Các diễn giả trong tọa đàm “Nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học, chính sách học bổng và hợp tác nhà trường - doanh nghiệp”

Thực tế, các trường đại học lớn ngày càng khó tuyển sinh sau đại học. Tại Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, cách đây 5 năm, quy mô tuyển sinh thạc sĩ của trường khoảng 2000/năm, nhưng nay đã giảm xuống còn 500 - 600, tức chỉ còn 1/4 so với trước đây và khoảng 80% trong số đó được tốt nghiệp.

Với năng lực đào tạo của trường có gần 800 tiến sĩ trong đội ngũ giảng dạy, hơn 40 chuyên ngành đào tạo thạc sĩ, con số 500 – 600 theo GS Sơn là rất ít (bằng khoảng 1/10 quy mô tuyển sinh đại học). Đối với đào tạo trình độ tiến sĩ, việc tuyển sinh nhiều năm khoảng 100 người mỗi khóa và tốt nghiệp khoảng 60 – 70.

Tình trạng này cũng diễn ra tương tự với Trường ĐH Bách khoa TP.HCM. Theo PGS.TS Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng nhà trường, nhiều năm gần đây, số học viên của trường tham gia học sau đại học giảm đáng kể. Những năm trước đây, số lượng tuyển mỗi năm đạt khoảng 1.300-1.400 học viên, nhưng gần đây giảm chỉ còn 500-600 mỗi khóa.

Người học vừa nghiên cứu vừa... lo “cơm áo”

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cho rằng, trong số các nguyên nhân, không thể phủ nhận rằng hiện nay đang có một khoảng chênh lệch trong xét tuyển đầu vào giữa các trường.

“Có em thi vào trường tôi tới 6 lần vẫn không đỗ nhưng thi trường khác thì đỗ ngay”, PGS Dũng lấy dẫn chứng.

Với tâm lý muốn có tấm bằng nhưng nhiều trường công lập kiên quyết “giữ” chất lượng thì việc lựa chọn  những chương trình tại các trường tư lại khiến thu hút người học hơn.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM

Còn theo PGS Hoàng Minh Sơn, nhiều sinh viên hiện nay lựa chọn theo hướng tiếp tục học cao học ở nước ngoài như Đài Loan hay Hàn Quốc bởi họ được hỗ trợ học bổng khá cao.

“Nếu phải lựa chọn học 4,5 năm đại học ra để kiếm tiền trang trải cuộc sống, phụ giúp gia đình hay đầu tư 1,2 năm nữa vừa phải trả học phí, vừa trả chi phí sinh hoạt, thậm chí ở một số nơi phải tự trả chi phí nghiên cứu thì rõ ràng các em không thể lựa chọn môi trường trong nước nếu không có sự hỗ trợ gì.

Trong khi đó, nhiều trường đại học nước ngoài đến mời chào các em, mặc dù có những trường “ranking” thấp hơn Trường ĐH Bách khoa Hà Nội nhưng họ lại có những chính sách hỗ trợ cho học viên. Như vậy, các em sẽ lựa chọn đi học ở nước ngoài vì vừa có trải nghiệm mới lại vừa được trả tiền để đi học”, PGS Sơn nói.

Điều này cũng được PGS Mai Thanh Phong đồng tình, bởi rất nhiều sinh viên giỏi của Trường ĐH Bách khoa TP.HCM sau khi học xong lại lựa chọn ra nước ngoài để học cao học.

“Rõ ràng, chất lượng đào tạo trong và ngoài nước có sự khác biệt. Chúng ta chỉ có một cách là cải thiện môi trường giáo dục trong nước tốt hơn để cạnh tranh với cơ sở đào tạo nước ngoài”.

Trong khi đó, ông Bùi Thế Duy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, nếu vào những trang tuyển dụng lớn có thể thấy rất ít vị trí yêu cầu trình độ thạc sĩ, tiến sĩ mà chủ yếu yêu cầu kĩ sư, cử nhân có nhiều năm kinh nghiệm.

“Sinh viên không có lý do gì khi thấy yêu cầu như vậy lại đi học lên thạc sĩ, tiến sĩ”, ông Bùi Thế Duy nói.

Học lên chỉ thêm một số môn nâng cao so với đại học

Bàn về giải pháp thúc đẩy đào tạo sau đại học, PGS.TS Hoàng Minh Sơn cho rằng, bản thân các trường phải thay đổi tư duy đào tạo. Tại khá nhiều trường, chương trình còn thiết kế theo kiểu làm nghiên cứu nhưng học rất nhiều; thời gian để người học thực sự được trải nghiệm, nghiên cứu còn ít. Điều này khiến người học sễ bị chán.

“Ví dụ như Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thiết kế chương trình kỹ sư theo mô hình của châu Âu là 5 năm. Chúng tôi tin rằng sau khi tốt nghiệp, các em sẽ có kỹ năng và cơ hội việc làm rất tốt.

Tuy nhiên, kỹ sư không phải theo định hướng nghiên cứu. Các em thấy rằng nếu học lên sau đại học chỉ thêm một số môn nâng cao, giá trị gia tăng sẽ mang lại sẽ không lớn. Do vậy chính các trường cũng phải thay đổi chương trình.

Đồng quan điểm, theo PGS.TS Mai Thanh Phong, bản thân các trường cần nhìn nhận lại chính mình đã đào tạo đáp ứng yêu cầu không. “Trên thực tế, chương trình đào tạo của chúng ta vẫn theo lối mòn từ bậc đại học nâng lên thành sau đại; bậc đại học có gì sau đại học sẽ có cái đó. Chúng ta chưa thiết kế chương trình linh động theo nhu cầu biến đổi của thị trường và xã hội”, ông Phong nhìn nhận.

Còn theo ông Đỗ Văn Dũng tại các nước như Anh hay Úc, việc đào tạo đại học chỉ diễn ra từ 3 – 3,5 năm và học những kiến thức chung. Kiến thức sau đại học là học những chuyên ngành hẹp, ví dụ ngành Kỹ thuật ô tô ở Úc sẽ không được tìm thấy trong chương trình đào tạo đại học. Trong khi ở Việt Nam, khi học đại học ra các em có đủ kiến thức hẹp nên không có nhu cầu học sâu thêm. Đó cũng là một nguyên nhân.

Thúy Nga

Cô gái Tày từng không biết tiếng Kinh là Giám đốc quản lý Khóa cao học tại Anh

 - “Tuổi thơ của mình gắn với núi rừng, đồng áng, cuộc sống hoàn toàn biệt lập với thế giới xung quanh. Nhưng dù khó khăn, những đứa trẻ miền núi như mình vẫn sống tự do và hồn nhiên như cây cỏ”.

Sở TT&TT Hà Nam vừa ban hành Kế hoạch ứng dụng CNTT và bảo đảm an toàn thông tin mạng giai đoạn 2021 – 2025.

Kế hoạch được xây dựng dựa trên hướng dẫn của Bộ TT&TT. Trong đó đặt ra nhiều mục tiêu ứng dụng CNTT trong hoạt động, gắn với đảm bảo an toàn thông tin tại cơ quan, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc. Hiện đại hóa nền hành chính, tiếp tục duy trì hoạt động ổn định của hệ thống sẵn có, kết hợp tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật CNTT. Đồng thời, cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về ứng dụng CNTT của tỉnh, của cơ quan đã đề ra, tạo nền tảng phát triển Chính quyền điện tử trên địa bàn.

Nhiều nhiệm vụ, giải pháp được Sở TT&TT Hà Nam đề ra trong giai đoạn 5 năm tới như: hoàn thiện các quy chế, quy định về an toàn thông tin; ứng dụng chữ ký số; có chính sách thúc đẩy người dân, doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ công trực tuyến hay phát triển hạ tầng kỹ thuật, hệ thống nền tảng, dữ liệu của tỉnh.

Cụ thể, trong kế hoạch vừa ban hành, Sở TT&TT Hà Nam sẽ tiếp tục nâng cấp hạ tầng kỹ thuật (máy chủ, máy trạm và hệ thống mạng); đầu tư các thiết bị và phần mềm đảm bảo an toàn thông tin như phần mềm diệt virus, hệ thống tường lửa phòng, chống truy cập trái phép, các thiết bị sao lưu, backup dữ liệu.

Kiểm tra, rà soát các giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh thông tin trong hoạt động ứng dụng CNTT của cơ quan; trang bị phần mềm virus có bản quyền, ứng dụng ký số, đầu tư thiết bị và ứng dụng đảm bảo an toàn, an ninh thông tin mạng, phòng chống truy cập trái phép để kịp thời ngăn chặn, giám sát, phát hiện, cảnh báo các sự cố an toàn thông tin; Xác định cấp độ và tham mưu giải pháp đảm bảo an toàn an ninh thông tin cho các hệ thống thông tin của Sở.

Trong phát triển dữ liệu, Sở TT&TT sẽ tiếp tục cập nhật, hoàn thiện các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu dùng chung đã được xây dựng của Bộ TT&TT và tỉnh để sử dụng, khai thác phục vụ công tác chuyên môn. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cấu trúc chính quyền điện tử tỉnh và các hệ thống dùng chung của bộ, của tỉnh.

Phát triển những ứng dụng, dịch vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp; Triển khai có hiệu quả các chỉ đạo, chính sách về bảo đảm an toàn thông tin trên địa bàn. Phát triển mô hình kết hợp giữa các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp: Cung cấp dịch vụ công trực tuyến, cung cấp các thông tin hữu ích trên Cổng thông tin điện tử phục vụ doanh nghiệp; tạo điều kiện, hỗ trợ doanh nghiệp giới thiệu, cung cấp sản phẩm, dịch vụ số.

Tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị cung cấp dịch vụ CNTT; hợp tác với các đơn vị cung cấp dịch vụ, trao đổi, chia sẻ ứng dụng phù hợp với cơ quan; làm chủ công nghệ, ứng dụng hiệu quả các công nghệ đã được trang bị, góp phần nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành của cơ quan, từng bước xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số.

Đồng thời triển khai nhiều hoạt động nhằm thu hút, đa dạng hóa nguồn lực để đẩy mạnh chính quyền điện tử, chính quyền số và bảo đảm an toàn thông tin mạng tại cơ quan. Trong đó ưu tiên kinh phí phục vụ việc ứng dụng CNTT trong cơ quan.

D.V

Mới đây, Microsoft đưa ra chương trình hợp tác với Chính phủ Việt Nam. Vậy chương trình này được vận hành như thế nào?

Tại Việt Nam, Microsoft có xây dựng một hành lang hoạt động kinh doanh và hỗ trợ Chính phủ, gọi tắt là BPE. Đây là 3 chữ viết tắt của Build – Protect – Educate (tạm dịch là Xây dựng – Bảo vệ - Đào tạo).

Đối với chữ “Build - Xây dựng”, Microsoft luôn sẵn sàng và mong muốn cung cấp tư vấn về mặt luật pháp cho Chính phủ. Khác với trước kia, một nền tảng kinh tế hay chính phủ số ngày nay đòi hỏi chúng ta phải thay đổi các cách thức người dân tương tác với chính phủ. Sự thay đổi này mang đến nhiều tính năng và sự tiện lợi trên nền tảng số, nhưng đồng thời cũng đem đến rất nhiều nguy cơ và rủi ro tiềm ẩn. Như vậy, có thể nói mọi hành vi, cử chỉ, và hoạt động của con người trên không gian số đều phải có sự thay đổi. Tất cả sẽ cần phải có hướng dẫn và được quy định bởi luật pháp.

Với chiến lược Make in Vietnam của Chính phủ, Microsoft sẵn sàng cung cấp cho Việt Nam các công cụ cần thiết, thậm chí là mong muốn chuyển giao cho Việt Nam những kỹ năng cũng như các quy trình sản xuất, gia công phần mềm, xây dựng các thành phố thông minh: từ đo lường khí quyển, bão lũ, đến giao thông, camera thông minh... để làm sao dịch vụ có thể đến người dân một cách nhanh nhất, khoa học nhất và an toàn nhất.

Đối với chữ “Protect – Bảo vệ”, Microsoft có những hoạt động để bảo vệ con người, doanh nghiệp và Chính phủ.  Tháng 12 năm 2019, Microsoft đã kí kết một chương trình An ninh Chính phủ với Bộ Công An. Đây là một chương trình với hệ thống có thể giúp cho Chính phủ Việt Nam, đại diện là Bộ Công An, bảo vệ an toàn thông tin cho các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp Việt Nam.

Đối với trẻ em, Microsoft đã hợp tác với Cục Bảo vệ trẻ em và tổ chức ChildFund xây dựng nền tảng “An toàn trẻ em” trên không gian mạng và ngoài đời. Chúng tôi cũng đang bàn với tổ chức ChildFund và UNICEF để ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo AI và máy học Machine Learning vào ứng dụng này để bảo vệ trẻ em tốt hơn.

Chữ thứ 3 là “Educate – Đào tạo” Microsoft là công ty thường xuyên có một đội ngũ đầu tư hỗ trợ cho giáo dục. Tại Việt Nam, từ năm 2017 đến 2020, Microsoft đã đầu tư một chương trình có tên “Enabling Boat” với 1 triệu USD mỗi năm để xây dựng những con thuyền được trang bị đầy đủ máy móc, công cụ và tài liệu để có thể đi dạy học sinh khu vực sông Mê Kong. Ngoài ra, Microsoft cũng có các chương trình học bổng cho nữ sinh trong công nghệ; những chương trình hỗ trợ và đào tạo hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên.

Việc hợp tác giữa Microsoft và Bộ Công an đang được triển khai như thế nào thưa ông?

Chương trình An ninh Chính phủ ở Việt Nam là chương trình mà Việt Nam là một trong 50 nước trên thế giới được thụ hưởng. Đây là chương trình Microsoft cung cấp miễn phí cho Chính phủ Việt Nam. Khi đưa chương trình này về, chúng tôi thực sự muốn đưa nó vào cuộc sống và giúp đỡ Chính phủ. Giai đoạn ban đầu, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn vì dữ liệu sẽ được chuyển về liên tục hàng ngày như vậy thì sẽ đặt nền tảng triển khai hệ thống này ở đâu, kho lưu trữ nằm ở đâu, và ai là người đầu tư. Ngoài ra, kỹ năng nào để chúng ta có thể khai thác, nhặt ra những thông tin thực sự liên quan đến chúng ta, điều đó đòi hỏi không chỉ là nền tảng mà cả một đội ngũ kỹ sư dày dặn kinh nghiệm.

Trong thời gian tới, Bộ Công an sẽ chủ động cung cấp cho các cơ quan bộ, ngành của Chính phủ, và thành phố những các báo cáo rủi ro an toàn an ninh mạng. Còn về phía doanh nghiệp, Microsoft cũng sẽ đăng ký cho một số doanh nghiệp lớn mà chúng tôi thấy cần phải bảo vệ trước nhất. Đối với các doanh nghiệp khác, chúng tôi sẽ phải xây dựng cơ chế để làm sao chúng tôi có đủ nguồn lực về tài nguyên và con người để triển khai thật tốt.

Tại sao Microsoft lại chọn Bộ Công an mà không phải các tổ chức khác?

Đối với một hệ thống thì tổ chức đó phải vừa có chức năng nhiệm vụ và phải vừa có thẩm quyền thì mới có thể mang lại rất nhiều giá trị cho cộng đồng. Đó là lý do chúng tôi hợp tác với Bộ Công an.  

Microsoft đánh giá hiệu quả hợp tác với Bộ Công An như thế nào?

Microsoft hằng năm có những phân tích và báo cáo đánh giá thực trạng trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Tháng 6/2020, trong báo cáo về tình hình an ninh mạng khu vực châu Á – Thái Bình Dương năm 2019, Microsoft đã chỉ ra rõ các cuộc tấn công mạng (ransomeware) ở Việt Nam là cao nhất châu Á - Thái Bình Dương, các cuộc tấn công bằng mã độc khai thác tiền điện tử (cryptocurrency) đứng thứ 3 khu vực, số lượng xảy ra các cuộc tấn công bằng hình thức drive-by ở Việt Nam cao hơn 2 lần mức trung bình toàn cầu và khu vực.

Những báo cáo này Microsoft thực hiện hằng năm và chia sẻ rộng rãi tới các Bộ ban ngành như Bộ Công an, Bộ TT&TT, Cục An ninh thông tin của Bộ TT&TT... và cả cộng đồng.

- Cảm ơn ông!

Thái Khang (Thực hiện)

Bộ TT&TT lên kế hoạch đưa Việt Nam vào nhóm 30 nước dẫn đầu về an toàn, an ninh mạng

Chương trình chuyển đổi số quốc gia đặt mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu về chỉ số an toàn, an ninh mạng (GCI). Bộ TT&TT đã lên kế hoạch để đạt được mục tiêu này.