Nhận định, soi kèo Asteras Tripolis vs Kifisia, 20h00 ngày 28/2: Khó tin cửa trên

Tuổi thơ của bé Phát vốn không hạnh phúc đủ đầy, bố mẹ ly hôn khi bé mới tròn 1 tuổi, bé ở với mẹ. Cậu bé vẫn ăn ngoan, ngủ ngoan, chơi vui cùng các bạn và được bao bọc trong tình yêu vô bờ bến của mẹ nên ai cũng hy vọng một tương lai xán lạn phía trước.

Tháng 5/2014, tin sét đánh bất ngờ ập đến. Trong một lần đưa con trai đi khám bệnh tại BV Nhi TƯ, chị Đinh Phương Thảo choáng váng khi bác sĩ thông báo bé Phát mắc ung thư nguyên bào thần kinh - tế bào ác tính phát triển từ các mô thần kinh gần tủy sống.

Trải qua nhiều đợt truyền hoá chất, tóc cậu bé chỉ còn lơ thơ

Tờ kết quả trên tay nhoè đi, chị ôm mặt khóc, ngỡ ngàng, đau xót, tự hỏi sao cuộc đời có nhiều bất công đến thế.

Nén nước mắt, chị tự nhủ phải mạnh mẽ gấp nhiều lần để con có chỗ dựa. Chị đưa con vào BV Nhi TƯ điều trị.

Những ngày đầu ở bệnh viện, do còn quá nhỏ, chưa hiểu thế nào là ung thư nên bé vẫn vui tươi, đùa nghịch cùng các các bạn. Rời bệnh viện về trường, Nam Phát vẫn luôn là học sinh thông minh, ngoan ngoãn, được thầy cô, bạn bè rất mực yêu quý.

Nhưng thời gian vô lo nghĩ không kéo dài. Lên lớp 3, cậu bé bắt đầu nhận thức được căn bệnh của mình khi các cơn đau liên tiếp ập đến do tế bào ác tính đã di căn tủy. Một lần nữa, chị Thảo suy sụp, đôi vai gầy run rẩy khi mất hết hy vọng.

Đúng lúc ấy, Nam Phát lại mạnh mẽ, an ủi mẹ: “Mẹ yên tâm con sẽ cố gắng điều trị và học thật giỏi để mẹ không phải lo lắng!”.

Nhưng lúc nào Nam Phát cũng lạc quan, mạnh mẽ, thường xuyên động viên mẹ

Thương mẹ, những lúc đau đớn, Phát cũng không dám kêu, chỉ hỏi mẹ: “Mẹ ơi mẹ có loại thuốc nào cho con uống để ngủ mãi mãi không mẹ?”. Kéo con vào lòng, nước mắt chị Thảo lăn dài trên má.

Cứ thế, 2 mẹ con nương tựa vào nhau, chiến đấu với bệnh tật qua hết 4 mùa, từ năm này sang năm khác. Đến 2017, chị Thảo chuyển con trai sang BV K điều trị.

Dù tuân thủ rất tốt phác đồ điều trị, sức khoẻ từng tiến triển tốt lên nhưng hiện tại, tế bào ung thư đã di căn vào xương của bệnh nhi.

Do phải chăm con ở viện, thời gian đi làm ngắt quãng nên thu nhập của chị Thảo không được bao nhiêu. Cô con gái lớn vừa đỗ ĐH thương mẹ nên đi làm thêm phụ giúp kinh phí để mẹ chăm em.

Nghẹn ngào thương con, chị Thảo chia sẻ: “Suốt 6 năm qua, tôi khóc rất nhiều nhưng con thì dũng cảm, không bao giờ khóc, kể cả sau những đợt hoá trị, xạ trị đau đớn. Ở trường và ở viện, các bạn đều rất khâm phục gọi con là chiến binh nhí”

Con là cuộc sống của chị, nhìn con đau, chị ước gì có thể đau thay con, chỉ mong có phép màu nào đấy, để chị được ôm con, ở cạnh con thật lâu...

Thúy Hạnh

Cuộc từ biệt không nước mắt của người cha khốn khổ với cậu con độc nhất

- Cậu con trai độc nhất ra đi khi mới tròn 20 tuổi. Người cha già thẫn thờ không một giọt nước mắt lặng nhìn con rồi quyết định làm điều phi thường.  

Trong lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều nữ chuyên gia Việt Nam đang khẳng định mình trong cuộc đua này, không chỉ bởi tài năng mà còn vì khát vọng thay đổi cách thế giới vận hành nhờ công nghệ.

Những cái tên nổi bật có thể kể đến như Wendy Uyên Nguyễn, Nguyễn Thụy Anh từ Rethink Healthcare Foundation (RHF) và Vũ Văn - đồng sáng lập ELSA Speak.

Mặc dù bắt đầu từ những lĩnh vực khác nhau, điểm chung giữa 3 người phụ nữ này là mục tiêu tận dụng sức mạnh của AI để giải quyết các vấn đề cấp bách trong lĩnh vực y tế và giáo dục - những ngành ảnh hưởng đến sự phát triển cốt lõi của xã hội toàn cầu.

“Nữ tướng khởi nghiệp” ở Thung lũng Silicon

Là đồng sáng lập và chủ tịch của Rethink Healthcare Foundation (RHF), nhưng con đường đi đến AI của Wendy Uyên Nguyễn rất khác biệt. Sinh ra và lớn lên trong gia đình có mẹ là giáo viên và luôn dành tình yêu thương chăm sóc trẻ mồ côi, Wendy từ nhỏ đã được hun đúc trong môi trường đầy nhân văn. Cô từng ước mơ trở thành nghệ sĩ piano, nhưng cuối cùng lại chọn con đường y học để có thể giúp đỡ nhiều người.

Bước ngoặt lớn nhất của Wendy Uyên Nguyễn là vào năm 2006, khi cô tham gia một dự án hỗ trợ y tế cho trẻ em ở vùng nông thôn. Chứng kiến tình trạng thiếu hụt dịch vụ y tế cơ bản, cô quyết tâm thay đổi điều đó. "Đó là lúc sứ mệnh của tôi bắt đầu”, đồng sáng lập RHF nhớ lại.

Tuy nhiên, hành trình của Wendy Uyên Nguyễn không chỉ dừng lại ở ngành y tế truyền thống. 8 năm trước, một sai sót y khoa đáng tiếc tại bệnh viện nơi cô làm việc, gây thiệt hại hơn 300.000 USD. Thời điểm đó, AI vẫn còn là một khái niệm xa vời.

Nhưng Wendy Uyên Nguyễn đã nhận ra tiềm năng to lớn của công nghệ này để giúp quản lý lượng thông tin khổng lồ mà các bác sĩ phải xử lý hàng ngày.

Wendy Uyên Nguyễn là đồng sáng lập của Rethink Healthcare Foundation, tổ chức chuyên tạo ra các giải pháp cho hệ sinh thái y tế, chăm sóc sức khỏe. Ảnh: GenAI Summit 2024.

“AI có thể làm những điều mà con người không thể như xử lý lượng dữ liệu khổng lồ trong thời gian thực để đưa ra những quyết định quan trọng”, cô nhấn mạnh. Wendy đã kiên trì theo đuổi ý tưởng này. Giờ đây, trong thời kỳ hậu Covid-19, AI đã trở thành một phần không thể thiếu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Sau khi ứng dụng AI thành công trong quản lý thông tin y tế, Wendy tập trung vào y học cá nhân hoá - một thị trường tiềm năng với trị giá 15.000 tỷ USD. Cô và đội ngũ tại RHF đã phát triển những giải pháp AI để xử lý và phân tích kết quả xét nghiệm, giúp các bác sĩ và bệnh nhân hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của mình.

“Trò chơi xếp hình” cứu hàng triệu sinh mạng

Mang cùng sứ mệnh với Wendy, Nguyễn Thụy Anh - nhà khoa học và đồng sáng lập tại RHF - không chỉ nhìn thấy tiềm năng của AI trong việc cải tiến ngành y tế mà còn tập trung vào lĩnh vực nghiên cứu thuốc.

Cô hiểu rằng mỗi năm, hàng tỷ USD và thời gian quý báu của các nhà khoa học bị lãng phí vì quá trình phát triển thuốc quá dài và đầy rủi ro. "Hiện nay, phải mất từ 10-15 năm và hàng tỷ USD để mang một loại thuốc ra thị trường và 90% trong số đó thất bại”, cô chia sẻ.

Nhưng nhờ sự phát triển của AI, đặc biệt là các mô hình AI tạo sinh (generative AI), Thụy Anh tin rằng tương lai của ngành dược phẩm sẽ hoàn toàn thay đổi. Một trong những bước tiến lớn nhất của cô và đội ngũ tại RHF là phát triển mô hình AI để dự đoán cách các phân tử thuốc tương tác với protein trong cơ thể.

Điều này có thể giúp rút ngắn quá trình phát triển thuốc từ hàng chục năm xuống còn vài năm, đồng thời giảm đáng kể chi phí nghiên cứu.

Trong bài chia sẻ tại AI Summit 2024, Thụy Anh cho biết họ đang nghiên cứu một công nghệ sử dụng mô hình học máy và AI tạo sinh để giải quyết "protein-ligand docking".

“Ligand là những phân tử gắn kết với protein. Sự gắn kết này rất quan trọng cho hoạt động của thuốc. Hãy tưởng tượng ligand như một chìa khóa và protein như một ổ khóa. Hiểu được cách ligand khớp với protein mở ra những tiềm năng mới trong việc chế tạo thuốc”, đồng sáng lập RHF cho biết.

Nguyễn Thuỵ Anh là đồng sáng lập của Rethink Healthcare Foundation với sứ mệnh cải thiện cuộc sống cho hàng tỷ người. Ảnh: GenAI Summit 2024.

“Mỗi khi nghĩ về công việc này, tôi cảm thấy như mình đang chơi một trò chơi xếp hình 3D cực kỳ phức tạp ở cấp độ phân tử. Chỉ có điều, thay vì chỉ để giải trí, trò chơi này có thể cứu hàng triệu sinh mạng”, cô nói tiếp.

Ngoài thúc đẩy cải tiến công nghệ, Wendy Uyên Nguyễn và Thụy Anh còn mang trong mình một sứ mệnh cao cả khác: giúp dịch vụ y tế tiên tiến trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi người, không phân biệt vị trí địa lý.

Theo Thụy Anh, RHF đang phát triển một công cụ AI tạo sinh để hỗ trợ giải thích kết quả xét nghiệm. Hiện tại, 70% các quyết định y tế dựa trên kết quả xét nghiệm, nhưng hầu hết bệnh nhân thường bị "lạc trôi" trong mớ dữ liệu phức tạp.

“Ngay cả khi nhận được kết quả xét nghiệm, chúng ta cũng không biết cách cắt nghĩa chúng. Các bác sĩ thường không có đủ thời gian hoặc nguồn lực để giải thích từng chi tiết”, nữ thạc sĩ chia sẻ.

Giải pháp của RHF là một công cụ được hỗ trợ bởi AI, có khả năng chuyển đổi dữ liệu y tế phức tạp thành ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.

“Hãy tưởng tượng thế này: Bạn tải lên kết quả xét nghiệm máu của mình và AI sẽ tóm tắt kết quả bằng ngôn ngữ thường ngày, đồng thời đưa ra những lời khuyên thiết thực. Vì vậy, nếu bạn có bất kỳ câu hỏi cụ thể nào, chẳng hạn như ‘Tại sao mức cholesterol của tôi cao?’, AI có thể trả về câu trả lời”, Thụy Anh mô tả.

Hành trình từ con số 0 trong ngành AI đến CEO ELSA Speak

Khi Wendy và Thụy Anh đang làm nên những thay đổi căn bản trong ngành y tế, Văn Đinh Hồng Vũ (Vũ Văn), đồng sáng lập ELSA Speak, lại đang cách mạng hóa cách hàng triệu người trên thế giới học tiếng Anh. Cô ứng dụng AI để người học vượt qua một trong những rào cản lớn nhất khi vươn ra thế giới - khả năng ứng dụng ngôn ngữ trong thực tế.

Giống với Wendy Uyên Nguyễn, con đường của Vũ Văn đến với AI cũng không bằng phẳng. Với tấm bằng MBA từ Stanford, ban đầu, cô không hề có kiến thức nền tảng về trí tuệ nhân tạo.

Tuy nhiên, hành trình của nữ CEO bắt đầu từ ý tưởng muốn giúp những người không sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ mẹ đẻ (non-native speaker) cải thiện phát âm và giao tiếp. Chính điều này đã khiến cô quyết tâm tìm hiểu và bước chân vào lĩnh vực công nghệ này.

“Tôi nhớ lần đầu tôi gặp giáo sư từ Đại học Johns Hopkins để xin tư vấn. Ông ấy gửi tôi một bài nghiên cứu và tôi phải quay lại, hỏi ông ấy ‘AI là gì?’”, Vũ Văn nhớ lại.

Nhưng chỉ 8 năm trôi qua, cô nhận ra và chứng minh rằng AI có thể là chìa khóa để giải quyết mô hình học cá nhân hoá (personalized learning) - một khái niệm lâu nay luôn được coi là khó thực hiện ở quy mô lớn.

Vũ Văn là đồng sáng lập của ELSA Speak, một ứng dụng học tiếng Anh nổi tiếng sử dụng trí tuệ nhân tạo, tập trung vào phát âm và khả năng nói lưu loát. Ảnh: GenAI Summit 2024.

Trong giáo dục, học tập cá nhân hóa là cung cấp phương pháp học tập phù hợp với từng người học, dựa trên nhu cầu, mục tiêu và tốc độ riêng của họ. "Thách thức lớn nhất luôn là quy mô. Làm thế nào để dạy kèm 1-1 cho hàng triệu sinh viên?", CEO ELSA Speak đặt câu hỏi. "AI đã biến điều đó thành hiện thực”, cô khẳng định.

Sử dụng dữ liệu thời gian thực, ELSA tạo ra các bài học và lộ trình học tập dựa trên tiến độ, ngôn ngữ mẹ đẻ và các mục tiêu cụ thể như học tiếng Anh để làm việc hoặc đi du lịch. AI liên tục cải tiến lộ trình học tập, đảm bảo rằng mỗi người dùng nhận được trải nghiệm giáo dục hoàn toàn riêng biệt. "Chúng tôi không chỉ dạy tiếng Anh mà còn cá nhân hoá hành trình học tập của mỗi người”, Vũ Văn nói.

Nhờ đó, từ một ý tưởng sơ khai vào 8 năm trước, giờ đây, ELSA Speak đã trở thành một trong những ứng dụng hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ với hơn 60 triệu người dùng toàn cầu.

Wendy Uyên Nguyễn, Thụy Anh và Vũ Văn - 3 người phụ nữ, 3 câu chuyện, nhưng họ đều có chung một khát vọng lớn lao: sử dụng AI để thay đổi thế giới.

Đối với Wendy và Thụy Anh, AI là tương lai của y tế: một công cụ giúp giải quyết các vấn đề về tính hiệu quả, chi phí và quan trọng nhất là cứu sống con người. Đối với Vân, AI là chìa khóa để mở ra cơ hội giáo dục cho hàng triệu người, phá vỡ rào cản ngôn ngữ cản trở tiềm năng của mỗi người.

Kết thúc bài phát biểu tại AI Summit 2024, Vũ Văn nói với 1.000 khán giả bên dưới hội trường: "8 năm trước, chẳng mấy ai biết hay nhắc đến AI. Nhưng bây giờ, nó xuất hiện ở khắp mọi nơi và tôi tự hào được là một phần của cuộc cách mạng này".

Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri

Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.

Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.

Theo Cục An toàn thông tin, thời gian gần đây, lợi dụng tình hình dịch bệnh, nhiều nhóm APT đang tích cực hoạt động, để thực hiện tấn công vào hệ thống thông tin của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam (Ảnh minh họa)

Trong công văn cảnh báo gửi các đơn vị chuyên trách về CNTT các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; các Sở TT&TT; các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần, tổ chức tài chính và hệ thống các đơn vị chuyên trách an toàn thông tin ngày 5/5/2020, Cục An toàn thông tin - Bộ TT&TT cho biết: Cục phát hiện thời gian gần đây, lợi dụng tình hình dịch bệnh, nhiều nhóm APT đang tích cực hoạt động, để thực hiện tấn công vào hệ thống thông tin của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Theo đánh giá của Cục An toàn thông tin, các nhóm APT vẫn bắt đầu cuộc tấn công bằng thủ đoạn đính kèm mã khai thác điểm yếu, lỗ hổng vào các tập tin tài liệu và phát tán tập tin này qua thư điện tử. Tuy nhiên, tài liệu lợi dụng để phát tán mã độc thường ở mỗi thời điểm được lựa chọn kỹ lưỡng, thường là tài liệu được được nhiều người qua tâm hoặc người dùng mục tiêu quan tâm như: văn bản, tài liệu của các cơ quan tổ chức, gần đây là các tài liệu liên quan đến phòng chống dịch bệnh.

Để đảm bảo an toàn thông tin cho hệ thống thông tin của cơ quan, đơn vị, góp phần bảo đảm an toàn cho không gian mạng Việt Nam, Cục An toàn thông tin đề nghị đơn vị kiểm tra, rà soát và khắc phục các lỗ hổng bảo mật trên tất cả các hệ thống, bao gồm cả các máy tính cán bộ nhân viên sử dụng để làm việc. Cục cũng đặc biệt lưu ý các lỗ hổng đã và đang bị lợi dụng để khai thác cài cắm mã độc vào máy tính người dùng.

Các cơ quan, đơn vị cũng được đề nghị cập nhật dấu hiệu cho các giải pháp bảo mật để giám sát, phát hiện và ngăn chặn sớm các nguy cơ tấn công mạng nguy hiểm. Trong công văn cảnh báo mới gửi các cơ quan đơn vị, Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cũng gửi kèm các thông tin kỹ thuật liên quan đến các nhóm APT để các đơn vị tham khảo.

Cùng với đó, Cục An toàn thông tin cũng đề nghị các cơ quan, đơn vị tăng cường giám sát và sẵn sàng phương án xử lý khi phát hiện có dấu hiệu bị tấn công liên quan đến các nhóm APT. Trường hợp cần thiết, các cơ quan, đơn vị có thể liên hệ với Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia thuộc Cục để được hỗ trợ.

APT (Advanced Persistent Threat) là hình thức tấn công mạng có mục tiêu cụ thể do tin tặc sử dụng các công nghệ tiên tiến và kỹ thuật lừa đảo để đột nhập mạng mục tiêu và dai dẳng tập trung vào mục tiêu đó trong thời gian dài, cho đến khi cuộc tấn công diễn ra thành công (hoặc bị chặn đứng).

Hậu quả của các cuộc tấn công APT là vô cùng nặng nề: tài sản trí tuệ bị đánh cắp (bí mật thương mại hoặc bằng sáng chế…); thông tin nhạy cảm bị xâm nhập (dữ liệu cá nhân, hồ sơ nhân viên…); cơ sở hạ tầng quan trọng của tổ chức bị phá hủy (cơ sở dữ liệu, máy chủ quản trị…) hay toàn bộ tên miền của tổ chức bị chiếm đoạt.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tấn công APT tại Việt Nam đang ngày càng gia tăng cả về số lượng và mức độ tinh vi. Vài năm trở lại đây, các cơ quan, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực an toàn, an ninh mạng tại Việt Nam đã phát hiện được nhiều chiến dịch tấn công mạnh mẽ nhắm vào các ngân hàng, tổ chức tài chính cũng như nhiều cơ quan khối Chính phủ.

M.T