Bạn đã bao giờ lướt Facebook vào nửa đêm, và phải tự nhủ với mình là sẽ dừng lại sau khi đọc nốt một bài viết, xem nốt vài tấm ảnh? Và có bao nhiêu lần trong đó bạn… thất bại, tiếp tục dán mắt vào màn hình smartphone?

Facebook và hầu như tất cả các mạng xã hội khác đều hoạt động theo cơ chế không bao giờ có điểm dừng. Chỉ cần có kết nối mạng, ứng dụng Facebook sẽ luôn hiện một tin tức hay bài viết khi bạn kéo xuống, không bao giờ kết thúc. Do vậy bạn sẽ rất khó thoát khỏi Facebook để làm việc khác.

Qua quá trình tiến hóa của con người, bộ não chúng ta luôn phải đưa ra những dự đoán về những gì sẽ xảy ra tiếp theo để đưa ra lựa chọn an toàn nhất. Để đưa ra dự đoán chúng ta phải "học hỏi" từ những gì xảy ra trong quá khứ và những điều mới lạ, do đó bộ não luôn khát khao tìm hiểu những điều mới. Vừa đưa ra nội dung mới, vừa khiến bộ não không phải chờ đợi chính là công thức "vàng" cho mạng xã hội.

Tương tự Facebook, YouTube cũng có một cơ chế gợi ý và tự động chơi video rất tốt. Dù nội dung bạn đang xem là gì, video tiếp theo sẽ mang một nội dung khá liên quan và tự động phát chỉ vài giây sau khi video trước kết thúc. Quá nhiều nội dung, không cần chờ đợi cũng là lý do nhiều người "nghiện" phim truyền hình của Netflix, vì có thể xem hết cả một mùa ngay khi ra mắt.

Không phải ai cũng có thể đứng phát biểu trước đám đông hàng nghìn người, nhưng chúng ta dễ dàng thể hiện ý kiến của mình với hàng nghìn bạn bè trên Facebook

Con người ai cũng có nhu cầu thể hiện quan điểm cá nhân, nhưng không phải ai cũng có thể đứng trước hàng nghìn người và nói lên ý kiến của mình. Với Facebook thì khác. Bạn có thể đăng tải một bài viết, một tấm ảnh và nó sẽ được chia sẻ tới hàng trăm, hàng ngàn người bạn, hoặc có đôi lúc tiếp cận được tới hàng chục nghìn người qua nút Share của Facebook.

Ngay khi vào Facebook, bạn sẽ được hỏi thăm "bạn đang nghĩ gì". Những năm qua đại diện của mạng xã hội liên tục nhấn mạnh sẽ hiển thị nhiều tin bài do người dùng tạo ra hơn lên dòng thời gian. Tất cả đều là nỗ lực để người dùng chia sẻ nhiều hơn, gắn bó với Facebook nhiều hơn.

Và nếu chia sẻ quan điểm trên Facebook cá nhân vẫn là quá nhiều, bạn hoàn toàn có thể chia sẻ bài viết của người khác chỉ với một nút bấm. Việc chia sẻ quá dễ cũng là nguyên nhân nhiều người dễ dàng tin tưởng vào các tin đồn thất thiệt.

Số lượt thích và bình luận của Facebook rõ ràng có sức hút rất lớn. Rõ ràng là bài viết càng nhiều like càng chứng tỏ ảnh của bạn đẹp, bài viết của bạn sâu sắc đúng không? Ngay sau khi bạn đăng lên, Facebook sẽ liên tục thông báo bao nhiêu người đã thích, ai đã bình luận… khiến cho bạn càng phải chú tâm đến nó. Một bức ảnh hơn ngàn lời nói, nhưng một… lượt like cũng hơn ngàn lời động viên. Mà like thì lại quá dễ!

Bởi ám ảnh với lượt like, lượt share nên mới có hiện tượng những bài viết thất thiệt, "câu lai" để thu hút sự chú ý. Và điều này lại dẫn chúng ta quay trở lại hiện tượng "fake news".

Ngoài nhu cầu thể hiện bản thân, chúng ta còn muốn biết đời sống của người khác như thế nào. Trước mạng xã hội hàng chục năm đã có nhiều tờ báo lá cải sống bằng cách khai thác đời tư người nổi tiếng. Nhưng với Facebook, đời tư của những người bình thường cũng đang được phơi bày.

Bạn đã bao giờ lên Facebook để xem người xưa giờ đang thế nào?

Chính từ nhu cầu thể hiện quan điểm và khoe ảnh, nhiều người đang phơi bày đời tư của mình cho bạn bè và thậm chí bất cứ ai có thể thấy. Nếu có nhu cầu bạn cũng có thể tìm nhiều cách để stalk (theo dõi) Facebook một người mà không để lại bất kỳ dấu vết gì, chỉ cần lướt qua trên "tường" Facebook của người đó hoặc tìm công cụ hỗ trợ.

Chính vì sự dễ khai thác này mà nhiều người đã chuyển qua sử dụng Instagram, vốn có cơ chế bảo vệ cao hơn khi cho phép xét duyệt người theo dõi. Tuy nhiên với những thuật toán phức tạp và dữ liệu lớn mà Facebook sở hữu thì bạn cũng sẽ không "an toàn" trước những nhà quảng cáo, dù dùng bất kỳ nền tảng nào.

Đôi khi chúng ta muốn nhớ về những việc xảy ra trong quá khứ, và Facebook sẵn sàng cung cấp điều đó. Tính năng "ngày này năm xưa" của Facebook giúp cho bạn nhìn lại ngay lập tức kỷ niệm bạn đã chia sẻ, được đánh dấu những năm trước. Càng chia sẻ nhiều, càng hoạt động tích cực trên Facebook thì bạn càng được nhắc lại nhiều kỷ niệm! Từ khi Facebook ra mắt tính năng này, tôi đã thấy không ít bạn bè chia sẻ điều gì đó để "năm sau nó còn nhắc lại".

Tất nhiên đôi lúc hoài niệm trên Facebook cũng đem lại kết quả tốt. Nhiều người đã tìm lại được bạn cũ, họ hàng trên Facebook. Những kỷ niệm đẹp trong quá khứ cũng có thể đem lại cảm xúc tích cực cho bạn.

FoMO (fear of missing out), hay có thể hiểu là sợ bị lạc lõng là một hội chứng được nghiên cứu nhiều thời gian gần đây, với sự phát triển của mạng xã hội. Chúng ta sợ bỏ lỡ mất những điều thú vị đang diễn ra xung quanh mình. Đó là lý do bạn không thể ngừng kiểm tra điện thoại khi đang ngồi ăn, ngồi quán cà phê hoặc thậm chí cả khi đang lái xe.

Chúng ta có thể kiểm tra Facebook mọi nơi, vì sợ bỏ qua những điều thú vị

Với hàng trăm người quen biết trên Facebook và hàng ngàn trang, nhóm mà bạn đã thích hoặc tham gia, bạn sẽ nhận được tin tức nhanh nhất từ Facebook chứ không phải từ các trang tin. Thậm chí đôi lúc bạn sẽ nhận được thông báo từ một người quen trên Facebook trước cả khi nhận cuộc gọi.

Nói một cách công bằng, không phải lúc nào Facebook cũng mang lại những cảm xúc tiêu cực. Nó là nơi giúp chúng ta kết nối, cập nhật tin tức từ bạn bè nhanh chóng, và nếu sử dụng đúng cách thì bạn cũng sẽ học hỏi được nhiều từ Facebook. Tuy nhiên khoảng cách từ "sử dụng thường xuyên" đến "nghiện" Facebook là rất ngắn. Nói thì luôn dễ hơn làm, nhưng hãy sử dụng Facebook một cách thông minh!

Lời xin lỗi đầu tiên

Thế nhưng, trên thực tế đây không phải là lần đầu tiên Facebook gặp vấn đề về bảo mật, Mark từng "đau đầu suy nghĩ" vào thời điểm 15 năm trước đây. Năm 2003, khi trụ sở làm việc còn đang ở Harvard, người dùng đã phàn nàn về dịch vụ Facemash - tiền thân của Facebook sử dụng hình ảnh của họ mà chưa được phép đồng ý, sau đó CEO này phải gỡ khỏi trang web và xin lỗi.

Sau khi rút kinh nghiệm về sai lầm đầu tiên, đã thiết lập một mô hình nhất quán để tạo ra Facebook. Kể từ đó CEO Mark và các nhân viên rất hiếm khi nói về "sự riêng tư", phương châm hoạt động của Facebook là nơi mọi người muốn chia sẻ thông tin, miễn là họ kiểm soát nó được sử dụng như thế nào. Nhưng có lẽ giống như trường hợp của Facemash - vụ việc của Facebook lại đi quá xa và Mark lại một lần nữa đứng ra nói lời xin lỗi.

Theo nghiên cứu của CNBC và tài liệu "các tập tin Zuckerberg" của phóng viên Michael Zimmer, đây là một cái nhìn toàn diện về những gì Zuckerberg đã nói hoặc không làm được để đảm bảo về sự riêng tư của người dùng và kiểm soát dữ liệu:

"Không vượt qua được vấn đề trong việc vi phạm quyền riêng tư của người dân"

Năm 2003, báo chí sinh viên của Harvard đã phỏng vấn Zuckerberg về dự án của tiền thân của Facebook là facemash.com khi trang web này gây ra sự phẫn nộ và bị khóa vĩnh viễn vì sử dụng hình ảnh chưa được cho phép. CEO Mark năm đó ở độ tuổi 19, đã trả lời:

"Tôi không biết làm thế nào để có thể mang trang web của mình trở lại trực tuyến được. Tôi đã không thể vượt qua được các vấn đề về vi phạm quyền riêng tư của người dân. Mối quan tâm lúc này chính là gây ra tổn thương cho cảm xúc của họ. Nhưng thực sự tôi không muốn mạo hiểm thêm nữa và cũng không có ý định xúc phạm bất cứ ai". Mark đã gửi một lá thư xin lỗi ngay sau đó:

"Tôi hi vọng bạn hiểu rằng đây không phải là điều tôi muốn làm. Tôi xin lỗi vì bất cứ thiệt hại nào mà mình đã vô tình bỏ qua và sẽ nhanh chóng xem xét vị trí bị lan rộng, cũng như hậu quả nó gây ra...Tôi chắc chắc sẽ sớm nhìn rõ được sai lầm của mình".

Người dùng Facebook đã chọn bảo mật dữ liệu cá nhân từ ngày đầu sử dụng

Năm 2004, Facebook phiên bản đầu tiên đã được xây dựng lên từ đống tro tàn của Facemash, chỉ với hàng trăm người đăng ký dịch vụ. Zuckerberg cũng thừa nhận tuy muốn mở rộng dịch vụ dựa vào việc tìm kiếm nhưng đã bị phản đối bởi các thành viên Facebook đều lựa chọn sự bảo mật và không muốn người khác có thể tra cứu thông tin của mình.

Thế nhưng, vào tháng 10/2005 khi được nhà đầu tư Jim Breyer của Facebook phỏng vấn về cách tiếp cận của mình giữa những ý nghĩa đạo đức, pháp lý và việc kiếm tiền từ mạng xã hội này. Mark Zuckerberg đã trả lời: "Tôi không yêu cầu mọi người chia sẻ bất cứ thông tin nào về mình. Đồng nghĩa với việc không có bất cứ liên hệ và không chịu trách nhiệm nội dung về nguồn tin của bạn. Chính bạn bè của bạn mới là người khuyến khích mọi người sử dụng những dữ liệu đó. Chúng tôi chỉ đưa đường chỉ lối mọi người đến đây mà thôi". Tháng 12 cùng năm Mark tiếp tục trả lời phóng vấn: "Chúng tôi rất nhạy cảm đối với sự riêng tư của người dùng".

Rõ ràng ngay từ năm đầu tạo nên Facebook, CEO Mark đã không nhất quán trong lời nói cũng như hành động của mình.

Cụ thể hơn, trong bài viết giới thiệu những thay đổi đến với hệ thống tặng game trên Steam, Valve cho biết: "Nếu một tựa game có mức giá chênh lệch quá cao giữa các quốc gia, bạn sẽ không được phép thực hiện việc gửi tặng game." Nếu bạn chưa biết thì, đây chính là một trong số những cách để chúng ta mua được game bản quyền giá rẻ từ những cửa hàng bán game trên Facebook hay các diễn đàn và trang web dành cho game thủ Việt.

Lấy ví dụ mua key game tại một số quốc gia như Nga chẳng hạn, mức giá để sở hữu chúng luôn rẻ hơn nhiều so với việc bỏ 60 USD mua key game bản quyền thông qua chợ game trực tuyến của Steam. Đó chính là khe hở trong cơ chế gift game khiến cho nhiều game thủ chúng ta có cơ hội sở hữu game bản quyền với giá chỉ bằng 2/3, thậm chí đôi lúc chỉ là 1/2 so với giá niêm yết trên chợ game. Thế nhưng với thay đổi trên đây, việc chọn mua game của chúng ta, dù không khó khăn, nhưng sẽ trở nên đắt đỏ hơn trước.

Một cách khác để chọn cho bạn một tựa game bản quyền hay với giá hợp lý chính là chờ đợi những đợt giảm giá như Summer Sale sắp tới trên Steam. Trên nhiều nền tảng phân phối game trực tuyến hiện nay như Steam, Uplay hay Origin luôn có những chiến dịch giảm giá game theo từng mùa.

Sắp tới đây, Steam Summer Sale 2017 sẽ chính thức bắt đầu, cho phép game thủ có thể mua game với cái giá rẻ đến giật mình, đôi khi giảm tới 75% giá gốc! Tuy nhiên điểm yếu của cách mua game như thế này là không có nhiều game mới, vì các hãng game vẫn muốn tối ưu lợi nhuận và sẽ rất ít khi giảm giá game mới ra mắt trong khoảng nửa năm trở lại, trừ khi chúng quá ế ẩm.

Hoặc bạn cũng có thể chọn cách mua game theo từng bundle nhiều game lẻ. Hiện tại có không ít dịch vụ phân phối game hiện đang bán game theo từng "bundle", nghĩa là một gói với nhiều game cùng lúc. Thông thường những tựa game này đều không mới, thế nhưng không ít sản phẩm cực kỳ có chất lượng như Max Payne 3 hay Darksiders 2 chẳng hạn.

Theo GameK