Bác sĩ nhận định biểu hiện thường gặp của thanh thiếu niên bị trầm cảm là khí sắc trầm, giảm tập trung chú ý và cảm giác vô dụng. Đa số bệnh nhi đến khám khi triệu chứng xuất hiện hơn 12 tháng và bệnh đã ở mức độ nặng.

Các bác sĩ cũng lưu ý khảo sát trên được thu thập từ phòng khám ngoại trú chuyên khoa của Bệnh viện Tâm thần vào năm 2022, nên không mang tính đại diện cho cộng đồng. Vấn đề đặt ra là vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về trầm cảm trên đối tượng thanh thiếu niên được thực hiện tại Việt Nam, dẫn đến hạn chế trong rút ra những đặc điểm phổ quát.

Bác sĩ nhấn mạnh trầm cảm ở thanh thiếu niên là một vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đến người bệnh, gia đình và sự phát triển của xã hội nhưng chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.

Phụ huynh chưa nhận diện được vấn đề của con trẻ

Cuối năm 2022, tổ chức ActionAid Quốc tế tại Việt Nam cùng một số đơn vị cũng công bố một báo cáo về chăm sóc sức khỏe tâm thần ở trường học, khảo sát trên 1.000 học sinh, giáo viên và phụ huynh. Gần 50% trẻ tham gia khảo sát cho rằng cha mẹ khắt khe và áp lực thất bại trong học tập là hai tác nhân chính ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của các em.

Trước đó, tháng 10/2021, Tổ chức Y tế thế giới, Bộ Y tế, Bộ GD&ĐT đã công bố báo cáo khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu tại Việt Nam, được nghiên cứu trên quy mô gần 8.000 học sinh từ 13-18 tuổi của 81 trường ở 20 tỉnh, thành.

Kết quả cho thấy có 12,59% học sinh thường xuyên/luôn luôn cảm thấy cô đơn; 16,81% thường xuyên khó tập trung vào làm bài tập về nhà; hơn 15% học sinh thực sự nghĩ đến ý định tự tử.

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Du, Quyền Trưởng chương trình Vì sự sống còn, phát triển trẻ em và môi trường (UNICEF), kết quả khảo sát sức khỏe tâm thần vị thành niên quốc gia năm 2022 (trẻ từ 10-17 tuổi) tại Việt Nam đã cung cấp những con số đáng chú ý.

Cụ thể, 21,7% trẻ vị thành niên cho biết có vấn đề về sức khỏe tâm thần; 3,3% trong đó đáp ứng các tiêu chí về rối loạn tâm thần. Vấn đề rối loạn lo âu và trầm cảm chiếm đa số. Tuy vậy, chỉ có 5,1% phụ huynh xác định trẻ cần giúp đỡ.

"Việt Nam không có nhân viên tư vấn hoặc nhân viên công tác xã hội tại trường học để hỗ trợ và tư vấn tâm lý xã hội cho học sinh có vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc gặp phải các rối loạn hành vi", bác sĩ Du nói. 

“Để chăm sóc tốt hơn và toàn diện hơn cho trẻ thanh thiếu niên, cần có những chương trình cộng đồng với mục tiêu cung cấp thông tin cho phụ huynh và thanh thiếu niên, về đặc điểm và biểu hiện của trầm cảm để nhận diện sớm”, bác sĩ Kiều Tiên và các cộng sự tại Bệnh viện Tâm thần TP.HCM bày tỏ.

Các chuyên gia khẳng định cha mẹ và gia đình là nguồn hỗ trợ tốt nhất cho trẻ vị thành niên có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Đồng thời, đặt ra vai trò của khám sàng lọc rối loạn trầm cảm, tầm soát sức khỏe tâm thần phải được lồng ghép trong các dịch vụ y tế đa khoa hoặc trong quá trình khám sức khỏe tổng quát cho nhóm đối tượng này.

Tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 183.000 ca mắc mới và khoảng 122.000 ca tử vong do bệnh ung thư, trong đó chủ yếu là ung thư gan, phổi, vú. 

Riêng ung thư phổi, trung bình mỗi năm Việt Nam có khoảng hơn 26.000 ca mắc mới và 23.000 ca tử vong. Tỷ lệ ung thư phổi ở nam giới gấp 3 lần ở nữ giới. Cứ 100.000 người dân Việt Nam thì có 36 nam giới và 12 nữ giới được chẩn đoán mắc ung thư phổi. 

Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, nếu so sánh, số ca mắc mới và ca tử vong do ung thư phổixấp xỉ nhau. Đó là do tỷ lệ người bệnh phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn muộn, lên đến 75%.

"Điều này đồng nghĩa với tỷ lệ điều trị khỏi bệnh thấp và thời gian sống thêm của người bệnh rút ngắn. Trong khi đó, những người bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, có tỷ lệ sống thêm 5 năm lên đến 65-90%”, ông Thuấn cho biết. Vì vậy, việc tầm soát phát hiện sớm ung thư phổi có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Trên 90% người bị ung thư phổi là do thuốc lá

Dẫn chứng về mối liên quan giữa ung thư phổi và thuốc lá, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết số liệu từ Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) thấy rằng, người hút thuốc có khả năng mắc ung thư phổi cao gấp từ 15 đến 30 lần so với người không hút. Ngoài ra, khi tiếp xúc với khói thuốc thụ động, người không hút cũng hít phải các hợp chất gây ung thư, gây tăng nguy cơ mắc ung thư phổi lên 20-30%. 

Còn theo Cơ quan Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ, thuốc lá điện tử hay thuốc lá không khói cũng đã được chứng minh có chứa các chất gây ung thư và liên quan đến nhiều bệnh lý đường hô hấp khác. Điều tra toàn cầu về thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam (GATS) năm 2020 cho thấy, tỷ lệ nam giới hút thuốc lá là 42,3% và 1,7% ở nữ giới là khá cao, và đặt ra những thách thức cho việc dự phòng ung thư phổi.

Lãnh đạo Bộ Y tế chia sẻ thông qua chiến dịch này, người dân hãy chủ động tìm hiểu và thực hiện thói quen khám tầm soát để phát hiện sớm ung thư phổi.

Bên cạnh đó, Giáo sư Thuấn kêu gọi người dân "hãy cùng nói không với thuốc lá", người chưa hút thì không nên hút; người thân, bạn bè, những người xung quanh nên khuyên người hút thuốc từ bỏ dần tiến tới từ bỏ thuốc lá, cùng nhau tạo ra môi trường không khói thuốc tại nhà, nơi làm việc và nơi công cộng, duy trì chế độ ăn cân đối, luyện tập thể dục thường xuyên nâng cao sức khỏe.

- Người có tiền sử hút thuốc lá, đặc biệt từ 20 năm trở lên.

- Người trên 50 tuổi và từng có thời gian hút thuốc (trên 10 năm).

- Người hút thuốc > 20 bao/năm (số bao/năm được quy đổi bằng số bao hút trung bình một ngày x số năm hút thuốc. Ví dụ: 1 ngày hút 1 bao, trong 20 năm được quy đổi là 20 bao/năm; một ngày hút 2 bao, trong 10 năm cũng được quy đổi là 20 bao/năm).

- Người hiện vẫn đang hút thuốc hoặc mới bỏ trong vòng 15 năm.

 - Người hút thuốc lá thụ động (người thân, vợ chồng, con cái…) của người hút thuốc lá.

(Nguồn: Bệnh viện K)

Ngày 13/6, thị xã Phú Mỹ (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) phối hợp lực lượng chức năng cho xe múc vào khu đất nông nghiệp rộng hơn 1ha để phá bỏ đường giao thông, hạ tầng xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp.

Tuy nhiên, hàng trăm người mặc áo ghi công ty Địa ốc Alibaba đã có hành vi cản trở lực lượng cưỡng chế đang thực hiện tháo dỡ công trình đường giao thông sai phạm. Trong đó, một số người còn gây rối bằng các hình thức ném đá, gạch đập phá các cửa kính xe múc, cản trở cơ quan chức năng thi hành nhiệm vụ. Sau đó, Công an thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tạm giữ 10 người để điều tra về hành vi gây rối, phá hoại tài sản.

Báo VietNamNet đã có cuộc trao đổi với Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn luật sư TP.HCM, để tìm hiểu rõ hơn về hậu quả pháp lý từ vụ việc trên.

- Luật sư có thể cho biết hành vi ngăn cản, chống đối cơ quan chức năng, khi tiến hành cưỡng chế sai phạm, của những người mặc áo Địa ốc Alibaba, sẽ bị xử lý như thế nào?

Hành vi chống trả hay ngăn cản cơ quan quyền lực của nhà nước đang thi hành công vụ, đều là hành vi vi phạm pháp luật.

Theo trình tự pháp luật, trước khi tiến hành cưỡng chế, cơ quan chức năng sẽ có thông báo đến các bên liên quan. Theo đó, hoạt động cưỡng chế có thể tạm thời dừng lại để có biện pháp xem xét giải quyết các vướng mắc được trình bày tại buổi cưỡng chế. Tuy nhiên, nếu không có ý kiến trình bày vướng mắc, mà cố ý ngăn cản cơ quan chức năng trong quá trình cưỡng chế thì được xem là hành vi vi phạm pháp luật.

Đối với trường hợp này, những người mặc áo ghi công ty Địa ốc Alibaba đang cố ý ngăn cản người thi hành công vụ nên bị xem xét xử phạt vi phạm hành chính theo Điều 20, Nghị định 167/2013 của Chính phủ. Điều luật này đã quy định rõ mức xử phạt vi phạm hành chính đối với những hành vi cản trở, chống lại việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ.

- Việc đập phá tài sản của lực lượng cưỡng chế xử lý ra sao thưa luật sư?

Đối với những hành vi vi phạm gây tổn hại nghiêm trọng đến tài sản giá trị lớn, tình tiết nặng hơn thì xử lý vi phạm theo Luật hình sự và được tách biệt thành một vụ án độc lập.

Còn riêng hành vi đập phá cửa kính xe chỉ xem xét ở mức độ xử phạt hành chính. Nếu Công ty Alibaba có hành vi cản trở cơ quan thi hành công vụ, sẽ bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật về dân sự.

Bài học nhãn tiền cho môi giới Địa ốc Alibaba

Theo luật 15/2012/QH13, tùy theo tính chất của vụ việc vi phạm, cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạt hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả khác nhau... Việc quyết định thời hạn áp dụng các biện pháp xử lý hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng…

- Luật sư đánh giá thế nào về các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ liên quan đến hành vi chống đối có tổ chức (nếu có), trong vụ việc trên?

Việc công ty Alibaba được ủy quyền có hợp pháp hay không thì cần được xem xét lại, nhưng với hành vi chống đối người thi hành công vụ là vi phạm quy định pháp luật. Trường hợp công ty này xác nhận là bên liên quan đến dự án đang bị cưỡng chế thì phải có văn bản pháp lý đầy đủ, còn chỉ trình được văn bản ủy quyền thì được xem là không hợp lệ.

Theo nghiên cứu ban đầu, sự việc vi phạm hành chính này sẽ được xem xét trên mức độ ngăn cản đối với các tình tiết tăng nặng nhiều hơn. Tại điều 10, Luật 15/2012/QH13 quy định về việc xử lý vi phạm hành chính đối với những tình tiết tăng nặng như “vi phạm hành chính có tổ chức; xúi giục, lôi kéo, sử dụng người chưa thành niên vi phạm; ép buộc người bị lệ thuộc vào mình về vật chất, tinh thần thực hiện hành vi vi phạm hành chính; tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm hành chính mặc dù người có thẩm quyền đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó; vi phạm hành chính có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn”.

- Luật sư có lời khuyên nào dành cho môi giới khi bị lôi kéo tham gia vào việc biểu tình, chống lại cơ quan chức năng liên quan đến cưỡng chế đất đai?

Theo quy định của pháp luật, trước khi thực hiện hoạt động cưỡng chế đất, cơ quan nhà nước sẽ có văn bản thông báo thi hành. Trường hợp đương sự liên quan có ý kiến về việc cưỡng chế sai luật, thì có quyền khởi kiện và đòi bồi thường thiệt hại.

Môi giới và những người không liên quan thì không nên tham gia, vì có thể gây ảnh hưởng, tình hình ngày càng rối thêm. Mọi công dân cần phải hành xử đúng pháp luật. Đối với những hành vi không đúng quy định pháp luật thì không nên tham gia. Bởi hậu quả của nó còn liên quan đến việc truy cứu trách nhiệm hình sự, hành chính khác…

- Xin cảm ơn luật sư!

Linh Anh (Thực hiện)

Ai đứng sau Địa ốc Alibaba và 27 ‘dự án’ tự vẽ?

Cuộc họp báo mới đây do UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức đã hé lộ nhiều thông tin đất đai, liên quan đến việc Công ty Cổ phần Địa ốc Alibaba (Địa ốc Alibaba) quảng cáo, phân lô bán nền, tại huyện Long Thành.

Cũng vì chuyện này, anh nôn nóng có con. Anh cho rằng đứa con sẽ là sợi dây kết nối tình cảm giữa hai vợ chồng.

Thế nhưng có lẽ tôi chưa sẵn sàng hoặc không thoải mái khi gần chồng nên mãi chưa có tin vui. Việc tôi chậm con cũng khiến bố mẹ chồng lo lắng.

Chồng tôi là con trai một của người trưởng họ nên việc anh có con, đặc biệt là sinh con trai trở thành trách nhiệm không thể thoái thác. Thấy con trai đã cưới vợ 3 năm nhưng chưa có cháu bế, bố mẹ rất nóng lòng.

Bố mẹ chồng hết gửi đồ bổ, thuốc thang lại giục tôi đi khám bệnh. Trước áp lực ấy, vợ chồng tôi đành đến bệnh viện khám để rồi đau đớn phát hiện tôi không có khả năng sinh con.

Cầm tờ kết quả trên tay, tôi đau khổ, sợ hãi đến tuyệt vọng. Thương tôi, chồng quyết định sẽ giấu bố mẹ chuyện vợ không thể có con.

Nhưng giấy không gói được lửa. Cuối cùng, bố mẹ vẫn biết con dâu không có khả năng thụ thai. Cả hai lộ rõ vẻ đau khổ, thất vọng. Mẹ chồng tôi đay nghiến con trai đã cãi lời “đi cưới đứa con gái ốm o, bệnh tật”.

Trong khi đó, bố chồng hờn mát nói mình sống không tốt đến nỗi tuyệt tự tuyệt tôn. Cũng từ đó, bố buồn bã đến độ không dám ra đường, đến nhà người thân.

Chồng tôi dù không ra lời trách móc nhưng cũng không che giấu nỗi thất vọng, chán chường. Những điều ấy như lưỡi dao khoét sâu vào nỗi đau của tôi.

Cũng vì chuyện này, vợ chồng tôi liên tục bất hòa. Không chỉ thế, tôi cũng xảy ra cự cãi, mâu thuẫn với mẹ chồng khi nghe mẹ nói câu "gái độc không con".

Thấy mẹ và vợ mâu thuẫn, chồng tôi cũng không còn bênh vực tôi nữa. Tôi thường chịu đựng nỗi uất ức, khổ đau một mình.

Sau này, mỗi khi vợ chồng giận nhau hay bị gia đình chồng lạnh nhạt, tôi lại nhớ đến người cũ. Với tôi, Đ. luôn là chốn bình yên, nơi an toàn nhất của đời mình.

Một lần, không thể cầm lòng, tôi lấy điện thoại gọi cho anh với hy vọng tìm được người có thể giãy bày tâm sự. Tôi gặp anh ở quán cà phê cũ, nơi cả hai từng hẹn hò.

Ngày gặp lại anh, tôi rưng rưng xúc động khi biết anh vẫn một mình. Anh nói rằng, sau tôi anh không thể yêu thêm ai được nữa.

Câu nói ấy khiến tôi vỡ òa cảm xúc. Tôi sà vào lòng anh khóc rưng rức rồi kể về những nỗi khổ của mình. Nghe chuyện, anh xót xa cho rằng, tôi không đáng bị đối xử như vậy, tôi đáng thương hơn là đáng trách.

Anh khuyên tôi từ bỏ cuộc hôn nhân nhiều áp lực, đầy nước mắt để được sống cho chính mình. Anh nói rằng tình cảm của anh dành cho tôi chưa từng phai nhạt. Nếu có cơ hội, anh sẽ không để mất tôi thêm lần nữa.

Anh quả quyết không quan trọng chuyện tôi đã có chồng, từng một lần ruồng bỏ anh để chạy theo người khác. Anh cũng không quan tâm việc tôi không thể đem đến cho anh niềm vui được làm cha…

Những câu nói của anh khiến tôi hạnh phúc đến không kìm được nước mắt. Tôi vẫn yêu anh. Bên anh, tôi thấy mình bình yên. Trong vòng tay anh, tôi được sống những phút giây tươi đẹp nhất cuộc đời mình.

Tôi có nên ly hôn chồng để đến với anh hay không? Xin mọi cho tôi lời khuyên chân thành.

Độc giả: A.M.

Vợ không muốn sinh con cho tôi nhưng lại có thai với đàn ông người khác