Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước cho biết, thời gian qua, lừa đảotrực tuyến đã bùng phát mạnh, có tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, doanh nghiệp bán hàng lẫn các tổ chức tài chính. Những kẻ lừa đảo sử dụng các công cụ kỹ thuật hoặc phi kỹ thuật “social engineering” để xâm phạm thông tin cá nhân của người dùng cho nhiều mục tiêu khác nhau, nhưng thường nhắm đến mục đích lừa lấy tiền của người dùng.

Theo ông, lừa đảo trực tuyến là vấn nạn toàn cầu, người dân các nước phát triển lẫn các nền kinh tế đang phát triển đều có thể trở thành nạn nhân. Thống kê của GASA cho thấy, lừa đảo trực tuyến trên toàn cầu được báo cáo từ 48 nước tăng 10,2% lên 293 triệu vụ vào năm 2021, với số tiền thiệt hại tăng 15,7% lên 55,3 tỷ USD, phần lớn là do sự gia tăng các vụ lừa đảo đầu tư.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, đây là loại tội phạm được trình báo nhiều nhất tại Mỹ và thứ hai tại Anh. Tuy nhiên, chỉ 2,5% số vụ lừa đảo báo cáo ở Anh được đưa ra truy tố, toàn cầu còn thấp hơn nhiều, chỉ 0,05% số vụ việc. Tại Úc, lừa đảo trực tuyến gây tổn thất tới 3 tỷ đô la Úc (AUD), tổn thất ngày càng lớn qua từng năm, trung bình 19,6 nghìn AUD/vụ. Về kênh liên lạc chủ yếu để lừa đảo, thống kê tại nước này cho thấy, đứng đầu là SMS (33%), tiếp theo là điện thoại (29%), email (22%), Internet (6%), mạng xã hội (6%). Nhóm tuổi có nguy cơ bị lừa đảo cao nhất là trên 65 (chiếm trên 25% số báo cáo và thiệt hại) và nhóm 55 - 64 tuổi.

Tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng thanh toán qua smartphone cao thứ 2 thế giới (33,2% - theo Statista 2022). Năm 2022, thanh toán qua Mobile tăng 321% về số lượng và 287% về giá trị; Thanh toán QR Code tăng 225% về số lượng và 244% về giá trị so năm 2021. Điều này cũng kéo theo nhiều hình thức lừa đảo trực tuyến xuất hiện. Cụ thể, theo Tổ chức chống lừa đảo toàn cầu GASA, Việt Nam hiện là quốc gia có tỷ lệ lừa đảo qua mạng cao với 87.000 vụ lừa đảo được ghi nhận trong năm 2021. Các nạn nhân bị thiệt hại 374 triệu USD, tương đương khoản thiệt hại 4.200 USD mỗi vụ lừa đảo và 3,8 USD nếu tính trên đầu người. 

Để giải quyết “tệ nạn” lừa đảo trực tuyến, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng, đây không chỉ là câu chuyện của mỗi ngành ngân hàng, mà cần có sự phối hợp giữa các bộ, ngành liên quan một cách toàn diện. Trong đó, Bộ TT&TT cần đẩy mạnh xử lý SIM điện thoại “không chính chủ”, tin nhắn, cuộc gọi “rác”; Tăng cường quản lý, xử lý các nền tảng số liên quan đến hoạt động lừa đảo, rà quét, cảnh báo, ngăn chặn các ứng dụng, website lừa đảo; Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an trong phòng chống lừa đảo trực tuyến như cơ chế đối khớp thông tin chủ tài khoản với thông tin chủ thuê bao di động đăng ký dịch vụ Mobile Banking.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ phối hợp với Bộ Công an triển khai ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia trong hoạt động ngân hàng, tăng cường thu thập, phân tích, chia sẻ thông tin rủi ro, gian lận lừa đảo, tăng cường định danh chính chủ; Đấu tranh phòng ngừa, xử lý tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, trong đó có lừa đảo, gian lận thanh toán…

Ông Lê Anh Dũng cho biết, một trong những biện sắp được triển khai, đó là Ngân hàng Nhà nước sẽ làm việc với Bộ TT&TT về phương án làm sạch dữ liệu, đối khớp thông tin chủ tài khoản đăng ký dịch vụ ngân hàng trực tuyến với thông tin chủ thuê bao di động theo số điện thoại di động.

Cũng theo anh Nhật, từ lúc áp dụng chuyển đổi số, việc chia sẻ thông tin, tương tác nhiều hơn trên mạng xã hội trước.

Mới đây tình trạng đau mắt đỏ diễn biến phức tạp, thông qua các nhóm chat nhiều người nắm bắt được những khuyến cáo từ cơ quan chức năng.

Quả thực phương pháp này đã góp phần lan tỏa thông tin đến với người dân nhanh chóng.

“Những tiện ích trên là một trong những mục tiêu nằm trong kế hoạch triển khai xã hội số được tỉnh Quảng Nam chú trọng đẩy mạnh từ năm 2022”, Phó Giám đốc Sở TT&TT Quảng Nam Phạm Thị Ngọc Quyên cho biết.

Thời gian qua, xã hội số của tỉnh Quảng Nam đã chuyển biến tích cực là nhờ việc thực hiện chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, các đơn vị chủ động tập trung triển khai tổ Công nghệ cộng đồng và sự hưởng ứng của người dân ở từng thôn, xóm, khối phố.

Các đơn vị chức năng đã chủ động thiết lập kênh giao tiếp với cộng đồng dân cư qua trang thông tin điện tử xã, đài truyền thanh, mạng xã hội Zalo. 

Theo bà Quyên cho hay, tới nay, các xã, phường, thôn, khối phố đều tạo nhóm zalo để cung cấp thông tin nhanh chóng đến cho người dân. Bên cạnh những thông tin được chuyển tải thường xuyên thông qua đài phát thanh và các nền tảng mạng xã hội.

Cùng với việc đẩy mạnh chuyển đổi số ở khu vực công, trường học, bệnh viện thông qua việc thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, hoá đơn điện tử, quản trị hoạt động, Quảng Nam cũng chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ triển khai chuyển đổi số.

Tới nay số lượng người dân có danh tính số/tài khoản định danh điện tử tăng mạnh; số người dân có tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc các tổ chức hợp pháp khác và số lượng hộ gia đình có địa chỉ số có tỷ lệ khá cao so với mức trung bình so với các tỉnh trong khu vực.

Tổ Công nghệ số cộng đồng đóng góp tích cực thúc đẩy xã hội số

Theo đánh giá của Phó Giám đốc Sở TT&TT, tổ Công nghệ số cộng đồng là một trong những giải pháp mang lại nhiều hiệu quả thiết thực trong phát triển xã hội số.

Tại xã Đại Thạnh (huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam), ngay trong đợt đăng ký VNeID, mô hình “Mỗi đêm 1 giờ” được triển khai. Xã bố trí các điểm hướng dẫn tại hội trường nhà văn hóa các thôn và Tổ công nghệ cộng đồng là lực lượng nòng cốt trong việc triển khai tuyên truyền và vận động Nhân dân đến điểm hướng dẫn để tổ công tác hướng dẫn. Từ đó rất nhiều người dân trên địa bàn xã đã đăng ký tài khoản và tiếp cận dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4, tỷ lệ người dân nộp hồ sơ trực tuyến trên địa bàn xã Đại Thạnh vượt chỉ tiêu huyện giao.

Đến tháng 5/2023, khi triển khai chiến dịch cài đặt tài khoản định danh điện tử VNeID, xã Đại Thạnh đã triển khai theo mô hình TĐA06 3+; gồm Tổ đề án 06 của xã + Tổ công nghệ cộng đồng thôn + Tổ đoàn kết + Tổ thanh niên tình nguyện. Các thành viên trong tổ cộng đồng của thôn đã chia nhau ra đi từ ngõ, gõ từng nhà để thực hiện công tác tuyên truyền vận động. Nhân dân đến Nhà tổ trưởng tổ đoàn kết để được hướng dẫn và hỗ trợ cài đặt. Triển khai trong vòng 2 tuần, Đại Thạnh đã đạt 100% chỉ tiêu huyện giao.

Tuy đạt được những thành công mang lại ban đầu về xã hội số, tỉnh Quảng Nam đang đứng trước một số khó khăn trong triển khai thực hiện xã hội số.

Những khó khăn này đến từ việc số lượng dân số ở độ tuổi trưởng thành có chữ ký số, chữ ký điện tử cá nhân do nhu cầu giao dịch. Những khó khăn còn thấy được ở mức độ người dân tham gia cùng cơ quan nhà nước giải quyết vấn đề của địa phương thông qua môi trường mạng vẫn còn hạn chế.

Bởi vậy, trong thời gian tới, Quảng Nam tiếp tục tổ chức đẩy mạnh tuyên truyền về chuyển đổi số đến người dân; thực hiện lồng ghép triển khai chuyển đổi số trong thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Chia sẻ thêm với VietNamNet, Vũ Thắng Lợi cho biết khi tiếp xúc với các bác sĩ, y tá và đặc biệt là các bệnh nhân và người nhà, anh càng cảm nhận âm nhạc là liều thuốc tinh thần để giúp họ giảm bớt những căng thẳng của công việc, đời sống và bệnh tật.

Clip: Nghệ sĩ Hồng Kiên chơi tác phẩm 'Hạ trắng'':

Tin, clip: Anh Phương
Ảnh: Hoà Nguyễn