Kính thưa các quý vị đại biểu

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Hội Tin học Việt Nam qua các thời kỳ, các lão thành ngành công nghệ thông tin và truyền thông nước nhà

Thưa các đồng chí và các bạn - những người đã dành trọn tâm, trí của mình cho sự nghiệp tin học, công nghệ thông tin và nay là công nghệ số và chuyển đổi số

Hội Tin học Việt Nam đã 35 năm, là một tổ chức xã hội - nghề nghiệp của những người làm công tác nghiên cứu, giảng dạy, quản lý, kinh doanh, phổ biến và ứng dụng CNTT và TT. Có thể nói, Hội Tin học Việt Nam gắn liền và đồng hành với sự nghiệp đổi mới của đất nước do Đảng ta khởi xướng năm 1986. Gắn liền và đồng hành với chặng đường thu nhập đầu người của Việt Nam tăng 40 lần, từ 100 USD lên 4.000 USD. Việt Nam từ một nước nghèo trở thành nước thu nhập trung bình.

Chúng ta nhớ về người chủ tịch đầu tiên, Chủ tịch sáng lập của Hội Tin học Việt Nam - GS.TS Khoa học Phan Đình Diệu. Nhớ về mục tiêu ban đầu của Hội là tập hợp lực lượng để góp phần đẩy mạnh các hoạt động về CNTT-TT phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và khoa học công nghệ tại Việt Nam. Nhớ về phương châm hoạt động của Hội là “Đoàn kết - Hợp tác vì sự phát triển CNTT-TT Việt Nam”. Bất kỳ ai, bất kỳ tổ chức nào muốn đi xa thì cũng phải nhớ lấy và giữ lấy sứ mệnh ban đầu, giá trị cốt lõi ban đầu. Mỗi thế hệ đều phải kế thừa quá khứ và mở ra tương lai, và kể được câu chuyện của thế hệ mình. Nhưng không quên sứ mệnh ban đầu.

Tôi tin tưởng rằng, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Tin học Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2023 - 2028, là trên tinh thần này.

Tôi xin nói một chút về công nghệ số, chuyển đổi số và 10 năm tới.

Công nghệ thông tin là ngành công nghiệp về xử lý thông tin, là cái có ngữ nghĩa. Cái có ngữ nghĩa thì không nhiều và xử lý nó cũng không sinh ra nhiều giá trị mới. Công nghệ số là ngành công nghiệp về xử lý dữ liệu số, bao gồm cả những cái không có ngữ nghĩa. Cái không có ngữ nghĩa thì vô hạn, nó lớn hơn hàng triệu lần so với thông tin, cứ mỗi 2 ngày thì dữ liệu sinh ra tương đương với thông tin của 2000 năm trước đó. Lần đầu tiên, công nghệ đã có thể số hoá được hầu hết thế giới thực, tạo ra vô hạn dữ liệu số, và có khả năng truyền đưa, lưu trữ và xử lý được dữ liệu rất lớn. Công nghệ số xử lý được cái không có ngữ nghĩa để sinh ra tri thức mới, giá trị mới và tạo ra sự phát triển. Xử lý được dữ liệu số vô hạn và vô nghĩa để sinh ra giá trị mới thì giá trị mới cũng vì vậy mà sẽ là vô hạn. Đây thực sự là sự phát triển mới của nhân loại.

Nghị quyết Trung ương 6 khoá XIII của Đảng ta, tháng 10 năm 2022, đã chính thức coi chuyển đổi số (CĐS) là một phương thức phát triển mới có tính đột phá, giúp đẩy nhanh, rút ngắn tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; công nghiệp công nghệ số trở thành ngành công nghiệp nền tảng. Công nghệ số, nhất là trí tuệ nhân tạo, sẽ thâm nhập vào mọi ngành, mọi lĩnh vực, mọi tổ chức và mọi việc. Các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây là cơ khí hoá, điện khí hoá và tự động hoá là máy móc thay lao động chân tay; còn với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với công nghệ cơ bản của nó là công nghệ số, thì máy móc bắt đầu thay lao động trí óc, nó giúp cho mọi tổ chức thông minh hơn. Đây là cuộc cách mạng về thông minh hoá.

10 năm tới sẽ là những chuyển dịch quan trọng: Từ hạ tầng viễn thông sang hạ tầng số; từ công nghệ thông tin sang công nghệ số; từ ứng dụng CNTT sang CĐS; từ xử lý thông tin hữu hạn sang xử lý dữ liệu số vô hạn để sinh ra giá trị mới; từ phần mềm riêng lẻ sang nền tảng số; từ gia công, lắp ráp sang Make in Vietnam; từ thị trường trong nước là chính sang thị trường quốc tế là chính; công nghệ số trở thành lực lượng sản xuất cơ bản; nhân tài số trở thành nguồn lực cơ bản; đổi mới số trở thành động lực cơ bản của phát triển.

Tôi mong muốn Hội Tin học Việt Nam hãy mở một trang mới trong lịch sử phát triển của mình. Đó là trang về công nghệ số, về CĐS. Hãy khởi đầu một chặng đường mới, chặng đường: Đoàn kết - Hợp tác vì sự nghiệp phổ cập công nghệ số để xây dựng một Việt Nam số.

Tôi xin nói về năm 2022 và 2023 để Hội Tin học Việt Nam có thể tham khảo vào chương trình nghị sự của mình.

Năm 2022 là năm mà Bộ TT&TT tập trung làm các chiến lược quốc gia cho từng lĩnh vực, để dẫn dắt một giai đoạn phát triển mới. Một số chiến lược đã được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành, các chiến lược còn lại đang ở giai đoạn hoàn thiện cuối cùng. Đó là: Chiến lược Bưu chính số, Chiến lược Hạ tầng số, Chiến lược Chính phủ số, Chiến lược Kinh tế số và xã hội số, Chiến lược An toàn, an ninh mạng (Bộ Công an chủ trì), Chiến lược Dữ liệu số, Chiến lược Công nghiệp công nghệ số.

Năm 2022 là năm tổng tiến công về chuyển đổi số. CĐS đã trở thành toàn dân và toàn diện với việc tất cả các bộ ngành và địa phương đã ban hành nghị quyết và chương trình CĐS. 500 triệu tài khoản sử dụng các nền tảng số Việt Nam là con số chưa từng có, Make in Vietnamđã trở thành tự hào Việt Nam. Các giao dịch về kết nối và chia sẻ dữ liệu tăng gần 5 lần. Các tổ công nghệ số cộng đồng tại các thôn bản đã được thành lập và đi vào hoạt động, có thể đến từng hộ gia đình để hỗ trợ CĐS.

Năm 2022 cũng là năm mà các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam tấn công mạnh mẽ thị trường nước ngoài, đi đầu tư kinh doanh, đi làm chuyển đổi số cho các nước phát triển như Mỹ, Nhật. Doanh thu từ thị trường nước ngoài của Viettel về viễn thông đã đạt 3 tỷ USD, của FPT về CNTT và CĐS đã đạt 1 tỷ USD. Có cái thì CĐS Việt Nam trước rồi ra nước ngoài, có cái lại CĐS nước ngoài trước rồi về Việt Nam. Không đi ra nước ngoài, không cạnh tranh, không chinh phục, không có doanh thu từ thị trường nước ngoài thì Việt Nam không thể trở thành nước phát triển có thu nhập cao được.

Năm 2023 sẽ là năm về dữ liệu. Đó là bảo vệ dữ liệu cá nhân; là công bố và xây dựng các cơ sở dữ liệu cấp bộ ngành và địa phương; là mở dữ liệu để kết nối chia sẻ; là an toàn dữ liệu; là xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn quốc gia; là xử lý dữ liệu số để tạo ra giá trị mới cho nền kinh tế. Bộ TT&TT sẽ cầm nhịp về năm dữ liệu, tạo ra sự thay đổi căn bản về dữ liệu. Tạo ra dữ liệu và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới là sự khác biệt căn bản của CĐS.

Năm 2023 là năm thực hiện các chiến lược đã được ban hành. Bộ TT&TT sẽ ban hành các hướng dẫn thực thi chiến lược, tiến hành đo lường và công bố công khai các chỉ tiêu chiến lược. Từ trước đến nay, chúng ta thường thiếu những việc này, không hướng dẫn, không đo lường, và vì vậy, mà gọi là chiến lược “ngăn kéo”. Tức là chiến lược làm ra và để trong ngăn kéo.

Năm 2023, sau 3 năm COVID, các hoạt động hợp tác quốc tế bị cầm chừng, Bộ TT&TT sẽ mở chiến dịch hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ số đang kinh doanh ở nước ngoài hoặc đi ra nước ngoài. Mang tri thức, công nghệ số của Việt Nam đi mở cõi. Nhà nước mở đường, rồi người đi trước kéo người đi sau. Để thế giới biết đến Việt Nam thì không chỉ vì Việt Nam là nơi đến mà còn là do nơi Việt Nam đến.

Kính thưa các đồng chí và các bạn,

Hôm nay, ngày mai và tương lai xa hơn là như vậy. Hội Tin học Việt Nam sẽ đóng vai trò gì trong bức tranh đó, sẽ nhận trách nhiệm gì trong công cuộc CĐS quốc gia, chuyển đổi Việt Nam thành một quốc gia số?

Ba cuộc CMCN trước đây Việt Nam đã lỡ nhịp. Cuộc CMCN lần thứ tư này mà lại lỡ nhịp thì ước mơ trở thành nước phát triển có thu nhập cao lại phải đợi 50 năm, 100 năm nữa. Trước đây thì còn có thể nói do chiến tranh, bây giờ không làm được là có tội với lịch sử, với con cháu. Mỗi cuộc CMCN mới sẽ tạo cơ hội chỉ cho một số ít nước bứt phá vươn lên trở thành nước phát triển. Nhưng không phải tất cả. Việt Nam chúng ta phải đi đầu trong cuộc cách mạng số này để thay đổi thứ hạng, để trở thành nước phát triển. Với lực lượng đông đảo và rộng khắp các tỉnh thành, với các hoạt động phong phú, phủ rộng mọi đối tượng, Hội Tin học Việt Nam hãy “lĩnh ấn” tiên phong.

Thay mặt Bộ TT&TT, tôi xin chúc Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Tin học Việt Nam lần thứ IX thành công tốt đẹp, bầu ra ban chấp hành mới, chủ tịch mới, định hình được lý luận và chiến lược, đi con đường của mình để thực hiện thành công sứ mệnh phổ cập công nghệ số, empower người Việt Nam bằng công nghệ số, biến CĐS thành cuộc cách mạng toàn dân và toàn diện.

Xin chúc tất cả các đồng chí và các bạn một năm mới với nhiều khởi tạo mới và thành công để Việt Nam bay lên hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc!

Xin trân trọng cảm ơn!

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng

Tại hội nghị triển khai công tác thư viện các trường phổ thông năm học 2018 – 2019,  bà Bùi Thị Minh Nga, Phó Trưởng phòng Giáo dục phổ thông (Sở GD-ĐT Hà Nội) báo cáo tổng kết công tác thư viện trường học năm học vừa qua và chỉ ra những tồn tại.  

Theo bà Nga, ở nhiều trường trên địa bàn Hà Nội, cơ sở vật chất còn gặp nhiều khó khăn như diện tích thư viện quá nhỏ, tường thấm dột, nóng, hệ thống thiết bị nghe nhìn cũ, máy tính chậm. Cá biệt có trường thiếu phòng học nên lấy luôn thư viện làm lớp học cho học sinh.

Một số trường bố trí thư viện ở tầng cao, nơi khuất nẻo, không thu hút được học sinh.

Bên cạnh đó, nhiều nhân viên thư viện chưa chủ động trong việc tham mưu công tác quản lý thư viện cho Ban giám hiệu nên công tác quản lý còn lúng túng, khó chỉ đạo hoạt động thư viện hiệu quả dẫn đến tình trạng chi chưa đủ kinh phí cho thư viện (từ 2-3% định mức ngân sách chi thường xuyên).

“Từ đó dẫn đến chuyện chưa bổ sung được nhiều đầu sách tham khảo cho giáo viên và học sinh, sách nghiệp vụ cũng không phong phú. Nhiều trường thường chỉ tổ chức mua 1 đợt trong năm học nên không cập nhật được các sách, tài liệu mới; do đặc điểm địa lý xa trung tâm, công tác bổ sung tài liệu không phổ biến, không được cập nhật danh mục mới thường xuyên của các nhà xuất bản; cách bài trí chưa phù hợp dẫn đến không gian thư viện chưa cuốn hút giáo viên và học sinh,…”, bà Nga cho hay.

Một khó khăn khác là một số nhân viên từ các ngạch khác chuyển sang nên công tác xử lý nghiệp vụ chưa chuẩn, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động mang tính chuyên sâu, lan tỏa.

“Lúng túng trong việc xây dựng danh mục tài liệu theo môn loại/giá sách, gây khó khăn cho việc tìm kiếm tài liệu”, bà Nga đưa dẫn chứng.

Thậm chí, có các trường đăng ký lại danh hiệu nhưng khi đoàn công tác đi kiểm tra xác suất nhận thấy hoạt động duy trì còn hạn chế, mức đầu tư gần như dừng lại.

Nhìn chung, theo đánh giá của Sở GD-ĐT Hà Nội hoạt động thư viện trường học của khối THPT chưa thực sự hiệu quả như khối Tiểu học và THCS.

Mức hỗ trợ tiền tiết thư viện cho nhân viện thư viện so với giáo viên đứng tiết buổi 2 còn thấp.

Ảnh minh họa: Thanh Hùng.

Để khắc phục những điều này trong năm học 2018-2019, Sở GD-ĐT Hà Nội yêu cầu các đơn vị tích cực xây dựng nguồn tài nguyên trong thư viện, thường xuyên bổ sung tài liệu, đảm bảo chất lượng và số lượng, phong phú về chủng loại, cân đối về thành phần, với các loại hình tài liệu truyền thống, tài liệu điện tử, kho học liệu phong phú, phù hợp từng cấp học.

Sử dụng hiệu quả, hợp lý các nguồn kinh phí cho công tác thư viện (đầu tư cho thư viện và tổ chức các hoạt động thư viện từ ngân sách và nguồn xã hội hóa đảm bảo từ 2% đến 3% định mức ngân sách thành phố cấp/1 học sinh) nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho phát triển văn hóa đọc trong nhà trường.

Ngoài ra, bố trí thời khóa biểu để học sinh học 2 buổi/ngày có ít nhất 1 tiết thư viện/1 tuần. Học sinh học 1 buổi/ngày được tiếp cận dễ dàng với các nguồn tài liệu có trong thư viện vào đầu và cuối buổi học, giờ ra chơi.

Giáo viên cần tích cực đọc sách báo, tài liệu

Sở cũng yêu cầu đổi mới cách thức tổ chức và hoạt động thư viện nhằm tạo môi trường thuận lợi giúp học sinh tiếp cận thường xuyên với sách bằng nhiều hình thức phục vụ, phù hợp với điều kiện của các nhà trường như: thư viện lưu động, túi/giỏ sách lưu động, thư viện lớp, thư viện xanh, xây dựng thư viện thân thiện với các góc hoạt động hiệu quả, phục vụ đọc tại chỗ và mượn về nhà.

Đổi mới hình thức và phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra, đánh giá theo hướng phát huy năng lực, tận dụng các nguồn thông tin ngoài SGK, nhất là thông tin từ sách báo, từ nguồn tài liệu trong thư viện để nâng cao chất lượng giáo dục, khuyến khích học sinh đọc các tài liệu in và tài liệu kỹ thuật số, rèn luyện kỹ năng đọc, năng lực học tập suốt đời. Giáo viên tích cực đọc sách báo, tài liệu, làm gương về tinh thần tự học và sáng tạo để tăng cường hướng dẫn và tạo điều kiện cho học sinh đọc sách.

Thành lập các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, câu lạc bộ yêu sách, STEM... với tổ chức linh hoạt, chương trình và hình thức hoạt động đa dạng, phù hợp với điều kiện của nhà trường. Quan tâm đánh giá học sinh thông qua các dự án học tập, sản phẩm nghiên cứu khoa học, kĩ thuật... thay cho các bài kiểm tra.

Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội Phạm Xuân Tiến lưu ý các đơn vị trường học cần bố trí thư viện ở vị trí thuận lợi; mở rộng không gian thư viện và tổ chức các hình thức thư viện lưu động giúp người đọc tiếp cận với sách dễ dàng.  "Cần tránh tình trạng không đầu tư và hoạt động thư viện kém hiệu quả sau khi được công nhận danh hiệu thư viện".

Thanh Hùng   

Bên trong thư viện sang chảnh của Trường ĐH Kinh tế quốc dân

Cơ sở vật chất hiện đại với phong cách thiết kế kiến trúc độc đáo, thư viện của Trường ĐH Kinh tế quốc dân không chỉ là chỗ học tập lý tưởng mà còn thừa đủ tiêu chuẩn một điểm check-in của các bạn trẻ.