Điều đáng nói đây là University of California, Los Angeles (UCLA), một trường danh tiếng, đang đứng vị trí số một các đại học công của Mỹ, được mệnh danh là Public Ivy (trường công xuất sắc), hiện thu học phí với sinh viên ngoài bang và sinh viên quốc tế 46.000 USD/năm học.

Gần đây, các giáo sư, giảng viên của Đại học Central Florida (Mỹ) cũng biểu tình để phản đối việc không được tăng lương, lương không đủ mua thực phẩm thiết yếu trong bối cảnh giá nhà, giá sinh hoạt leo thang. Cuộc biểu tình này của các giáo sư, giảng viên được sinh viên tham gia, ủng hộ. Bang Florida đã không tăng học phí trường công suốt hơn 10 năm qua, và học phí tại Đại học Central Florida chỉ khoảng 22.000 USD/năm cho sinh viên ngoài bang, mức khá thấp so với trung bình trường công tại Mỹ, và thấp hơn rất nhiều các trường tư cùng hạng đang thu mức học phí 60.000 USD/năm học chín tháng.

Tiền lương của giáo viên, giảng viên, giáo sư luôn là câu chuyện nhạy cảm. Trả lương cho giáo viên bao nhiêu là đủ? Họ có thể sống được bằng nghề không? Xã hội có mong giáo viên làm nhiều nghề để đủ sống không?

Dù ở Đông hay Tây, nghề giáo không được thiết kế để làm giàu, mà là nghề nghiệp phụng sự xã hội, lấy sự phát triển của con người làm thành công của nghề nghiệp. Nhiều người hiểu không đúng nên nêu quan điểm trả lương "sòng phẳng" với nhà giáo theo quy luật cung - cầu. Điều này chỉ đúng với trường tư. Nếu trả đúng lương nhà giáo theo thị trường, e rằng mức học phí sẽ rất cao, nhiều gia đình không chịu nổi, và học sinh không thể đến trường.

Tại Việt Nam cũng vậy, nhờ được bảo trợ từ ngân sách, học phí trường công chỉ ở mức tượng trưng, nhà nước thu trên mỗi học sinh chỉ 4-6 triệu đồng mỗi năm, trong khi học phí trường tư - cùng dạy chương trình của Bộ Giáo dục & Đào tạo Việt Nam - có thể lên tới cả trăm triệu mỗi năm học. Có bao nhiêu gia đình sẵn sàng trả được mức học phí này?

Như vậy, có thể thấy, ở bất cứ quốc gia nào, giáo viên chọn làm việc cho hệ thống công lập cũng có nghĩa là lựa chọn và chấp nhận phụng sự xã hội, nhận về phần ít hơn so với sức lao động mình đã đóng góp, để cùng chính phủ cung cấp giáo dục miễn phí hoặc chi phí thấp cho đại đa số người dân. Điều này đặc biệt đúng với các quốc gia còn nghèo, nguồn thu thuế không đủ chi trả hết cho các chi phí trong giáo dục. Giáo dục công vốn là dịch vụ phi lợi nhuận.

Nhưng nói như thế không có nghĩa là xã hội mong giáo viên làm việc không công, hoặc làm từ thiện. Nghề giáo cũng cần được trả lương ở mức đảm bảo chi trả những nhu cầu tối thiểu của gia đình, có thể tái tạo sức lao động, cũng như nuôi con cái. Với mức lương hiện tại ở Việt Nam, giáo viên trường công lập phải cố gắng "co kéo" để có thể sống được với nghề.

Dạy thêm lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Khi nhà nước tuyển dụng giáo viên, nhà nước chính là nhà tuyển dụng, do vậy cho phép nhân viên của mình làm thêm, hay bắt buộc phải tập trung làm duy nhất nhiệm vụ ở trường là hoàn toàn thuộc thẩm quyền của "nhà tuyển dụng". Chính sách càng rõ ràng càng tránh cho giáo viên khỏi mang những điều tiếng tiêu cực xung quanh việc dạy thêm.

Để biết giáo viên xứng đáng với mức lương bao nhiêu, hãy xem mức độ khó cũng như tính chất công việc của họ. Hiện nay, trừ giáo viên mầm non cần có bằng cao đẳng, tất cả giáo viên từ tiểu học tới trung học phổ thông tối thiểu phải có trình độ cử nhân đại học, và đáp ứng thêm các yêu cầu khác liên quan đến chức danh nghề nghiệp. Giáo viên phổ thông làm việc với trẻ em dưới 18 tuổi lại cần tới những chuẩn mực khắt khe khác nữa.

Thầy cô giáo không chỉ làm việc vào lúc lên lớp, họ còn rất nhiều việc khác như soạn bài, chấm bài, dạy phụ đạo, tiếp phụ huynh, tổ chức sự kiện, tham gia các phong trào thi đua... Vào mùa hè, trên danh nghĩa là được nghỉ, nhưng hiếm khi trọn vẹn vì giáo viên thường tham gia học bồi dưỡng nghiệp vụ, và các hoạt động hỗ trợ cộng đồng như tiêm chủng, trực trường lớp, trông thi, lao động công ích, dọn dẹp...

Một giáo viên trường công thông thường phải làm việc với số lượng học sinh rất lớn, chỉ riêng lớp mình chủ nhiệm đã 40-50 em, nếu tính tổng số học sinh do một giáo viên dạy có thể lên tới vài trăm em mỗi năm học. Do vậy các vấn đề phát sinh về bài học, kiểm tra, chấm điểm, vào điểm, nhận xét học bạ, hành vi đạo đức, các vụ tai nạn, các tình huống va chạm giữa học sinh... sẽ lấy đi của thầy cô rất nhiều thời gian và năng lượng. Nếu không được thấu hiểu, chia sẻ và hỗ trợ, giáo viên chịu áp lực nặng nề. Mà khi thầy cô không giữ được năng lượng tích cực, không còn thấy hạnh phúc trong công việc, chất lượng giáo dục chắc chắn đi xuống.

Tôi nghĩ hiếm thầy cô nào muốn đòi hỏi để có thể "làm giàu" từ nghề, mà phần lớn họ chỉ mong mỏi "đủ sống" và giảm bớt các áp lực không đáng có. Nếu ai đó mong giàu có, họ hẳn phải chuyển việc.

Trong hệ thống ngạch bậc, giáo viên chỉ là một trong số rất nhiều viên chức - công chức khác nhau. Việc xác định mức lương của giáo viên nằm ở đâu không thể không so sánh về tính chất công việc, tầm quan trọng, mức độ đóng góp của nghề giáo so với các viên chức - công chức khác.

Chị họ của tôi là một giáo viên thâm niên gần 30 năm. Khi giáo viên được tăng lương từ 1/7/2024, lương của chị tăng thêm ba triệu đồng mỗi tháng. Chị vui vẻ chia sẻ: "Như vậy là mỗi ngày được thêm 100 nghìn, không nhiều nhưng rất vui". Trong khi đó, vốn dạy STEM, lại là giáo viên giỏi cấp tỉnh/thành phố nhiều năm, chỉ dạy thêm hai giờ mỗi ngày cho đơn vị tư, chị sẽ được trả 1-1,5 triệu đồng. Ví dụ này cho thấy nếu lấy giá thị trường để xác định mức lương giáo viên, xã hội "nợ" nhà giáo chứ nhà giáo không mắc nợ gì xã hội cả.

Khi hiểu được bản chất của công việc phụng sự của giáo viên, xã hội sẽ mong muốn hỗ trợ cho thầy cô hơn. Khi xã hội chưa thể là "ông chủ trả lương đúng và đủ" cho giáo viên, thì sự tôn trọng và thấu hiểu sẽ là nguồn động viên to lớn để thầy cô giáo làm tốt công việc của mình mỗi ngày.

Bùi Khánh Nguyên

Em trai tôi từ nhỏ đã thông minh lanh lợi, sau khi tốt nghiệp ngành cơ khí về làm kĩ sư điện cho một công ty inox. Công việc của em ổn định nhưng lương không cao, nên em cũng muốn tìm cơ hội khởi nghiệp để khẳng định bản thân hơn.

Sau khi nói chuyện và nghe kế hoạch của tôi, em trai rất phấn khởi, đồng ý ngay. Khi đó chúng tôi thống nhất: Tôi góp 70%, vợ chồng em trai góp 30% và cùng nhau làm việc trực tiếp tại xưởng.

Tôi chịu trách nhiệm chính khâu sản xuất và kiểm định chất lượng sản phẩm. Em trai chịu trách nhiệm mua sắm máy móc, thuê thợ gia công hoặc cá nhân tự lắp ráp tất cả thiết bị phục vụ cho sản xuất tại xưởng.

Nửa năm đầu, anh em phối hợp với nhau rất ăn ý. Mọi kế hoạch kinh doanh đều được thảo luận và quyết định nhanh, hiệu quả. Công việc sản xuất êm xuôi chưa được bao lâu thì máy móc trong xưởng hỏng hóc liên tục, phải thuê thợ sửa rất nhiều lần.

Mỗi lần sửa máy móc, tôi phát hiện em dâu thường kê khai chứng từ chênh lên gấp đôi so với số tiền sửa thực tế của thợ. Tôi biết nhưng nghĩ đó là em dâu mình nên chỉ nhắc nhở nhẹ nhàng.

Được vài hôm, chuyện gian lận lại xảy ra và số tiền ngày càng lớn. Món nào cũng được em dâu kê khai với số tiền rất vô lý. Căng thẳng tới đỉnh điểm là khi tôi phát hiện toàn bộ máy móc sản xuất tại xưởng, em trai tôi mua với giá 5 tỷ đồng nhưng sau đó lại hợp thức hoá đơn chứng từ thành 8 tỷ.

Khi đó, tôi rất buồn nhưng vẫn quyết định ngồi lại nói chuyện với vợ chồng em trai, yêu cầu từ nay phải thay đổi.

Nào ngờ, vợ chồng em không chịu nhận lỗi còn tỏ thái độ cho rằng mình đã bỏ nhiều công sức, bỏ cả công việc ổn định về giúp đỡ anh. Không những thế vợ chồng em trai còn đi nói với họ hàng: Bây giờ xưởng sản xuất làm ăn đi lên, tôi cậy thế góp vốn nhiều chèn ép vợ chồng em để thu lợi nhuận cho riêng mình.

Em dâu còn đánh tiếng với họ hàng nếu không chung vốn làm ăn nữa sẽ bắt tôi đền bù một khoản tiền vì tôi mà em trai mất việc làm ổn định ở công ty cũ.

Đứng trước những điều trớ trêu đó, tôi rất sốc chỉ muốn làm rõ ràng mọi chuyện để mình không bị oan ức nhưng nghĩ lại đó là em trai và em dâu của mình, tôi không nỡ làm rùm beng lên, chỉ im lặng giải tán xưởng sản xuất và rút ra bài học cho mình: Anh em ruột không làm ăn chung thì còn anh em, làm chung xong không còn cái gì!

Anh em đồng lòng giúp cha 94 tuổi tìm lại con trai riêng sau 50 năm thất lạc

Trong Searching,David Kim (John Cho) có thể truy cập vào Facebook của con gái thông qua một vài câu hỏi và đường dẫn liên kết đến các tài khoản khác. Đến Missing, June cũng làm điều tương tự với Kevin và Grace một cách dễ dàng. Khi mỗi trang web, mỗi mạng xã hội đều đòi hỏi một tài khoản riêng, chúng ta có xu hướng chỉ dùng chung một mật mã bằng những con số dễ nhớ. Đây chính là lý do khiến mọi thông tin cá nhân biến mất trong nháy mắt. 

Mặt trái của Internet còn thể hiện ở những áp lực mà cô gái trẻ phải đối diện khi vụ án của Grace trở nên nổi tiếng. Qua màn hình, khán giả có thể thấy những bình luận, tiêu đề bài báo tiêu cực, thuyết âm mưu xoay quanh vụ mất tích.

Những người sản xuất nội dung từ TikTok, Reddit hay YouTube bay vào xâu xé, bới móc những thông tin nhỏ nhất về Grace và Kevin. Không gì là bí mật khi mọi thứ đều có thể dễ dàng bị tra ra trên Internet. Giờ đây, cuộc sống của June như một thước phim tài liệu về tội phạm ngoài đời thực và bị lôi ra để làm nội dung cho những kẻ muốn kiếm tiền dựa trên lượt xem hay nút Like của người xem.

Mất tích giống như một bức tranh thu nhỏ về sự bùng nổ của Internet và mặt trái khi con người ngày càng phụ thuộc vào chúng.Phimcó các suất chiếu đặc biệt từ 18h ngày 23/2 và chính thức khởi chiếu từ ngày 24/2/2023.

Quỳnh An