Ngay lập tức, đông đảo nghệ sĩ và khán giả đã gửi lời chúc mừng tới Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu. Đây cũng là động thái công khai đầu tiên của cặp đôi sau nhiều tin đồn tình cảm trước đó.

Các tính năng được đồn có mặt trên iPad Pro bao gồm chip M2 tương tự MacBook Air, hỗ trợ sạc không dây MagSafe. Không có thay đổi lớn nào về thiết kế năm nay, gợi ý đây chỉ là bản nâng cấp nhỏ về cấu hình.

Apple còn được cho là đang phát triển iPad bình dân thế hệ 10 với màn hình 10.5 inch, cổng USB-C, cạnh phẳng, chip A14 Bionic, hỗ trợ 5G với bản di động, nút nguồn tích hợp Touch ID và camera FaceTime nằm ngang. Tuy nhiên, không rõ thiết bị có ra mắt cùng iPad Pro mới hay không.

iPad Pro là mẫu máy tính bảng mạnh nhất của Apple. Hiện nay, công ty đang bán hai mẫu dùng chip M1 là mẫu 11 inch LED Liquid Retina và 12.9 inch mini-LED Liquid Retina XDR. Trình làng tháng 4/2021, iPad Pro M1 đang ở cuối vòng đời của mình. Theo nhà phân tích Ming Chi Kuo, Apple bắt đầu sản xuất số lượng lớn iPad Pro M2 từ quý IV. Do nhà cung ứng chip TSMC chưa thể giao chip 3nm trước đầu năm 2023, iPad mới được tin là vẫn dùng công nghệ chip 5nm.

Cũng theo Gurman, Apple dự định tung iPadOS 16.1 trong tuần cuối tháng 10. iPadOS 16.1 tương thích với tất cả các mẫu iPad Pro, iPad Air thế hệ ba, iPad mini thế hệ năm và iPad thế hệ năm, trở lại đây. Theo kế hoạch ban đầu, iPadOS sẽ phát hành cùng với iOS 16 vào tháng 9 song Apple đã trì hoãn để hoàn thiện tính năng Stage Manager.

Du Lam (Theo Macrumors)

Trần Ngọc Lý (sinh năm 2000, quê Nam Định) hiện đang là sinh viên năm thứ 2, chuyên ngành Kỹ thuật phần mềm, Đại học Namseoul đã xuất sắc khi là 1 trong 10 học sinh thi đỗ học bổng toàn phần của Chính phủ Hàn Quốc.

Được biết Ngọc Lý chỉ là học sinh của một trường cấp 3 thường, nhưng nhờ sự nỗ lực cố gắng sau 10 tháng học Tiếng Hàn và đạt TOPIK cấp 5 trong kỳ thi năng lực tiếng Hàn, sau đó anh chàng đã chuẩn bị hồ sơ xin học bổng du học.

Tháng 9/2021, các bạn học sinh sẽ bắt đầu nộp đơn đăng ký để hiện thực hóa ước mơ được học bổng toàn phần Chính phủ Hàn Quốc. Để giúp các bạn học sinh nắm vững tâm lý, có thêm kinh nghiệm, Trần Ngọc Lý đã chia sẻ bí kíp có được học bổng này. 

Tìm hiểu thật kỹ về trường học và chuyên ngành, chuẩn bị hồ sơ

Học bổng chính phủ sẽ được công bố vào tháng 8 hàng năm và ít có sự thay đổi. Vì vậy, để chuẩn bị hồ sơ của mình một cách hoàn thiện nhất, các bạn hãy dành thời gian tìm hiểu thật kỹ về điều kiện, các yêu cầu, thời gian nộp hồ sơ... của học bổng.

Học bổng này dành cho ai? Sinh viên quốc tế hay chỉ dành cho sinh viên của quốc gia đó? Nếu dành cho sinh viên quốc tế thì liệu có giới hạn quốc gia hay lãnh thổ hay không?

Bạn cần cung cấp thông tin, bằng cấp nào trong hồ sơ xin cấp học bổng du học này? Bằng cấp nào cần được dịch và công chứng? Công chứng ở đâu cũng được hay phải qua một cơ sở chỉ định?

Bạn phải có thư giới thiệu từ ai và như thế nào? Thời gian nộp học bổng như thế nào? Nộp qua email hay qua đường bưu điện hay cả hai?

Điều này nghe thì rất dễ, nhưng nếu làm không tốt bước này thì trong quá trình làm hồ sơ, các bạn sẽ có thể tốn rất nhiều thời gian và công sức để làm những thứ mà lẽ ra đã có thể chuẩn bị ngay từ ban đầu. Một ví dụ như trường đại học yêu cầu thư giới thiệu phải nộp bản cứng có chữ ký của người giới thiệu, nhưng nếu bạn không để ý chi tiết này đến sát ngày nộp hồ sơ mới nhận ra, thì bạn phải chuẩn bị lại từ đầu và hối thúc người đã giúp mình viết thư giới thiệu.

Cần viết những gì trong phần giới thiệu bản thân? Cần viết những gì trong kế hoạch học tập?

Nhắc đến học bổng thì không thể thiếu được 2 thứ này, hay mọi người thường gọi chung là essay. Thời gian viết luận vẫn luôn là thời gian thử thách khó khăn đối với rất nhiều bạn học sinh.

Personal Statement(PS) - Bài luận SP khuyến khích ứng viên chia sẻ về câu chuyện cá nhân, giúp hội đồng tuyển sinh nhìn thấy được tính cách, đam mê và ước mơ sự nghiệp của ứng viên. Bạn được yêu cầu viết trong 3 trang, nhưng sau khi đọc kha khá các bài luận xin học bổng trên mạng và theo lời khuyên mình nhận được thì 1 bài luận sẽ đẹp nhất khi nó ở khoảng 1.5-1.75 trang.

Chúng ta sẽ luôn muốn kể nhiều câu chuyện của bản thân để tạo ấn tượng trong mắt hội đồng, nhưng không phải lúc nào dài dòng cũng là tốt. Quan trọng nhất vẫn là bạn phải suy nghĩ thật kĩ về bản thân, xem điểm mạnh thật sự của mình là gì, và điểm gì mà bạn nghĩ sẽ khiến bạn khác biệt so với các đối thủ khác. Mình thấy cái quan trọng là bạn phải cho thấy được sự nỗ lực của bạn để vượt lên những hoàn cảnh ấy. Tiếp nữa một điều cũng phải chú ý ở trong bài luận là tất cả những gì bạn viết ra thì nên có bằng chứng cụ thể.

Những câu hỏi nào thường gặp và "bí kíp" khi phỏng vấn?

Giới thiệu bản thân

Tại sao bạn lại chọn Hàn Quốc là điểm đến du học mà không phải nước khác?

Tại sao bạn lại chọn trường này mà không chọn trường khác?

Bạn sẽ chọn ngành gì khi sang Hàn Quốc du học? tại sao chọn ngành đó?

Bạn đã có kinh nghiệm gì liên quan đến ngành bạn đã chọn chưa?

Bạn có kế hoạch gì sau khi tốt nghiệp? bạn có muốn định cư ở Hàn Quốc sau khi học xong hay không?

Quan điểm sống của bạn?

Hãy trả lời câu hỏi của bạn với sự tự tin, quyết tâm và rõ ràng. Quan trọng nhất là hãy cho họ thấy quyết tâm và mong muốn học tập và làm việc tại Hàn Quốc của bạn.

Lưu ý: Trong cuộc phỏng vấn, họ sẽ xem sơ yếu lý lịch của bạn và đặt câu hỏi về những gì bạn đã viết trên đó. Do đó, hãy chuẩn bị thật kỹ lưỡng trước khi phỏng vấn. những câu hỏi, tình huống có thể xảy ra và tự trả lời trước để chủ động.

Lên kế hoạch dự phòng

Xin học bổng chưa bao giờ là việc dễ dàng. Ngoại trừ một số rất  ít các bạn trẻ có hồ sơ siêu "khủng", nộp đâu cũng trúng thì đa số các ứng viên có hồ sơ tương đối giống nhau: điểm GPA tốt, 1-2 hoạt động ngoại khóa, tình nguyện, 1-2 vị trí thực tập hoặc tham gia CLB... Vậy làm sao để có thể làm nổi bật bản thân mình và thuyết phục ban hội đồng cấp cho mình học bổng toàn phần?

Chính vì vậy, hãy chuẩn bị cả kế hoạch dự phòng cho bản thân khi kế hoạch trước không thành. Kế hoạch có thể là học bổng bán phần cho một trường thấp hơn một chút. Kế hoạch có thể là một chương trình khác ở một trường đại học khác kém cạnh tranh hơn. Kế hoạch có thể là lùi lại 1 năm để làm "đẹp" thêm hồ sơ của mình, năm sau lại xin lại từ đầu.

"Quan trọng nhất là tư tưởng của bản thân: Xin học bổng thất bại là chuyện bình thường, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc mọi cơ hội cho mình đã hết. Có sức khỏe là có tất cả" - Trần Ngọc Lý nhấn mạnh. 

Thẻ đen là cấp thẻ tín dụng cao nhất một ngân hàng phát hành cho khách hàng. Ảnh: Andrew Harrer/Bloomberg.

Một tấm thẻ nhựa nhưng giá trị bằng cả chục chiếc ôtô. Những chiếc thẻ đen hay còn được biết đến là dòng thẻ tín dụng cao cấp nhất mà các ngân hàng phát hành riêng cho nhóm khách hàng VIP.

Theo thống kê của Knight Frank vào đầu năm nay, Việt Nam hiện có 752 người siêu giàu với khối tài sản từ 30 triệu USD trở lên. Dự báo của tổ chức này đến năm 2028, tốc độ gia tăng người siêu giàu của Việt Nam sẽ cao hơn Hàn Quốc, Singapore và Hong Kong (Trung Quốc).

Xu hướng tăng trưởng nhanh chóng của giới thượng lưu cũng kéo theo nhiều dịch vụ, trong đó có việc phát hành thẻ tín dụng. Hiện tại, các nhà băng đều phát triển dòng thẻ tín dụng cao cấp để phục vụ riêng cho nhóm khách hàng nhiều tiền này.

Gọi là thẻ đen, nhưng không phải tất cả thẻ tín dụng cao cấp nhất của các ngân hàng đều có màu đen. Tùy thuộc mỗi ngân hàng, phong cách và định hướng câu chuyện tiêu dùng sẽ có những màu sắc, tên gọi khác nhau, cũng như những điều kiện mở thẻ và đặc quyền khác nhau.

Tuy vậy, chủ thẻ đen ngân hàng nhìn chung sẽ có một số đặc quyền như miễn phí 24/24 các dịch vụ phòng ở khách sạn, phòng chờ sân bay cao cấp, lối đi riêng; hưởng bảo hiểm toàn cầu; rút tiền hay mua bán ngoại tệ với giá ưu đãi...

Ngoài ra, đối với những khách hàng là "tín đồ" mua sắm, thẻ tín dụng đen còn được hoàn tiền ở mức cao khi thanh toán tại các nhà mốt xa xỉ trên thế giới. Ngoài ra, chủ thẻ cũng được hưởng các ưu đãi khi chơi ở những sân golf cao cấp cả nội địa lẫn quốc tế.

Tuy vậy, để được hưởng những đặc quyền hiếm có, chủ thẻ cũng cần đáp ứng một số điều kiện ngân hàng đưa ra.

Như tại HDBank, nhà băng này hiện cung cấp 2 phiên bản thẻ đen. Đầu tiên là thẻ HDBank JCB Ultimate, mẫu thẻ đen quốc tế được ngân hàng liên kết với thương hiệu JCB. Hai là, thẻ HDBank Vietjet Platinum, thẻ đen được phát triển dựa trên hợp tác giữa HDBank và Vietjet Air.

Để sở hữu thẻ đen của HDBank, khách hàng phải có thu nhập trung bình hàng năm tối thiểu 1,3 triệu USD và tổng tài sản trong tài khoản ngân hàng tối thiểu 16 triệu USD. Bên cạnh đó, khách hàng cũng cần chi tiêu tối thiểu 25.000 USD hàng năm và chấp nhận mức phí duy trì thẻ tối thiểu 2.500 USD/năm.

Đổi lại, khách hàng sẽ được hưởng các đặc quyền như gói bảo hiểm toàn cầu gồm bảo hiểm rút tiền, bảo hiểm du lịch, bảo hiểm giao dịch, bảo hiểm tư trang, bảo hiểm hoãn chuyến bay... Số tiền và hạn mức bảo hiểm sẽ được áp dụng với những ưu đãi hấp dẫn nhất.

Ngoài ra, khách hàng còn được ưu đãi sử dụng sân golf cao cấp trong nước và quốc tế, hoàn tiền dựa trên số tiền đã chi tiêu, hưởng ưu đãi từ các hãng bay nội địa và quốc tế thông qua chương trình tích lũy chặng bay và nhiều chương trình ưu đãi khác.

Với Vietcombank, nhà băng này hiện phát hành dòng thẻ đen Visa Infinite với hạn mức chi tiêu 300 triệu đồng trở lên, rút tiền mặt 50% hạn mức tín dụng.

Chủ thẻ đen Vietcombank được hoàn tiền 2% không giới hạn với giao dịch chi tiêu nước ngoài bằng ngoại tệ; trợ lý cá nhân cao cấp phục vụ 24/7; lựa chọn 1 trong 2 đặc quyền giảm 50% phí dịch vụ sân golf (không giới hạn lượt chơi) hoặc tặng 1 đêm khi đặt 2 đêm tại hơn 100 khách sạn, khu nghỉ dưỡng 5 sao toàn cầu (tối đa 3 lần/năm); lựa chọn miễn phí 1 trong 4 đặc quyền về sức khỏe, ẩm thực giải trí, nghỉ dưỡng du thuyền, hoặc thưởng rượu tại gia...

Điều kiện để sở hữu thẻ đen Vietcombank này là có tài khoản tiết kiệm 50 tỷ đồng trở lên, chứng minh tài sản trên 1 triệu USD, và có vay vốn tại Vietcombank. Phí thường niên của chiếc thẻ này là 30 triệu đồng/thẻ/năm. Tuy nhiên, ngân hàng sẽ miễn phí thường niên cho khách hàng ưu tiên hạng kim cương Elite.

Tương tự, các dòng thẻ đen của các ngân hàng như SHB, VPBank, Techcombank, ACB, Sacombank... đều có hạn mức chi tiêu lớn với nhiều ưu đãi đặc quyền. Tuy nhiên, để mở được các dòng thẻ cao cấp này khách hàng thường phải chứng minh sở hữu tài sản giá trị lớn (thường là trên 1 triệu USD) hoặc có tài khoản tiết kiệm mở tại ngân hàng với giá trị từ vài chục tỷ đồng.

Dù mang nhiều đặc quyền, thẻ đen vẫn có điều khoản về thời hạn thanh toán như các dòng thẻ tín dụng khác. Theo đó, khi quá thời hạn thanh toán dù chỉ một ngày, chủ thẻ vẫn sẽ bị ngân hàng phạt phí trả chậm và lãi suất có thể lên tới hàng chục %/năm.

Tri Thức - Znewsgiới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Là nguồn tư liệu cho những người quan tâm và muốn nâng cao kiến thức trong lĩnh vực kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không chỉ đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Đọc sách không chỉ giúp người đọc tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.

Công nghệ số và toàn cầu hóa đang tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng trên lĩnh vực xuất bản sách. Khó có thể nhận định ngay rằng trong những thay đổi đang diễn ra, thay đổi nào là tích cực, thay đổi nào là tiêu cực bởi sẽ cần nhiều thời gian hơn để kiểm chứng cho tác động của nó, nhưng việc nắm bắt, tìm hiểu để khai thác trở thành một yêu cầu sống còn cho các nhà xuất bản trên khắp quy mô toàn cầu.

Chúng ta không nằm ngoài vòng xoáy phát triển chung đó dù có nhiều nét đặc thù, vì thế, trong giới hạn bước đầu tìm hiểu, chúng tôi cung cấp các xu hướng quan trọng đang diễn ra trong 10 năm trở lại đây, đặc biệt là những xu thế nổi trội hiện nay, trong ngành xuất bản thế giới.

Vậy những xu thế đó là gì? Có những xu hướng nào cần lưu tâm đối với chúng ta.

1. Chuyện về xu hướng xuất bản nhìn từ thế giới

Nội dung và hình thức sách

Bên cạnh việc chứng kiến tác động ghê gớm của đại dịch Covid-19 đối với ngành xuất bản trên khắp thế giới, mà như một phân tích trên tờ Publishers Weekly, đại dịch vẫn xuất hiện trong xuất bản năm 2022, thì chính nhờ sự phát triển rất mạnh về công nghệ, khiến cho việc in sách với số lượng ít vẫn có thể đáp ứng lợi nhuận của nhà xuất bản.

Vì thế, nhìn trên bình diện nội dung sách, rất nhiều nhà xuất bản ngày càng quan tâm và tập trung xuất bản các sách có nội dung đáp ứng nhu cầu mang tính cá thể hóa ngày càng cao của bạn đọc. Đặc biệt xu hướng này kết hợp với xu hướng tự xuất bản sẽ nói ở phần sau khiến cho cơ cấu thị trường có sự thay đổi rất lớn. Trong khảo sát năm 2021 ở thị trường sách Mỹ, số lượng đầu sách có tira khoảng 1.000 bản tăng cao. Penguin Random House đã chứng kiến 3/4 doanh số bán hàng của mình trong các danh mục đó biến mất khỏi thị trường tự xuất bản từ năm 2011 đến 2019.

Tuy nhiên, xuất bản thế giới vẫn không thiếu những dòng sách chủ đạo, tạo lượng bạn đọc lớn. Trong những năm gần đây, những cuốn sách thuộc thể loại chính trị trở nên rất phổ biến; đặc biệt là các cuốn sách dạng hồi ký, tự truyện của các nhân vật chính trị nổi tiếng, hoặc những cuốn sách viết về các nhân vật chính trị nổi tiếng; sách do các nhân vật chính trị nổi tiếng viết.

Và xu hướng này sẽ tiếp tục trong năm 2023. Cuốn sách thứ ba của cựu Tổng thống Barack Obama, Miền đất hứa, đã bán được 3,3 triệu bản tại Mỹ trong tháng đầu tiên xuất bản. Cả hai cuốn sách Cuộc đời tôicủa Bill Clinton và Những điểm quyết địnhcủa George W. Bush đã bán được tổng cộng từ 3,5 đến 4 triệu bản.

Những cuốn sách về Donald Trump cũng cực kỳ nổi tiếng. Tính đến tháng 12 năm 2020, 12 cuốn sách phổ biến nhất về Trump đã bán được hơn 3,1 triệu bản in. 4/10 sách phổ biến nhất trên Amazon là những cuốn sách được viết bởi hoặc dựa trên Kamala Harris. Cuốn sách gần đây nhất của Tổng thống Mỹ John Biden, Promise Me, Dadlà cuốn sách bán chạy nhất của tờ The New York Times, với số lượng bán được hơn 300.000 bản. So sánh ở Việt Nam, thời gian qua, chúng ta thấy, sách giáo khoa, sách bài tập vẫn chiếm tỷ trọng rất lớn, khoảng 60-70% tổng bản sách, trong khi chiếm chưa đến 7% số đầu sách.

Về hình thức, sẽ không ngạc nhiên khi thấy sách điện tử đang ngày càng chiếm vị thế quan trọng so với sách truyền thống. Đặc biệt, người ta chứng kiến tốc độ tăng trưởng rất mạnh của sách nói hoặc sách nghe nhìn. Nếu trước đây, sách nói chỉ xuất hiện ở loại hình sách hư cấu hay các sách chính trị, triết học, lịch sử thì hiện nay, phạm vi sách nói đã mở rộng sang cả sách có nội dung học thuật.

Thế hệ OTG thích nghe và xem hơn là chỉ đọc. Do đó, xu hướng xuất bản sản xuất nhiều nội dung học thuật nghe nhìn hơn là nội dung viết phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng cuối cùng. Định dạng xuất bản nghe nhìn làm cho nghiên cứu dễ tiếp cận hơn.

Định dạng này thu hút lượng khán giả lớn hơn, mở rộng cơ hội cho các nhà xuất bản trên toàn thế giới. Tìm kiếm nền tảng sách nói Audible đã tăng 140% trong 15 năm qua. Và 20% người tiêu dùng Mỹ đã nghe sách nói trong năm ngoái. Doanh thu sách nói ở Mỹ năm 2022 tăng 14,3% so với năm 2021.

Phạm vi sách nói đã mở rộng sang cả sách có nội dung học thuật. Ảnh: Thanh Trần.

Bên cạnh định dạng sách nói, sách nghe nhìn, chúng ta còn thấy sự xuất hiện của các nền tảng tóm tắt sách. Thế giới ngày nay có nhịp độ nhanh, và thích mọi thứ đang di chuyển. Tương tự, người tiêu dùng cũng thích phiên bản tóm tắt của sách phi hư cấu. Để đáp ứng những nhu cầu này, vô số nền tảng cung cấp tóm tắt sách đã xuất hiện.

Nội dung sách dung lượng nhỏ trở nên có nhu cầu cao trên toàn thế giới. Các nền tảng tóm tắt sách này tạo ra nội dung bằng văn bản và nghe nhìn. Do đó, ý tưởng ban đầu về các nền tảng xuất bản trực tuyến đã khai sinh ra một số nền tảng quy mô nhỏ và quy mô lớn cung cấp các bản tóm tắt ngắn về những cuốn sách nổi tiếng.

Các nền tảng xuất hiện và nổi lên với sức cạnh tranh mạnh mẽ hiện nay như Blinkist, GetAbstrast, Storyshort, Audible (12 phút), Mentorbox (hợp tác với các tác giả để biến tài liệu của một cuốn sách thành một khóa học đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường. Doanh thu của Blinkist khoảng 37 triệu đôla; GetAbstrast là 24 triệu đôla, Mentorbox là 6,2 triệu đôla).

Quy trình và việc ứng dụng công nghệ vào xuất bản

Đang có cuộc chuyển biến mạnh về quy trình xuất bản xuất phát từ những ứng dụng mới về công nghệ. Trên nền tảng công nghệ số và tích hợp các công nghệ thông minh để tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất gắn với các công nghệ đột phá như: Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại - ảo (AR), mạng xã hội, điện toán đám mây, công nghệ di động, phân tích dữ liệu lớn..., những thói quen mới của độc giả dần hình thành và chiếm ưu thế như: mua bán, lựa chọn và trao đổi sách trực tuyến, sử dụng ebook (sách điện tử) và VRbook (sách thực tế tăng cường ảo) buộc các nhà xuất bản phải tìm ra định hướng phát triển cho mình nếu không muốn bị tụt hậu.

Về cơ hội, trước hết, xét một cách cơ bản, mục đích của xuất bản chính là truyền tải tri thức, lan tỏa, chia sẻ tri thức của một người, một nhóm người, một cộng đồng và của toàn nhân loại nhằm giữ gìn, bảo lưu các giá trị của tri thức. Mục đích đó sẽ được đáp ứng tối ưu nhất với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Bằng sự xóa nhòa mọi giới hạn, ranh giới về không gian, thời gian, các ứng dụng công nghệ truyền thông mở ra một bước ngoặt mới về tốc độ chia sẻ và lan tỏa. Những công đoạn của xuất bản truyền thống (sách in giấy) sẽ được giảm thiểu để sản phẩm đến được tay nhiều độc giả nhất, trong thời gian nhanh nhất.

Bên cạnh đó, nếu xét những nhân tố thúc đẩy (tốc độ, chiều sâu và phạm vi ảnh hưởng, sự chuyển đổi triệt để của toàn bộ hệ thống), công nghệ mới sẽ thay đổi bản chất công việc của tất cả các ngành nghề. Tự động hóa thay thế dần sức lao động của con người. Người ta đã thấy sự thay thế máy móc cho con người ngay cả ở một số hoạt động trước đây chỉ có thể do con người thực hiện trong hoạt động báo chí như công nghệ tự động viết tin hay những nội dung đơn giản với tốc độ nhanh, tạo ra nhiều phiên bản khác nhau cho nhiều đối tượng.

Và với xuất bản, sẽ không lạ nếu một ngày nào đó, những công việc thường xuyên hiện nay của biên tập viên sẽ được thay thế bằng những phần mềm chuyên dụng. Thêm nữa, sự phát triển của trí thông minh nhân tạo sẽ trợ giúp cho biên tập viên trong một số khâu công việc, chẳng hạn như tổng hợp tất cả nguồn thông tin về cùng một chủ đề trên toàn cầu, những robot sẽ thay thế bộ phận chế bản hay nhân công làm kỹ thuật in ấn, giúp nhà xuất bản tinh giản bộ máy; đồng thời còn giúp nhà xuất bản kiểm định được chất lượng bản thảo, kiểm soát được tình trạng đạo văn, ăn cắp ý tưởng, tiếp cận được sự tiến bộ nhanh chóng của khoa học và công nghệ...

Cùng đó, việc tiếp nhận thông tin “đầu vào” cho xuất bản cũng được mở ra những cơ hội mới. Thay vì lấy tác giả làm trung tâm như xuất bản truyền thống, tức là thông thường, tác giả có bản thảo sẽ tự tìm đến nhà xuất bản để xuất bản, thì nay, với những phương tiện hiện đại trong tay, được kết nối toàn cầu, các luồng thông tin trở nên đặc biệt phong phú, những người làm xuất bản không còn thụ động “ngồi chờ” nguồn bản thảo nữa, mà họ có cơ hội tìm hiểu, nghiên cứu nhu cầu, thị hiếu của người đọc, hoặc chủ động tìm kiếm, khai thác đề tài rồi đặt các tác giả viết. Cũng chính nhờ sự phong phú, đa dạng của các nguồn thông tin mà ngày nay, các mảng đề tài được khai thác xuất bản ngày càng đa dạng hơn.

Ngoài ra, công nghệ mới sẽ giúp tiết kiệm chi phí lưu thông dẫn đến hạ giá thành sách, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, không gian lưu trữ... Với xuất bản sách giấy, nhà xuất bản chỉ có thể ước lượng nhu cầu của thị trường để quyết định số lượng bản in, nếu số bản tiêu thụ thực tế nhỏ hơn mức dự tính ban đầu thì sẽ dẫn đến tình trạng sách tồn kho, lãng phí một nguồn vốn đầu tư không nhỏ. Sách điện tử có thể khắc phục được mối lo ngại này.

Thực tế, trong những năm qua, có thể thấy trí tuệ nhân tạo (AI) âm thầm và mạnh mẽ tác động vào quy trình xuất bản. AI mang lại nhiều lợi thế và có nhiều tiềm năng cho những tiến bộ thuận lợi hơn. Tất nhiên AI không chỉ đem đến sự thuận lợi. Theo Steve Forbes, Tổng biên tập Tạp chíForbesnổi tiếng, AI, và cụ thể là ChatGPT, có thể đánh dấu kết thúc của việc xuất bản sách.

Mô hình xuất bản

Từ những thay đổi về sản phẩm và quy trình đưa đến những thay đổi về mô hình. Lúc này, cùng các mô hình đã có, sẽ xuất hiện những mô hình mới mà trọng tâm của nhà xuất bản không chỉ còn là bản thân sản phẩm, mà là định hướng khách hàng; cũng tức là các nhà xuất bản thay cho vai trò của người sản xuất, tạo ra sản phẩm sẽ chuyển dần sang vai trò cung cấp các dịch vụ nội dung, thông tin để kết nối giữa người đọc với tác giả. Ngược lại, một số công ty cung cấp dịch vụ thông tin sẽ lấn sân, trở thành “bà đỡ” cho mỗi ấn phẩm. Nhìn trên bình diện toàn cầu, ta có thể thấy mấy xu hướng mới về mô hình như sau:

- Cá nhân tự xuất bản: Số lượng sách tự xuất bản trực tuyến đã vượt xa các bảng xếp hạng kể từ năm 2010. Đại dịch Covid-19 đã đẩy những con số này đi xa hơn. Các tác giả không phải lo lắng về việc tìm kiếm một nhà xuất bản coi tác phẩm của họ đáng được xuất bản. Thay vào đó, các nhà văn có thể dễ dàng tự xuất bản sách của họ trực tuyến thông qua các nền tảng xuất bản điện tử khác nhau theo ý của họ.

Tự xuất bản cho phép các nhà văn cung cấp cho độc giả cách tiếp cận tốt hơn tới tác phẩm của họ và nhờ vậy, họ nhận được thù lao cao hơn. Thập kỷ vừa qua đã ghi lại những câu chuyện thành công của vô số tác giả tự xuất bản, những người đang dẫn đầu cuộc chơi của họ bây giờ. Các tác giả từng xuất bản sách theo cách truyền thống đã chuyển sang tự xuất bản do những lợi ích vô tận mà nó mang lại.

Quay trở lại năm 2005, trước khi việc tự xuất bản trở nên phổ biến, các nhà xuất bản truyền thống của Mỹ đã xuất bản 172.000 đầu sách mới. Tính đến năm 2021, các nhà xuất bản truyền thống đã phát hành gần 300.000 đầu sách mỗi năm trong khi hoạt động tự xuất bản tạo ra 2,3 triệu đầu sách. Các tác giả tự xuất bản hiếm khi bán được nhiều bản - hầu hết sách của họ không hay lắm - nhưng họ có đủ số lượng để chiếm một nửa tổng doanh thu sách điện tử và một phần lớn doanh thu sách bìa mềm. Họ đã tàn phá ngành kinh doanh thể loại tiểu thuyết (lãng mạn, khoa học viễn tưởng, kinh dị) tại các nhà xuất bản truyền thống. Penguin Random House chứng kiến 3/4 doanh số bán hàng của mình trong các danh mục đó biến mất khỏi thị trường tự xuất bản từ năm 2011 đến 2019. Theo một số ước tính, Mỹ hiện sản xuất tới 4 triệu cuốn sách mỗi năm, nếu bạn tính gộp cả xuất bản thương mại, tự xuất bản, tái bản, tài liệu thuộc phạm vi công cộng, xuất bản giáo dục...

- Các “đại gia” xuất bản hợp nhất: bắt đầu những năm 2000, ngành xuất bản bị chi phối bởi “sáu ông lớn”: Hachette, Macmillan, Penguin, HarperCollins, Random House và Simon & Schuster. “Sáu ông lớn” này chiếm 50% tổng số sách bán ra ở Mỹ vào năm 2012. Năm 2013, Random House và Penguin hợp nhất, để lại ngành này cho “năm ông lớn”. Số liệu thống kê cho thấy năm nhà xuất bản này chiếm 80% tổng số sách bán ra vào năm 2021. Cũng trong năm 2021, Penguin Random House (PRH) thông báo rằng họ mua Simon & Schuster với giá hơn 2 tỷ USD. Thương vụ đã không được thông qua.

- Kết nối và gián đoạn giữa xuất bản và thư viện. Nếu như mối quan hệ cộng sinh giữa thư viện và các nhà xuất bản đã tồn tại từ rất lâu thì trong bối cảnh các sản phẩm đọc, nghe, nhìn ngày càng chiếm ưu thế, sự rạn nứt đã xuất hiện. Vì các thư viện điện tử và nền tảng xuất bản trực tuyến thu được doanh thu từ cùng một người tiêu dùng, nên cuộc “ganh đua” giữa hai bên đã diễn ra trong suốt thập kỷ.

Sự căng thẳng giữa các thư viện và nhà xuất bản diễn ra đa dạng dưới nhiều hình thức. Một số nền tảng xuất bản trực tuyến, như Amazon, cấm các thư viện mua sách dưới ấn phẩm của họ. Các nhà xuất bản áp đặt giới hạn khi cung cấp sách của họ cho khách hàng quen. Sự gián đoạn này tuy đã được giải quyết bước đầu ở một số nơi nhưng về lâu dài, đây vẫn sẽ tiếp tục như một xu hướng của ngành xuất bản của năm 2023, mở ra một xu thế mới cho sự kết hợp, phân chia lợi ích giữa nhà xuất bản và thư viện.

Hình ảnh tại một kỳ hội sách Frankfurt, Đức. Ảnh: DW.

2. Từ câu chuyện xu hướng của thế giới đến bài toán để xuất bản Việt Nam đổi mới, hội nhập, phát triển và góc nhìn về trách nhiệm của Hội Xuất bản Việt Nam

Chủ động đón nhận các xu hướng mới và tìm lời giải riêng phù hợp với đặc thù của quốc gia mình là cách tiếp cận khôn ngoan và chính xác để tồn tại và phát triển trong thế giới VUCA (Volatility, uncertainty, complexity and ambiguity: biến động, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ) hiện nay.

Thực tế, biên giới xuất bản giữa các quốc gia sẽ dần mờ đi trước tác động ngày càng dữ dội của công nghệ. Trong khi đó, nhìn về năng lực, quy mô, trình độ (cả quản trị lẫn nghiệp vụ) của ngành xuất bản nước nhà, tuy đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn còn rất nhiều hạn chế mà nếu không có giải pháp khả thi, chúng ta có thể thất bại ngay trên sân nhà. Về tổng thể có lẽ có sáu bài toán cần lời giải và trong đó, với trách nhiệm của mình, Hội Xuất bản Việt Nam sẽ phải là một chủ thể tham gia tích cực vào việc tìm lời giải này.

Một là, tham gia vào công tác hoàn thiện thể chế, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Trong hoàn thiện thể chế, Luật Xuất bản sẽ là khâu đột phá mũi nhọn. Không có nhiều quốc gia có một đạo Luật dành riêng cho xuất bản (Hiện chỉ có Trung Quốc có quy chế về quản lý hoạt động xuất bản do Quốc vụ viện ban hành [tương đương Nghị định của Chính phủ]; các quốc gia khác không có luật riêng mà là các quy định rải rác trong Luật bản quyền, thương mại, doanh nghiệp...). Chúng ta có Luật Xuất bản, và đã thi hành được 10 năm. Tới nay, nhiều nội dung đã bộc lộ độ trễ cần điều chỉnh. Nhưng có lẽ, những nội dung gắn với các chính sách khuyến đọc, chuyển đổi số, bảo vệ bản quyền và thương mại điện tử xuyên biên giới, là những nội dung cần thiết và cấp bách phải bổ sung khi sửa đổi Luật Xuất bản lần này.

Hai là, tham gia vào xây dựng và thực thi quy hoạch nhằm sắp xếp lại hệ thống các nhà xuất bản theo hướng tinh gọn, chất lượng và hiện đại. Là cơ quan tư vấn và phản biện, Hội cần thể hiện rõ nét vai trò của mình trong quá trình xây dựng và thực thi quy hoạch trên tinh thần tinh gọn đầu mối, chuyển đổi mô hình phù hợp với chức năng, nhiệm vụ; đầu tư nâng cao năng lực hoạt động của nhà xuất bản; Xây dựng đề án phát triển một số nhà xuất bản trọng điểm theo từng mảng sách, đẩy mạnh liên kết giữa nhà xuất bản và các đơn vị phát hành, dần hình thành chuỗi liên kết có thương hiệu mạnh, đủ năng lực dẫn dắt thị trường.

Ba là, hỗ trợ để các nhà xuất bản triển khai Chương trình sách Quốc gia, Chương trình sách mục tiêu và các Chương trình phát triển văn hóa đọc cộng đồng theo phương thức xã hội hóa. Việc thành lập Quỹ hỗ trợ xuất bản hoạt động dưới hình thức Công ty, do Hội quản lý sẽ là một giải pháp đột phá giúp các nhà xuất bản tháo gỡ khó khăn ngay từ khâu mua bản thảo; đồng thời hỗ trợ những start-up về công nghệ mạnh dạn đầu tư, phát triển những công nghệ mới, phát triển các thị trường mới (sách nói, sách thực tế ảo, sách tinh gọn), tạo động lực phát triển cho ngành.

Bốn là, truyền thông là chìa khóa để phát triển các thị trường sách. Hội cần trở thành trung tâm hỗ trợ hoạt động này trên cơ sở phát triển Tạp chí Tri thức trực tuyếnvới các hệ thống truyền thông báo chí và mạng xã hội.

Năm là, Hội cần chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo, nghiên cứu đổi mới nội dung, chương trình, phương thức đào tạo, bồi dưỡng; nghiên cứu phát triển các module đào tạo số để các nhà xuất bản có thể chủ động xây dựng và triển khai thực hiện đào tạo, thực thi chiến lược phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của Cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số.

Cuối cùng, “xây” luôn đi kèm với “chống”. Phát triển thị trường cần đi đôi với các giải pháp bảo vệ thị trường, chống hiện tượng gian lận thương mại, buôn bán sách lậu, sách giả. Đây vốn là một vấn nạn nhức nhối bao năm qua. Sẽ cần những giải pháp đồng bộ từ hoàn thiện thể chế đến tăng cường tuyên truyền ý thức pháp luật, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý, triển khai các giải pháp kỹ thuật ngăn chặn gian lận mà Hội cũng cần xác định trách nhiệm của mình để tham gia tích cực vào công tác này. Tuy nhiên, đã đến lúc cần sớm có một Trung tâm về bảo vệ bản quyền sách của Hội để có thiết chế tham gia hiệu quả công tác này.

Đọc được sách hay, hãy gửi review choZing News

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Zing Newsmở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.