Tốt nghiệp trường quân sự Saint Cyr năm 1912, De Gaulle tham gia Thế chiến thứ nhất, 3 lần bị thương và từng bị quân Đức bắt làm tù binh. Trong thập niên 1920-1930, quan điểm chiến thuật sử dụng xe thiết giáp phối hợp với máy bay chiến đấu do ông đề xuất không được thừa nhận. Do vậy, suốt 20 năm cho tới khi Thế chiến thứ hai bùng nổ, De Gaulle chỉ là một trung tá. 

Ngày 17/5/1940, sư đoàn 4 thiết giáp do De Gaulle chỉ huy không có máy bay khu trục yểm trợ, vẫn quyết tâm tấn công và buộc quân Đức phải rút lui tại Caumont. Đây là một trong số rất ít các chiến thắng của quân đội Pháp trong suốt cuộc chiến. 

Nhờ chiến thắng Caumont, De Gaulle được thăng thiếu tướng - quân hàm chính thức cao nhất ông có được để từ đây được gọi là "Tướng De Gaulle"; đồng thời được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Chiến tranh. Vì chỉ là một quan chức cấp thấp trong Chính phủ Pháp, De Gaulle đã không thành công trong việc thuyết phục chính phủ di tản qua Bắc Phi để tiếp tục chiến đấu. 

Ngày 5/6/1940, quân Đức tiến về phía Paris như bão táp. Chính phủ Pháp tuyên bố “bỏ ngỏ” thủ đô và chạy về Bordeaux. Thủ tướng Anh Churchill đưa ra đề xuất kí kết “liên minh Anh-Pháp”, theo đó Anh và Pháp sẽ trở thành một quốc gia thống nhất. Chính phủ Pháp bị chia rẽ thành 2 nhóm. Nhóm do Thủ tướng Reynaud cầm đầu sẵn sàng giao nước Pháp cho Anh, trong khi nhóm do Thống chế Pétain cầm đầu muốn đầu hàng Đức và cho rằng “thà làm một tỉnh quốc xã còn hơn là một xứ tự trị của Anh”. 

Ngày 16/6/1940, Thủ tướng Reynaud từ chức. Pétain lên thay, ngày 22/6/1940 kí với Đức hiệp ước đầu hàng. Theo đó, Pháp bị tước vũ trang, hơn 3/4 lãnh thổ bị Đức chiếm đóng và Pháp phải nuôi toàn bộ quân đội chiếm đóng Đức. Trong tình hình đó, tướng De Gaulle đã thực hiện quyết định quan trọng nhất trong cuộc đời ông và trong lịch sử mới của Pháp: Từ chối chấp nhận đầu hàng, chống lại chính quyền Pétain. 

Sáng 17/6/1940, với 100.000 franc do Paul Reynaud giao cho trước khi từ chức, De Gaulle lên máy bay, tránh được sự truy lùng của máy bay Đức và chiều hôm đó hạ cánh xuống London (Anh), bắt đầu sống lưu vong. Dựa vào đông đảo các tầng lớp nhân dân Pháp dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Pháp đang tiến hành cuộc chiến tranh du kích chống xâm lược, De Gaulle đã tập hợp các thành phần người dân Pháp ở nước ngoài đoàn kết để chống lại quân Đức. 

Cũng từ đây bắt đầu cuộc nội chiến Pháp giữa chính phủ Pétain đứng về phe Trục và phong trào Nước Pháp tự do do De Gaulle đứng đầu bác bỏ thỏa hiệp và tham gia vào các lực lượng Đồng minh chống phát xít. Từ London, De Gaulle hiệu triệu nhân dân Pháp tiến hành cuộc kháng chiến chống phát xít Đức: “Nước Pháp không thua! Tôi yêu cầu các  sĩ quan và binh lính Pháp có đem theo vũ khí hay không, đã hoặc sắp tới nước Anh, hãy liên lạc với tôi! Dù thế nào đi nữa, ngọn lửa kháng chiến của nước Pháp không bao giờ bị dập tắt”.  

Khi quân Đồng minh đổ bộ lên Bắc Phi vào giữa năm 1943, được sự giúp đỡ của Mỹ và Anh, De Gaulle thành lập Ủy ban Giải phóng dân tộc, đặt trụ sở ở Algiers (thủ đô Algeria). Tháng 9/1944, ông thành lập chính phủ lâm thời. Do mâu thuẫn nội bộ, năm 1946, De Gaulle từ chức. Đến năm 1958, ông được tín nhiệm với số phiếu rất cao trong cuộc tổng tuyển cử, trở thành Tổng thống đầu tiên nền Cộng hòa thứ 5 của nước Pháp và nắm quyền cho tới năm 1969. 

Về hưu, De Gaulle về sống tại một vùng quê, chỉ nhận lương quân đội chứ không nhận bổng lộc của một cựu nguyên thủ quốc gia. Trước khi mất, ông đề nghị không làm quốc tang, chỉ mong sự hiện diện của bạn bè. 

Charles de Gaulle là nhà quân sự tài ba, nhà văn hóa, một con người dũng cảm, có tầm nhìn rộng lớn về vận mệnh nước Pháp. Theo đánh giá của giáo sư Pierre Journoud, tướng De Gaulle “chưa bao giờ nhận được sự đồng thuận tuyệt đối của mọi người xung quanh. Nhưng ông vẫn luôn có những quyết định sáng suốt với vận mệnh nước Pháp”. 

Nguyên Phong

Xem thêm tin quân sự quốc tế trên báo VietNamNet

“Trước khi cuộc xung đột xảy ra, con gái tôi vào buổi tối sẽ tham gia các lớp học online dạy toán, hóa và tiếng Pháp. Rất may, nghề của tôi khi đó là nhà sản xuất của một chương trình truyền hình chuyên về chính trị, nên thu nhập thừa sức trang trải cuộc sống sinh hoạt cũng như trả cho tiền học phí của con gái”, cô Adylova nhớ lại.

Tuy nhiên khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine nổ ra vào cuối tháng 2/2022, cuộc sống của cô Adylova đã thay đổi hoàn toàn. Sau khi lệnh sơ tán phụ nữ, người già và trẻ em được đưa ra ở Kiev cùng nhiều nơi khác trên khắp Ukraine, Adylova đã quyết định cùng người thân đến Ba Lan tị nạn.

Tới tháng Sáu năm ngoái, bà Abibe Kudusova cảm thấy tình hình ở Kiev và nhiều khu vực lân cận đã ổn định và an toàn, nên quyết định về nước. Dù không muốn xa rời mẹ mình, nhưng cô Adylova vẫn tôn trọng ý muốn của bà. 

“Giá cả hàng hóa ở Ba Lan vốn cao hơn nhiều so với ở Ukraine. Tỷ lệ lạm phát ở Ba Lan trong năm ngoái đã lên tới hơn 16,6%, trong khi giá thực phẩm, các dịch vụ tiện ích và tiền thuê nhà đã tăng thêm 20%”, cô cho hay.

Để có đủ tiền trang trải cho sinh hoạt của bản thân và con gái, cũng như hỗ trợ cuộc sống của mẹ mình ở Kiev, cô Adylova đã phải phân bổ thời gian mỗi ngày để có thể làm ba công việc cùng lúc. Công việc đầu tiên và mang lại nguồn thu nhập chính cho cô là làm biên tập video cho một công ty truyền thông Ukraine.  

Rất may, Adylova có thể thay đổi lịch trình biên tập theo cách phù hợp nhất, nên cô có thời gian để làm thêm hai nghề khác là dạy tiếng Anh trực tuyến cho 18 người Ukraine và dịch tài liệu từ tiếng Ukraine sang tiếng Anh.   

“Bất chấp sau một ngày dài lao động vất vả, tôi cần phải xuất hiện trong lớp dạy tiếng Anh với một nụ cười tươi và tràn đầy năng lượng. Tôi cũng không thể để người thân của mình chứng kiến những lúc bản thân yếu đuối. Nếu trông thấy việc tôi tỏ ra yếu đuối, gia đình tôi sẽ cảm thấy thất vọng. Họ nên có một ‘động lực’ là tôi”, cô Adylova nói.

Trước đây khi còn sinh sống ở Kiev, cô và gia đình thường hay ra nhà hàng. Nhưng nay, việc ra ngoài ăn đã trở nên xa xỉ, buộc cô Adylova và con gái đã phải thay đổi thói quen ăn uống của bản thân.

“Chúng tôi đã phải từ bỏ thói quen đó và mua hàng đống thực phẩm có thể sử dụng trong một tháng tại các siêu thị giá rẻ. Ở thời điểm trước khi cuộc xung đột nổ ra, mỗi lần tôi đi siêu thị ở Kiev sẽ mua khoảng 5kg bò xay với giá từ 144-160 Hryvnias (93.000-103.000 VND) để có thể dùng trong một tháng. Nhưng nay ở Warsaw, tôi sẽ phải bỏ ra từ 45-70 Zloty (240.000-373.000 VND) cho 1 kg thịt bò”, Adylova nói.

Khi kết thúc buổi phỏng vấn, phóng viên hãng thông tấn Al Jazeera đã hỏi Adylova về quyết định tài chính mà bản thân cô cảm thấy khó khăn nhất mỗi tháng, và câu trả lời đã khiến nhiều người cảm thấy bất ngờ. 

“Đó là các sự kiện văn hóa, khi tôi đã phải ‘cắt bỏ’ chúng khỏi đời sống của mình hiện nay. Khi còn sống ở Ukraine, tôi sẽ cố dành thời gian tới các sự kiện văn hóa như những buổi hòa nhạc, sân khấu kịch hay rạp chiếu phim. Nhưng ở Ba Lan, tôi đã phải loại bỏ thói quen đó. Không có sự kiện gì xảy ra trong tháng này, dù chỉ là một chầu cà phê. Đây là một cuộc sống khác biệt”, Adylova cho hay.