Các diễn giả tham gia tọa đàm có Cục trưởng Cục XB Nguyễn Nguyên, Phó CT Hội XBVN Lê Hoàng, bà Diễm Phương đại diện NXB Tổng hợp TP.HCM, anh Hoàng Thạch – đồng sáng lập Voiz FM và ông Đình Bảo - CEO và nhà sáng lập JoiKid. Buổi tọa đàm thu hút nhiều người dự thính, đặc biệt là các sinh viên chuyên ngành xuất bản.

Ông Nguyễn Nguyên (cầm micro) và các diễn giả.

Chuyển đổi số không đồng nghĩa với "giết chết" sách in

Ông Nguyễn Nguyên định nghĩa ngắn gọn chuyển đổi số là sự chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang mô hình mới dựa trên nền tảng số, dữ liệu lớn và AI nhằm tạo ra quy trình mới, sản phẩm mới để đạt được giá trị mới. "Chuyển đổi số là xu thế của lĩnh vực xuất bản", ông nói. 

Theo đó, câu chuyện chuyển đổi số của NXB danh tiếng Scotland Britannica là bài học cho Việt Nam. Từ một NXB kiểu mẫu truyền thống có lịch sử hơn 250 năm in hàng triệu bản sách đến hơn 190 quốc gia, NXB Britannica vẫn quyết liệt thay đổi mô hình hoạt động của mình. Họ chấp nhận sụt giảm doanh thu nghiêm trọng, đỉnh điểm đến 50%, để thử nghiệm từ sách bìa da sang đĩa CD trước khi chuyển đổi hoàn toàn sang hoạt động môi trường số và trở lại vị trí hàng đầu.

Tại Việt Nam, chuyển đổi số diễn ra manh nha từ hơn 10 năm trước qua việc các đơn vị số hóa kho dữ liệu; số hóa một số hoạt động trong đơn vị như kế toán, bán hàng. Các đơn vị xuất bản ở Việt Nam hiện ở giai đoạn 2 của chuyển đổi số thông qua các biểu hiện như ứng dụng công nghệ vào quản lý, quản trị toàn bộ hoạt động của đơn vị hay ứng dụng AI vào công việc biên tập sách. Sắp tới, các NXB Việt Nam sẽ hướng tới giai đoạn 3 là chuyển sang NXB số như NXB Britannica đã làm.

“Khó khăn là dĩ nhiên nhưng chúng ta cũng có rất nhiều thuận lợi. Trong 145 triệu thuê bao (tính đến năm 2020) có hơn 70 triệu thuê bao sử dụng dữ liệu trên mạng. Chúng ta có 70% dân số sử dụng Internet khi trung bình thế giới chỉ 50%, thậm chí các nước đang phát triển chỉ hơn 44%. Vấn đề là làm sao để người dùng mạng không chỉ dành thời gian lướt Facebook, mua hàng trực tuyến mà quan tâm nhiều hơn văn hóa đọc, sử dụng mạng để tiếp cận tri thức, làm đẹp tâm hồn”, ông nói.  

Theo ông, năng lực của NXB Việt Nam không yếu, chẳng hạn năng lực xuất bản ở Pháp chỉ khoảng 4 bản sách/đầu người nhưng người Pháp vào thư viện lại đọc đến 8 bản/đầu người, với người Nhật là 5 bản/đầu người.

Ông cũng cho rằng bảo vệ bản quyền là thách thức chung của ngành xuất bản toàn thế giới chứ không riêng gì chuyển đổi số. Mới đây, các ông trùm xuất bản Mỹ đã liên kết lại với nhau để chống xâm phạm bản quyền.          

Ông Nguyên nhấn mạnh từ kinh nghiệm nước ngoài, sự chuyển đổi số không đồng nghĩa với "giết chết" sách in, trái lại tạo ra sự tương tác, cộng hưởng cùng nhau phát triển.

4 vấn đề về văn hóa đọc trong xu thế chuyển đổi số

Anh Hoàng Thạch – đồng sáng lập Voiz FM và ông Đình Bảo - nhà sáng lập JoiKid đều giống nhau ở điểm tạo ra ứng dụng từ nhu cầu thực tiễn hết sức cá nhân. Từ việc đi tàu xe khó đọc sách in, anh Hoàng Thạch nghĩ đến một ứng dụng giúp con người nghe sách; còn ông Bảo quan tâm đến nhu cầu đọc, học, nghe, xem của 2 cậu con trai mình.

Anh Thạch và đội ngũ Voiz FM đã ứng dụng AI vào sách nói. Giọng đọc AI này được thu từ giọng thật nên trong thử nghiệm 800 khách hàng, hơn 70% người nghe không phân biệt được người hay máy đọc. “Ứng dụng AI vào sách nói giúp các diễn viên đọc sách giảm tải số lượng công việc lại tăng thu nhập. Giống như máy may không làm các công nhân dệt may thất nghiệp, trái lại tạo ra cơ hội cho các nghệ nhân may thêu”, anh cho biết.

Vị đại diện WeWe đề xuất thiếp lập cổng đăng ký điện tử xin cấp phép sách điện tử thay vì giấy tờ giống xin cấp phép sách in như hiện nay. Anh nói thêm, giải sách hay hằng năm có thể thêm hạng mục cho sách nói nếu được vì các diễn viên đọc sách đã dốc rất nhiều kỹ năng, cảm xúc và tâm huyết vào cuốn sách nói của mình. 

Với tư cách ông bố, nhà sáng lập JoiKid đề xuất tăng cường hoạt động đọc sách cho trẻ em. Ông dẫn chứng học sinh nước ngoài đã được giao nhiệm vụ đọc sách và viết thu hoạch những gì đã đọc ngay từ cấp tiểu học. "Nếu chúng ta hình thành thói quen đọc từ bé thì lớn sẽ không ngại đọc", ông nói.

Bà Diễm Phương đại diện NXB Tổng hợp TP.HCM cho rằng chuyển đổi số không phải việc của một cá nhân hay đơn vị nào mà của tất cả bên liên quan. 3 thử thách mà bà và NXB Tổng hợp TP.HCM phải đối diện khi chuyển đổi số gồm: vi phạm bản quyền; sự phổ cập công nghệ; và bài toán nguồn vốn đầu tư công nghệ.  

Voiz FM trộn giọng người và máy đọc khiến người nghe lúng túng phân biệt:

Cục trưởng Cục XB Nguyễn Nguyên kết luận có 4 vấn đề cần giải quyết liên quan đến văn hóa đọc trong xu thế chuyển đổi số gồm: thay đổi nhận thức con người; thiết lập thể chế, bảo vệ bản quyền; đầu tư cho công nghệ và cuối cùng là tạo ra thế hệ nhân lực chuyển đổi số mới cho ngành xuất bản.

Bài và ảnh:Gia Bảo

Khai mạc Ngày sách Việt Nam lần thứ 8

Mặc dù trời mưa nhưng đông đảo người yêu sách vẫn đến Đường sách TP.HCM dự Lễ khai mạc Ngày sách Việt Nam lần thứ tám - mở đầu chuỗi hoạt động khuyến đọc trên toàn quốc.

Melody Felicano Johnson 39 tuổi và chồng Roby Johnson có với nhau 1 người con nhưng họ đang chuẩn bị ly hôn sau khi vụ đầu độc bị lộ.

Người phụ nữ đến từ bang Arizona (Mỹ) chuyển đến sống cùng chồng ở Đức khi anh làm việc tại đây. Mỗi buổi tối, cô thường chuẩn bị sẵn cà phê cho chồng. Buổi sáng ngủ dậy, anh chỉ cần bật máy pha cà phê là có đồ uống.

Tuy nhiên, sau một thời gian, anh chồng nhận thấy cà phê có mùi vị khó chịu. Anh hơi nghi ngờ nhưng vẫn giả vờ uống trong vài tuần.

Sau đó, anh quyết định mua que thử hoá chất để kiểm tra. Anh phát hiện nước trong bình cà phê có hàm lượng clo cao bất thường.

Anh đặt camera ẩn trong nhà để tìm ra nguyên nhân. Anh bất ngờ khi phát hiện vợ mình đã cho thứ gì đó vào bình. Anh coi như không biết chuyện cho đến khi cả nhà trở về Mỹ. Anh tiếp tục đặt camera giấu kín để theo dõi thì vẫn bắt gặp tình trạng tương tự, theo Nypost.

Anh đặt một máy quay ở phòng giặt, một máy quay ở gần bình pha cà phê. Anh phát hiện vợ cất giữ thuốc tẩy ở phòng giặt và mang cho vào bình mỗi khi chuẩn bị cà phê cho anh.

Cuối tháng 7/2023, anh mang tất cả bằng chứng cho cảnh sát, tố cáo vợ.  Melody bị bắt giam và bị buộc tội cố ý giết người, thêm chất độc vào đồ uống. Người chồng cho rằng cô ấy tìm cách hại chồng để có thể nhận tiền tuất của anh.

Cuối năm 2022, bang Wisconsin (Mỹ) rúng động vì vụ việc vợ 3 lần đầu độc chồng. Người vợ 50 tuổi Amanda cho thuốc trợ tử động vật vào cà phê của chồng Gary 70 tuổi.

Cặp đôi kết hôn vào tháng 3/2022. Sau đám cưới, người vợ  yêu cầu chồng sửa đổi giấy tờ nhà để cô thừa hưởng nhà sau khi chồng qua đời.

Một thời gian sau khi giấy tờ được thông qua, người vợ đầu độc chồng lần đầu tiên nhưng không thành. Cô tiếp tục tìm cách cho thuốc vào cốc cà phê của chồng. Trong lần thứ 3 bị đầu độc, người chồng rơi vào tình trạng hôn mê 4 ngày. Người vợ bị bắt và bị buộc tội cố ý giết người.

Vẹt làm “nhân chứng” trong phiên xét xử vụ vợ giết chồng

Để “chắp cánh” cho học sinh, sinh viên có điều kiện học tập tốt hơn nữa, theo bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng, địa phương cần thực hiện một số giải pháp thiết thực.

Trước hết, cần thành lập và duy trì các quỹ học bổng. Đây là việc làm có ý nghĩa thiết thực, giúp hoạt động khuyến học có thêm nguồn lực cụ thể, công cụ hữu hiệu để triển khai thực chất các chính sách khuyến học, khuyến tài trong cộng đồng.

Các quỹ học bổng này ngoài khuyến khích học sinh, sinh viên có thành tích tốt, học giỏi, tài năng còn dành để tài trợ cho các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, có ý chí vươn lên. Đây sẽ là khoản hỗ trợ giúp cuộc sống của các em bớt khó khăn, tiếp thêm tinh thần, sức mạnh và nghị lực để các em không bỏ dở việc học.

Ngoài ra, cần có các khoản hỗ trợ tài chính khác. Chẳng hạn, các trường học, tổ chức giáo dục có thể đưa ra chính sách miễn giảm học phí cho những học sinh, sinh viên khó khăn, để các em giảm bớt gánh nặng về chi phí.

Hiện nay, các trường học trên địa bàn quận đã đặc biệt quan tâm đến học sinh nghèo vượt khó bằng nhiều hình thức khác nhau như hỗ trợ trao các suất học bổng từ quỹ học bổng; tặng xe đạp, bàn ghế...

Chương trình vay vốn học tập cũng là một kênh hỗ trợ tài chính khác. Nhiều năm nay, nguồn vốn tín dụng chính sách đã hỗ trợ cho hàng ngàn học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn có điều kiện tốt hơn để theo đuổi ước mơ học tập, tạo việc làm cho tương lai. Việc hỗ trợ các em vay vốn với lãi suất thấp hoặc không lãi suất để trang trải chi phí học tập và cho phép trả sau khi ra trường đã giúp các em tập trung vào việc học.

Một giải pháp khác là tạo môi trường học tập và rèn luyện. Bằng cách tổ chức các lớp học thêm miễn phí hoặc miễn giảm học phí, học sinh sẽ có cơ hội được bổ sung kiến thức và củng cố các kỹ năng cần thiết. Ngoài ra, các trường có thể tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên mượn hoặc nhận tài liệu học tập miễn phí, từ sách giáo khoa, bài giảng đến các công cụ học tập trực tuyến.

Các trường cần động viên khen thưởng kịp thời cho các gương điển hình vượt khó vươn lên học tốt để khuyến khích tinh thần vượt khó. Điều này sẽ tạo động lực lớn cho các em và cả những người xung quanh. Ngoài ra, nhà trường có thể chia sẻ câu chuyện thành công bằng việc mời các cựu học sinh, sinh viên từng vượt khó thành công, truyền cảm hứng để giúp các em thêm tự tin vào khả năng của mình.

Theo bà Hiền, đầu tư cho giáo dục là đầu tư để phát triển. Việc hỗ trợ học sinh, sinh viên vượt qua khó khăn và đạt được thành tích tốt trong học tập là một nhiệm vụ quan trọng của cả gia đình, nhà trường và xã hội.

Tuy nhiên, các giải pháp khuyến khích cần được triển khai đồng bộ giữa các ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và cộng đồng để tạo nên môi trường học tập thuận lợi, động viên các em nỗ lực phấn đấu vươn lên. Bằng cách giúp các em vượt khó học giỏi, chúng ta không chỉ phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội mà còn xây dựng những thế hệ có ý chí và nghị lực, góp phần phát triển đất nước bền vững.