Bốn bát gồm: 1 bát chân giò hầm măng, 1 bát bóng thả, 1 bát miến dong và 1 bát mọc nấm thả. Chân giò phải được nấu bằng giò vừa nạc vừa mỡ, giữa bát còn có 1 miếng thịt ba chỉ vuông vức được khía làm tư, nở đều 4 góc.

Ở miền Bắc, vào năm mới, người dân thường tránh sát sinh nên hầu như các món trong mâm cúng đều được chuẩn bị từ trước.

Mâm cúng mùng 1 Tết ở miền Trung có đủ các món từ khô đến nước. Hầu hết là các món mặn, gia vị đậm đà như: nem lụi, bò nướng sả ớt, heo quay, gà quay, bò nấu thưng, củ cải kho nạc heo, thịt nạc rim…

Ngoài ra, mâm cúng còn có thịt bò, thịt heo ngâm nước mắm, bánh tráng, rau sống cuốn, thịt gà trộn rau răm, vả trộn, măng trộn, mít trộn làm khai vị.

Mâm cúng mùng 1 Tết của người miền Nam đơn giản hơn và phụ thuộc nhiều vào kinh tế gia đình, thể hiện sự trù phú, màu mỡ của vùng miền, không quá chú trọng sự cầu kỳ.

Thông thường, mâm cúng sẽ có chả giò chiên, lạp xưởng tươi, gỏi gà luộc xé phay, thịt kho trứng, canh khổ qua, kiệu, bánh tét… Trong đó, hai món thịt kho trứng và canh khổ qua không thể thiếu trong mâm cúng ở miền Nam.

Bên cạnh mâm cúng mặn, nhiều gia đình chọn làm mâm cúng chay dâng lên tổ tiên vào ngày mùng 1 Tết. Một số món ăn thường được chuẩn bị như: rau củ xào chay, đậu hũ chiên, đậu hũ xào nấm, canh nấm chay, xôi…

>>>Văn khấn giao thừa tết Quý Mão trong nhà và ngoài trời chi tiết<<<

Bài khấn gia tiên ngày mùng 1 tết Quý Mão

"Đúng rồi, có việc gì mà cậu tìm tôi vậy?", tôi trả lời rồi mời cậu ta vào nhà. Chàng trai cầm hộp giấy, hai tay nâng lên trịnh trọng trao cho tôi và nói: "Thủ trưởng con năm nay ở lại trực Tết, không về được, nhờ con mang quà tặng cô nhân dịp năm mới". Tôi bóc quà, là một cành san hô.

Thấy cành san hô lạ, mọi người cầm xem, ngắm nghía, ai cũng khen đẹp. Tôi mời mọi người uống nước rồi kể cho họ nghe về cậu học trò - người gửi tặng tôi món quà này. Những ký ức lại ùa về, hiển hiện trước mắt tôi.

Tôi vẫn nhớ như in khoảng thời gian đó. Tôi được phân công dạy cấp 1 ở một xã đầu huyện. Do nhà xa, tôi ở lại khu tập thể của trường, thi thoảng mới về nhà lấy ít gạo, thực phẩm…

Lớp tôi phụ trách có hơn 30 học sinh nhưng hôm nào cũng có vài em nghỉ không lý do.

Ngoài những buổi lên lớp, khi có thời gian rảnh rỗi, tôi đi thăm và tìm hiểu về hoàn cảnh cụ thể của từng em. Qua đó tôi biết trong lớp có nhiều em hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt, nhà em Tài có hoàn cảnh éo le nhất.

Bố Tài bỏ đi, ở nhà có 4 mẹ con, Tài là con cả. Mẹ ốm đau thường xuyên nên mỗi ngày ngoài những giờ học, Tài đi bắt cua hoặc cùng mẹ đi tát giòn, kiếm con cua, con cá bán lấy tiền đong gạo.

Những hôm Tài nghỉ học là do mẹ ốm, không đi chợ bán cá được, hoặc có chỗ tát giòn mà mình mẹ không làm nổi nên em phải làm thay mẹ… Vì nếu em đi học thì đồng nghĩa hôm đó nhà em không có gạo nấu.

Biết được hoàn cảnh của em, tôi thường xuyên quan tâm, giảng lại kiến thức những bài em nghỉ học, thi thoảng cho em quyển vở, cây bút… Tôi thấy em rất sáng dạ, dù nghỉ học nhiều nhưng bài tập tôi chỉ gợi ý qua, hay hướng dẫn 1 lần là em làm được ngay.

Thời gian thấm thoắt trôi đi, trong đợt thi học kỳ I, môn nào cũng em đạt điểm cao. Sơ kết học kỳ xong, các em học thêm ít bữa rồi nghỉ Tết Nguyên đán. Nhưng mấy ngày gần Tết, Tài hay nghỉ học. Tôi đến nhà em mấy lần đều thấy đóng cửa.

Sáng hôm đó, tôi đang sắp xếp đồ đạc, định xong việc sẽ đến nhà em một lần nữa rồi về quê thì thấy 2 mẹ con Tài bước vào.

Em dúi vào tay tôi một bọc to gói bằng lá rồi nói: “Mai cô về, em có ít cá biếu cô”. Đưa cho tôi xong em đỏ mặt cúi xuống. Lúc này mẹ Tài mới cất lời: "Thưa cô, mấy hôm nay cháu có lỗi đã nghỉ học, cô đến nhà không gặp vì hai mẹ con tôi đi tát giòn. Cháu bảo cô sắp về quê ăn Tết nên muốn kiếm ít cá, nướng khô để cô mang về làm quà. Mong cô nhận cho mẹ con tôi vui".

Cầm gói cá mẹ con Tài đưa mà khóe mắt tôi cay cay. Tôi quay vào nhà để giấu những giọt nước mắt đang trào ra. Một lát sau, tôi cầm ra cho em hộp bánh, đôi dép tôi đã mua để thưởng khi em đạt được kết quả tốt trong đợt thi học kỳ.

Hai mẹ con không dám cầm. Chúng tôi cứ đùn đẩy nhau mãi. Cuối cùng, tôi phải làm mặt giận và nói sẽ không nhận quà của họ nữa. Lúc đó mẹ con Tài mới nhận.

Hết năm học, tôi chuyển công tác về gần nhà.

Tài nay đã là một sĩ quan hải quân. Tuy đóng quân xa nhưng hầu như năm nào Tài cũng về thăm tôi ít nhất 1 lần. Quà Tài mang về là những con ốc biển đủ loại, những nhành san hô, có khi là những loại hải sản ngon… Nhưng với tôi, bọc cá đồng nướng năm xưa mới là món quà đặc biệt nhất bởi vì trong đó chứa đựng một tình cảm mà ít ai có được.

Nó cũng chính là động lực giúp tôi vượt qua những khó khăn của thời bao cấp, giữ vững niềm tin và yêu nghề hơn.

Độc giả:Kim Liên

Với quan niệm 'thuyền theo lái, gái theo chồng' ăn sâu vào suy nghĩ của nhiều người Việt, thời khắc giao thừa, không ít chị em lấy chồng xa lặng lẽ gạt nước mắt, đau đáu nỗi nhớ về cái Tết ở nơi quê nhà với bố mẹ, người thân...

Chia sẻ vấn đề này với chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Vân, chị Ngọc Liên, 34 tuổi, ở Hà Nội ngậm ngùi:

'Quê tôi ở Quảng Nam cách Hà Nội 900 cây số, lấy chồng đã 8 năm cũng là từng ấy năm tôi không được về quê đón Tết cùng bố mẹ. Chồng tôi thật ra không tệ nhưng bị phụ thuộc mẹ.

Nhà chồng trước giờ ăn Tết cầu kỳ và phức tạp. Mẹ chồng hầu như không bỏ qua một thủ tục lễ nghi nào. Đặc biệt, bà chú trọng đến việc làm cỗ, cơm cúng trong ba ngày Tết. Năm nào mâm cỗ cũng phải '8 bát, 8 đĩa' đúng theo truyền thống, đầy đủ sắc hương vị.

Là con dâu trưởng, tôi phải cáng đáng cùng mẹ chồng. Vì vậy, tôi xác định mấy ngày Tết là đầu tắt mặt tối, hầu như không rời khỏi bếp nói gì đến chuyện về quê ngoại đón Tết chi xa xôi...'.

Cũng bởi chuyện Tết nhà nội, nhà ngoại mà vợ chồng chị Mai, 28 tuổi ở Hà Đông, Hà Nội 'chiến tranh lạnh' với nhau. Gần Tết mà không khí gia đình căng thẳng nặng nề.

Mọi năm Mai phải thuận theo ý chồng nhưng trong lòng ấm ức, cảm thấy không phục. Năm nay Mai quyết định làm 'cách mạng' cùng con gái khăn gói về quê ngoại ăn Tết, mặc cho chồng nổi giận đùng đùng: 'Lấy chồng thì phải theo chồng, truyền thống xưa giờ vẫn thế. Ai làm dâu cũng như cô, Tết bỏ về nhà mẹ đẻ thì còn ra cái thể thống gì nữa?'. 

Mai gay gắt cãi lại: 'Là anh ích kỷ thôi, chẳng có truyền thống nào dạy con gái lấy chồng thì bỏ luôn cả bố mẹ đẻ. Như thế là bất hiếu đấy. Sau này con gái anh lấy chồng cũng bị áp đặt y như vậy, Tết không bao giờ được thấy mặt con, anh có chạnh lòng không?'.

Mẹ chồng hay tin cô con dâu dám 'binh biến nổi loạn' sa sầm sắc mặt, chẳng nói chẳng rằng nhưng Mai lờ đi. Thấy Mai vẫn quyết tâm đến cùng, chồng cô lạnh lùng chốt một câu:

'Cô muốn đi đâu, về đâu tuỳ cô, đi luôn cũng được. Nhưng cấm dẫn con bé theo'.

Về vấn đề Tết nhà nội hay nhà ngoại, chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Vân (Hà Nội) chia sẻ một số giải pháp:

Được trở về đón một cái Tết trọn vẹn bên cạnh bố mẹ, người thân ruột thịt là điều mong ước của rất nhiều cô gái lấy chồng xa. Đây là mong muốn rất chính đáng và hợp lẽ. Vấn đề là giải quyết sao cho khéo léo tránh làm mối quan hệ vợ chồng bị rạn nứt.

- Trước hết vợ và chồng đều phải coi bố mẹ hai bên như bố mẹ đẻ của mình, quan tâm, đối đãi chân thành không phân biệt. Tết nhà nội hay nhà ngoại đều là gia đình. Vì vậy vợ chồng đều cần có trách nhiệm và bổn phận như nhau.

- Vợ chồng bàn bạc, lên kế hoạch trước cho những ngày lễ, Tết. Đặt mình vào vị trí của nhau, nghĩ cho nhau một chút, làm sao đưa ra giải pháp chung để cả vợ và chồng đều hài lòng vừa ý và theo điều kiện thực tế.

Những gia đình gần nhau có thể phân chia ngày nghỉ để về được cả nhà nội, ngoại. Nếu ở xa thì luân phiên một năm ăn Tết nhà nội, một năm ăn Tết nhà ngoại, cái Tết nào cũng trọn vẹn, đầm ấm.

- Nếu trở ngại đến từ phía mẹ chồng, người chồng nên giải thích và thuyết phục mẹ để mẹ hiểu và thông cảm cho vợ mình. Chỉ cần người chồng đừng thiên vị, thu xếp mọi chuyện hợp tình hợp lý và công bằng cho đôi bên thì ắt sẽ không thấy khó.

- Trường hợp không có tiếng nói chung thì chị em nên bình tĩnh nhường nhịn, đợi thời điểm thích hợp hơn tìm cách thuyết phục. Tránh tranh cãi leo thang, hoặc vùng lên mang con bỏ về nhà ngoại.

Con gái lấy chồng xa về ăn Tết cùng bố mẹ là một điều tốt nhưng khi về vợ chồng vui vẻ, thuận tình thì bố mẹ mới vui, bằng không bố mẹ sẽ canh cánh trong lòng lo lắng cho hạnh phúc của con.

Chưa về nhà chị gái ăn Tết, tôi đã bị anh rể nhắn tin tâm sự

 Còn không đầy hai tuần nữa là đến Tết Nguyên đán rồi. Khác với mọi năm, năm nay, tôi sẽ về nhà chị gái, cách Sài Gòn hơn 100 km đón Tết.