Soi kèo góc Atalanta vs Venezia, 21h00 ngày 1/3

Điều đáng ngại là chúng ta chưa có thuốc điều trị Covid-19, cũng như bất kể một loại vắc-xin nào có thể triển khai trên diện rộng. Hiện đã có một số thử nghiệm thuốc và vắc-xin trên nhóm nhỏ, nhưng kết quả là thứ chúng ta vẫn còn phải chờ đợi.

Vậy bạn có muốn giúp đỡ các nhà khoa học trong công việc của họ hay không, cụ thể là tìm ra một loại thuốc hoặc vắc-xin cho căn bệnh?

Sự thật là không phải ai cũng có thể xung phong đến phòng thí nghiệm làm việc vặt cho các nhà khoa học, nhưng chỉ cần có một chiếc máy tính và một đường truyền internet ổn định, bạn vẫn có thể đóng góp phần nào đó công sức trong nỗ lực tìm kiếm thuốc điều trị Covid-19.

Foldit, một trò chơi trực tuyến cho phép người dùng internet cách gấp các cấu trúc protein thành một hình dạng, mà ở đó, chúng giữ được tính ổn định. Đây là mục tiêu của các thiết kế protein phục vụ cho nghiên cứu y sinh, và cũng là thử thách của Foldit đặt ra cho người chơi. 

Trong dịch bệnh Covid-19, Foldit đã phát hành một phiên bản đặc biệt mới dành cho trò chơi của mình, một cửa mới để thể chinh phục. Họ đang muốn những người chơi gấp một cấu trúc protein có thể được sử dụng để chống lại virus corona.

"Virus corona có những gai protein mọc đột biến ra bên ngoài bề mặt, thứ mà nó dùng để nhận biết tế bào người", Brian Koepnick, một nhà hóa sinh tại Viện Thiết kế Protein thuộc Đại học Washington cho biết.

Koepnick là một "người chơi" kỳ cựu của Foldit. Thậm chí anh đã coi đó là một công cụ nghiên cứu của mình trong vòng 6 năm nay. 

"Người chơi của Foldit đang thiết kế các loại thuốc protein mới có thể dính vào những chiếc gai của virus Covid, khiến nó không nhận biết được tế bào người nữa. Điều này có thể ngăn chặn virus lây nhiễm tới nhiều tế bào hơn, ngay cả khi một người nào đó đã bị phơi nhiễm với căn bệnh".

Phát hành lần đầu tiên vào năm 2008, Foldit tiền thân là một dự án nghiên cứu thử nghiệm của Trung tâm Khoa học Trò chơi, Đại học Washington. Trò chơi đã trải qua rất nhiều phiên bản câu đố trước đây, đồng nghĩa với việc người chơi đã giúp các nhà khoa họ giải quyết hàng trăm bài toán liên quan đến protein.

Phiên bản mới nhất mà bạn có thể tải trên website của họ Foldit lúc này có tên là "1811: Coronavirus Binder Design: Round 3". Trong đó, người chơi được "thách thức thiết kế ra một loại protein chống virus có thể dính khóa virus corona và bẻ gãy quá trình lây nhiễm của nó".

"Câu đố này cung cấp một đoạn xoắn ốc đã được biết đến với khả năng dính vào virus corona. Người chơi Foldit có thể thiết kế một loại protein mới chứa đoạn xoắn ốc này. Bạn nên tập trung vào việc xây dựng một loại protein có lõi lớn, kỵ nước màu cam", phần giới thiệu trò chơi cho biết.

Koepnick giải thích về luật tính điểm của Foldit, trong đó, "bạn sẽ thay đổi hình dạng của mô hình protein để tối ưu hóa điểm số của bạn. Điểm số này thực sự là một tính toán phức tạp đại điện cho thế năng của gấp nếp". 

Hàm số để tính ra nó giống hệt với hàm số mà Koepnick và các nhà khoa học khác đang sử dụng trong nghiên cứu khoa học thực của mình.

Câu đố lần này của Foldit liên quan đến virus corona được thiết lập sao cho các mô hình có điểm số cao sẽ tạo ra sự kết dính tốt hơn với các gai protein của chủng virus. Các nhà khoa học có thể nhìn vào kết quả của những người chơi có điểm số cao nhất, để thiết kế một loại protein tiềm năng được sử dụng làm thuốc điều trị Covid-19 trong thế giới thực. 

Ở thời điểm khi câu đố mới của Foldit được phát hành, đã có hơn 500.000 tài khoản tham gia vào trò chơi. Hơn 2.500 người đã bắt tay vào việc chinh phục cửa mới.

Seth Cooper, nhà thiết kế chính của trò chơi, hiện đang là một phó giáo sư tại Đại học Khoa học Máy tính Đông Bắc Khoury, cho biết: Foldit được tạo ra bởi vì nhóm thiết kế của ông cho rằng con người có thể đưa ra các giải pháp tốt hơn máy tính. Mọi người chơi có thể tương tác tốt với các cấu trúc 3D của protein và họ hiểu cách thức mà chúng hoạt động.

Trước đây, những người chơi của Foldit đã giúp các nhà khoa học có được nhiều thiết kế protein để tổng hợp thành công. Ví dụ một người chơi đã giúp tìm ra được một protein ngăn chặn virus khỉ Mason-Pfizer năm 2011.

"Tôi thấy rất thú vị khi trò chơi của mình có thể giúp giải quyết các căn bệnh như thế này. Và đó cũng chính là mục tiêu ban đầu chúng tôi đã hi vọng, khi mới thiết kế ra trò chơi", Cooper nói.

Thú vị hơn nữa là một số người chơi rất giỏi trên Foldit thực ra chẳng hề có nền tảng gì về hóa sinh. Họ đơn giản chỉ tiếp cận các nếp gấp protein dưới con mắt của một người bình thường yêu cái đẹp. 

Nhưng bất ngờ thay, cách tiếp cận này nhiều khi tỏ ra rất hiệu quả. Một số người chơi giúp các nhà khoa học giải quyết được vấn đề của mình trên Foldit, và cũng đã được ghi tên thành một đồng tác giả trong bài báo khoa học công bố trên tạp chí uy tín.

Theo Cooper, dự án xây dựng những cộng đồng hướng tới giải pháp như thế này là một cách để đưa các trò chơi điện tử hướng tới một mục đích tốt, có giá trị ngoài đời sống. Khi mọi người chơi game, thực ra là họ đang sử dụng trí tuệ để giải quyết vấn đề. Vì vậy, thật tuyệt vời khi khai thác được trí tuệ đó để giải quyết các vấn đề trong thế giới thực.

*Bạn có thể làm gì trong dịch Covid-19 để bảo vệ bản thân mình? Hãy làm bài trắc nghiệm sau để biết:

Theo GenK

Bản đồ Covid-19 tại Senegal. (Ảnh: UNV)

Dưới đây là 8 lĩnh vực mà công nghệ đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống Covid-19:

Chống tin giả

Tin giả, xuyên tạc về số ca nhiễm, nghi nhiễm, phương pháp điều trị, chẩn đoán, vaccine, thuốc, chính sách của chính phủ… gây xáo trộn và bất an cho người dân. Nó có thể dẫn đến hỗn loạn trên diện rộng, đổ xô tích trữ mặt hàng thiết yếu, thổi giá, bạo lực trên đường phố, phân biệt đối xử, thuyết âm mưu… Để giảm thiểu thông tin sai lệch, các công ty như Google, Facebook, YouTube phải nỗ lực không mệt mỏi để hướng dẫn mọi người truy cập nguồn tin chính thống, được kiểm chứng do WHO hay chính quyền địa phương công bố. Bằng cách cung cấp thông tin chính xác đến mọi người, họ sẽ biết được nên làm gì một cách đúng đắn.

Tìm phương án cứu chữa

Khi dịch bệnh mới ập đến, câu hỏi đầu tiên nảy ra trong đầu mọi người là có thuốc nào để chữa trị hay có vaccine nào để phòng tránh không. Thế giới đang tuyệt vọng tìm cách làm chậm tốc độ lây lan của virus corona và phương pháp điều trị hiệu quả. Công nghệ giúp quá trình đó diễn ra nhanh hơn.

Trí tuệ nhân tạo (AI) vai trò quan trọng trong gợi ý các thành phần của một vaccine nhờ hiểu sâu sắc về cấu trúc protein của virus, giúp các nhà nghiên cứu y khoa đào bới vô số tài liệu liên quan với tốc độ chưa từng có. Các nhóm tại Viện nghiên cứu Allen, Google DeepMind đã phát triển những công cụ AI, chia sẻ bộ dữ liệu và kết quả tìm kiếm. Vào tháng 1, Google DeepMind giới thiệu AlphaFold, hệ thống hiện đại có khả năng dự đoán cấu trúc 3D của một protein dựa trên trình tự di truyền của nó. Trong khi đó, Đại học Texas và Viện Y tế Quốc gia Mỹ sử dụng kỹ thuật sinh học phổ biến để tạo ra bản đồ quy mô nguyên tử 3D đầu tiên về protein đột biến.

Ứng dụng truy vết trên smartphone giúp điều tra dịch tễ nhanh hơn và đưa ra cảnh báo kịp thời. (Ảnh: ICTworks)

Tăng khả năng truy vết và minh bạch khi chia sẻ dữ liệu

Trong dịch bệnh, điều quan trọng là phải thông báo rõ ràng cho người dân, đảm bảo họ sử dụng các biện pháp phòng dịch thích hợp. Một số nhóm đang sử dụng các công nghệ thịnh hành như di động, AI… để cung cấp bức tranh rõ nét về tình hình dịch bệnh.

Chẳng hạn, Microsoft Bing giới thiệu bản đồ Covid-19 tương tác, cung cấp tin tức dịch bệnh trên diện rộng. Sixfold công bố bản đồ live xuyên biên giới cho xe tải để giúp mọi chuỗi cung ứng tại châu Âu nhận biết được sự chậm trễ trong thời gian giao hàng.

Các nền tảng mạng xã hội như TikTok phối hợp với WHO để giúp người dùng nhận biết thông tin đúng, kịp thời. Chuyên gia WHO cũng livestream để giải đáp thắc mắc của mọi người.

Trung tâm chỉ huy dịch bệnh Đài Loan (CECC) kết hợp dữ liệu y tế với dữ liệu di chuyển để tạo một hệ thống theo dõi, cảnh báo thời gian thực. Ví dụ, hệ thống tự động gửi cảnh báo trong quá trình thăm khám lâm sang nếu họ từng di chuyển tới vùng dịch. Tại Ấn Độ, các nhà mạng như Jio, BSNL, Airtel… thay thế nhạc chờ bằng các thông điệp nâng cao nhận thức về Covid-19.

Theo dõi bằng nhận diện gương mặt và dữ liệu lớn

Khi kiểm soát dịch bệnh, phân tích dữ liệu lớn giúp nhanh chóng xác định người nhiễm bệnh, kết nối với họ và điều tra dịch tễ. Công nghệ nhận diện gương mặt cùng với dữ liệu có thể nhận ra một người ngay cả khi họ đeo khẩu trang.

Những công nghệ như vậy đã hỗ trợ theo dõi di chuyển của người đang trong thời gian cách ly. Camera giám sát tích hợp nhận diện gương mặt sẽ phát hiện ai vi phạm quy định và ra ngoài dù đang phải cách ly.

Đánh giá và dự đoán rủi ro nhờ AI

AI ngày càng cấp thiết với y tế ngày nay. Mô hình dự đoán và phân tích dữ liệu dựa vào AI cho phép các chuyên gia y tế hiểu sâu sắc hơn về các loại bệnh. Với AI, họ có thể dự báo chính xác hơn về tốc độ lây lan, thuốc và điều trị. Giới nghiên cứu dễ dàng tìm ra những báo cáo liên quan, dẫn đến kiến thức hay cách tiếp cận mới để xử lý khi bùng dịch.

Các công cụ đánh giá rủi ro dựa tển AI được thiết kế để tránh sự nhầm lẫn giữa các triệu chứng của bệnh nhân cảm lạnh thông thường, cúm hay Covid-19; có cần xét nghiệm hay không và nếu cần thì phải thực hiện xét nghiệm nào.

Chẳng hạn, Baidu phát triển giải pháp AI để sàng lọc hiệu quả lượng lớn dân số, phát hiện thay đổi trong thân nhiệt khi họ di chuyển. Hệ thống có thể kiểm tra khoẳng 200 người/phút mà không làm gián đoạn lưu thông. Những công nghệ như vậy có thể được triển khai tại các khu vực đông đúc, bệnh viện, ga tàu, sân bay… để xác định người bệnh nhanh chóng, cách ly họ trước khi lây nhiễm cho nhiều người hơn.

Robot giao hàng của Meituan. (Ảnh: Tech In Asia)

Giao hàng không tiếp xúc nhờ xe tự động, drone và robot

Xe tự lái, drone, robot đều có tác dụng vào thời điểm con người cần tránh tiếp xúc với nhau. Xe tự lái được dùng để chuyên chở người bệnh giữa các cơ sở y tế mà không cần mạo hiểm mạng sống của người khỏe mạnh. Robot dùng để chuyển phát hàng hóa, thực phẩm, khử trùng bệnh viện, tuần tra trên đường phố. Drone dùng để giao đồ ăn, theo dõi dân cư, chuyên chở kit xét nghiệm, thuốc đến địa điểm cách ly, dùng camera ảnh nhiệt để xác định người nhiễm virus, phun thuốc khử trùng…

Công nghệ hỗ trợ theo dõi nhiệt độ

Súng nhiệt kế không dây và các thiết bị đo thân nhiệt hồng ngoại khác đang ngày càng thông dụng. Chúng được dùng tại các chốt kiểm soát ở văn phòng, sân bay, khách sạn, ga tàu, cửa hàng và khu vực công cộng. Những công nghệ này hỗ trợ đo thân nhiệt từ xa, rất hữu ích khi chỉ ra được người nào cần khám kỹ hơn. Theo dõi thân nhiệt tự động kết hợp với nhận diện gương mặt giúp quá trình diễn ra nhanh và hiệu quả hơn.

Công nghệ làm việc từ xa hỗ trợ giãn cách xã hội

Khi dịch bệnh hay các thảm họa khác đe dọa giới kinh doanh, làm việc từ xa bảo đảm doanh nghiệp tiếp tục hoạt động bình thường, ngay cả trong thời điểm giãn cách xã hội. Những công nghệ cho phép truy cập an toàn vào dữ liệu, ứng dụng doanh nghiệp, cuộc họp ảo, hội nghị đám mây, thực tế ảo/tăng cường… đều phổ biến. Làm việc từ xa chính là “phép màu” của công nghệ, là một trong các giải pháp tuyệt vời nhất hỗ trợ con người trong giãn cách.

Ngày nay, hiểm họa lớn nhất với toàn thế giới chính là đại dịch, một loại virus truyền nhiễm có sức tàn phá khủng khiếp, giết hại nhiều người. Rõ ràng, chúng ta chưa được chuẩn bị cho dịch bệnh như Covid-19. Khi công nghệ ngày một tiến bộ theo cấp số nhân, con người và xã hội cũng cần tăng tốc để thích ứng với nó và đầu tư vào các hệ thống công nghệ, chuẩn bị cho một kịch bản tương tự trong tương lai. Sau khi dịch Covid-19 qua đi, một điều rõ nhất rút ra được là công nghệ thông tin, từ AI tới robot, sẽ giúp kiểm soát dịch bệnh, chống lại tình trạng y tế khẩn cấp một cách kịp thời, có hệ thống và bình tĩnh.

Du Lam (Tổng hợp)

Bluezone bổ sung thêm nhiều tiện ích hỗ trợ chăm sóc sức khỏe

Để tăng hiệu quả của ứng dụng tiếp xúc gần Bluezone và cũng tạo thuận tiện hơn cho mọi người trong quá trình sử dụng, Bluezone đã được bổ sung thêm nhiều tiện ích nhằm chăm sóc sức khoẻ cho người dùng.