Chung cư M.K, P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TP.HCM là nơi bố trí tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – Vành đai ngoài, di dời khỏi đoạn kênh Thanh Đa, Q.Bình Thạnh bị sạt lở. 

Hơn 12 năm sinh sống ổn định nhưng một số hộ dân được bố trí căn hộ tái định cư ở chung cư M.K vẫn chưa thể trả dứt điểm tiền mua nhà. Nhiều căn hộ vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận vì việc mua bán bằng giấy viết tay qua 2 – 3 đời chủ. 

Theo cư dân T, vào năm 2007, nhà của bà ở khu vực Thanh Đa bị giải toả và chính quyền thông báo giá bồi thường 4,3 triệu đồng/m2. Sau khi thương lượng với các hộ dân, UBND Q.Bình Thạnh đồng ý mức giá 6,1 triệu đồng/m2. 

Giá bồi thường đã tăng gần 2 triệu đồng/m2 nhưng vẫn chưa bằng mức giá bán nhà tái định cư 7,5 triệu đồng/m2 mà bà T. được thông báo tại thời điểm đó. Thanh toán hơn 50 triệu đồng và chuyển về nơi ở mới được vài tháng, bà T. bất ngờ khi được thông báo giá bán căn hộ tái định cư gần 12 triệu đồng/m2. 

Với mức giá mới này, những hộ dân được bố trí căn hộ tại chung cư M.K phải trả thêm từ 200 – 300 triệu đồng. Giá căn hộ tăng lên khiến cho cuộc sống của các hộ dân bị giải toả đã vất vả càng trở nên khó khăn hơn. 

Đến nay, vẫn còn nhiều hộ dân chưa thanh toán hết tiền trả chậm, trả góp mua căn hộ tái định cư tại chung cư M.K. Nhiều trường hợp mua bán căn hộ bằng hình thức giấy tay hoặc uỷ quyền chưa được cấp giấy chứng nhận vì không liên hệ được với người được bố trí nhà trước đây. 

Vẻ hoang vắng tại Khu tái định cư Vĩnh Lộc B.

Bàn giao hơn chục năm nay, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh hiện khá hoang vắng. Khu tái định cư này có quy mô 45 block chung cư với hơn 2.500 căn hộ và nền đất. Đây là nơi tái định cư của một số hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án đường cao tốc TP.HCM – Trung Lương qua địa bàn huyện Bình Chánh. 

Quy mô lớn như vậy nhưng đến nay chỉ có vài trăm hộ dân thuê hoặc mua trả góp căn hộ và nền đất tại đây. Trong đó, nhiều hộ dân vẫn chưa thanh toán xong tiền thuê, mua nhà ở tái định cư. 

Mới đây, đơn vị ký hợp đồng cho thuê, mua bán nhà đất tái định cư với các hộ dân nói trên là Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích huyện Bình Chánh đã kiến nghị xử lý. UBND huyện Bình Chánh sau đó đề nghị UBND TP.HCM chấp thuận đề xuất tính lãi suất do chậm nộp tiền tái định cư. 

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, tính đến ngày 31/12/2020, trên địa bàn thành phố còn 1.849 hộ dân mua trả góp, thuê nhà ở, đất ở tái định cư chậm thanh toán với tổng số tiền hơn 128 tỷ đồng. 

Trong đó, có gần 1.300 hộ mua trả chậm, trả góp, thuê nhà đất tái định cư và những hộ này đang trực tiếp sử dụng nhà đất. Còn lại 551 trường hợp đã sang nhượng/uỷ quyền/cho thuê lại. 

Cho ghi nợ, không tính lãi phạt, nếu cần thiết có thể khởi kiện 

Theo ông Huỳnh Thanh Khiết – Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, có nhiều nguyên nhân khiến cho người được bố trí nhà đất tái định cư chậm thanh toán. Đa phần người dân tái định cư gặp khó khăn về tài chính do khi được bố trí nơi ở mới không có việc làm, thu nhập không ổn định. 

Nhiều trường hợp không đồng thuận về giá bán, giá thuê căn hộ, đặc biệt trong trường hợp giá bán được duyệt chênh lệch khá lớn với giá bán dự kiến đã thông báo cho người dân. Không ít hộ dân được bố trí nhà ở nhưng không hợp tác ký hợp đồng thuê, thuê mua hoặc gia hạn thời gian thuê, thuê mua. 

Nhiều trường hợp đã nhận sang nhượng, uỷ quyền từ người được bố trí tái định cư nhưng nay lại không chấp thuận việc tiếp tục thanh toán tiền thuê, trả góp. 

Ngoài ra, theo lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM, có nhiều nguyên nhân bất khả kháng như: Người được bố trí nhà ở tái định cư bị bệnh tật; xuất cảnh nước ngoài; tranh chấp quyền sử dụng với các bên liên quan; cơ quan Nhà nước không liên hệ được với người dân…

Hàng ngàn căn hộ tại Khu tái định cư Vĩnh Lộc B hiện vẫn chưa có người ở.

Để tháo gỡ khó khăn cho các trường hợp chậm thanh toán tiền mua nhà đất tái định cư trên địa bàn thành phố, Sở Xây dựng đã phân loại và kiến nghị UBND TP.HCM giải quyết cho từng nhóm đối tượng. 

Cụ thể, những hộ dân mua nhà tái định cư trả chậm, trả góp nhưng khó khăn về tài chính, thuộc diện xoá đói giảm nghèo thì xem xét cho ghi nợ tiền chậm thanh toán trên giấy chứng nhận. 

Không tính lãi suất phạt do chậm thanh toán tiền thuê và hoãn trả tiền thuê không quá 5 năm đối với những hộ có hợp đồng thuê. Sau 5 năm vẫn chưa trả xong tiền thuê sẽ xem xét cưỡng chế thu hồi. 

Đối với các hộ dân không thuộc các diện như hộ nghèo, thu nhập thấp, khó khăn về tài chính nhưng chậm thanh toán tiền trả góp nhà ở tái định cư thì căn cứ quy định để tính lãi phạt; kiên quyết thu hồi; trường hợp cần thiết có thể khởi kiện ra toà. 

Những hộ không thuộc diện hộ nghèo nhưng chậm thanh toán tiền thuê nhà ở tái định cư từ 3 tháng trở lên thì kiên quyết cưỡng chế, thu hồi nhà ở. 

Với những hộ dân chưa đồng thuận với chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM chỉ đạo các quận - huyện rà soát, xem xét điều chỉnh, bổ sung chính sách bồi thường cho từng hộ.

Thu hồi đất dự án ĐH Quốc gia TP.HCM không bồi thường: Người dân khởi kiện

Bị thu hồi hơn 500m2 nhà đất nhưng không được bồi thường về đất và cũng không được cấp đất tái định cư, một hộ dân đã khởi kiện các quyết định hành chính của chính quyền. 

Ngày 15/9, Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch & Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ liên quan nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động, hoàn thiện hồ sơ đề nghị sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư, báo cáo Chính phủ xem xét quyết định.

Trao đổi về việc sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư luật sư Đoàn Trọng Bằng, Giám đốc Công ty Luật Black&White cho biết, theo báo cáo gửi Chính phủ ngày 29/9 của Bộ Tư pháp nội dung đề xuất sửa đổi điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư đang có hai hướng:

Một là, theo đề xuất của Bộ Kế hoạch và đầu tư trên cơ sở tiếp thu ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng sửa đổi, bổ sung quy định này theo hướng các doanh nghiệp chỉ cần sở hữu quỹ đất ở hoặc các loại đất khác “phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai” sẽ được lựa chọn là chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.

Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA, BĐS không xin Chính phủ hỗ trợ tiền mà chỉ xin Nhà nước tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật

Hai là, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi theo hướng doanh nghiệp cần sở hữu quỹ đất ở hợp pháp hoặc các loại đất khác “phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai”.

Theo luật sư Bằng, thực tiễn, số ít các nhà đầu tư khi thực hiện dự án nhà ở thương mại mới có quyền sử dụng đất ở hợp pháp để đầu tư xây dựng dự án bởi hầu hết các dự án khu đô thị lớn thường cách xa trung tâm nơi chỉ có các loại đất phi nông nghiệp (không phải là đất ở).

“Nếu điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư được sửa đổi theo đề xuất của Bộ Kế hoạch và đầu tư doanh nghiệp chỉ cần sở hữu quỹ đất “phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” thì vừa giải quyết được vấn đề quản lý nhà nước là quản lý đất đai theo quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đồng thời tháo gỡ được  khó khăn cho các nhà đầu tư muốn thực hiện dự án nhà ở thương mại mà chỉ có loại đất khác không có đất ở” – luật sư Bằng đánh giá.

Cũng theo luật sư việc sửa đổi theo đề xuất trên còn giúp tăng nguồn cung nhà ở thương mại cho người dân, góp phần giảm giá nhà đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid 19; tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và khai thác được nguồn lực đất đai: có nhiều dự án sẽ được triển khai hơn nguồn thu của ngân sách sẽ tăng thêm thông qua việc thu tiền sử dụng đất, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Trong khi đó, trường hợp sửa đổi điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư theo hướng của Bộ Tư pháp tại báo cáo gửi Chính phủ ngày 29/9/2021 bổ sung nội dung: “đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở”, luật sư cho rằng dễ gây hiểu lầm là nhà đầu tư phải chuyển đổi mục đích sử dụng của 100% quyền sử dụng đất thành đất ở mới được lựa chọn là chủ đầu tư thực hiện dự án nhà ở thương mại.

“Theo quy định của pháp luật về đất đai để được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở thì nhà đầu tư phải là chủ đầu tư và cần phải thực hiện rất nhiều thủ tục theo quy định của pháp luật về Đầu tư, Quy hoạch, Xây dựng, Môi trường trước khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất như: Quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư; lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, Báo cáo đánh giá tác động môi trường, Lập và thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng……..

Như vậy sẽ lặp lại vướng mắc về công tác chuẩn bị đầu tư cho các nhà đầu tư dự án nhà ở thương mại trong gần 1 năm theo quy định của Nghị định 30/2021/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn Luật Nhà ở với quy định là nhà đầu tư phải có đất ở hợp pháp và các loại đất khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở” – luật sư phân tích.

Sửa luật, kéo giảm giá nhà

Theo Giám đốc Công ty Luật Black&White, việc sửa đổi điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư theo hướng đề xuất của 3 Bộ Tài Nguyên và môi trường, Xây dựng, Kế hoạch và đầu tư là nhà đầu tư có “đất ở hợp pháp hoặc các loại đất khác phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai” là phù hợp và tháo gỡ được vướng mắc cho các doanh nghiệp đầu tư dự án nhà ở thương mại.

“Việc sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư theo hướng nêu trên là một sửa đổi rất quan trọng đối với các nhà đầu tư dự án nhà ở thương mại, đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, khai thác được tối đa nguồn lực đất đai, đồng thời tăng nguồn cung cho thị trường bất động sản, góp phần vào việc giảm giá nhà ở trong thời gian tới” – luật sư Bằng nói.

Đặt ra ý kiến quan ngại cho rằng việc sửa đổi, bổ sung điểm c Khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư mở rộng thêm việc công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại đối với các trường hợp nhà đầu tư có 100% đất nông nghiệp, hoặc có 100% đất phi nông nghiệp không phải là đất ở, thì sẽ dẫn đến làm thất thu ngân sách nhà nước, làm thất thoát tài sản công và nguồn lực từ đất đai. Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA cho hay, quan ngại này không có cơ sở, mà chính việc chậm sửa đổi, bổ sung điểm c Khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư mới là tác nhân làm sụt giảm nguồn cung dự án nhà ở thương mại dẫn đến làm sụt giảm nguồn thu ngân sách nhà nước, làm chậm việc đưa đất vào sử dụng gây lãng phí tài nguyên đất đai.

Số liệu của HoREA cũng cho thấy các dự án nhà ở thương mại tại TP.HCM hiện nay gồm 3 nhóm. Nhóm 1 là các dự án có 100% đất ở chiếm số lượng rất ít, không quá 5% tổng số dự án nhà ở thương mại.

Nhóm 2 là các dự án có đất ở và các loại đất khác chiếm khoảng 80% tổng số dự án nhà ở thương mại.

Nhóm 3 là các dự án có đất nông nghiệp hoặc có đất phi nông nghiệp không phải là đất ở thường có quy mô diện tích lớn, chiếm khoảng 10% tổng số dự án nhà ở thương mại.

Vì vậy, theo Hiệp hội việc sửa đổi quy định của Luật đầu tư năm 2020 thời gian tới sẽ "cởi trói" cho hàng trăm dự án nhà ở thương mại đang bị ách tắc trên cả nước.  

Hiện các bộ, ngành liên quan đều đã có công văn nêu ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Điểm c Khoản 1 Điều 75 Luật Đầu tư. Thị trường BĐS đang trông chờ việc sửa đổi sẽ được Bộ Tư pháp trình Chính phủ trong thời gian tới.

Huỳnh Anh

Bộ Xây dựng đề xuất sửa luật, cò đất hết cửa náo loạn thổi giá ăn chênh

Theo Bộ Xây dựng hiện có không ít môi giới bất động sản yếu kém về chuyên môn, đạo đức làm ăn “chụp giật”, gây thiệt hại cho khách hàng khi tư vấn không đúng, thậm chí còn lũng đoạn thị trường, góp phần gây ra những cơn “sốt ảo”.

Theo đó, để chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng, nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công an chỉ đạo cơ quan công an các địa phương phối hợp với các cục thuế điều tra xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế nhằm răn đe, ngăn chặn và truy thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính đề nghị nhiều Bộ, ngành địa phương điều tra xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế (Ảnh minh hoạ)

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Tư pháp, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các sở tư pháp phối hợp chặt chẽ với các cục thuế tại địa phương yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán, làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách nhà nước.

Tổng cục Thuế được Bộ Tài chính giao chỉ đạo các cục thuế địa phương chủ động phối hợp cơ quan công an, sở tư pháp để đấu tranh xử lý có hiệu quả hành vi trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Trên thị trường, giới đầu tư bất động sản còn gọi lại đây là "tiền chênh" hay mua nhà “hai giá”. Ngoài tiền ghi trên hợp đồng mua bán, sẽ là khoản “tiền chênh” có khi cao gần với với giá mua ký trên hợp đồng.

Trước đó, Bộ Tài chính cũng đã có công văn gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Tổng cục Thuế về chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Bộ Tài chính cho biết, các trường hợp chuyển nhượng bất động sản giá kê khai trên hợp đồng thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Vào khoảng giữa năm 2021, Cục Thuế TP.Hà Nội đã lên tiếng cảnh báo tình trạng vi phạm pháp luật, khai sai giá bất động sản để trốn thuế.

Thực tế trên thị trường bất động sản không chỉ các dự án nhà ở xã hội, nhiều dự án nhà ở thương mại cũng xuất hiện tình trạng bán nhà hai giá. Nhiều dự án liền kề, nhà phố thương mại, đất phân lô tại Hà Nội, Hưng Yên, Thái Nguyên cũng xảy ra tình trạng chênh giá hàng tỷ đồng.

Có dự án liền lề được bán với giá thực tế từ 98 -102 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, tổng giá trị Hợp đồng mua bán (gồm đất và xây thô) thấp hơn so với tổng giá trị của một lô liền kề 71m2 và 115m2 tương ứng là 3,4 và 6,5 tỷ đồng. Số tiền chênh giữa giá trị thực tế khách hàng phải thanh toán so với Hợp đồng mua bán được quy vào mục “cơ hội mua”.

Theo giải thích của các nhân viên môi giới, việc đóng tiền chênh như vậy nhằm 2 mục đích và nó sẽ có lợi cho cả người bán và người mua: Người mua đỡ phải chịu khoản thuế từ số tiền ngoài hợp đồng và cũng có lợi cho chủ đầu tư vì cũng bớt phải đóng thuế.

Chuyên gia bất động sản cho rằng, người mua nhà chấp nhận mua nhà “hai giá” như vậy để đỡ phải chịu khoản thuế từ số tiền ngoài hợp đồng và như vậy là đã tiếp tay cho chủ đầu tư trốn thuế. Trong khi đó, người mua có nguy cơ mất trắng số tiền chênh này, nếu có tranh chấp xảy ra. Đồng thời khiến cho thị trường bất động sản thiếu minh bạch.

Thanh Sơn

Thủ tướng chỉ đạo nghiên cứu đề xuất bổ sung thuế nhà đất chặn đầu cơ

Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất bổ sung một số loại thuế liên quan đến thị trường bất động sản (BĐS) như thuế tài sản nhà ở nhằm ổn định thị trường, hạn chế đầu cơ…