm, chiếc máy bay Iran không phản hồi trước cảnh báo từ các tàu chiến Mỹ và thành viên phi hành đoàn không theo dõi các kênh phát tin tức về khu vực. 

Trên USS Vincennes, tàu trưởng nhận tin có một máy bay lạ mà radar phát hiện không phản hồi các cuộc gọi. Ông được thông báo không chuẩn xác rằng đó có thể là một chiếc F-14 của Iran. Nếu máy bay lạ mang theo các tên lửa Maverick, tàu trưởng Mỹ có chưa đầy 5 phút để quyết định liệu chiến hạm của ông có gặp nguy hiểm không và ông đã quyết định khai hỏa. Và chỉ 7 phút sau khi cất cánh, chiếc Airbus A300 của Iran Air trúng các tên lửa phóng đi từ tàu tuần dương Mỹ. Mỹ sau đó gọi đây là "một vụ tai nạn đáng tiếc và thương tâm".

Iran đã kiện chính phủ Mỹ lên Tòa án Công lý Quốc tế năm 1989. Năm 1996, hai bên dàn xếp với nhau, và phía Mỹ phải trả hàng chục triệu đôla bồi thường cho các gia đình nạn nhân.

Hai ngày sau khi chuyến bay 752 của Ukraine International Airlines rơi xuống ngoại ô Tehran ngày 8/1, nhiều nhà lãnh đạo thế giới nêu khả năng phòng không Iran có thể đã bắn nhầm vào máy bay.

Thủ tướng Justin Trudeau của Canada, nước mất 63 công dân trong vụ việc, nói rằng tình báo nước ông và thông tin do các đồng minh cung cấp cho thấy chiếc Boeing 737 bị bắn hạ bởi một tên lửa đất đối không của Iran. Thủ tướng Anh Boris Johnson cũng nghĩ như vậy.

Vụ máy bay Ukraina bị rơi ở Tehran:

Máy bay Ukraina rơi ít phút sau khi cất cánh và trong lúc Iran đang nã tên lửa vào các căn cứ chứa quân Mỹ ở Iraq. Khi đó, cả thế giới đang theo dõi xem liệu ông Trump có ra lệnh tấn công đáp trả Iran hay không. Và bầu không khi ở Vịnh Ba Tư cũng không khác gì hồi năm 1988.

"Ai cũng có thể phạm sai lầm với phía bên kia", ông Trump nói ngày 9/1 về thảm kịch máy bay Ukraina. "Tôi có nhiều nghi ngờ".

Thanh Hảo

Trước đó, ông Đình là giáo viên dạy Toán tại một trường tiểu học trong làng, trong suốt 12 năm. Sau đó, ông còn giữ chức hiệu trưởng. Đến năm 1988, vì vi phạm chính sách kế hoạch hóa gia đình khi sinh con thứ 2 (để kiểm soát dân số, đầu năm 1980, Trung Quốc ban hành chính sách mỗi gia đình chỉ sinh 1 con), ông chủ động xin nghỉ việc và từ chức hiệu trưởng.

Sau khi từ chức, năm 2003, ông Đình xin việc ở nơi khác, phải dùng chứng minh thư đến đồn cảnh sát xin giấy phép tạm trú. Lúc này, ông nhận ra hộ khẩu của gia đình là "hộ khẩu ma" vì đã bị người khác làm giả để sử dụng.

Không có hộ khẩu, ông Đình chỉ làm việc vặt trong nhà suốt 10 năm. Đến năm 2013, người này mới được làm lại hộ khẩu. Cảnh sát thông báo, hộ khẩu nhà ông Đình bị người khác chiếm dụng.

Ông chia sẻ, người chiếm dụng hộ khẩu của gia đình tên Trần Song Thành ở cùng làng. Khi chiếm dụng hộ khẩu, ông Thành thay ông Đình nhậm chức hiệu trưởng trường và đổi tên mình thành Tôn Quốc Đình.

Trả lời truyền thông, ông Trần Song Thành cho biết: “Tôi chỉ dùng tên Tôn Quốc Đình khi làm việc”. Nói về lý do chiếm dụng hộ khẩu, ông Thành trả lời: “Sau khi tôi tốt nghiệp đại học, trường tiểu học của làng có điều chỉnh lại đội ngũ giáo viên và không nhận thêm biên chế. Thời điểm đó, Tôn Quốc Đình nghỉ việc, nên tôi dùng tên này để bắt đầu công việc và dạy học”.

“Năm 1995, tôi phải tham gia kỳ thi một kỳ thi, sau khi trúng tuyển phải làm hộ khẩu. Lúc đó, hồ sơ của tôi đều đứng tên Tôn Quốc Đình, nên tôi đã đến đồn cảnh sát để đăng ký hộ khẩu dưới tên này. Chứng minh thư tên Trần Song Thành của tôi cũng đã bị hủy bỏ", ông Thành nói thêm.

Năm 2013, ông Tôn Quốc Đình được khôi phục lại hộ khẩu. Nhưng đến năm 2017, Trần Quốc Thành lại đổi hộ khẩu về tên Tôn Quốc Đình. Cũng trong thời gian này, ông Thành đến tuổi nghỉ hưu và đã tìm đến ông Đình để thỏa thuận bồi thường.

Trong thỏa thuận quy định như sau: "Tồn tại việc Trần Song Thành sử dụng tên của Tôn Quốc Đình làm giáo viên. Sau khi nghỉ hưu, Trần Song Thành sẽ gửi cho Tôn Quốc Đình 7.200 NDT/năm (hơn 24 triệu/năm) tiền lương hưu".

Tuy nhiên, ông Đình cho biết ông Thành chỉ đưa 7.200 NDT (hơn 24 triệu) vào năm đầu tiên. Từ đó về sau, ông Thành không đưa cho ông Đình bất kể khoản bồi thường nào.

Giải thích về điều này, ông Thành chỉ nói: “Hiện tại tôi chỉ nhận được hơn 3.000 NDT/tháng (hơn 10 triệu/tháng) tiền lương hưu. Tôi vẫn luôn biết ơn Tôn Quốc Đình. Tôi chưa từng nói sẽ không gửi tiền bồi thường cho ông ấy. 2 năm qua, tôi xây nhà nên phải vay nợ nhiều nơi. Nếu có thể, tôi hy vọng ông Đình có thể giảm số tiền bồi thường xuống".

Sau khi câu chuyện này được chia sẻ trên mạng xã hội, Phòng Giáo dục quận Phù Câu, Hà Nam, Trung Quốc, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật, cảnh sát và các phòng ban khác đang vào cuộc điều tra về vấn đề này và tình trạng gian lận hộ khẩu.

An Dương (Theo Sohu)