Nhận định, soi kèo Shandong Taishan vs Dalian Yingbo, 14h30 ngày 28/2: Điểm tựa sân nhà

Đối với môn tiếng Anh, làm thế nào để có thể tự học, tự ứng dụng vốn từ vựng vào cuộc sống để giúp phát huy hiệu quả việc học và làm càng cần được chú trọng.

Những nội dung như rèn kỹ năng tự học cho học sinh để trở thành những công dân toàn cầu, đạt thành công trong tương lai, nội dung đã được thảo luận tại buổi tọa đàm với chủ đề “Phát triển kỹ năng tự học để thành công trong tương lai” vừa diễn ra mới đây tại TP.HCM.

Tìm hiểu những kỹ năng tự học để trở thành công dân toàn cầu

Cũng tại đây, cuốn Từ điển Anh – Anh – Việt Macmillan School Dictionarydành cho học sinh Trung học, đặc biệt là các học sinh đang theo học các môn học bằng tiếng Anh (các trường trung học quốc tế) đã được giới thiệu.

Xây dựng vốn từ vựng được xem là yếu tố quan trọng để học tốt môn tiếng Anh hay bất cứ ngoại ngữ nào. Để làm tốt, có kỹ năng tự học sẽ giúp người học sử dụng những công cụ phát triển ngôn ngữ một cách hiệu quả. Sử dụng từ điển đúng cách là một ví dụ.

Là giáo viên tiếng Anh, chị Trần Minh Quỳnh Anh ở Trung tâm Ngoại ngữ Trí Minh (TP. HCM) cho biết: từ vựng đóng vai trò quan trọng trong việc học tiếng Anh. Vì từ vựng là chìa khóa để cho các học đều và học tốt tất cả các kỹ năng Nghe, nói, đọc, viết trong tiếng Anh. 

Chị Quỳnh Anh khá rất tâm đắc với cuốn từ điển này bởi vì nó hỗ trợ các em gần như 90 – 100% công việc học và tự học tiếng Anh trên trường cũng như ở nhà. Giáo viên cũng có thể hướng dẫn học sinh tự học ở phần Self Studies trong đó.

Cô giáo tiếng Anh Mai Hướng Dương, TP.HCM nhận xét: Trên thị trường hiện có nhiều cuốn từ điển, nhưng từ điển đi theo về chủ đề thì gần như không có và không được chú ý, chú trọng nhiều.

Nói về hình thành thói quen tự học, nhất là rèn luyện nó qua việc học tiếng Anh, cô giáo Dương cho biết sẽ truyền tải thông điệp này tới học sinh của mình. Bởi vì, bây giờ, học sinh đến lớp không phải để nghe giáo viên giảng mà đến lớp để chia sẻ thông tin những gì mà mình biết, và đã được tìm hiểu ở nhà.

Bà Tuyet Nadia Sahira Ramzy, Hiệu trưởng chương trình tiểu học Cambridge, Trường Quốc tế Việt Úc cho biết, từ điển song ngữ giúp học sinh hiểu nghĩa những từ vựng kỹ thuật trong môn Toán hay các môn Khoa học. Ngoài ra, việc các em hiểu được nghĩa bằng ngôn ngữ mẹ đẻ cũng rất quan trọng. Như vậy, ở đây, từ điển song ngữ cũng giúp phụ huynh hiểu nghĩa những từ vựng trong chương trình giảng dạy, từ đó họ hiểu đúng về chương trình và hỗ trợ được việc học của các em học sinh.

Diễn giả David Kaye cho biết, cuốn từ điển phù hợp với những học sinh đang theo học, nghiên cứu các môn học như Toán và Khoa học bằng tiếng Anh nói chung. Sự độc đáo của từ điển Anh – Anh -Việt Macmilan School Dictionary là cơ sơ dữ liệu gồm 20 triệu từ, chứa hàng trăm bộ sách giáo khoa của các bộ môn được giảng dạy tại nhiều nước trên thế giới.

Từ điển giúp sức cho việc tự học của học sinh thêm hiệu quả

Từ điển Anh – Anh -Việt Macmilan School Dictionarylà từ điển có bản quyền được biên soạn dựa trên sự phối hợp giữa nhà xuất bản danh tiếng thế giới Macmillan và Tập đoàn giáo dục Đại Trường Phát, Nhà xuất bản ĐH Sư phạm TP.HCM cùng các chuyên gia ngôn ngữ hàng đầu Việt Nam trong suốt nhiều năm.

Nội dung từ điển bao gồm những tư vấn, giải nghĩa chuyên sâu của giáo viên, những nhà biên soạn giáo trình và Macmillan Curriculum Corpus, một CSDL từ vựng khổng lồ với hơn 20 triệu từ, bao hàm hàng trăm giáo trình và đề thi ở tất cả các lĩnh vực, từ nông nghiệp đến động vật học.

• Tuyết Nhung

Ngay sau khi đề thi được giới thiệu rộng rãi, dòng tranh luận đến nay vẫn chưa có hồi kết. Mỗi người tiếp nhận đưa ra một hình dung về thông điệp khác nhau của bức hình.

Các kiến phản đối cho rằng, đề thi có tính “cách tân” này thực ra là sự lạm dụng "kênh hình ảnh" không cần thiết. Có người so sánh đề thi như trò chơi "đuổi hình bắt chữ".

Đề thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ văn tỉnh Bắc Giang

"Tôi ủng hộ"

“Tôi hoàn toàn ủng hộ kiểu ra đề này” - thầy Trịnh Tuấn, giáo viên Ngữ văn của một trường THPT ở tỉnh Nam Định bày tỏ.

“Đề thi có sự khác biệt, không chỉ là văn bản ngôn từ mà có thêm hình ảnh. Trong cuộc sống, việc đọc hiểu rất đa dạng, đa phương thức như sơ đồ, bảng biểu…Xu hướng ra đề thi đa dạng, ra đề bằng hình ảnh không hề xa lạ trong đề khảo sát năng lực đọc hiểu PISA. Gần đây, cũng rất hiện trong các đề học sinh giỏi của TP.HCM và Đà Nẵng. Đề Đọc hiểu và nghị luận xã hội từ một hình ảnh biểu tượng - thậm chí là từ một bức tranh châm biếm - cũng xuất hiện trong đề thi ĐH của Trung Quốc”.

Theo thầy Tuấn, người học có thể đọc thông điệp theo nhiều hướng khác nhau mà đáp án không hề khuôn mẫu hay áp đặt hệ thống ý có trước, miễn là luận giải theo hướng tích cực phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Ở đây, không chỉ đánh giá năng lực đọc hiểu mà còn là năng lực làm văn của người học, nên tùy đối tượng học sinh sẽ có cách phân tích vấn đề khác nhau. Vì thế, hoàn toàn phù hợp để kiểm tra dành cho học sinh giỏi.

Cô Nguyễn H., giáo viên nhiều năm bồi dưỡng học sinh giỏi tại TP.HCM cũng cho rằng, đề thi đã vượt ra ngoài khuôn mẫu của giảng dạy, học và thi từ trước tới nay.

"Cá nhân tôi rất thích đề bài này vì cho học tự do sáng tạo mà không gò ép các em theo một khuôn mẫu nào. Đề thi này các em sẽ được quyền thể hiện tư duy và ngôn ngữ riêng của mình để lý giải và thể hiện theo nhiều hướng khác nhau. Tôi nghĩ đề thi đã đạt yêu cầu khi để mỗi học sinh sẽ có cái nhìn và đánh giá khác nhau, sự suy luận và phân tích vấn đề khác nhau”.

Cô bày tỏ thêm:

“Khoan hãy tranh cãi vì đây là đề thi được áp dụng để tuyển học sinh giỏi, cần lựa chọn những cá nhân vượt trội chứ không phải cào bằng. Nhưng tôi chờ đợi một đáp án từ đề thi này vì rõ ràng với đề thi này sẽ không có một đáp án cố định mà có thể chỉ là gợi ý để giáo viên chấm bài. Trong nhiều lúc nếu bài làm của học sinh quá tốt, đáp án sẽ phải “tuân” theo suy nghĩ của các em.

“Tôi thấy mơ hồ”

Theo cô Trịnh Thu Tuyết, nguyên giáo viên Ngữ văn của Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội), một đề văn hay là đề văn có khả năng gợi ra những suy nghĩ và xúc cảm sâu sắc, hướng học sinh tới các giá trị Chân -Thiện - Mĩ, phát triển tư duy độc lập sáng tạo. Phần lệnh không nhất thiết đưa ra đích đến quá cụ thể khiến suy nghĩ của các em bị giới hạn theo định hướng, nhiều khi khiên cưỡng.

Theo cô Tuyết, câu 1 trong đề gây tranh luận nhiều chiều như thường thấy với mọi hiện tượng trong cuộc sống xã hội.

“Cá nhân tôi thấy kiểu đề yêu cầu bàn luận về những vấn đề đặt ra từ một bức tranh/ ảnh là một hướng có thể đưa tới những suy cảm sâu xa mới mẻ, dù không nên lạm dụng vì văn chương là nghệ thuật của ngôn từ. Tuy nhiên, với bức hình trong đề thi trên, quả thật tôi chưa nhìn thấy vấn đề gì ngoài sự áp đặt khiên cưỡng khơi gợi một loạt suy diễn phi lý".

Theo cô Tuyết, một đề văn mở là đề khuyến khích tư duy đa chiều từ cùng một vấn đề, nhưng tuyệt đối không phải đề dung nạp tư duy hay suy diễn loạn chiều với một bức hình không có khả năng biểu đạt một vấn đề một cách mạch lạc, rõ ràng.

“Môn văn nói chung và bài thi chọn học sinh giỏi nói riêng đều hướng tới những tiêu chí nhân văn, trí tuệ và thẩm mĩ, những tiêu chí ấy không xuất hiện trong sự khiên cưỡng áp đặt, cô Tuyết nói.

Cô Kim Ngân, một giáo viên dạy văn ở TP.HCM cho biết: Đây là đề thi không lạ vì dạng đề thi sử dụng hình ảnh này đã được ra rất nhiều tại TP.HCM. Tuy hình ảnh này chưa được đề cập trong bài học nào, một tiết dạy nào của văn học, nhưng có thể các em đã bắt gặp hình ảnh này trong đời sống.

Đây là dạng đề “cực mở”, vượt ra ngoài khuôn mẫu đề thi từ trước tới nay. Ngoài chất liệu là một hình ảnh chiếc thuyền và bóng đèn, yêu cầu học sinh viết bài nghị luận xã hội trình bày quan điểm cá nhân về vấn đề gợi ý từ bức ảnh trên là quá “mênh mông” cho học sinh.

“Tôi không dám chắc tất cả học sinh đều hiểu được hình ảnh này, bản thân giáo viên chúng tôi cũng khá mơ hồ. Thoát khỏi "văn mẫu" và sáng tạo trong văn học là một xu hướng mà các trường học hiện nay đang hướng tới. Nhưng khi việc học và dạy chưa được cởi trói thực sự thì việc quá "mở" ở phần kết quả (thi cử), trong khi không cung cấp đầy đủ thông tin thì sự "sáng tạo quá đà" lại trở thành đánh đố học sinh. Bản thân tôi khi thấy đề thi này cũng “sốc phản vệ”. Tuy nhiên, tôi nghĩ đây chỉ đề thi nội bộ để chọn học sinh giỏi cho tỉnh. Vì vậy, không nên bàn luận quá nhiều.

Môn văn cần sự khơi gợi

Trao đổi với VietNamNet, một tiến sĩ văn học hiện là giảng viên sư phạm thận trọng: “Vì photocopy nên dữ liệu gốc bị tẩy sạch, rất khó cho học sinh và cả những người có chuyên môn bàn luận. Về nguyên tắc, khi bàn về một tác phẩm hội họa hay nhiếp ảnh, người ta phải được xem bản gốc. Ý tưởng trong tranh hay ảnh chụp không phải như trong văn chương, nó toát ra từ bố cục, đường nét, màu sắc".

Nhiều giáo viên phổ thông khác thì nhìn nhận, trong những năm gần đây, một số địa phương khá tích cực tìm tòi, chủ động đổi mới cách ra đề thi – nhất là đề thi chọn học sinh giỏi. Chẳng hạn một số đề thi môn Ngữ văn ở TP.HCM, vừa có sự thoát khỏi sáo mòn, nhưng vẫn đủ “ngưỡng” để giữ được đặc trưng của môn học. Bởi, dù có thể hiện dưới hình thức nào đi chăng nữa, thì môn văn cần phải khơi gợi và hướng người học tới giá trị tới cái đẹp – như nghĩa gốc của từ “văn”.

• Thanh Hùng - Tuệ Minh