Nhận định, soi kèo Smorgon FC vs Dinamo Minsk, 18h00 ngày 2/12: Tưng bừng bắn phá

Chúng tôi lên xe vào bản. Trên đường, cán bộ xã tranh thủ chia sẻ về người bệnh: 80 tuổi, dân tộc Thái. Hai tuần trước chân ông đau rồi tím đen dần, bệnh viện tuyến trên xác định bị viêm tắc động mạch, hoại tử, phải mổ cắt chân, cần có thêm chi phí. Gia đình toàn người già và yếu, không có tiền đóng nên xin về.

Ngôi nhà sàn bằng gỗ còn chắc chắn nhưng nhếch nhác. Trong nhà tối om, tôi vấp phải chai gì đó, nước đổ ra hăng hắc tinh dầu sả. Mùi tinh dầu sả trộn lẫn với mùi khăn khẳn bốc lên, cả không gian ngộp thở.

Người bệnh nằm ở góc nhà sàn, mở mắt nhìn chúng tôi, nói gì không rõ. Lật tấm chăn lên, tôi thấy cái chân phải đang hoại tử đen từ bàn chân lên đến giữa đùi, phía dưới thịt hoại tử chảy nước phải bọc vào một túi nilon.

Mấy người già nói tiếng dân tộc chúng tôi không hiểu, cán bộ xã dịch lại cho biết: về nhà, gia đình không biết làm gì, chỉ hàng ngày nấu cháo cho người bệnh. Mà từ bốn ngày nay không ăn được nữa. Cái chân thối dần thì cũng chỉ biết mua tinh dầu sả về rắc cho át đi. Cán bộ xã thương lắm nhưng không biết giúp thế nào, gặp đoàn chúng tôi liền cầu cứu.

Lãnh đạo đoàn quyết ngay, nếu gia đình đồng ý sẽ cho xe đưa đến bệnh viện để cứu chữa, chi phí bệnh viện lo. Chúng tôi hội ý với nhau là ca này suy kiệt, nhiễm trùng nhiễm độc nặng lắm rồi, cần phải hồi sức và mổ ngay, nhưng nguy cơ tử vong rất cao. Thôi thì còn nước còn tát.

Sau khi cán bộ xã phiên dịch xong, mắt người nhà lộ vẻ ái ngại rồi bảo để nghĩ đã. Chúng tôi đành tặng ít tiền thăm hỏi rồi ra về. Sáng hôm sau xã cho biết ông đã yếu lắm rồi nên gia đình không đưa đi nữa. Khi tôi viết những dòng này thì bệnh nhân đã mất. Thế là cũng xong một kiếp người, lặng lẽ chấp nhận số phận, không kêu than.

Cách đây khá lâu tôi từng kể về một trường hợp bệnh nặng nhưng hết tiền nên gia đình xin về chờ chết. Có bạn đọc phản ứng, bảo, sao không dùng bảo hiểm y tế, sao không kêu gọi từ thiện... Nói thật, các bạn đó quá thiếu thực tế, chỉ thấy chỗ nọ chỗ kia có những ca hiểm nghèo rồi được những tấm lòng vàng cứu sống... Những chuyện đó có, nhưng không phải đa số.

Từ khi về làm ở y tế cơ sở, tôi mới hiểu đầy đủ cảnh vật lộn để sinh tồn của người dân đau yếu. Các hỗ trợ của xã hội là có, nhưng chưa đủ, chưa kịp thời, và nhất là chưa đúng nơi đúng chỗ.

Làm ở tuyến cơ sở mới thấy đa số người dân chỉ lên đến bệnh viện hạng ba, tức tuyến huyện, một số ít lên đến tuyến tỉnh, khỏi được thì tốt, không khỏi cũng quay về. Lên tuyến trung ương thường phải là gia đình có điều kiện kinh tế khá giả, hoặc còn trẻ, có thể vay mượn được. Nhiều người già bệnh chọn cách về nhà, chờ trời gọi chứ không đi tiếp.

Tôi hoàn toàn hiểu các đồng nghiệp của mình ở trong tình trạng lực bất tòng tâm. Chúng tôi ở tuyến dưới, nhiều khi phải nhìn bệnh nhân ra về, vì muốn giúp cũng không có nguồn lực. Thỉnh thoảng chỉ giúp được một hai ca đặc biệt, còn làm thành đại trà thì lấy đâu ra tiền. Vấn đề nằm ở chỗ phải xác lập được nguồn chi trả bền vững và cơ chế chi trả hợp lý.

Bảo hiểm y tế đang thực hiện tốt vai trò hỗ trợ người dân trong khám chữa bệnh, nhưng vì nhiều lý do mà mức hỗ trợ này chưa đủ. Nguồn gốc là do mức thu quá thấp nên không đủ để chi theo yêu cầu thực tế.

Để so sánh, chi bình quân cho y tế của các nước phát triển là khoảng 10% GDP, và GDP của các nước đó khoảng 30.000 USD/người/năm, tức là chi cho y tế khoảng từ 3.000 USD/người/năm. Trong khi đó ở Việt Nam năm 2022 tỷ lệ phủ BHYT là khoảng 90%, tổng thu BHYT năm 2022 khoảng 110.000 tỷ đồng (4,58 tỷ USD). Với tổng dân số Việt Nam năm 2022 là 98 triệu, ta có khoảng 50 USD cho mỗi đầu người dân. Số tiền BHYT này hoàn toàn chi cho công tác khám chữa bệnh. Ngân sách nhà nước còn chi gần 100 USD đầu người cho y tế dự phòng và những công việc khác của ngành.

Nguồn quỹ như vậy là không thể nào đủ cho nhu cầu khám chữa bệnh. Để bảo toàn quỹ, BHYT bắt buộc phải thực hiện nhiều động tác kỹ thuật để khống chế chi. BHYT chỉ đáp ứng được khoảng 60% chi phí khám chữa bệnh, còn lại 40% là người bệnh tự chi trả. Những ai không lo được cái khoản 40% kia thì lặng lẽ về nhà phó mặc cho số phận.

Gần đây Bộ Y tế có chủ trương để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh thì ngoài BHYT, người dân nên mua các gói bảo hiểm sức khỏe tự nguyện theo hình thức kinh doanh, để hỗ trợ thêm. Tuy nhiên do là kinh doanh nên các hãng bảo hiểm có những điều kiện loại trừ rất gắt gao, gần như không bán bảo hiểm sức khỏe cho người già, người có bệnh mạn tính, hoặc có bán thì mức phí rất cao.

Trở lại ca bệnh thương tâm mà tôi chứng kiến ở trên thì thấy, người dân tộc thiểu số ở vùng núi cao đã có BHYT do ngân sách nhà nước mua cho, nhưng chỉ mình BHYT là không đủ, bảo hiểm thương mại thì chắc chắn không ai bán, gia đình cũng không vay mượn được ai.

Trong khi chờ đợi những thay đổi lớn về cơ chế chi trả của các loại hình bảo hiểm từ các cấp quản lý, tôi đề xuất một giải pháp cụ thể, có thể thực thi được ngay. Đó là theo Nghị định 146/2018 Hướng dẫn thi hành luật BHYT sửa đổi thì có điều khoản BHYT chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh và không giới hạn trần thanh toán, nhưng đối tượng được hưởng khá hẹp. Có thể mở rộng điều khoản này thêm đối tượng đặc biệt khó khăn, tương tự với những trường hợp như câu chuyện tôi kể ở trên. Để không bị lạm dụng, cần quy định cấp nào có thẩm quyền phê duyệt từng ca bệnh khó khăn này.

Như vậy mới hy vọng những điều đau lòng như trên không còn xảy ra nữa.

Quan Thế Dân

Căn phòng trở thành thư viện với hơn 800 đầu sách xếp ngay ngắn lên kệ. Giữa cái nắng nóng của mùa hè, người đọc có thể tìm được một góc yên bình ở đây.

Hoàng Quang Khải

Chủ nhân của căn phòng này là Hoàng Quang Khải (SN 1996).  Anh đã mất 8 tháng để hoàn thiện phòng đọc miễn phí này và có lúc ý tưởng của anh khó thành hiện thực.

Quang Khải chia sẻ, ý tưởng dựng tủ sách cho cộng đồng đến với anh một cách rất tình cờ.

Hoàn thành nghĩa vụ quân sự năm 2016, anh xin đi làm công nhân cho công ty chuyên sản xuất giấy tại khu công nghiệp Phố Nối A, cánh nhà 6km.

Ở lứa tuổi của anh, nhiều bạn bè lập gia đình, Khải lại trăn trở làm một việc gì đó có ích cho cộng đồng và anh chọn cách lan tỏa tri thức thông qua những cuốn sách.

Thư viện sách miễn phí được thiết kế đẹp mắt.

“Một người bạn thân của tôi rất thích sách, tôi nảy ra ý tưởng dựng một tủ sách miễn phí cho mọi người, ai cũng có thể đến đọc. Tôi muốn phát triển văn hóa đọc và đem lại tri thức cho nhiều người”, Khải nói.

Tuy nhiên ý tưởng của anh đã không nhận được sự ủng hộ của bố mẹ.

Gia đình không khá giả, bố mẹ mong Khải đi làm, góp tiền để xây dựng hạnh phúc. Ông bà không muốn con lo việc bao đồng. Không khí trong nhà đã nhiều lần căng thẳng khi người con trai cả đề cập đến việc xây dựng một công trình hoàn toàn miễn phí.

“Tuy nhiên may mắn là tôi lại được bà nội - người năm nay ngoài 70 tuổi ủng hộ. Bà nói rằng, tôi nên làm cái gì đó có ích cho đời”, anh nói.

Ban đầu, do chưa có kinh phí, Khải định đợi đến lúc nào gom góp đủ tiền, anh sẽ thực hiện ý tưởng của mình. Cuối cùng, năm 2018, không thể chần chừ, anh mạnh dạn vay mượn để thực hiện.

Bà nội anh cho mượn tầng 2 của căn nhà trống để làm phòng đọc miễn phí.

Khải cũng được một người bạn làm kiến trúc sư tư vấn để thiết kế phòng. Với khoản lương khoảng 6 triệu từ việc làm công nhân, anh dành dụm để mua nguyên vật liệu xây dựng.

Anh nhờ người chú ruột cẩu cát, xi măng… từ tầng 1 lên tầng 2 để xây dựng. Không có nhiều kinh phí, anh phải tự làm tất cả. Thấy việc làm của anh đặc biệt, nhiều bạn bè cũng tham gia ủng hộ bằng những ngày công.

Chàng trai Hưng Yên cũng tự đi mua gỗ cho đỡ tiền vận chuyển. Anh tiết kiệm chi phí bằng cách mua những thanh pallet cũ cho rẻ, mài cho phẳng phiu nhẵn nhụi rồi lại hì hục bê lên tầng 2.

Khi phòng đọc dần hoàn thiện, anh tiến hành mua các đầu sách, đặc biệt vào những dịp được giảm giá, khuyến mãi.

Phòng đọc sách của Khải được hoàn thành vào ngày 9/6/2019 với tổng kinh phí hơn 100 triệu đồng. Trong đó, hơn một nửa anh vay mượn và dùng lương công nhân để trả dần.

Phòng rộng gần 20m2, với gần 800 đầu sách ở các thể loại cho nhiều lứa tuổi độc giả.

Hàng ngày, Hoàng Quang Khải phải đi làm nên phòng đọc sách miễn phí được mở vào các ngày Chủ nhật trong tháng và mỗi tối thứ 7. Các độc giả cũng có thể mượn sách về nhà để tiện cho việc đọc.

Các độc giả của thư viện sách.

Ngoài ra, căn phòng xinh xắn này cũng được anh cho nhiều học sinh mượn làm phòng tự học, phòng học chung.

Vào ngày hè nóng nực, Khải cũng cố gắng mua và lắp điều hòa, anh đảm bảo cả vấn đề nước uống, không gian sạch sẽ, thoáng mát… để độc giả có thể thoải mái nhất khi ngồi đọc sách.

Tháng 6/2020, Khải nghỉ công việc tại công ty. Anh đi học với ý định trở thành một thầy giáo yoga. Anh thừa nhận, việc học của anh đã thuận lợi hơn rất nhiều nhờ các cuốn sách viết về yoga.

“Dựng tủ sách không chỉ cung cấp kiến thức, có lợi cho cộng đồng mà trước hết nó còn giúp ích cho cuộc sống, công việc của tôi”, anh nói.

Dù công việc mưu sinh bận rộn, chàng trai 9X vẫn rất tâm huyết với dự án của mình.

Anh mong muốn sẽ nhân rộng được tủ sách miễn phí này đến với nhiều vùng, địa phương hơn nữa.

“Hiện, tôi chưa đủ sức lực và vật chất để thực hiện. Tuy nhiên trong tương lai tôi chắc chắn sẽ tiếp tục hiện thực hóa ước mơ của mình”, anh nói.

Cuộc gặp với vị đại tá thay đổi cuộc đời cậu bé lạc cha mẹ từ năm 9 tuổi

Hơn 30 năm sau ngày chia ly, nhìn thấy tấm ảnh con trên chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly”, mẹ ruột anh Duy ôm ti vi òa khóc.