Đây chính là kết quả của các nghiên cứu cơ bản mà kết quả này được công bố dưới dạng những bài báo khoa học.

Cái mới cũng có thể được thể hiện dưới dạng các kết quả nghiên cứu giúp giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống, gọi là các nghiên cứu ứng dụng.

Cái mới trong nghiên cứu khoa học còn được thể hiện thông qua các đề tài, dự án chuyển giao khoa học công nghệ.

Như vậy, nghiên cứu khoa học là một quá trình công phu, có quy định rõ ràng về sản phẩm, phân loại và quan trọng nhất phải là tính mới.

Đề tài vừa giành giải Nhất cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học

Trong 7 nấc thang chính trong học thuật từ Tiền tiểu học, Tiểu học, THCS, THPT, ĐH, Cao học và Nghiên cứu sinh, chỉ đến bậc cao học người học mới được học môn học “Phương pháp nghiên cứu khoa học” tương đối bài bản. Những học viên cao học muốn tốt nghiệp và nhận bằng thạc sĩ phải thực hiện nghiên cứu dưới dạng một luận văn cao học. Tuy nhiên yêu cầu nghiên cứu này nói chỉ ở mức độ “khởi nghiệp”, không đòi hỏi quá cao.

Đến bậc thang cuối cùng là nghiên cứu sinh mới được học làm nghiên cứu một cách chuyên sâu, nghiêm túc, có sản phẩm khoa học và có đóng góp vào chuyên ngành.

Như vậy chỉ bậc nghiên cứu sinh, người học mới thực sự thực hiện nghiên cứu khoa học đúng thông lệ. Một nghiên cứu sinh phải được hướng dẫn làm nghiên cứu chặt chẽ, nghiêm khắc trong một quá trình kéo dài nhiều năm mới có thể xong chương trình tiến sĩ. Bằng tiến sĩ là giấy chứng nhận “có thể bắt đầu làm nghiên cứu”, nghĩa là chỉ mới “bắt đầu”.

Việc các học sinh THPT (bậc 4/7) có thể thực hiện các nghiên cứu khoa học một cách thực thụ và cho ra những kết quả nghiên cứu rất chuyên sâu là vấn đề rất đáng quan tâm.

Trong thực tế, hoạt động nghiên cứu khoa học không có giới hạn về độ tuổi. Người trẻ hay người lớn tuổi đều có thể làm nghiên cứu vì đam mê khoa học là vô bờ bến. Những người học vị tiến sĩ cũng có thể bắt đầu làm nghiên cứu khoa học. Vấn đề cốt yếu là người làm nghiên cứu có thực hiện nghiên cứu một cái bài bản và có sản phẩm theo đúng thông lệ hay không.

Thật sự cảm động trước tinh thần đam mê khoa học của các học sinh THPT khi sẵn sàng đương đầu với những vấn đề hóc búa và rất chuyên sâu trong khoa học như: nghiên cứu thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng bàn tay cho bệnh nhân bị di chứng hậu đột quỵ, nghiên cứu phân lập các hợp chất ức chế tăng sinh tế bào cơ trơn động mạch chủ để định hướng phòng và điều trị xơ vỡ động mạch, nghiên cứu điều trị ung thư, nghiên cứu điều khiển quá trình phân giải thuốc bọc chứa nano oxit sắt từ, nghiên cứu cảnh báo sớm các rủi ro trong môi trường nuôi tôm bằng trí tuệ nhân tạo…

Đây là các chủ đề rất chuyên sâu, đòi hỏi người làm nghiên cứu phải có kiến thức cơ sở sâu rộng và cập nhật thường xuyên trong chuyên ngành. Để bắt đầu những nghiên cứu này người làm nghiên cứu cần dựa trên một hoặc nhiều thành tựu khoa học liên quan trong quá khứ. Những thành tựu khoa học này được cộng đồng khoa học thừa nhận làm nền tảng cho việc nghiên cứu sau này. Để thực hiện những nghiên cứu chuyên sâu rất cần những thiết bị tối tân và nhiều nguồn lực khác. Nếu chỉ đọc hiểu và thực hiện những cải tiến nhỏ từ những kết quả liên quan trước đó thì cũng có thể cho ra hàng loạt luận văn thạc sĩ. Và những chủ đề như đã nêu có thể là tiêu đề cho các luận án tiến sĩ và thậm chí có thể là các dự án nghiên cứu chuyên sâu cấp bộ hay cấp quốc gia.

Như vậy, nếu chúng ta có những 'thần đồng' có thể bắt đầu làm nghiên cứu khoa học một cách chuyên nghiệp từ bậc THPT thì đúng làm sự may mắn của cả dân tộc. Khi trưởng thành, các em có thể sẽ trở thành những chuyên gia công nghệ khiến cả thế giới phải khâm phục. 

Ngược lại, nếu học sinh phổ thông hiểu sai hay bị ngộ nhận về nghiên cứu khoa học thì sẽ rất nguy hiểm cho chính bản thân các em. Các em sẽ dễ dàng thất vọng khi hiểu ra sự thật và sẽ là một sự lãng phí rất lớn cho toàn xã hội.

TS Lê Văn Út, Trưởng phòng Quản lý Phát triển Khoa học và Công nghệ, Trường ĐH Tôn Đức Thắng (Lê Huyền ghi)

Có bất thường từ giải Nhất học sinh thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia?

Một trong những giải nhất của cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia năm học 2020-2021 được cho là có trùng lặp với dự án từng giành giải nhì năm 2019. Đáng chú ý, 2 dự án đều đến từ 1 trường học thuộc Sở GD-ĐT Ninh Bình.

Thôn Đông là địa bàn đầu tiên của xã Dực Yên, huyện Đầm Hà triển khai mô hình "Thôn thông minh". Thôn có 275 hộ, chủ yếu sản xuất nông nghiệp, trước đây việc sử dụng Internet, wifi, zalo, điện thoại thông minh rất hạn chế.

Tuy nhiên, đến nay người dân nơi đây đang quen dần với việc thực hiện thủ tục hành chính qua môi trường mạng; tuyên truyền, vận động thực hiện chủ trương, chính sách của Ðảng và Nhà nước; giữ gìn ANTT, quảng bá, giao dịch các sản phẩm nông nghiệp... trong môi trường số.

Có được điều này do địa phương đẩy mạnh xây dựng mô hình "Thôn thông minh". Việc ứng dụng hiệu quả công nghệ số tại thôn Đông góp phần thu hẹp dần khoảng cách nông thôn, thành thị, góp phần đưa Dực Yên sớm trở thành xã NTM kiểu mẫu.

Ông Phạm Như Thống, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đông (xã Dực Yên, huyện Đầm Hà), chia sẻ: Thôn thông minh là khi mỗi công dân trên địa bàn đều phải trở thành một công dân số.

Thôn đã thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng tuyên truyền, hướng dẫn người dân tiếp cận, sử dụng các dịch vụ xã hội trên nền tảng số, nhất là trong việc giải quyết các thủ tục hành chính, tương tác với chính quyền qua các kênh trực tuyến, mở tài khoản thanh toán điện tử, quét mã QR...

Hiện nay, trên 95% hộ dân thôn Đông đã lắp đặt và sử Internet. Tại nhà văn hóa có wifi phục vụ người dân truy cập, khai thác thông tin.

Từ ngày xây dựng thôn thông minh, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy định của thôn đều được truyền tải qua mạng xã hội zalo nhanh chóng, dễ dàng. Nhiều người dân còn sử dụng các trang mạng xã hội để livestream quảng cáo, bán sản phẩm nông nghiệp.

Giống như thôn Đông (xã Dực Yên, huyện Đầm Hà), từ cuối tháng 8/2023, phường Yên Giang và xã Cẩm La (TX Quảng Yên) cũng tích cực triển khai thí điểm mô hình “Xã, phường chuyển đổi số”.

Với sự hỗ trợ, hướng dẫn của UBND TX Quảng Yên cùng với Viettel Quảng Ninh trong triển khai mô hình, 2 đơn vị tập trung hướng dẫn, khai thác triệt để các phần mềm thuộc hệ thống chính quyền điện tử trong cơ quan nhà nước và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.

Đồng thời, triển khai 100% sử dụng biên lai điện tử, thay thế toàn bộ biên lai giấy; gắn mã địa chỉ số cho các cơ quan, đơn vị trên địa bàn; thí điểm tổ chức họp trực tuyến từ UBND xã, phường tới các thôn, khu phố; nghiên cứu thí điểm kết nối trực tuyến từ UBND thị xã tới các thôn, khu phố.

Bên cạnh đó, tiến hành xây dựng 3-5 điểm nạp, rút kết hợp thanh toán dịch vụ (ViettelPay Pro), có quy mô và vai trò như một ngân hàng thu nhỏ; tư vấn và trang bị cho tiểu thương, hộ kinh doanh trên địa bàn sử dụng mã QR của Viettel Money, sẵn sàng tiếp nhận hình thức thanh toán không dùng tiền mặt; gắn mã QR thanh toán không dùng tiền mặt cho các cửa hàng kinh doanh dịch vụ, đặc biệt là các tiểu thương trong các chợ; tạo lập điểm đến và quảng bá hình ảnh các cơ sở kinh doanh, dịch vụ trên bản đồ Google Maps.

Để xây dựng phường, xã thông minh, Yên Giang và Cẩm La sẽ trợ giá cho người dân khi mua sắm điện thoại thông minh, phấn đấu 100% người dân trong độ tuổi sử dụng điện thoại thông minh…

Xây dựng thôn, xã, phường thông minh là một trong những mục tiêu cần phải hoàn thành trong quá trình chuyển đổi số toàn diện. Đây là kết quả quan trọng góp phần hoàn thành chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của Quảng Ninh đến năm 2025.

Để nâng cao nhận thức của mỗi người dân về chuyển đổi số, xây dựng xã hội số, các cấp ngành, đơn vị đang tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, vận động.

Các tổ công nghệ số cộng đồng xã, phường hoạt động tất cả các ngày trong tuần; có phân công nhiệm vụ và thời gian cụ thể, thực hiện “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để tuyên truyền về dịch vụ công và hướng dẫn kích hoạt tài khoản định danh điện tử; tuyên truyền cho người dân đăng ký tài khoản và sử dụng các giao dịch trực tuyến qua điện thoại thông minh và có sổ sách ghi chép, theo dõi chi tiết từng người dân được hỗ trợ.

Bên cạnh đó, Tỉnh Đoàn cũng tích cực triển khai đề án “Phát huy vai trò của thanh niên trong công tác tuyên truyền, vận động; hướng dẫn dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho người dân tại khu dân cư trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2019-2025”.

Từ đầu năm đến nay, đã có trên 2.400 lượt người dân tạo tài khoản trên cổng dịch vụ công quốc gia và nộp hồ sơ, thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường mạng...

Theo Trúc Linh(Báo Quảng Ninh)