Thực tế tại các dự án trên địa bàn TP.HCM, do nhu cầu của người bị thu hồi đất đề nghị được bố trí tái định cư tại chỗ hoặc nhu cầu cấp bách phải bàn giao mặt bằng để thi công dự án nhưng chưa chuẩn bị được quỹ nhà, đất tái định cư. 

Trước đó, tháng 8/2018, UBND TP.HCM ban hành quyết định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố. Trong đó có quy định về thời gian và mức hỗ trợ tạm cư. 

Sau đó, tháng 4/2020, UBND Thành phố tiếp tục có quyết định về áp dụng chính sách hỗ trợ chi phí nhà tạm cư cho từng đối tượng, thời gian tính hỗ trợ và mức hỗ trợ theo từng khu vực. Quy định này được điều chỉnh vào tháng 6/2022. 

Quyết định này đã góp phần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án, đặc biệt là các dự án di dời khẩn cấp khỏi chung cư hư hỏng nặng hoặc khu vực sạt lở. 

Tuy nhiên, theo Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp, việc UBND TP.HCM ban hành các quyết định trên là chưa đúng thẩm quyền, phải do Hội đồng Nhân dân (HĐND) ban hành. Do vậy, UBND TP.HCM đã bãi bỏ các quyết định trên. 

Hộ dân nhận tiền tạm cư tối đa 24 triệu đồng/tháng

Được giao thực hiện dự thảo Nghị quyết để trình HĐND ban hành chính sách hỗ trợ chi phí thuê nhà ở tạm cư cho hộ gia đình, cá nhân trong thời gian chờ bố trí tái định cư, Sở Tài chính TP.HCM chia làm 4 khu vực tương ứng với các mức hỗ trợ tạm cư. 

Mức hỗ trợ chi phí thuê nhà ở tạm cư được áp dụng theo từng khu vực nơi có vị trí nhà ở, đất ở bị thu hồi. 

Cụ thể, khu vực 1, gồm: Q.1, Q.3 và Q.5. Nếu hộ có từ 4 nhân khẩu trở xuống thì mức hỗ trợ là 8 triệu đồng/hộ/tháng. Hộ từ 5 nhân khẩu trở lên được hỗ trợ 2 triệu đồng/người/tháng, nhưng tổng không quá 24 triệu đồng/hộ/tháng.

Khu vực 2, gồm: Q.4, Q.6, Q.10, Q.11, Q.Bình Thạnh, Q.Phú Nhuận, Q.Tân Bình và Q.Gò Vấp. Nếu hộ có từ 4 nhân khẩu trở xuống thì mức hỗ trợ là 7 triệu đồng/hộ/tháng. Hộ từ 5 nhân khẩu trở lên được hỗ trợ 1,75 triệu đồng/người/tháng, nhưng tổng không quá 21 triệu đồng/hộ/tháng. 

Khu vực 3, gồm TP.Thủ Đức, Q.7, Q.8, Q.12, Q.Bình Tân và Q.Tân Phú. Nếu hộ có từ 4 nhân khẩu trở xuống thì được hỗ trợ là 6 triệu đồng/hộ/tháng. Hộ từ 5 nhân khẩu trở lên được hỗ trợ 1,5 triệu đồng/người/tháng, nhưng tổng không quá 18 triệu đồng/hộ/tháng. 

Khu vực 4 gồm 5 huyện là Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Cần Giờ và Nhà Bè. Nếu hộ có từ 4 nhân khẩu trở xuống thì được hỗ trợ là 5 triệu đồng/hộ/tháng. Hộ từ 5 nhân khẩu trở lên được hỗ trợ 1,25 triệu đồng/người/tháng, nhưng tổng không quá 15 triệu đồng/hộ/tháng. 

Căn cứ vào thời điểm bàn giao mặt bằng bị giải toả và thời điểm được bố trí tái định cư, người dân sẽ được tính thời gian hỗ trợ tạm cư theo từng trường hợp. 

Về phương thức chi trả, nếu xác định được cụ thể thời gian bàn giao nhà, đất tái định cư thì chi trả một lần. Trường hợp chưa xác định được thời gian bố trí tái định cư thì có thể chi trả theo định kỳ 3 tháng/lần hoặc 6 tháng/lần. 

Sở Tài chính dự kiến sẽ đăng ký trình Nghị quyết về chính sách hỗ trợ chi phí thuê nhà ở tạm cư cho hộ gia đình, cá nhân trong thời gian chờ bố trí tái định cư như nói trên để HĐND TP.HCM xem xét vào kỳ họp cuối năm 2023. 

Khi xây dựng Nghị quyết quy định mức hỗ trợ chi phí thuê nhà ở tạm cư cho hộ gia đình, cá nhân trong thời gian chờ bố trí nhà ở, đất ở tái định cư, Sở Tài chính TP.HCM đưa ra giải pháp như sau: 

Việc thu hồi nhà ở, đất ở chỉ được thực hiện sau khi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phê duyệt. Đối với trường hợp thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư thì phải chuẩn bị quỹ nền đất, căn hộ bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất. 

Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, đảm bảo công khai, minh bạch, hài hoà lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư theo quy định. 

Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Vũ Cương Quyết, Tổng giám đốc Đất Xanh Miền Bắc, nhìn nhận giá bất động sản gần đây bị tăng cao, kể cả trong bối cảnh thị trường đang “đóng băng”, nhất là chung cư tại TP Hà Nội và Sài Gòn chỉ có giữ và tăng giá, không giảm.

“Việc tăng giá chung cư sẽ làm cho người dân khó khăn trong việc mua nhà, cả thị trường các phân khúc khác cũng tăng giá theo”, ông Quyết đánh giá.

Nói về nguyên nhân của câu chuyện giá bất động sản cao, Tổng giám đốc Đất Xanh Miền Bắc chỉ rõ, quỹ đất hiện ít, khó khăn nên các chủ đầu tư tập trung vào phân khúc cao cấp, lợi nhuận sẽ tốt hơn. 

“Giá đầu vào cao, chi phí cao, việc giải phóng đền bù để có quỹ đất hiện cũng cao hơn trước, buộc chủ đầu tư phải bán giá cao mới có lời, không thể bán giá thấp”, ông Quyết nói.

Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Đất Xanh Miền Bắc, do thủ tục pháp lý mấy năm nay quá chậm, dẫn tới nguồn cung ít. 

“Khi nguồn cung ít, nhu cầu lớn, đương nhiên giá sẽ phải cao. Ở đây vẫn là quy luật kinh tế cung - cầu. Giải quyết dứt điểm vấn đề nguồn cung ắt sẽ ổn định được giá thị trường. Ngoài mặt giá thành, đâu đó đang có tính chất “độc quyền” về nguồn cung. Các dự án khi ra hàng sẽ biết nguồn cung không có nhiều nên họ sẽ quyết định giá. 

Chính vì vậy, để giảm giá bất động sản phải giải quyết được vấn đề nguồn cung. Khi nguồn cung có nhiều, đương nhiên các chủ đầu tư không dám bán đắt”, ông Quyết phân tích.

Ông Quyết cho rằng, để giải quyết được câu chuyện nguồn cung, gốc rễ phải giải quyết vấn đề cơ chế, chính sách. 

“Rất nhều dự án bị đọng, vướng chính sách không triển khai, ra hàng được. Lý do không ra được dự án nên chi phí vốn đầu tư bị “đội” lên. Để dự án bất động sản giảm giá được thì việc giải phóng đền bù, hay vấn đề thuế đất cũng cần thông thoáng hơn”, ông nói.

Từ góc độ chuyên gia, ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, cho rằng giá cả bất động sản do thị trường tự quyết định chứ không thể dùng biện pháp nào. Tuy nhiên, sau một thời gian tăng giá mạnh của thị trường, lực cầu giảm đi, muốn bán được hàng thì buộc các chủ đầu sẽ phải giảm giá xuống.

“Thế nhưng, hiện nguồn cung ở các thành phố lớn như Hà Nội cực ít, do đó cung ít – cầu cao, thì đương nhiên tăng giá. Cung nhiều hơn cầu, đương nhiên giá sẽ phải giảm để cạnh tranh bán. 

Các dự án bất động sản hiện đang nằm “đắp chiếu” khá nhiều, nếu đồng loạt được tháo gỡ sẽ bung ra thị trường một nguồn cung khá lớn, chắc chắn nhiều hơn cầu. Khi đó, sự cạnh tranh bán hàng sẽ diễn ra, đồng loạt mặt bằng giá sẽ đi xuống”, ông Đính cho hay.

Chính vì vậy, theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, biện pháp để hạ giá bất động sản hiện nay đó là cần nhanh chóng tháo gỡ ách tắc cho các dự án, cho các chủ đầu tư để sớm có nhiều dự án ra hàng, tăng nguồn cung trên thị trường.