Như trường hợp nam bệnh nhân 30 tuổi ở Hải Dương đến Bệnh viện Da liễu khám sáng 12/11.

Toàn bộ vùng cổ của bệnh nhân đỏ rát, khó chịu. Bệnh nhân mô tả, cổ áo chỉ động nhẹ anh đã giật thót người vì đau rát.

Trước đó một hôm, anh ngủ dậy thấy đỏ vùng cổ nhưng không nghĩ nghiêm trọng. Đến tối và sáng hôm sau, vết đỏ càng rát hơn, nổi mụn mủ nhỏ đau rát khó chịu. Anh có tự bôi một số loại thuốc nhưng không đỡ nên đã đến viện khám.

Càng chà xát mạnh, tổn thương càng sâu

Bác sĩ Thu cho biết, hầu hết bệnh nhân đến khám đều đã trải qua quá trình tự điều trị, từ theo phương pháp dân gian đến thuốc bôi, nhưng không đỡ, đến khi tổn thương nặng, lan rộng mới đến viện.

Có nhiều người không phát hiện kiến ba khoang tấn công khi nào, qua một đêm ngủ dậy thấy đỏ rực. Nhưng cũng có người, khi phát hiện có kiến ba khoang trên da liền đập mạnh, thậm chí chà xát cho kiến chết, khiến độc tố giải phóng nhiều trên da, gây tổn thương rộng và sâu.

Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), độc tính mạnh gấp 12-15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn nhưng sẽ khiến vùng da tiếp xúc tổn thương, bỏng rát.

Khi tiếp xúc với độc tố kiến ba khoang, tổn thương thường gặp ở vùng da hở như mặt, hai tay. Vết thương thành vệt dài hoặc thành đám. Ban đầu là những nốt ban đỏ rồi sưng lên thành mụn mủ.

Thông thường kiến ba khoang không tiết độc tố nếu không bị nghiền nát, chà xát. Vì thế, khi phát hiện kiến ba khoang đang bám trên da, thay vì đập nát con kiến (hậu quả khiến vùng da tiếp xúc kiến bỏng rát), hãy thổi phù cho kiến bay đi rồi dùng khăn giấy xử lý con kiến.

Rửa tổn thương giảm tổn thương sâu

Bác sĩ Thu khuyến cáo, ngay khi phát hiện vùng da đỏ, phù nề, có mụn mủ nghi ngờ do kiến ba khoang, cần nhanh chóng rửa bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý hoặc sản phẩm không có tính tẩy mạnh, nhằm loại bỏ độc tố của kiến ba khoang khỏi da.

Hãy cố gắng rửa nhẹ nhàng để không làm trầy xước hoặc vỡ vết thương. Việc rửa này nhằm trung hòa hoặc giảm bớt các yếu tố dị ứng, kích ứng da.

Nếu kịp rửa độc tố ngay sẽ giảm nguy cơ tổn thương da. Tuy nhiên, nhiều người khi phát hiện vùng da đỏ rát, tổn thương là mua thuốc về bôi, không rửa qua.

"Tiếp đó có thể bôi hồ nước để làm dịu da, sau đó nên đi khám để bác sĩ đánh giá có cần bôi thêm các loại thuốc chuyên biệt như corticoid bôi, uống kháng histamin, uống kháng sinh khi có dấu hiệu bội nhiễm theo chỉ định của bác sĩ", bác sĩ Thu khuyến cáo.

Chuyên gia này cũng cảnh báo, con kiến ba khoang rất nhỏ, nếu không để ý, chúng có thể bám vào quần áo, chăn màn, khăn rửa mặt và khi tiếp xúc với da, nọc độc của kiến ba khoang có thể khiến da bị tổn thương. Vì thế, quần áo sau phơi khô cần rũ mạnh, trước khi mặc đồ cũng phải rũ mạnh quần áo, rũ mạnh khăn rửa mặt...

Trước khi ngủ cần kiểm tra chăn chiếu, buông màn để ngăn nguy cơ côn trùng xâm nhập. Nên hạn chế bật đèn trong nhà, chỉ bật đèn ban công. Còn nếu bật đèn trong nhà thì nên đóng chặt các cửa.

Hoảng sợ, nạn nhân gọi cho người quen và được đưa đến một cơ sở y tế gần nhà. Sau khi bác sĩ sơ cứu và đánh giá tình trạng vết thương, chàng trai tiếp tục được chuyển đến Bệnh viện Bình Dân.

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Đoàn Thiên Quốc, khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân cho biết, anh H. nhập cấp cứu tại Bệnh viện Bình Dân trong tình trạng toàn bộ vùng dương vật sưng phù và hoàn toàn biến dạng, máu tụ lan từ dương vật lên đến vùng mu.

"Của quý" của chàng trai bị bầm tím như củ dền, đường kính khoảng 15cm. Qua thăm khám, bác sĩ ghi nhận đầu dương vật bệnh nhân có đường cắt và vết khâu nham nhở vẫn đang rỉ máu, cần phẫu thuật cấp cứu để cầm máu và thoát lưu máu tụ.

Ca phẫu thuật cho anh H. diễn ra khoảng 60 phút, các bác sĩ cẩn thận bộc lộ từng phần tổn thương và lấy ra khoảng 100gram máu tụ. Kế đến, bác sĩ tiến hành cắt lọc lại phần bao quy đầu đã bị cắt và khâu nham nhở trước đó, đồng thời khâu cầm máu ở vùng mặt lưng dương vật.

Sau phẫu thuật, cơ quan sinh dục của người bệnh giảm sưng nề và đau nhức. Hậu phẫu ngày thứ 3, vết thương tiến triển tốt, không còn rỉ máu, người bệnh được xuất viện và hẹn tái khám để đánh giá tình trạng lành vết thương.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Đặng Quang Tuấn, Phó trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân cho biết, bệnh nhân may mắn khi đến bệnh viện cấp cứu kịp thời, lúc tình trạng tụ máu chưa có nhiễm trùng hay hoại tử.

Theo bác sĩ, tình trạng thực hiện dịch vụ cắt bao quy đầu tại những nơi không phải là cơ sở y tế dẫn đến xảy ra biến chứng không hiếm.

Cơ quan sinh dục là vùng nhạy cảm, có nhiều thần kinh và mạch máu, nên thủ thuật cắt bao quy đầu nếu thực hiện không đúng có thể gây chảy máu, tổn thương cho cơ quan này. Ngoài ra, khi không đảm bảo yêu cầu vô trùng, người bệnh có nguy cơ bị nhiễm trùng vết mổ.

Thậm chí, đã từng có trường hợp do cắt bao quy đầu sai cách dẫn đến hoại tử, người bệnh mất toàn bộ dương vật và chịu những tổn thương vĩnh viễn về thể chất và tinh thần.

"Hiện rất nhiều cơ sở xăm hình, spa quảng cáo về dịch vụ cắt bao quy đầu tại nhà, bán các dụng cụ được cho là có thể dùng để tự cắt bao quy đầu, khiến người dân lầm tưởng đây là một tiểu phẫu đơn giản mà ai cũng có thể thực hiện", bác sĩ Tuấn cảnh báo.

TS Giang cho biết thêm, những người có tiền sử mắc bệnh ung thư nhạy cảm với nội tiết tố, chẳng hạn như ung thư vú, có thể chọn tránh các sản phẩm từ đậu nành do hàm lượng isoflavone đậu nành, có thể bắt chước tác dụng của estrogen trong cơ thể.

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều nghiên cứu mới phát hiện ra rằng việc ăn thực phẩm từ đậu nành không liên quan đến nguy cơ ung thư vú cao hơn.

Trên thực tế, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Dinh dưỡng và Ung thư thậm chí còn phát hiện ra rằng việc ăn đậu phụ thường xuyên có liên quan đến việc giảm nguy cơ phát triển ung thư vú ở phụ nữ tiền mãn kinh.

Tác dụng của đậu phụ đối với chức năng não cũng là một chủ đề gây tranh cãi. Trong khi một số nghiên cứu cho rằng phytoestrogen có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức và trí nhớ ở người lớn tuổi.

Một nghiên cứu năm 2008 ở Loughborough đã kết luận rằng ăn nhiều đậu phụ có liên quan đến trí nhớ kém hơn, do mức độ phytoestrogen hoặc sự hiện diện của độc tố tiềm ẩn. 

Do đó, cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đậu phụ có thể tác động đến chức năng não như thế nào.

Ngoài ra, đậu phụ cũng chứa phytate, chất chịu trách nhiệm chính cho kết cấu chắc của nó. Phytate là một loại chất kháng dinh dưỡng có thể liên kết với các khoáng chất như canxi và kẽm và ngăn cản sự hấp thụ của chúng trong cơ thể. Nó cũng chứa chất ức chế trypsin, cản trở quá trình tiêu hóa và hấp thụ protein.

Tuy nhiên, điều này không đáng lo ngại đối với hầu hết mọi người, vì việc ngâm, làm nảy mầm, nấu và lên men đậu phụ có thể làm giảm đáng kể hàm lượng chất kháng dinh dưỡng.

Cuối cùng, đậu nành có chứa goitrogen, là những hợp chất có thể cản trở việc sản xuất hormone tuyến giáp. Vì lý do này, điều quan trọng là phải duy trì lượng đậu nành ở mức vừa phải và thưởng thức như một phần của chế độ ăn uống cân bằng, đặc biệt nếu chúng ta có tiền sử mắc các vấn đề về tuyến giáp.

Sản phẩm thay thế lành mạnh

Nếu chúng ta đang tìm kiếm các nguồn protein từ thực vật khác, đây là một số lựa chọn thay thế tuyệt vời cho đậu phụ:

- Natto: Là một thực phẩm đậu nành lên men đã được các nghiên cứu khoa học chứng minh là có lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Natto cũng là một nguồn protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất tuyệt vời. Ngoài ra, vi khuẩn tốt Bacillus subtilis trong natto tạo ra một loại enzyme gọi là nattokinase, tạo ra vitamin K2.

- Tempeh: Tempeh (tương nén) là một loại protein đậu nành khác được làm từ đậu nành lên men. Sự khác biệt chính giữa tempeh và đậu phụ là quá trình lên men, có thể giúp tăng đáng kể lợi ích. Nó cũng sử dụng toàn bộ đậu tương, mang lại hàm lượng protein cao hơn và một số vitamin và khoáng chất. 

Tempeh được biết là làm giảm cholesterol, tăng mật độ xương, giảm các triệu chứng mãn kinh và thúc đẩy phục hồi cơ bắp.

- Các loại đậu: Các loại đậu như đậu đen, đậu lăng, đậu gà và đậu xanh là những lựa chọn tuyệt vời nếu chúng ta đang muốn tăng lượng protein từ thực vật trong chế độ ăn uống của mình.

Ngoài việc cung cấp protein và chất xơ, các loại đậu nói chung còn giàu các chất dinh dưỡng quan trọng khác, bao gồm magie, sắt, mangan, folate và thiamine.