Cô gái người Pháp gốc Việt kể ký ức thời chiến bằng tranh

Nhà Xuất bản Kim Đồng vừa phối hợp Viện Pháp tại Việt Nam tổ chức giao lưu ra mắt cuốn tiểu thuyết bằng tranh Sốngcủa tác giả hai tác giả: Hải Anh - người Pháp gốc Việt và Pauline Guitton - họa sĩ Pháp.

Trong Sống,ôgáingườiPhápgốcViệtkểkýứcthờichiếnbằlịch thi đấu bóng đá mu một người mẹ thường kể cho con gái những ký ức ly kỳ suốt khoảng thời gian bà sống và làm việc trong chiến khu. Với hai tuyến thời gian quá khứ và hiện tại cùng các nhân vật đan cài, cuốn sách song song khắc họa hình ảnh của hai người phụ nữ: Một thiếu nữ cố gắng thích nghi và hòa mình vào cuộc sống tại chiến khu; một thiếu nữ trẻ hiện đại đang cố gắng kết nối với mẹ và quá khứ, để hiểu thêm về mẹ mình và cội nguồn.

Bối cảnh tuyến thời gian trong quá khứ là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc từ năm 1969-1975. Trong 7 năm sống tại chiến khu, cô thiếu nữ Linh (trong ký ức của người mẹ) đã làm quen các chiến sĩ cách mạng, những người đưa cô đến với kháng chiến cũng như đến với điện ảnh.

Người đọc gặp hình ảnh cô thiếu nữ Linh cùng cha mình và những người đồng đội sống, làm việc, làm phim đầy đam mê trong thiếu thốn và bom rơi, bão đạn…

Đan xen với những kỷ niệm quá khứ của người mẹ là cuộc sống hiện tại, được khắc họa dưới góc nhìn của người con gái. Cô thiếu nữ tên Linh ngày nào giờ đã trở thành đạo diễn nổi tiếng của Việt Nam. Người con gái mang dòng máu Việt sinh ra và lớn lên tại Pháp gặp rất nhiều khó khăn để có thể kết nối với người mẹ sống trong thời chiến, kết nối với cội nguồn Việt Nam trong huyết quản. Theo từng câu chuyện, người con dần hiểu rõ hơn về người mẹ, về quá khứ của dân tộc để từ đó thông cảm, sẻ chia, tạo dựng chiếc cầu nối rút ngắn khoảng cách thế hệ và văn hóa.

Tác giả Hải Anh cho biết, Sống từng xuất bản ở Pháp năm 2023 nhưng cô vẫn lấy tên tiếng Việt, không bỏ dấu. Với cô "dùng tiếng mẹ đẻ và giữ nguyên dấu đặt tên cho cuốn tiểu thuyết bằng tranh này là điều hết sức quan trọng".

"Sống là từ nảy ra trong tâm trí, khi mẹ kể cho tôi nghe những cuộc phiêu lưu ly kỳ thời niên thiếu của bà. Mặc dù là câu chuyện cá biệt, tôi quyết định tóm tắt mỗi ký ức bằng một động từ tiếng Việt, để ghi khắc chúng vào chủ đề phổ quát hơn.

Do vậy, khi đọc câu chuyện được ngắt chương bằng những từ vựng của ngôn ngữ gia đình ấy, các bạn Pháp sẽ khám phá ra nhiều từ khác của thứ ngôn ngữ tuyệt đẹp - tiếng Việt. Ngược lại, các bạn Việt khám phá ra vài từ tiếng Pháp, ở bản tiếng Việt này", tác giả Hải Anh chia sẻ.

Tác giả Hải Anh sinh năm 1993, lớn lên tại Pháp, làm việc trong lĩnh vực nghe nhìn và xuất bản. Cô thường xuyên đi lại giữa Việt Nam và Pháp. Còn họa sĩ Pauline Guitton sinh năm 1993, tại Pháp, là bạn của Hải Anh. Cô từng theo học mỹ thuật và tốt nghiệp ngành Điện ảnh hoạt hình. Hai người có khoảng thời gian cùng sang Việt Nam sinh sống.

Sốngcũng là câu chuyện có thật về Hải Anh và mẹ - đạo diễn, nhà biên kịch Việt Linh. Đạo diễn Việt Linh sinh năm 1952 tại TP.HCM. Bà từng ở chiến khu trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước và theo học điện ảnh tại Nga. Bà là đạo diễn của nhiều bộ phim như: Gánh xiếc rong, Chung cư, Mê Thảo thời vang bóng... Hiện bà điều hành sân khấu kịch Hồng Hạc tại TP.HCM.

Đạo diễn Việt Linh cho biết, bà đã sốc khi con gái bí mật tới mức không cho xem bản thảo trước khi gửi xuất bản. Chính vì thế, khi cầm trên tay cuốn sách, bà đọc rất kỹ.

"Tôi với con gái thường hay có những câu chuyện lặt vặt nói với nhau hàng ngày, từ ký ức ngày xưa cho tới hiện tại. Năm 2016, con nói muốn viết câu chuyện lặt vặt gia đình như vậy, tôi bất ngờ. Đọc sách, tôi rút ra được 3 bài học quan trọng.

Thứ nhất, nên làm bạn với con. Thứ 2, trẻ con lưu hết những gì ta kể. Điều này thật đáng yêu và cũng thật nguy hiểm. Thứ 3, chúng ta sống không nên sân si. Hãy cứ tưởng tượng sắp chia ly một người rất thân thuộc, đắm mình vào cảm giác đó để sống bao dung hơn", đạo diễn Việt Linh cho biết.

Trong khi đó, nhà văn Đỗ Bích Thuý bày tỏ ngưỡng mộ tác giả Hải Anh bởi "cuốn tiểu thuyết bằng tranh mà đậm chất điện ảnh".

"Tôi đọc 3 lần cuốn sách này. Tác giả đã tiết chế câu chữ, song vẫn đảm bảo dung lượng thông tin và cảm xúc lớn. Là người viết tiểu thuyết dài tập, tôi học được nhiều điều. Hoá ra, không cần viết quá nhiều, chỉ cần cô đọng là được", nhà văn Đỗ Bích Thuý bày tỏ.

Sống lần đầu ra mắt tại Pháp đầu năm 2023. Chỉ một thời gian ngắn sau đó, cuốn sách đã nhanh chóng gây ấn tượng với độc giả với 8.000 bản phát hành.

Ngay từ khi còn là bản thảo, Sốngđã nhận được hỗ trợ từ Quỹ hỗ trợ xuất bản dành cho những tác phẩm xuất sắc bằng Pháp ngữ - La Scam. Đầu năm 2024, vượt qua nhiều tác phẩm sách minh họa Pháp ngữ, cuốn sách giành Giải Prix du Jury oecuménique de la BD 2024 tại Pháp.