Hội thảo làm rõ 3 vấn đề: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới; Phân tích, đánh giá toàn diện, khách quan về thực trạng chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản ở Việt Nam hiện nay, chỉ rõ các thành tựu, hạn chế và phân tích nguyên nhân, làm rõ những vấn đề đặt ra; Đề xuất các định hướng, giải pháp và khuyến nghị về nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Theo PGS.TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, trong số những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu được Chỉ thị số 42-CT/TW nêu ra, việc đào tạo, bồi dưỡng và phát triển lực lượng, đội ngũ của ngành xuất bản là một trong những vấn đề trọng tâm nhất, bởi chất lượng nguồn nhân lực sẽ giữ vai trò quyết định đối với sự phát triển bền vững của bất cứ ngành, lĩnh vực nào.

"Thực tế, triển khai công tác đào tạo nguồn nhân lực cho ngành xuất bản vẫn còn một số hạn chế, kết quả đào tạo chưa thực sự đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cần phải đổi mới và nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xuất bản", ông Sơn khẳng định.

Từ góc nhìn của đơn vị quản lý, thạc sĩ Phạm Tuấn Vũ - Phó Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, nguồn nhân lực - đội ngũ những tri thức, sáng tạo, nhiệt huyết, tận tâm và trách nhiệm là tài sản quý báu nhất, quan trọng nhất, quyết định thành bại trong cạnh tranh và việc hiện thực hóa tầm nhìn, sứ mệnh trong quá trình phát triển của các nhà xuất bản, đơn vị phát hành, cơ sở in.

Đào tạo biên tập viên "3 trong 1"

PGS.TS Đỗ Thị Quyên - Chủ tịch Hội đồng trường, Đại học Văn hóa Hà Nội - đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xuất bản Việt Nam.

"Thứ nhất cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên. Thứ hai là gắn kết cơ sở đào tạo với cơ quan, doanh nghiệp sử dụng sản phẩm đào tạo, hợp tác quốc tế trong khu vực và thế giới về công tác đào tạo nói chung, công tác đào tạo và nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên của ngành đào tạo nói riêng.

Thứ ba, đổi mới đào tạo từ hình thức đến nội dung chương trình, nội hàm từng môn học. Thứ tư, tăng cường hệ thống học liệu (bao gồm giáo trình, tài liệu chuyên khảo, tham khảo) phục vụ công tác đào tạo", bà Quyên nhấn mạnh.

Để thực hiện thành công Chiến lược thúc đẩy phát triển lĩnh vực Xuất bản, In và Phát hành xuất bản phẩm giai đoạn 2021 - 2025, Tiến sĩ Trần Chí Đạt - Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông cho rằng, cần từng bước chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản. Các nhà xuất bản và công ty phát hành sách cần phải có đội ngũ nhân lực có năng lực đáp ứng các yêu cầu, đòi hỏi từ thực tiễn chuyển đổi số.

Để thực hiện được điều này, theo Tiến sĩ Trần Chí Đạt, các cơ sở đào tạo cần nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ trong việc ứng dụng công nghệ cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, giảng viên của nhà trường. Đồng thời, cần nhanh chóng xây dựng và phát triển hệ thống đại học số/trung tâm nghề số, trung tâm bồi dưỡng số thuộc các cơ sở đào tạo ngành xuất bản, phát hành.

Với góc nhìn của đơn vị làm sách, ông Vũ Trọng Đại, Giám đốc Công ty Xuất bản Khoa học và Giáo dục Thời Đại (TIMES) cho rằng, tác động của AI tới lĩnh vực xuất bản là không thể phủ nhận.

Vì vậy, để trở thành những người sáng tạo nội dung - biên tập viên kiểu mới cần được đào tạo và tự đào tạo về những năng lực sau:

Thứ nhất là đào tạo năng lực tư duy. Theo ông Đại, AI đang là trợ lý đắc lực cho mọi lĩnh vực song nó chưa phát triển tới mức có thể lý luận và chưa có cảm xúc. AI vẫn phụ thuộc vào cách đặt vấn đề/đặt câu hỏi của con người để đưa ra câu trả lời. Do đó, việc đào tạo năng lực về tư duy nên là mục đích chính của việc dạy và học ngày nay, chứ không phải là dạy và học kiến thức như trước đây.

Thứ hai là xây dựng bộ kỹ năng biên tập theo chuẩn mới, tức là biết ứng dụng công nghệ nói chung và AI nói riêng vào học tập và làm việc. 

"Tôi thực sự kỳ vọng các biên tập viên kiểu mới - các nhà sáng tạo nội dung sẽ có năng lực 'ba trong một' gồm: hoạch định đề tài, biên tập đồng thời trình bày và thiết kế, định hướng truyền thông. Thậm chí, biên tập viên tương lai phải có năng lực 'nhiều trong một'. Bộ kỹ năng mới hình thành cũng là lúc mà khái niệm về biên tập viên kiểu mới cũng sẽ hình thành", ông Đại nêu quan điểm.

Thứ ba là trang bị nhận thức nền tảng về thế giới và Việt Nam, hình thành bản lĩnh của biên tập viên thời đại mới.Theo ông Đại, trong bối cảnh hiện nay, khi việc sử dụng AI không đúng đắn có thể biến một người bình thường trở thành một gã khủng bố, thì sự ngờ nghệch về xã hội hoặc thiếu nền tảng dựa trên những giá trị nhân bản có thể gây nên tác hại khôn lường. 

Phát biểu tổng kết hội thảo, ông Phan Xuân Thủy - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh, công tác đào tạo nguồn nhân lực phải góp phần giúp ngành xuất bản thực hiện tốt hai nhiệm vụ kép, vừa phục vụ nhiệm vụ chính trị, tư tưởng, đáp ứng nhu cầu đọc sách của nhân dân, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ kinh tế, xây dựng ngành xuất bản trở thành một ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn, phát triển toàn diện, vững chắc.

Ông Lê Tiến Đạt sinh ngày 06/11/1975, quê quán Thường Tín, TP Hà Nội. Ông có trình độ Tiến sỹ Luật.

Trong quá trình công tác, ông Lê Tiến Đạt trải qua nhiều vị trí lãnh đạo thuộc Thanh tra Chính phủ: Phó Tổng Biên tập Tạp chí Thanh tra; Phó Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương; Chánh Văn phòng Đảng đoàn thể; Cục trưởng Cục Giám sát, Thẩm định và Xử lý sau thanh tra.

Với nhân sự vừa được bổ nhiệm, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ hiện có 7 người, gồm Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong và 6 Phó Tổng Thanh tra: Đặng Công Huẩn, Bùi Ngọc Lam, Lê Sỹ Bảy, Dương Quốc Huy, Nguyễn Văn Cường, Lê Tiến Đạt.

Cuốn sách Cà phê cùng Tonyđược NXB Trẻ phát hành chính là góp lại những bài viết đã đăng trên Page Tony Buổi sáng. Bài viết "cà rỡn" thôi mà được mấy nghìn bạn yêu thích, chia sẻ. Mấy bạn cùng nhau nhận là thành viên của “CLB Con dượng Tony Buổi Sáng”, tự hào là những thành viên tích cực, dám nghĩ dám làm, đặc biệt sống có nghĩa có tình, văn minh đẳng cấp, chân, thiện và mỹ (như mong mỏi của Dượng trong một bài viết).

Sách được chia làm hai phần. Phần nói về đời sống của chính Dượng Tony với những câu chuyện từ gia đình, từ người cha lo cho con, câu chuyện Dượng từ miền Trung khăn gói vào Sài Gòn thi đại học, chuyện phấn đấu lập chí tu thân của Dượng mà mỗi lần đọc lại đều khiến tôi xúc động khi liên tưởng đến mình. Tôi cũng từ quê nghèo, mà vẫn còn được lo lắng, ấm áp hơn Dượng phải nằm một mình trên ghế đá công viên cho qua đêm, chờ vào buổi thi ngày mai…

Phần thứ hai là những chia sẻ của Dượng dành riêng cho các bạn trẻ để tự mình rèn luyện, lập nghiệp, đứng vững giữa đời.

Đọc Cà phê cùng Tony, tôi tự trách mình thời tuổi trẻ đã không có được những ý chí sắt đá, tiến thủ như của Dượng. Tôi tự thấy tủi hổ khi mình cũng từng ở trong số “… cả chục nhân viên ngồi với vẻ mặt buồn xo, cứ mấy phút thì liếc coi đồng hồ một lần, đến 5 giờ chiều thì vội vã tắt màn hình, đi nhậu, giải phóng năng lượng tích tụ cả ngày bằng cách vung tay chém gió phần phật trên bàn nhậu. Và hôm sau thì đi trễ vì dậy không nổi. Lại vào, ngồi đếm thời gian cho hết ngày. Và cứ thế, hết tuần, hết tháng, hết năm, hết đời người”.

Đọc Cà phê cùng Tony, tôi thấy mình phải cố gắng, nỗ lực hơn nữa trong công việc, luôn tìm tòi, phát triển cái mới, vừa biết tiết kiệm thời gian, công sức tiền bạc, vừa biết trau dồi, phát triển thêm kỹ năng, “cứ sẵn sàng để công ty bóc lột”, nhưng cũng đồng thời tự học, tự trui rèn những phẩm chất tốt đẹp của mình để mỗi năm phải ngày càng tốt hơn, thu nhập cao hơn. Chứ nếu vẫn y chang năm cũ thì “tự lấy tay mà vả vào mặt mình”! (lời của Dượng).

Đọc Cà phê cùng Tony, tôi biết rút mình ra, tránh khỏi những cuộc tranh luận vô bổ mà cuối cùng đúng hay sai cũng không giúp bên nào thêm lên được điều gì. Cứ bình thản, chấp nhận, tôn trọng quan điểm chung của mỗi người. Bởi vì suy cho cùng, cũng đâu có ai chịu trách nhiệm cho cuộc đời bạn, ngoài bạn!

Đọc Cà phê cùng Tonytừ cách đây đã gần 10 năm, ngoài việc chăm chỉ, kỷ luật, rèn giũa đức tính của mình, sống hào sảng nghĩa tình… tôi vẫn luôn nung nấu một ước mơ nho nhỏ về cuối đời, y hệt như Dượng: “Mình, mảnh đất bé xinh ở một góc đồi Đà Lạt, cất cái nhà nhỏ ẩn trong rừng thông, bình yên, sáng pha ấm trà Cầu Đất, xong đạp xe đi dạy, truyền cho thế hệ sau những cái mình đã biết. Chiều tưới cây tưới hoa trong vườn, viết thơ, viết văn, đọc sách, đối ẩm với bạn hiền. Chờ trăng lên và gió ngàn vi vút qua đồi thông trước mặt. Hổng biết có làm được không nữa. Thấy cũng khó nhưng ráng”.

Thật lòng biết ơn Dượng - người thầy ảo trên cõi mạng, với những câu chuyện trong Cà phê cùng Tony! Con cũng thấy khó, nhưng sẽ ráng, Dượng à!

Bài viết của tác giả Nguyễn Thanh Bình, Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh, được gửi từ email "[email protected]".