Nhận định, soi kèo Brann vs Tromso, 0h15 ngày 25/9

Trong hàng ngàn năm nay con người luôn đi tìm ý nghĩa của sự sống, của cuộc đời, của ý chí tự do tuyệt đối. Nhưng những bằng chứng khoa học hiện nay chỉ ra rằng, con người không hề có ý chí tự do tuyệt đối. Chúng ta là một thực thể sinh học chạy các thuật toán sinh hóa dưới tác động đầu vào của các yếu tố ngoại cảnh, các mẩu thông tin chúng ta thu thập được hàng ngày.

Khi chúng ta đọc báo, lướt Facebook, chúng ta đang bị ảnh hưởng của chính những thông tin chúng ta thu được và do đó, chúng ta bị thao túng. Với kỷ nguyên thông tin bùng nổ hiện nay, thậm chí sẽ chẳng có chút thời gian để xem liệu những thông tin chúng ta thu được ấy có đáng tin hay không, có phục vụ cho mục đích của ý chí tự do của chúng ta hay không.

Về cơ bản chúng ta bị chính các thuật toán thao túng. Chúng ta trao quyền cho nó để cuộc sống chúng ta tiện lợi hơn, tuy nhiên khi đã quá quen với nó, thậm chí chúng ta chẳng còn biết suy nghĩ. Cái gì không biết, ta sẽ tra Google đầu tiên, thay vì động não suy nghĩ. Khi đã quá quen với sự tiện dụng, chúng ta dần loại bỏ việc tự học. Có lẽ con người đang ngày càng ngu dốt nhưng lại thiếu khiêm nhường.

Chúng ta đánh giá quá cao bản thân, cứ tưởng mình biết hết rồi, nhưng hóa ra cuối cùng những gì ta biết đều chỉ nằm trên Google chứ đâu có trong đầu chúng ta? Rồi đây chúng ta sẽ đối mặt với việc bị thao túng, bị theo dõi, bị giám sát bởi những nhà nước độc tài, bởi những tập đoàn siêu cường công nghệ, và một cách cực đoan hơn như bộ phim Ma trận,chúng ta sẽ bị thao túng tâm trí trong một cỗ máy mô phỏng mà không thể thoát ra được.

Cộng đồng, dân tộc, văn minh và tôn giáo

Vậy con người cần làm gì? Như cách giải quyết trước đây của tổ tiên chúng ta, chúng ta phải chung sức lại. Những tổ tiên Homo Sapiens của chúng ta đã liên hợp thành các bộ lạc để săn bắt được nhiều hơn, để chống thú dữ tấn công và sau này là liên hợp thành nhà nước để giải quyết các vấn đề về lũ lụt, về thời tiết, hoặc khai hoang…

Những vấn đề hiện nay cũng đòi hỏi con người phải chung sức thành một tập thể chung. Tuy nhiên, điều đó là không dễ hoặc thậm chí là bất khả thi, trừ khi những vấn đề đã xảy ra đến mức không thể đảo ngược. Con người hiện nay vẫn đang dò dẫm trong các mô hình nhà nước cũ, các mô hình tôn giáo, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, khi ai cũng coi mình là thượng đẳng, quốc gia, dân tộc mình là loài độc đáo nhất trên đời. Lấy Chúa trời để biện minh cho tôn giáo và công kích thậm chí gây xung đột với các cộng đồng khác.

Con người đang trở lên ích kỷ trong những vấn đề nhỏ nhặt mà quên đi những vấn đề đe dọa to lớn phía trước. Chúng ta đang đi tìm ý nghĩa cuộc sống của mình qua dân tộc, qua tôn giáo, qua sùng tín, qua ảo tưởng của bản thân vào chính mình và dân tộc, tôn giáo của mình, nhưng lại quên đi ý nghĩa thực sự của cuộc đời.

Harari tin rằng thực ra con người tồn tại không vì một ý nghĩa gì mà chúng ta nghĩ ra. Chúng ta không tồn tại để bảo vệ một tôn giáo gì, không tồn tại bỏi vì một dân tộc nào, bởi không có nó, không có chúng ta thì thế giới vẫn thế thôi. Chúng ta cũng chẳng tồn tại vì mình, bởi chẳng có sự gì trên đời là vĩnh hằng. Lý do tồn tại duy nhất của chúng ta là sống cuộc sống của chúng ta ở thực tại mà thôi.

Vậy con người cần làm gì trong thực tại mới này?

Mặc dù tên của cuốn sách là 21 bài học tuy nhiên, thực chất nó đúng hơn là 19 lời cảnh tỉnh và 2 bài học mà thôi. Đó là những lời cảnh tỉnh về thế giới, về những mối nguy của nhân loại, những thứ xưa cũ chúng ta vẫn đang hiểu lầm hoặc cố tình lợi dụng. Và 2 bài học sâu sắc đó là cách thức giáo dục của chúng ta và ý nghĩa cuộc đời của chúng ta.

Thế kỷ mới đòi hỏi ở con người không chỉ là kiến thức mà là những kỹ năng mềm để nhanh chóng thích ứng với sự thay đổi bao gồm: Tư duy phản biện (critical thinking), Giao tiếp (communication), Hợp tác (collaboration) và Sáng tạo (creative). Việc giáo dục con người sẽ cần chuyển trọng tâm từ việc nhồi nhét kiến thức sang phát triển các kỹ năng thích nghi với sự học tập nhanh chóng của thời đại mới, kỹ năng chọn lọc những thông tin có ích mà chúng ta được tiếp cận. Đó là những gì con người cần để tìm được ý nghĩa cuộc sống của bản thân.

Một ý nghĩa của sự tồn tại chính là hiện tại. Là sự trải nghiệm hiện tại của chính bản thân mỗi chúng ta. Chúng ta không sống vì ai hết, không sống vì bất kỳ ý tưởng hay câu chuyện nào của người khác, kể cả chính chúng ta. Bởi thực ra, trong vũ trụ rộng lớn này, con người chỉ như tập hợp của những hạt phân tử luôn luôn biến động mà thôi. Các quốc gia rồi sẽ tiêu biến, các tôn giáo cũng không vĩnh hằng, ngay cả danh tiếng đóng góp của chúng ta chăng nữa. Thứ duy nhất thực sự tồn tại chính là vũ trụ, chính là khoảnh khắc hiện tại.

Cuốn sách có đôi chút lấn cấn ở tư tưởng quá hoài nghi và thiếu niềm tin của tác giả. Nhưng 21 bài học của thế kỷ 21 vẫn có thể coi là một siêu phẩm về lịch sử, chính trị. Noah Harari đã nhìn nhận bao quát những vấn đề lớn nhất và nóng nhất của nhân loại hiện nay.

Ông biết những vấn đề đó đang ở đâu trên tấm bản đồ toàn cầu, và biết trình bày những vấn đề ấy bằng phương pháp biện giải nhân quả, cùng với phân tích định lượng các biến cố xã hội đang xảy ra làm cho những điều đề cập hết sức thuyết phục đến người đọc. Hàng loạt các vấn đề của nhân loại, và với chính bản thân của mỗi chúng ta đều được nhìn nhận một cách thấu đáo và hết sức chi tiết, nhưng lại không thiếu phần gợi mở.

Tác giả không đưa ra chính xác những bài học quá cụ thể cho tất cả chúng ta mà ông dừng lại ở mức gợi mở những gì mà con người nên suy nghĩ, nên đi đến. Một tác phẩm đáng để đọc và suy ngẫm.

Tình Lê

'21 bài học cho thế kỷ 21': Cú đánh vào ảo tưởng hòa bình, thịnh vượng

Cuốn sách "21 bài học cho thế kỷ 21" là hồi chuông cảnh tỉnh cho một thế giới đang không ngừng biến chuyển.

Sau khi tốt nghiệp, cô được phân công làm việc tại tòa soạn Nhật báo Cáp Nhĩ Tân. Công việc này khiến nhiều người ghen tị, nhưng cô lại chán nản vì không nhìn thấy cơ hội thăng tiến. 

Vào những năm 1980, Dai Xiuli một mình tới Quảng Đông để làm phóng viên. Hiện thực đã dội một gáo nước lạnh vào cô. Cô buộc phải thích nghi với sự khác biệt về môi trường sống, đồng thời dành nhiều thời gian để bổ sung kiến ​​thức kinh tế và tài chính.

Cô dần kiệt sức vì cuộc sống bận rộn. Tất cả những gì cô có thể nghĩ tới là phấn đấu làm tốt công việc hiện tại.

Tình yêu xuất hiện

Mỗi bài báo viết ra đều được Dai Xiuli đầu tư rất cẩn thận nên được lãnh đạo đánh giá cao. Dần dần cô có chỗ đứng trong toà soạn nhưng chẳng bao lâu sau, cô thấy không hài lòng với mức lương nhận được.

Cùng thời điểm đó, làn sóng du học bùng nổ, cô quyết định nghỉ việc, sang Anh du học tự túc. Năm 1991, Dai Xiuli đến Anh và nhận ra mình còn rất ít tiền tiết kiệm. Cô rất ham học, điều đó đã thu hút sự chú ý của thầy dạy toán Tony Hawken.

Tony Hawken xuất thân trong một gia đình quý tộc, cách ăn nói và hành xử của anh rất tao nhã. Lúc đầu anh không thích tính cách “táo bạo và thẳng thắn” của cô, nhưng sau khi biết được hoàn cảnh, anh lại thấy cô vui vẻ, hào phóng, không hề giả tạo.

Hai người sớm nảy sinh tình cảm với nhau, không lâu sau thì kết hôn. Sau khi kết hôn, Dai Xiuli nhập tịch và đổi tên thành Xiuli Hawken. Hai người yêu nhau đến mức không có ý định sinh con, để có nhiều thời gian bên nhau.

Năm 1992, em trai Dai Xiuli gọi điện nói đất nước mở cửa, rất cần nhân tài, đây là thời điểm tốt để khởi nghiệp. Cô háo hức với điều đó nên muốn trở về Trung Quốc. Tony Hawken vì không muốn xa vợ nên theo cô về.

Tài năng kinh doanh bộc lộ

Ba tỉnh phía đông bắc Trung Quốc trước kia từng là chiến trường. Để tồn tại, người dân phải xây dựng các hầm trú ẩn. Sau này, những hầm trú ẩn này không dùng nữa. Dai Xiuli coi đây là báu vật. Cô cùng với em trai cải tạo các hầm này và cho thuê với giá rẻ.

Cô mở ra một xu hướng kinh doanh mới. Đó là mô hình trung tâm mua sắm dưới lòng đất.

Giá thuê cửa hàng bình dân quá cao khiến người bình thường không đủ khả năng chi trả, lại không có nhiều cửa hàng phù hợp. Lúc này, trung tâm thương mại dưới lòng đất của Dai Xiuli đã trở thành món hàng "hấp dẫn".

Phương pháp phát triển của cô không chỉ giúp công ty giảm đáng kể chi phí và thiệt hại về môi trường mà còn giải quyết triệt để các vấn đề xã hội, từ đó đạt được tăng trưởng lợi nhuận và phát triển bền vững. Nhờ đó, cô kiếm được rất nhiều tiền.

Đến năm 2007, Dai Xiuli xây dựng nhiều trung tâm mua sắm ngầm ở các thành phố như Bắc Kinh, Quảng Đông. Giá thuê có nơi lên tới 2.000 Nhân dân tệ/m2 (khoảng 7 triệu đồng). Dù giá cao nhưng vẫn luôn có người muốn đặt cọc.

Tên tuổi của Dai Xiuli nổi tiếng khắp cả nước. Năm 2011, cô trở thành người giàu nhất tỉnh Hắc Long Giang, với tài sản ròng khoảng 9,5 tỷ Nhân dân tệ. Cô được các ông chủ giới kinh doanh kính trọng gọi là "nữ hoàng ngầm".

Tuy nhiên, khi cô ngày càng giàu hơn, chồng cô lại đệ đơn ly hôn.

Chỉ lấy một phần nhỏ

Từ khi về Trung Quốc, Dai Xiuli bận rộn khởi nghiệp, không có thời gian dành cho chồng.

Lúc đầu, Hawken có thể thông cảm nhưng khi sự nghiệp của vợ lên tới đỉnh cao, cô vẫn bận rộn với nhiều thứ. Anh không hiểu tại sao cô không thể dừng lại, tận hưởng cuộc sống.

Hai vợ chồng nhiều lần cãi nhau về vấn đề này, nhưng giải pháp của cô luôn là đưa chồng tới các bữa tiệc xã giao. Điều này càng khiến anh chán ghét. Anh vốn sinh ra trong một gia đình quý tộc, đã quen với những lời xu nịnh trong các bữa tiệc như thế này.

Kiệt sức cả về thể xác lẫn tinh thần, Hawken chọn cách trở về Anh, thỉnh thoảng sang Trung Quốc đoàn tụ với vợ trong những ngày nghỉ lễ. Khoảng thời gian này, Dai Xiuli bất ngờ mang thai và sinh được một cậu con trai.

Để lấy lòng chồng, Dai Xiuli thậm chí chi 1,5 triệu bảng Anh để mua 1 căn biệt thự phù hợp với gu thẩm mỹ của chồng. Cô cũng thay thế chiếc xe cổ mà anh đã sử dụng nhiều năm bằng nhiều loại xe sang như Bentley và Rolls-Royce.

Nhưng việc vợ "dụ dỗ" bằng tiền khiến Hawken càng thêm chán ghét. Anh ở lại bên vợ chỉ vì con. 

Năm 2014, Dai Xiuli nằm trong danh sách những người phụ nữ giàu có với tài sản ròng 9,5 tỷ Nhân dân tệ. Tuy nhiên, Hawken kiên quyết ly hôn. Anh chỉ yêu cầu được nhận 1 triệu bảng Anh (khoảng 10 triệu Nhân dân tệ), con số quá nhỏ so với khối tài sản khổng lồ của Dai Xiuli.

Dù Dai Xiuli có cố gắng thế nào, Hawken vẫn không chấp nhận. Cuộc hôn nhân của họ kéo dài 21 năm, nhưng kết thúc trong đau khổ. Tin tức ly hôn của Dai Xiuli gây xôn xao dư luận, khiến nhiều người thắc mắc lý do ly hôn của hai vợ chồng.

Sau đó, Hawken giải thích trong một cuộc phỏng vấn với tờ Times rằng, có 2 lý do chính dẫn đến việc ly hôn.

Thứ nhất, anh không có ý thức về sự hiện diện hay thành tựu của mình trong thế giới kinh doanh của vợ, nên không thể tự hào về vợ mình. Thứ hai, anh thấy mệt mỏi với cảm giác “không bao giờ tiêu hết tiền”. Đây không phải là cuộc sống anh mong muốn.

Cuộc sống lý tưởng của anh luôn đơn giản và ấm áp, điều này hoàn toàn trái ngược với Dai Xiuli.

Sau khi ly hôn, Dai Xiuli giao quyền quản lý công ty cho em trai, bắt đầu đi chu du khắp đất nước, tận hưởng cuộc sống bình yên mà trước giờ cô chưa hề nghĩ tới.

Con trai lấy vợ giàu, mẹ bật khóc nói 2 câu khi thấy cảnh ở nhà thông gia

Chúng ta đều biết rất rõ, một chiếc dù khi giăng lên không những có khả năng lấn chiếm diện tích đường mà còn che khuất tầm nhìn của những người đi phía sau. Nếu dù ngoắc vào nhau khi người sử dụng đi gần sát nhau mà gỡ, xử lý được thì không sao, nhưng dù vướng vào các phương tiện xe máy, ô tô đang lưu thông cùng chiều thì chiếc dù dễ bị cuốn xoay đi như đĩa bay trên đường.

Ngoài sự cồng kềnh, khuất tầm nhìn, dù còn có độ cản gió rất lớn. Sẽ vô cùng nguy hiểm khi các em một tay cầm dù, một tay cầm lái, mức độ kiểm soát, điều khiển xe giảm đi rõ rệt. Các em sẽ không thể xử lý tình huống nhanh chóng với sự cố bất thình lình xảy ra.

Cách đây vài năm, khi lưu thông trên một con đường quốc lộ, tôi bắt gặp 1 trường hợp, đó là em học sinh nữ cấp 2 bị tai nạn gãy tay, xây xát thân thể chỉ vì che dù khi trời nắng trong lúc đạp xe đi học. Nguyên nhân khiến em gái này bị tai nạn là do trong lúc em đạp xe và cầm dù, vì gió khá mạnh nên chiếc dù bị lật úp xuống mặt.

Do không nhìn thấy đường nên tay lái em loạng choạng va vào một chiếc xe gắn máy đi cùng chiều ngay sát bên. Rất may là hậu quả không quá nghiêm trọng vì người điều khiển xe gắn máy đi chậm lại xử lý kịp thời, chứ nếu bữa đó gặp ô tô thì chẳng biết tính mạng của em học sinh này liệu có được bảo toàn (?) .

Rồi thì, có khá nhiều vụ tai nạn do cầm dù khi tham gia giao thông mà báo chí, các phương tiện truyền thông từng đưa tin ở khắp mọi nơi, vậy mà không hiểu sao trên đường tôi vẫn thấy cảnh tượng người ta cầm dù đi xe đạp, cả xe gắn máy, bất kể là trời mưa hay nắng.

Không phải tự nhiên mà Luật của chúng ta có quy định cấm dùng ô dù khi ngồi trên xe máy, xe đạp.

Được biết, theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ có phần nói hành vi sử dụng ô (dù) trong lúc điều khiển xe đạp, xe máy, xe đạp điện bị phạt tiền từ 600.000 - 1.000.000 đồng. Thậm chí, điều khiển xe máy chở theo người ngồi sau sử dụng ô cũng bị phạt từ 100.000 – 200.000 đồng.

Quy định là vậy, nhưng dường như chẳng thấy ai, và chưa ai bị phạt nên nhiều người vẫn không sợ và ngang nhiên sử dụng dù khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông!

Như đã nói, thực trạng này là cực kỳ nguy hiểm, luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông cao cho cả bản thân người sử dụng dù, cũng như những người khác cùng đang lưu thông trên đường.

Có một lần, tôi từng nói với vài em học sinh một trường cấp 3 ở gần nhà về việc che dù khi đạp xe là rất nguy hiểm, một trong 2 em cười, hồn nhiên trả lời: “Sống chết nó đã có số rồi ạ! Vả lại, tụi em chỉ che dù khi trời nắng cùng mưa nhỏ thôi, chứ trời mưa to, gió lớn thì chúng em không dám sử dụng, mà dùng áo mưa...”.

Từ lâu, tôi cũng từng được biết qua thông tin báo chí về các trường học ở một số tỉnh thành có quán triệt, nhắc nhở học sinh của trường mình không được sử dụng dù khi điều khiển phương tiện là xe đạp, xe máy khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, trên thực tế thì không phải trường học nào cũng làm tốt, duy trì công tác giáo dục tuyên truyền an toàn giao thông này.

Thiết nghĩ, để thực hiện đúng quy định, đảm bảo an toàn cho tính mạng bản thân cũng như những người khác thì khi tham gia giao thông, cụ thể là trong trường hợp đi xe đạp, xe đạp điện, xe gắn máy, thì học sinh nói riêng, mọi người nói chung không nên cầm dù khi ngồi trên xe. 

Thạch Bích Ngọc (ĐHQG TP. Hồ Chí Minh)

Bạn có góc nhìn nào về văn hoá giao thông? Hãy chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!