Nếu theo dõi thời sự những ngày qua, không khó để nhận ra D.L.đang ám chỉ đến vụ việc cô gái bị gã biến thái Đỗ Mạnh Hùng sàm sỡ trong thang máy. Bài đăng đem về cho D.L.hàng nghìn like (thích) và bình luận.

Tuy nhiên, cái gì cũng nên có mức độ, nhất là khi nguồn cơn của những bức ảnh chế này xuất phát từ sự việc chẳng lấy gì làm hài hước.

Hình ảnh ăn theo vụ cô gái bị sàm sỡ trong thang máy được D.L. đăng tải. Ảnh: FBNV.

Thể hiện sự bức xúc hay ăn theo nông cạn?

Có thể nói, việc cô gái bị quấy rối tình dục ở khu chung cư Golden Palm (Thanh Xuân, Hà Nội) vào đầu tháng 3 là câu chuyện thu hút sự chú ý của truyền thông và mọi người về vấn đề quấy rối tình dục ở Việt Nam.

Vấn đề này không mới, hành động bỉ ổi như của Đỗ Mạnh Hùng cũng không phải là vụ việc đầu tiên bị tố cáo. Tuy nhiên, chính mức phạt dựa theo pháp luật hiện hành quá nhẹ, không đủ sức răn đe, cộng thêm thái độ lần khất, không chịu hợp tác của kẻ quấy rối là nguyên nhân làm bùng lên sự giận dữ trong cộng đồng mạng.

Không chỉ D.L., sau khi mức phạt 200.000 đồng dành cho hành vi thiếu văn hoá của Đỗ Mạnh Hùng được công bố, trên mạng xã hội nhanh chóng xuất hiện những bức ảnh chế tương tự với nội dung châm biếm. Nhiều người cho hay đây là cách để họ thể hiện sự bức xúc của bản thân về cách giải quyết của vụ việc này.

Loạt ảnh chế, tẩy chay Đỗ Việt Hùng trên mạng xã hội. Ảnh:FB.

"Sáng vừa bước vào thang máy gặp một bạn. Thang máy đóng bạn bảo: 'Giờ trong thang máy chỉ mất 200k thôi nên anh em cứ chuẩn bị sẵn'. Mình gật gù: 'Ừ! Mình chuẩn bị hay cậu chuẩn bị nhỉ?' Thế là cùng phá lên cười. Tấn công tình dục xong bị phạt có 200.000 đồng", một bài đăng khác ẩn ý khác kèm hình minh họa cũng nhận được hàng nghìn biểu tượng cảm xúc trên một diễn đàn đông thành viên.

Nửa tháng trở lại đây, Ngọc Quỳnh (23 tuổi, nhân viên marketing) "phát mệt" khi lướt mạng xã hội vì tràn ngập những câu chuyện, hình ảnh ăn theo vụ 200.000 đồng: "Chẳng biết trong số những người hào hứng chia sẻ, bình luận về vụ này, có bao nhiêu người thực sự bức xúc về mức phạt nhẹ cho tên 'yêu râu xanh' và tình trạng quấy rối đáng báo động ở Việt Nam, có bao nhiêu người là a dua, ăn theo một cách cợt nhả nữa".

Trước đó, nhiều dân mạng cũng từng đòi tẩy chay Đỗ Việt Hùng như dán ảnh hắn ở nơi công cộng, cửa thang máy để cảnh báo người dân. Một số chủ cửa hàng, quán ăn cũng thông báo sẽ không phục vụ tên này.

Cái gì cũng nên có mức độ

Những năm gần đây, Internet meme (gọi tắt là meme/ảnh chế) là một phần quen thuộc của nhiều người dùng mạng xã hội. Những hình ảnh, khoảnh khắc "đắt giá" của nhân vật được dân mạng chế thêm câu thoại phù hợp với biểu cảm, trở thành công cụ biểu đạt cảm xúc, ý kiến cá nhân một cách hài hước khi tham gia mạng xã hội.

Tuy nhiên, hài hước thì nên đúng lúc, đúng chỗ, không phải bạ cái gì cũng đem ra chế được.

Đầu tháng 1 vừa qua, một vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra trên quốc lộ 1, xã Nhật Chánh, huyện Bến Lức, Long An. Xe đầu kéo container lưu thông hướng Tiền Giang đi TP.HCM tông vào 25 xe máy đang dừng đèn đỏ khiến 4 người tử vong, 18 người bị thương. Con số thương vong lớn khiến nhiều người không khỏi xót xa.

Tuy nhiên sau vụ tai nạn, xuất hiện nhiều clip, ảnh chế về việc dừng đèn đỏ khi đang lưu thông trên đường.Trong số đó, không phải hình ảnh nào cũng có giá trị nhắc nhở hay cảnh báo an toàn cho mọi người. Một số chỉ có tính chất đùa vui. Thậm chí, thái độ cười cợt, chế nhạo của những người thực hiện và một bộ phận dân mạng hưởng ứng theo phong trào này nhận nhiều chỉ trích.

Bức ảnh dàn dựng cảnh tượng tai nạn giao thông của học sinh trường THPT Hai Bà Trưng (Huế) từng bị chỉ trích. Ảnh: Fanpage trường THPT Hai Bà Trưng, Huế.

Trước đó, nhóm học sinh trường THPT Hai Bà Trưng (Huế) từng bị cộng đồng mạng "ném đá" khi dàn dựng cảnh tượng tai nạn giao thông. Hành động nhanh này cũng chóng bị dân mạng lên án vì cho rằng bức ảnh quá phản cảm và chỉ có mục đích "câu like".

Câu chuyện 200.000 đồng này cũng vậy. Vẫn biết hành vi đáng khinh của kẻ biến thái nên bị trừng trị thích đáng bằng cả bản án của pháp luật và sự lên án của cộng đồng. Tuy nhiên, không nên lấy đó làm cái cớ để cho ra đời những hình ảnh thiếu nghiêm túc, "xát muối" thêm vào vết thương vốn chưa kịp khép miệng của nạn nhân.

"Không cô gái nào muốn gặp phải sự việc uất ức trong thang máy như nữ sinh nọ cả. Mình cũng có một cô em gái. Đứng trên cương vị người thân, nếu em mình gặp phải tình huống tương tự, mình cũng chẳng bao giờ muốn điều đó trở thành đề tài bàn tán, chế ảnh cười cợt trên mạng", Minh Kiên (24 tuổi) chia sẻ.

Nam thanh niên này còn nổi tiếng khi thường xuyên đưa lên mạng các video văng tục chửi thề, vui chơi ở bar, phì phèo hút thuốc hay tay lăm lăm vũ khí đòi "dạy dỗ" đàn em.

Yếu tố bạo lực thường xuyên xuất hiện trong các video đưa lên mạng của Ngô Bá Khá. Ảnh: FBNV.

Gần đây nhất, "hiện tượng mạng" sở hữu 2 kênh YouTube - có lần lượt gần 1,9 triệu và hơn 61.000 subscriber - cho lên sóng phim ngắn xoay quanh mối quan hệ trong giới giang hồ. Sau 2 tháng ra mắt, video này hút tới 25 triệu lượt xem, lọt top trending dù nội dung chứa không thiếu lời lẽ, hình ảnh bạo lực.

Các video "triệu view" khác của Khá "bảnh" có thể kể tới là Khá bảnh ra tù anh em xã hội lên đón đông như phim Trung Quốc, Khá bảnh dạy dỗ em út hay Khá bảnh đi Sài Gòn về tặng quà cho các em mỗi đứa 50 triệu đồng.

Các kênh lợi dụng yếu tố "xã hội đen" và gây sốc để thu hút người xem như vậy được gọi chung là kênh giang hồ.

Kênh giang hồ đang làm loạn YouTube

Dạo một vòng trên YouTube, dễ dàng bắt gặp hàng chục kênh tương tự của Khá "bảnh" với lượt theo dõi từ vài trăm nghìn cho tới hàng triệu.

Mô-típ của các video trên đó không có gì ngoài khoe hình xăm trổ, nhậu nhẹt, chửi bậy, thách thức, đòi "thanh toán" đối thủ.

Chủ nhân của nhiều tài khoản còn công khai giới thiệu mình cho vay lãi, bảo kê, đòi nợ hay có quan hệ mật thiết với các tay anh chị khét tiếng trong giới giang hồ.

Mọi hành động từ chửi bới, dằn mặt nhau qua điện thoại đến mang dao kiếm trực tiếp truy tìm đối thủ... đều được ghi hình lại và công khai như một cách lấy "số má".

Hàng chục kênh giang hồ nhan nhản trên YouTube. Ảnh chụp màn hình.

Thậm chí kênh YouTube của nhân vật Khá "bảnh" còn gợi ý người xem nhấn đăng ký tài khoản thuộc về nhiều nhân vật là “anh em cùng hội cùng thuyền” với anh ta như Phú Lê (943.000 subscribe), "thánh chửi" Dương Minh Tuyền (372.000 subscribe), Ngân Trọc Official (147.000 subscribe), Dũng Trọc Hà Đông (54.500 subscribe). 

Đây cũng là những cái tên xuất hiện trong nhiều clip như 10 giang hồ khét tiếng nhất hiện nayhay xếp hạng giang hồ 2019của một số kênh ăn theo sức hút của các dân "anh chị" này để kiếm tiền.

Cần ngăn chặn nội dung cổ súy lối sống không lành mạnh

Thời gian qua, người dùng YouTube ở cả Việt Nam và thế giới liên tục kêu gọi tẩy chay các kênh chứa nội dung nhảm, bạo lực, xúi giục tự sát hay cổ súy lối sống không lành mạnh.

Và gần đây, khi các video phơi bày mặt trái của giới "xã hội đen" xuất hiện nhan nhản, làn sóng này lại được bắt đầu, nhắm vào việc xóa bỏ các kênh video giang hồ.

Tuy nhiên, khâu kiểm duyệt của Google - đơn vị chủ quản mạng xã hội video YouTube - tỏ ra bất lực khi các kênh này vẫn đều đặn tung ra các nội dung nhảm và hút view. Nhiều kênh như của Khá "bảnh", Dương Minh Tuyền còn được cấp dấu tích xác nhận “chính chủ”.

"Chính sự buông lỏng trong công tác quản lý, kiểm duyệt nội dung phù hợp của Google đã tiếp tay cho các kênh giang hồ tồn tại và ngày càng bành trướng. Các cơ quan chức năng cần sớm đưa ra biện pháp xử lý để người dùng YouTube yên tâm hơn khi bước vào thế giới ảo này", Hà Thu (24 tuổi, nhân viên bán hàng) bày tỏ.

Một số kênh ăn theo sức hút của các dân "anh chị" có tiếng để kiếm tiền từ YouTube. Ảnh chụp màn hình.

Ông Kostantinos Papadamou - nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Công nghệ Cyprus, Cộng hòa Síp, đồng tác giả của một nghiên cứu về nội dung không lành mạnh cho trẻ em trên YouTube - từng nêu quan điểm trên Zing.vnliên quan đến việc kiểm soát nội dung độc hại trên nền tảng video này.

"Tính đến 15/1/2019, chỉ có 10,6% trong số 710 video 'bẩn' được kiểm duyệt thủ công bị YouTube xóa khỏi trang. Trong số video có nội dung xấu vẫn tồn tại chỉ có 8% được 'gắn cờ' giới hạn độ tuổi và có thời gian tồn tại trung bình trên trang là 794 ngày (tương đương khoảng 2 năm 2 tháng)", nhà nghiên cứu cho biết.

Tuy nhiên, nếu việc ngăn chặn, loại bỏ các nội dung độc hại trên YouTube thuộc về Google, thì người dùng cũng phải tỉnh táo chọn lựa nội dung để xem và chia sẻ. Mỗi cú click chuột để xem hay nhấn theo dõi tài khoản chứa nhiều nội dung xấu chính là hành động tiếp tay cho chúng phát triển.

Ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, từng bày tỏ với Zing.vnCục mong muốn người dùng Việt Nam được bảo vệ tuyệt đối trên mạng Internet, đặc biệt là trẻ em. Ông khuyên mọi người khi phát hiện các video độc hại có thể phản ánh đến Cục thông qua đường dây nóng.