Trên thực tế, cảm giác gượng gạo và có đôi phần sợ hãi của khán giả sau khi thấy thần đèn xấu xí kia là chuyện hoàn toàn bình thường, có thể dễ dàng lý giải bằng một hội chứng có tên "uncanny valley" hay "thung lũng kỳ lạ"

Uncanny valley là gì?

Hội chứng này được nhà nghiên cứu robot Masahiro Mori định nghĩ vào năm 1970, ám chỉ vẻ chân thực của một vật thể (như robot hoặc các hình nhân giống con người) trông quá giống thật, khiến chúng trở nên hấp dẫn, thu hút hoặc thậm chí gây khó chịu, sợ hãi cho người đối diện.

Mori phát hiện ra hội chứng này khi chế tạo robot theo gương mặt của chính mình. Ông đi từ cảm giác thích thú rồi dần dần đến sợ hãi khi con robot ngày càng giống người hơn. Mori đã miêu tả về hiệu ứng này thông qua biểu đồ sau:

Cụ thể, cảm giác của chúng ta sẽ tăng dần sự thích thú từ những con robot đơn giản, có tạo hình máy móc tới các nhân vật hoạt hình đầy màu sắc. Tuy nhiên cảm giác này sẽ bị đẩy xuống mức khó chịu khi bắt gặp phải robot có tạo hình giống con người, sau đó tăng ngược trở lại lên mức thích thú khi nhìn thấy người thật. Phần biểu đồ trũng xuống chính là thung lũng kỳ lạ - uncanny valley.

Nói một cách đơn giản hơn, đây là hội chứng mà không ít người sẽ cảm thấy khi nhìn vào những con robot giống người thật, ma nơ canh đặt ở cửa hiệu quần áo hoặc búp bê, v.v... Ngay cả việc chơi game hoặc xem phim với những hình ảnh tương tự cũng có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu. 

Mặc dù vậy, giới khoa học vẫn tranh luận không ngừng về việc liệu hiệu ứng này có thực sự tồn tại hay không. Nhiều người cho rằng uncanny valley là thật, tuy nhiên một số khác lại khẳng định, đây chỉ là một cảm giác thông thường của con người khi nhìn thấy những thứ kỳ lạ.

Uncanny valley có thể là lý do chính khiến thần đèn Will Smith bị chê bai thậm tệ

Có thể dễ nhận thấy, tạo hình CGI thiếu tự nhiên của thần đèn mang hình hài Will Smith đã khiến không ít người bị rơi vào cảm giác khó chịu, sợ hãi và gượng gạo, khả năng lớn là do hội chứng "thung lũng kỳ lạ" gây ra.

Trái lại, một số phim Hollywood khác đã tận dụng được uncanny valley để khiến tác phẩm trở nên đặc sắc hơn, như "The Polar Express" (2004), "Beowulf" (2007), "Mars Needs Moms" (2011), "Rogue One: A Star Wars Story" (2016) hoặc mới đây là "Alita: Battle Angel" (2019). Và tất nhiên, một số phim cũng bị thua lỗ nặng hoặc phải chỉnh sửa lại hình ảnh vì tạo hình của họ trông quá xấu, có thể kể đến "Final Fantasy: The Spirits Within" cùng doanh thu thấp hoặc "Shrek" phải sản xuất lại vì khiến trẻ em khóc thét trong một buổi chiếu thử.

Trái lại, không thể không kể đến một số phim hoạt hình có nhân vật 3D cực giống người thật, thế nhưng vẫn thu hút được sự yêu mến của khán giả, ví dụ như "The Incredibles" (2004), "Frozen" (2013), "Coco" (2017) và series "How to Train Your Dragon".

Một vài ví dụ điển hình về uncanny valley

Theo GenK

Những ngày qua, trên Facebook lan truyền hình ảnh mô hình chiếc Aston Martin One-77 tỷ lệ 1/1 do thợ Việt Nam tự chế tạo. Chiếc xe mới chỉ làm xong phần thô, nhưng các chi tiết tương đối chính xác.

Theo tìm hiểu, người chế tác mô hình này là Bế Đức Phúc, một kỹ thuật viên máy, 31 tuổi, sống tại Lâm Đồng (cách thành phố Đà Lạt 30 km).

Chia sẻ với Zing.vn, Phúc cho biết, anh bắt đầu làm mô hình One-77 từ cách đây khoảng 2 năm. Tuy nhiên do bận công việc nên chỉ tranh thủ làm khi rảnh rỗi. Nếu làm liên tục chỉ mất khoảng năm tháng.

Mô hình One 77 tỷ lệ 1/1 do chàng trai Việt tự chế.

Phúc sử dụng composite gia cố bằng sợi thủy tinh để chế tạo vỏ xe. Phúc dùng phương pháp Modeling Clay (tạo khuôn bằng đất sét) để xây dựng mẫu xe này. Đây cũng là phương pháp được các nhà thiết kế xe chuyên nghiệp sử dụng.

Do sử dụng chất liệu nhựa composite gia cường sợi thủy tinh dày khoảng 3,5 mm, chiếc xe này chắc chắn và có thể di chuyển được. Phúc gắn 4 bánh quay được. Thậm chí nếu cần, có thể gắn động cơ, nội thất và khung gầm để trở thành chiếc xe hơi thực sự.

Từng chi tiết trên xe đều giống thật.

Phúc lấy thông số kỹ thuật và những hình ảnh trên mạng làm tư liệu xây dựng mẫu xe này. “Mình chỉ nhìn qua hình chụp trên mạng và nhái lại nên có một vài chi tiết chưa được hoàn toàn chính xác như thật. Nhưng những chi tiết này đòi hỏi phải am hiểu và nghiên cứu kỹ mới nhận ra”, Phúc chia sẻ.

One-77 là sản phẩm đầu tay của Phúc, do chưa có kinh nghiệm làm nên còn nhiều thiếu sót. “Lần tới nếu tiếp tục làm sẽ chính xác hơn, và có thể mình sẽ chế tạo chiếc xe tự thiết kế chứ không nhái nữa, đây sẽ là mẫu xe thật, chạy được chứ không đơn thuần là mô hình”, Phúc tiết lộ.

Cần thêm khoảng 20 triệu để hoàn thiện mẫu xe này.

Tính đến thời điểm này, dự án siêu xe Aston Martin One-77 "made in Vietnam" đã tiêu tốn của chàng trai này 60 triệu đồng. Để hoàn thiện như thiết kế ban đầu, Phúc cần thêm 20 triệu nữa.

Hiện tại, Phúc đang có kế hoạch thiết kế và chế tạo thêm nhiều mẫu xe mới. Tuy nhiên vấn đề kinh tế eo hẹp là rào cản khiến chàng trai này chưa thể thực hiện giấc mơ. Phúc có dự đính sẽ bán lại chiếc xe cho những ai đam mê để đổi một khoản vay tín chấp nhằm tạo nguồn vốn cho những dự án siêu xe “made in Viet Nam” tiếp theo.

Siêu xe Aston Martin One 77 thực tế.

One-77 là siêu xe coupe hai cửa được xây dựng bởi nhà sản xuất Anh quốc Aston Martin. Siêu xe xuất hiện lần đầu tại Paris Motor Show 2008 và bắt đầu bán từ năm 2011. Chỉ 77 chiếc được chế tạo trên toàn cầu, mỗi xe trị giá 1,15 triệu bảng.

One-77 có cấu trúc thân xe đúc bằng sợi carbon nguyên khối, các chi tiết nhôm được gia công bằng tay. Dưới nắp ca-pô là khối động cơ V12, dung tích 7.3 lít, công suất 750 mã lực.

Đối với Trung ương, Bộ TT&TT đã tham mưu tích cực, thúc đẩy trong từng cuộc họp, từng chuyên đề. Ở địa phương, sở TT&TT đã cố gắng đóng góp cho tỉnh ủy, UBND tỉnh nhiều nội dung phong phú. Thay mặt Chính phủ, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi biểu dương, đánh giá cao sự cố gắng lớn lao của cán bộ, công chức, viên chức toàn ngành TT&TT đã đóng góp cho thành công của đất nước”.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý: “CPĐT là Chính phủ phục vụ người dân, kiến tạo phát triển. Bộ TT&TT do vậy phải làm tốt vai trò điều phối phát triển CPĐT, trong khi vẫn phát huy sự chủ động của các bộ, ngành, địa phương. Tập trung là cần thiết, nhưng tập trung quá mà không phân cấp hoặc quá phân tán thì đều sẽ dẫn đến thất bại. Việc quản lý và thống nhất các hệ thống này rất quan trọng”. Ngay từ đầu năm mới, Bộ TT&TT cần xây dựng chiến lược về CPĐT. Đây là một chặng đường dài, xuyên qua nhiều thời kỳ và cần có sự xuyên suốt chứ không thể một năm là thành công ngay”.

Báo chí phải tạo niềm tin xã hội, vì khát vọng Việt Nam hùng cường

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá: “Trong năm qua, một thành công quan trọng nữa là Bộ TT&TT đã trình Chính phủ ký và thực hiện nghiêm quy hoạch báo chí. Đây là một cuộc đấu tranh rất dài, từ nhiều nhiệm kỳ trước đã có nghị quyết Trung ương, song thực hiện quy hoạch đó không dễ. Lĩnh vực báo chí có tiến bộ nhưng nhiều tờ báo chưa hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, vẫn còn tình trạng báo hoá tạp chí, báo hoá trang tin”.

Thủ tướng nhấn mạnh vai trò báo chí phải thể hiện trung thực dòng chảy chính của xã hội Việt Nam, tạo nên sự đồng thuận và niềm tin xã hội, đặc biệt là tạo nên một khát vọng Việt Nam hùng cường, quyết tâm phấn đấu trở thành nước phát triển thịnh vượng vào năm 2045.

“Bộ TT&TT cần thực hiện nghiêm túc, chủ động hơn nữa quy hoạch báo chí đã được ký, không được lùi thời gian. Cơ quan chủ quản nào làm không đúng thời hạn đã được thông báo trước thì tạm dừng để thực hiện xong quy hoạch”, Thủ tướng nêu rõ.
Về các mạng xã hội xuyên biên giới, Thủ tướng bày tỏ quan điểm luôn hoan nghênh các mạng xã hội nước ngoài đến làm ăn tại Việt Nam nhưng phải tuân thủ pháp luật Việt Nam. “Thời gian qua Bộ TT&TT đã làm rất tốt, nhưng cần có những giải pháp mạnh mẽ, cương quyết hơn nữa”, Thủ tướng chỉ đạo.

Tuyên bố chiến lược chuyển đổi số quốc gia

Việt Nam sẽ tuyên bố chiến lược chuyển đổi số quốc gia vào đầu năm 2020. Thủ tướng chỉ đạo Bộ TT&TT phải đi đầu về chuyển đổi số, hình thành nên các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chuyển đổi số cho các doanh nghiệp khác, đồng thời đôn đốc các cấp, các ngành. Các sở TT&TT phải tham mưu cho tỉnh uỷ, UBND tỉnh về CPĐT, dịch vụ công, kinh tế số, xã hội số, kể cả khái niệm và cách áp dụng.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Trong năm 2020, CPĐT phải có những chuyển biến căn bản. Đó là kết nối, chia sẻ dữ liệu tới 100% các bộ, ngành, tỉnh, thành phố. Đó là 100% hệ thống CNTT với CPĐT phải có trung tâm giám sát an ninh mạng và dịch vụ công cấp độ 4. Điều này sẽ giúp giảm tham nhũng vặt trong bộ máy công quyền”.
“Thứ hạng CPĐT của Việt Nam vẫn còn khiêm tốn. Bộ TT&TT có vai trò đưa thứ hạng này đi lên, trực tiếp xử lý, tham mưu xử lý các vấn đề về công nghệ và đặc biệt là việc kiểm tra, đôn đốc các cấp, các ngành thực hiện Nghị quyết 17 của Chính phủ”.

Năm 2020 cũng là năm Liên minh Viễn thông thế giới tổ chức Triển lãm Thế giới số tại Việt Nam. Thủ tướng đánh giá, nếu làm tốt, triển lãm này sẽ góp phần thúc đẩy hình ảnh và uy tín quốc gia, đặc biệt trong thời điểm Việt Nam đang áp dụng mạnh mẽ CMCN 4.0.

Năm 2020, Việt Nam cũng làm Chủ tịch ASEAN. Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Bộ TT&TT cần áp dụng công nghệ 4.0 vào 300 cuộc họp cấp Bộ trưởng khu vực ASEAN. Nguyên thủ các nước ASEAN phải thấy được những tiến bộ của Việt Nam về công nghệ.

Chiến lược phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam

Thủ tướng nhấn mạnh “Make in Vietnam” là một định hướng lớn, là tuyên bố về sự chuyển dịch từ gia công sang làm chủ và sáng tạo công nghệ, tập trung vào các giải pháp phát triển Việt Nam. Bộ TT&TT phải trình Chính phủ ban hành Chỉ thị ngay trong tháng 1/2020, tiến tới trình Chính phủ Chiến lược phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam. Phải phát triển mạnh mẽ số lượng doanh nghiệp CNTT, tăng quy mô cả về số lượng và doanh thu, không chỉ là 50.000 doanh nghiệp mà phải phấn đấu 100.000. Không phải chỉ có một Viettel, VNPT, CMC mà phải có hàng chục, hàng trăm doanh nghiệp có quy mô lớn như thế để doanh thu, hiệu quả, nhân lực đều phải lớn hơn”.

“Chính phủ coi kinh tế số là động lực quan trọng để đưa Việt Nam tiến nhanh, đi tắt trong phát triển. Bộ TT&TT phải trực tiếp thu hút được các tập đoàn công nghệ lớn của toàn cầu vào Việt Nam. Không chỉ phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp công nghệ trong nước, mà còn cần thu hút các tập đoàn lớn đầu tư vào Việt Nam”, Thủ tướng chỉ đạo.

“Chúng ta đều biết 4 con hổ là biểu tượng của sự trỗi dậy của châu Á. Việt Nam có thể sẽ là biểu tượng tiếp theo của sự trỗi dậy châu Á, nếu tầm nhìn 2045 trở thành hiện thực với quyết tâm chuyển đổi số của chúng ta”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định.