Thưa các đồng chí!

Ngành Xuất bản, In và Phát hành (sau đây sẽ gọi tắt là ngành Xuất bản) là một ngành lớn. Vừa chính trị, vừa văn hoá, vừa kinh tế. Chính trị là giữ vững định hướng chính trị, tư tưởng của Đảng. Văn hoá là qua sách để lưu trữ, tích luỹ và bồi đắp các giá trị Việt Nam. Xuất bản, In và Phát hành là lĩnh vực kinh tế với quy mô trên 100.000 tỷ đồng mỗi năm và đang tiếp tục tăng trưởng với 57 nhà xuất bản, hàng ngàn cơ sở in, phát hành và hàng trăm ngàn lao động.

Xuất bản, In và Phát hành còn là ngành kỹ thuật, công nghệ. Những công nghệ mới nhất của các cuộc CMCN đều được ứng dụng đầu tiên vào ngành Xuất bản. Và đặc biệt là công nghệ số của CMCN 4.0 không chỉ được ứng dụng mà còn làm thay đổi căn bản cách sáng tạo ra sản phẩm, cách sản xuất, phương tiện truyền tải và phân phối của ngành Xuất bản. 

Người Việt Nam không đọc ít đi mà đang đọc nhiều hơn. Nhưng họ có nhiều cách đọc hơn. Thí dụ như với sự xuất hiện của ChatGPT, chúng ta hỏi những vấn đề quan tâm rồi đọc câu trả lời. Trong những câu trả lời của ChatGPT chắc chắn có tri thức từ sách. Vậy câu hỏi là, chúng ta nói chuyện với ChatGPT có phải đọc sách không? Câu trả lời “có” hay “không” sẽ quyết định cách chúng ta ứng xử với kiểu đọc mới. Nếu câu trả lời là “có” thì chúng ta sẽ đưa sách lên môi trường mạng nhiều hơn, và khi đó ChatGPT giống như một người giới thiệu sách thay vì là người tiêu diệt sách. Thấy một ý tưởng hay khi trò chuyện với ChatGPT thì ta có thể hỏi quyển sách nào liên quan để đọc sâu hơn. Và rất có thể là do ta đưa thông tin của sách lên mạng mà mọi người sẽ biết đến và đọc sách nhiều hơn. Báo chí lúc đầu cũng ngại đưa các bài báo hoặc một phần bài báo của mình lên các nền tảng số vì sợ không còn ai vào báo đọc nữa. Nhưng câu chuyện diễn ra ngược lại, trên 50% người đọc báo điện tử hiện nay là vào từ các nền tảng số, họ đọc trên nền tảng, hoặc chia sẻ về bài báo rồi quan tâm và tìm đọc bài gốc. 

Câu chuyện thành công của Twitter và Tik Tok rất đáng suy ngẫm. Facebook thì bài viết dài đến hàng ngàn chữ và thành công. Nhưng Twitter chỉ cho phép mỗi chia sẻ vài chục chữ và cũng thành công. YouTube thì mỗi video có thể hàng giờ và thành công. Nhưng TikTok thì ngược lại, mỗi video vài phút và cũng thành công. Gần đây, chúng ta thấy thế hệ trẻ thay vì xem phim thì xem nhiều các video tóm tắt phim. Trong một thế giới quá nhiều thông tin thì cái ngắn lên ngôi. Cái ngắn có cái hay là cô đọng, thông điệp rõ ràng và đặc biệt là tiết kiệm thời gian. Cái ngắn rồi sẽ dẫn đến cái dài. Không nên sợ cái ngắn sẽ thay cái dài. Con người lướt nhanh cái ngắn, dừng lại ở cái quan tâm, đọc hết cái ngắn và bước sau đó có thể là đến cái dài. Nên coi cái ngắn và cái dài là trong một hệ sinh thái bổ trợ nhau. Nếu tiếp cận theo cách này thì cái mới và cái cũ là một sự hợp tác thay vì tiêu diệt nhau. 

Sách có thể làm như vậy không? Nếu có phiên bản sách tóm tắt, số trang giảm đi 10-20 lần, thì mỗi người Việt Nam mỗi năm sẽ đọc nhiều quyển sách hơn, mặc dù là phiên bản tóm tắt với các tri thức và tư tưởng chính. Tri thức của người Việt Nam vì thế mà tăng lên đáng kể. Và rồi số người đọc sách nguyên bản cũng vì thế mà tăng lên. Phiên bản ngắn có thể do chính tác giả viết. Phiên bản ngắn cũng có thể do nhà xuất bản làm. AI có thể giúp chúng ta tóm tắt sách theo yêu cầu, chất lượng chắc cũng được 80-90%, người biên tập làm thêm 10-20% còn lại. Vậy là câu chuyện tóm tắt sách cũng dễ đi, làm nhanh hơn với sự trợ giúp của công nghệ. Làm xuất bản bây giờ là làm ra nhiều phiên bản của sách phù hợp với mỗi loại nền tảng. Báo chí đã đa nền tảng thì sách bây giờ cũng phải chuyển đổi đa nền tảng. Vậy là nghề xuất bản bây giờ không chỉ còn làm nội dung mà còn làm công nghệ. Ít thì cũng 30% nhân lực của xuất bản phải là công nghệ. Nhà xuất bản có thể tự làm công nghệ hoặc hợp tác. Cái gì dễ thì làm, cái gì khó thì hợp tác. Bởi vì, cái gì dễ với mình thì chắc ít ai làm được, cái gì khó với mình thì ngoài kia sẽ có người làm rất dễ.

Thời chuyển đổi số thì một quyển sách ra đời là phải nghĩ ngay đến các phiên bản của nó, phiên bản trên Facebook, YouTube là thế nào, phiên bản trên Tik Tok, Zalo, phiên bản để Google tìm kiếm là gì, và rồi phiên bản để ChatGPT đưa vào hệ tri thức của nó ra sao, phiên bản tóm tắt, phiên bản điện tử đầy đủ, phiên bản hoạt hình, phiên bản nhắn tin trên di động, phiên bản dưới dạng các câu trích dẫn ngắn để khai sáng, gây cảm hứng tư duy, phiên bản âm thanh, rồi cả phiên bản in đẹp và cao cấp v.v... Quyển sách vẫn là quyển sách, nhưng vô vạn hình tướng. Vô vạn hình tướng là cách để sách đến được hàng triệu người. Một quyển sách in có thể tiếp cận chỉ hàng ngàn, chục ngàn, trăm ngàn người, nhưng hình tướng ngắn gọn và đa nền tảng của nó có thể tới được hàng triệu người, và nhiều hơn thế nữa, vì thế mà giá trị của nó cũng tăng lên. Không nên ngại vô vạn hình tướng vì con người có xu thế tìm đến cái gốc khi thực sự quan tâm. Và đó là tương lai của sách. Nhưng để vô vạn hình tướng và đa nền tảng thì chỉ có công nghệ, nhất là công nghệ số, mới có thể giúp được. Vậy là sách bây giờ có thể đi xa hơn trước đây rất nhiều. Tương lai của sách là sáng lạn, nếu nhìn dưới góc nhìn này.

Đưa sách lên một nền tảng số thì không chỉ là giới thiệu sách mà còn có thể là một phiên bản thu tiền, hoặc một phiên bản miễn phí nhưng vì view cao mà có nguồn thu từ quảng cáo. Vậy là cách thu tiền từ sách cũng sẽ rất đa dạng. 

Đưa sách lên môi trường số thì có vấn đề bản quyền số. Đây là trách nhiệm của quản lý nhà nước, của Bộ TT&TT. Cục Xuất bản, In và Phát hành phải coi việc xây dựng thể chế số cho ngành Xuất bản là ưu tiên hàng đầu.

Xây dựng một nền tảng số làm sách cho các nhà xuất bản, cung cấp các công cụ tự động và thông minh cho người làm sách, từ khâu sáng tác, biên tập, sản xuất, giới thiệu truyền thông và phân phối đa nền tảng, làm ra nhiều phiên bản đa hình tướng của sách, rồi đến thu thập phản hồi của người đọc, tương tác với người đọc, rồi người đọc cũng tham gia vào các công đoạn của sách, phân tích dữ liệu để phục vụ riêng từng khách hàng theo hướng đối tượng, phân tích dữ liệu để phát hiện xu thế,... Một nền tảng số mở sẽ thu hút được nhiều nguồn lực làm sách, có thể là vô hạn. Vậy hãy mở cái “box” của mình. Hợp tác, đặc biệt là hợp tác với các công ty công nghệ số, là lời giải chính cho ngành Xuất bản. 

Muốn đổi mới, muốn tái tạo thì thường phải tìm về gốc. 

Gốc của sách là phương tiện truyền tải. Có các phương tiện truyền tải mới trên môi trường số thì nên dùng. Gốc của viết sách là sáng tạo ra tri thức. Bây giờ có thêm các cách mới để sáng tạo ra tri thức, có công cụ để nhiều người hơn có thể sáng tạo và lan toả tri thức. Nhà xuất bản có thể trở thành một nền tảng cung cấp công cụ cho nhiều người viết sách.

Gốc để phát triển sách, phát triển xuất bản là có người đọc, có nhiều người đọc. Tức là có thị trường. Vậy hãy bắt tay vào khuyến đọc. Nhiều quốc gia có giờ đọc trong trường phổ thông. Những người có uy tín, chính trị gia, doanh nhân, văn nghệ sĩ, người nổi tiếng hãy đọc sách và tham gia giới thiệu sách. Lập lại chuyên mục “Mỗi ngày một cuốn sách” trên truyền hình, trên báo. 

Xuất bản cũng là kinh doanh. Kinh doanh thì phải có thương hiệu. Thương hiệu được tạo nên bởi sự khác biệt. Chúng ta có nhiều nhà xuất bản, mỗi nhà xuất bản phải có thương hiệu của riêng mình để không lẫn với các nhà xuất bản khác. Nếu tất cả các nhà xuất bản giống nhau thì chắc chỉ cần một nhà xuất bản. 

Kinh doanh thì cần giới thiệu, quảng bá. Các nhà sách đang “nghèo” sẽ thật khó khăn trong quảng bá. Các nhà mạng viễn thông Việt Nam có thể giúp xuất bản Việt Nam, giúp sách Việt Nam bằng cách mỗi tuần chuyển miễn phí một tin nhắn tới người dân về sách không? Hành động này có thể nhỏ nhưng với sách thì lại là quá lớn. 

Chuyển đổi số ngành xuất bản và chung tay Việt Nam cho sách Việt Nam là lời giải của chúng ta. 

Sách muốn tái sinh thì vẫn phải đi con đường Việt Nam - tức là dân tộc hoá, vẫn phải hiện đại hoá bằng công nghệ số, vẫn phải đại chúng hoá thông qua đa nền tảng. 

Xin trân trọng cảm ơn!

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng

Tác giả ‘Năng đoạn kim cương’ tiết lộ về cuốn sách bán hơn 3 triệu bản

Một trận thi đấu bóng đá của học sinh Quốc tế Á Châu tại trường

Bên cạnh đó, các lễ hội vui chơi diễn ra liên tục trong suốt năm học: lễ hội mùa xuân, lễ hội Trung thu, lễ hội Giáng sinh, lễ hội cuối năm, trò chơi dân gian… đã tạo ra sân chơi thú vị và hấp dẫn, giúp các em thoải mái, phấn chấn hơn sau mỗi giờ học. Thông qua các trò chơi cũng như các hoạt động tương tác với bạn bè, các em còn có cơ hội gần gũi, gắn bó và đoàn kết lẫn nhau.

Học sinh vui chơi tại Lễ hội trò chơi dân gian

Nhà trường còn đặc biệt quan tâm đến sở thích, đam mê của học sinh. Các cuộc thi bổ ích như: thi hát tiếng Anh, thi nhảy, vẽ tranh, làm video clip… diễn ra thường xuyên một mặt giúp học sinh bộc lộ, phát huy năng khiếu bản thân, mặt khác rèn luyện cho các em sự mạnh dạn, tự tin và khả năng giao tiếp trước đám đông. Đặc biệt, ở các sân chơi đồng đội, các cuộc thi nhóm, học sinh còn được rèn luyện khả năng tổ chức, quản lý, làm việc nhóm và khả năng lãnh đạo, đây đều là những kỹ năng rất quan trọng hỗ trợ rất tốt cho quá trình phát triển cũng như công việc sau này.

Phát huy tài năng trẻ

Với việc được tạo mọi điều kiện để phát triển cũng như tích cực tham gia vào các hoạt động ở các câu lạc bộ năng khiếu, học sinh Trường Quốc tế Á Châu có ưu thế rất lớn để từng bước định hình, nuôi dưỡng và phát huy tài năng của mình.

Ở chương trình “The Voice Kids 2013”, hai gương mặt học sinh Trường Quốc tế Á Châu - Bùi Huyền Thảo My, Huỳnh Hữu Đại lần đầu bước lên sân khấu lớn đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả yêu nhạc cả nước. Huỳnh Hữu Đại đã xuất sắc lọt vào top 9 của cuộc thi. Cũng trong năm 2013, ở một sân chơi quy mô khác, cuộc thi "So you think you can dance" tiếp tục vinh danh học sinh Hoàng Mỹ An khi em xuất sắc giành vị trí Á quân nhờ những bước nhảy điêu luyện cùng phong cách trình diễn chuyên nghiệp trên sấn khấu.

Huỳnh Hữu Đại - Top 9 cuộc thi “The Voice Kids 2013”

Năm 2014, học sinh Lê Danh Nam tiếp tục gây ấn tượng với khán giả cuộc thi “The Voice Kids” khi đi sâu vào vòng đối đầu nhờ khả năng hát tiếng Anh và phong cách tự tin, đĩnh đạc trên sân khấu. Gần đây nhất, trong cuộc thi “Vietnam’s Got Talent 2015”, học sinh lớp 2 - Ngô Phương Bích Ngọc đã tỏa sáng ở vị trí Á quân của cuộc thi. Không chỉ tài năng, tự tin trên sân khấu, Bích Ngọc còn khiến hàng triệu khán giả yêu mến vì tính cách dễ thương, giàu lòng nhân ái dù còn rất nhỏ tuổi.

Ngô Phương Bích Ngọc (phía trước thứ 3 từ trái qua) - gương mặt học sinh Trường Quốc tế Á Châu giành giải á quân trong cuộc thi “Vietnam’s Got Talent 2015”

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều trường đại học nước ngoài hiện nay khi xét cấp học bổng đều đánh giá rất cao hoạt động cộng đồng và ngoại khóa của học sinh. Bởi lẽ, không chỉ kiến thức, mà chính những kỹ năng sống mới là nhân tố quan trọng góp phần làm nên thành công cho mỗi người dù ở bất kì đâu. Chính vì vậy, trong tôn chỉ đào tạo của mình, Trường Quốc tế Á Châu luôn đề cao vấn đề rèn luyện kỹ năng cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa đa dạng nhằm mang lại cho các em những lợi ích tốt nhất phục vụ công việc và cuộc sống sau này.

Thúy Ngà

Hơn 250 giáo viên hợp đồng ở Sóc Sơn bàng hoàng trước nguy cơ có thể bị ra khỏi ngành sau hàng chục năm cống hiến. Ảnh: Thanh Hùng

Qua công tác nắm tình hình và đơn của giáo viên, Công đoàn Giáo dục Việt Nam được biết, trong thời gian tới UBND TP Hà Nội tổ chức kỳ thi tuyển viên chức năm 2019. Trong số những người có thể dự kỳ thi này có hơn 250 giáo viên cấp Tiểu học và THCS tại huyện Sóc Sơn là những người đã hợp đồng giảng dạy nhiều năm, nhiều người là giáo viên giỏi các cấp, có nhiều thành tích trong giảng dạy; có người có hoàn cảnh khó khăn hoặc đã lớn tuổi. Điều này phần nào gây ra tâm lý lo lắng cho đội ngũ giáo viên tại huyện Sóc Sơn cũng như sự quan tâm của dư luận xã hội.

Công đoàn Giáo dục Việt Nam cho rằng việc thực hiện chủ trương và các quy định hiện hành của Chính phủ về thi tuyển viên chức để đảm bảo có đội ngũ giáo viên chất lượng tốt, đạt chuẩn về trình độ, chuẩn nghề nghiệp nhất định là việc làm đúng và cần thiết. Tuy nhiên, cần xem xét trong điều kiện cụ thể với những giáo viên đã có nhiều năm công tác trong ngành, để có sự ghi nhận đối với quá trình cống hiến, tạo được sự đồng thuận, tin tưởng của người lao động khi thực hiện các chủ trương, chính sách của Nhà nước, đồng thời thể hiện tính nhân văn và sự quan tâm của các cấp, chính quyền TP đối với sự nghiệp giáo dục.

Ảnh: Thanh Hùng

Công đoàn Giáo dục Việt Nam đề nghị Chủ tịch UBND TP, giám đốc Sở Nội vụ, giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội quan tâm, có giải pháp để có thể xem xét đặc cách hoặc có chính sách ưu tiên thích hợp trong quá trình thi tuyển viên chức đối với các giáo viên tham gia giảng dạy lâu năm, tâm huyết với nghề, có trình độ chuyên môn tốt (giáo viên dạy giỏi các cấp, giáo viên có nhiều thành tích trong công tác…); tham gia công tác quản lý, từ tổ trưởng các tổ chuyên môn trở lên; là cán bộ công đoàn (từ tổ trưởng công đoàn trở lên) và giáo viên có hoàn cảnh khó khăn.

Đối với số giáo viên không trúng tuyển nhưng đã có thời gian công tác trong ngành giáo dục nhiều năm thì xem xét, tiếp tục ký hợp đồng và bố trí ở những nơi còn thiếu.

Đối với những người không trúng tuyển và không bố trí được thì ngoài các chế độ theo quy định của Nhà nước, cần có sự quan tâm, tạo điều kiện hỗ trợ để họ có cơ hội chuyển đổi công việc, tìm kiếm việc làm mới, sớm ổn định cuộc sống.

Công đoàn Giáo dục Việt Nam đề nghị lãnh đạo các cơ quan quan tâm, xem xét, có giải pháp phù hợp để đội ngũ nhà giáo sớm ổn định về mặt tâm lý và tập trung cống hiến cho ngành nhiều hơn.

Thanh Hùng

Có cả "quyển bằng khen", giáo viên vẫn lo sợ trượt chân viên chức

Dù chưa diễn ra kỳ thi viên chức, hơn 250 giáo viên hợp đồng ở Sóc Sơn không khỏi lo lắng khi phải "cạnh tranh" với giới trẻ có nhiều lợi thế hơn mình.