Giám đốc Bệnh viện K thông tin thêm, trong y khoa, vai trò của chất chỉ điểm khối u là theo dõi và đánh giá, theo dõi kết quả điều trị, không phải để sàng lọc. 

Hơn nữa, một số chất chỉ điểm không chỉ tăng khi bị ung thư, mà viêm nhiễm thông thường, mắc các bệnh phổ biến cũng có thể tăng lên.

Vì thế, PGS Quảng cho rằng xét nghiệm chất chỉ điểm để sàng lọc ung thư không có ý nghĩa quá lớn. 

"Hiện chỉ có hai chất chỉ điểm khá có ý nghĩa phát hiện sớm nguy cơ ung thư là ung thư tuyến tiền liệt và ung thư gan. Tuy nhiên, cũng chỉ thực hiện trên đối tượng nguy cơ cao, không thực hiện đại trà", PGS Quảng thông tin thêm.

Cùng quan điểm này, PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu (BV Bạch Mai) khẳng định, xét nghiệm dấu ấn không đặc hiệu trong sàng lọc bệnh ung thư. Nhiều người khi đi xét nghiệm sàng lọc, chỉ số tăng lên thì mất ăn mất ngủ, lo tá hỏa đi khám lại khắp nơi. Nhưng các chỉ số này tăng có thể do đang viêm, do một số bệnh lành tính... 

"Đây là phương pháp để theo dõi điều trị ung thư. Ví dụ, một bệnh nhân đang điều trị ung thư cổ tử cung, chỉ số ung thư này trong máu đã giảm xuống qua quá trình theo dõi, bỗng nhiên mấy tháng sau khám lại, xét nghiệm chỉ số này lại tăng lên, cho thấy căn bệnh đó là tái phát, di căn", PGS Phương nói.

Theo PGS Quảng, ung thư là một bệnh nan y, tuy nhiên có trên 200 loại ung thư, mỗi loại lại có phương pháp sàng lọc, phát hiện sớm khác nhau. Ví như với ung thư vú, việc khám lâm sàng, chụp X-quang vú có vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện khối u; Với ung thư dạ dày, đại trực tràng thì có phương pháp nội soi, xét nghiệm máu trong phân... Còn xét nghiệm chất chỉ điểm khối u là để theo dõi và đánh giá kết quả điều trị, không phải để sàng lọc.

Theo PGS Quảng, hiện nay, số bệnh nhân được phát hiện ung thư giai đoạn sớm ngày càng tăng lên, đặc biệt với ung thư vú do người dân được tuyên truyền nhiều. Bất kể bệnh ung thư nào, việc phát hiện sớm đều mang lại cơ hội điều trị rất cao.

"Khi bị ung thư, tâm lý người bệnh rất nặng nề vì sợ "thần chết" gõ cửa. Tuy nhiên, ung thư không phải vô phương cứu chữa, mà là bệnh có thể điều trị được.

Hiện nay, việc điều trị ung thư tại Việt Nam, các kỹ thuật thực hiện được tương đương các nước phát triển. Hầu hết các bệnh nhân ung thư đều cải thiện được thời gian sống thêm, như ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư dạ dày... Trước đây tỉ lệ sống 5 năm chỉ khoảng 15%, nay khoảng 20-25%, có nước lên 30%. Tại Bệnh viện K, có những bệnh nhân ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến giáp sống thêm vài chục năm", PGS Quảng nói.

Theo đó, Giám đốc Bệnh viện K khuyến cáo mọi người cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học, nhiều rau xanh, ít thịt đỏ, không bia rượu, tăng cường tập luyện và hãy nhớ khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư theo chỉ định của bác sĩ.

Khi phát hiện bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, lạc quan, tin tưởng... để kiểm soát bệnh tốt hơn.

PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K cho biết, các quảng cáo, thông tin về việc xét nghiệm máu để phát hiện sớm ung thư là không chính xác.

"Trong tất cả các loại bệnh ung thư, chỉ có 1-2 loại bệnh là dựa vào xét nghiệm máu tìm chất chỉ điểm khối u để nghĩ đến nguy cơ cao, còn tất cả chỉ mang tính định hướng", PGS Quảng khẳng định.

Giám đốc Bệnh viện K thông tin thêm, trong y khoa, vai trò của chất chỉ điểm khối u là theo dõi và đánh giá, theo dõi kết quả điều trị, không phải để sàng lọc. 

Hơn nữa, một số chất chỉ điểm không chỉ tăng khi bị ung thư, mà viêm nhiễm thông thường, mắc các bệnh phổ biến cũng có thể tăng lên.

Vì thế, PGS Quảng cho rằng xét nghiệm chất chỉ điểm để sàng lọc ung thư không có ý nghĩa quá lớn. 

"Hiện chỉ có hai chất chỉ điểm khá có ý nghĩa phát hiện sớm nguy cơ ung thư là ung thư tuyến tiền liệt và ung thư gan. Tuy nhiên, cũng chỉ thực hiện trên đối tượng nguy cơ cao, không thực hiện đại trà", PGS Quảng thông tin thêm.

Cùng quan điểm này, PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu (BV Bạch Mai) khẳng định, xét nghiệm dấu ấn không đặc hiệu trong sàng lọc bệnh ung thư. Nhiều người khi đi xét nghiệm sàng lọc, chỉ số tăng lên thì mất ăn mất ngủ, lo tá hỏa đi khám lại khắp nơi. Nhưng các chỉ số này tăng có thể do đang viêm, do một số bệnh lành tính... 

"Đây là phương pháp để theo dõi điều trị ung thư. Ví dụ, một bệnh nhân đang điều trị ung thư cổ tử cung, chỉ số ung thư này trong máu đã giảm xuống qua quá trình theo dõi, bỗng nhiên mấy tháng sau khám lại, xét nghiệm chỉ số này lại tăng lên, cho thấy căn bệnh đó là tái phát, di căn", PGS Phương nói.

Theo PGS Quảng, ung thư là một bệnh nan y, tuy nhiên có trên 200 loại ung thư, mỗi loại lại có phương pháp sàng lọc, phát hiện sớm khác nhau. Ví như với ung thư vú, việc khám lâm sàng, chụp X-quang vú có vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện khối u; Với ung thư dạ dày, đại trực tràng thì có phương pháp nội soi, xét nghiệm máu trong phân... Còn xét nghiệm chất chỉ điểm khối u là để theo dõi và đánh giá kết quả điều trị, không phải để sàng lọc.

Theo PGS Quảng, hiện nay, số bệnh nhân được phát hiện ung thư giai đoạn sớm ngày càng tăng lên, đặc biệt với ung thư vú do người dân được tuyên truyền nhiều. Bất kể bệnh ung thư nào, việc phát hiện sớm đều mang lại cơ hội điều trị rất cao.

"Khi bị ung thư, tâm lý người bệnh rất nặng nề vì sợ "thần chết" gõ cửa. Tuy nhiên, ung thư không phải vô phương cứu chữa, mà là bệnh có thể điều trị được.

Hiện nay, việc điều trị ung thư tại Việt Nam, các kỹ thuật thực hiện được tương đương các nước phát triển. Hầu hết các bệnh nhân ung thư đều cải thiện được thời gian sống thêm, như ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư dạ dày... Trước đây tỉ lệ sống 5 năm chỉ khoảng 15%, nay khoảng 20-25%, có nước lên 30%. Tại Bệnh viện K, có những bệnh nhân ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến giáp sống thêm vài chục năm", PGS Quảng nói.

Theo đó, Giám đốc Bệnh viện K khuyến cáo mọi người cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học, nhiều rau xanh, ít thịt đỏ, không bia rượu, tăng cường tập luyện và hãy nhớ khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư theo chỉ định của bác sĩ.

Khi phát hiện bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, lạc quan, tin tưởng... để kiểm soát bệnh tốt hơn.

Rau sống dồi dào chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và thúc đẩy nhu động ruột. Ngoài ra, rau sống cũng chứa nhiều nước, giúp hydrat hóa cơ thể và hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa tổng thể.

Rau sống đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng nghiên cứu với khả năng cung cấp chất xơ và nước cho cơ thể.

Một nghiên cứu đăng trên "Nutrition Journal" năm 2021 đã chỉ ra rằng, chế độ ăn chứa nhiều rau sống có liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Thạc sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Priya Bansal (từng làm việc tại Bệnh viện Apollo, Delhi, Ấn Độ) cho biết, rau sống giữ lại nhiều vitamin, khoáng chất và enzyme tự nhiên hơn.

Những chất dinh dưỡng này dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt và có thể bị giảm đi trong quá trình nấu. So với rau luộc, rau sống cung cấp lượng vitamin cao hơn (như vitamin C và vitamin B) vì không bị mất đi trong quá trình đun nấu.

Tuy nhiên, một nghiên cứu khác trên "Journal of Medicine and Nutritional Research" đã lưu ý rằng, rau sống có thể gây khó chịu cho người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, đặc biệt sau khi ăn những loại rau chứa nhiều chất xơ như súp lơ và bắp cải.

Bên cạnh đó, theo BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), các loại rau thủy sinh như: rau ngổ, rau rút, rau cần, cải xoong… có nguy cơ chứa các loại giun, sán nguy hiểm đặc biệt cao.

Nếu ăn sống các loại rau này sẽ có nguy cơ nhiễm ấu trùng sán.

Ưu và nhược điểm của rau luộc

Quá trình luộc sẽ giúp rau mềm hơn và dễ tiêu hóa hơn, đặc biệt phù hợp với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

Một nghiên cứu trên Journal of Nutrition đã chỉ ra rằng, quá trình luộc có thể tăng cường hấp thụ các chất dinh dưỡng như lycopene trong cà chua và beta-carotene trong cà rốt.

Điều này làm cho rau luộc trở thành lựa chọn hữu ích trong việc duy trì lượng chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Mặc dù việc luộc rau có thể làm mất mát một số vitamin tan trong nước, nhưng nếu áp dụng các phương pháp luộc đúng cách, tình trạng này có thể giảm thiểu. Các chuyên gia khuyến nghị sử dụng ít nước khi luộc rau và tránh luộc rau quá chín.

Cân nhắc lựa chọn dựa trên nhu cầu

Kết hợp thông tin từ các nghiên cứu trên, ta có thể rút ra một số lưu ý quan trọng. Đối với sức khỏe tim mạch, chế độ ăn chứa nhiều rau sống có thể là một lựa chọn tích cực.

Tuy nhiên, với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, việc bổ sung rau luộc vào chế độ ăn có thể làm giảm khó chịu và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

Trong việc giảm cân, rau sống với hàm lượng nước và chất xơ cao có thể giúp kiểm soát lượng calorie. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, việc rửa kỹ rau sống để tránh nhiễm ký sinh trùng là quan trọng.

Như vậy, lựa chọn giữa rau sống và rau luộc cần cân nhắc kỹ lưỡng và sự cân bằng là chìa khóa để tận dụng hết những lợi ích mà cả hai lựa chọn mang lại.

Ưu và nhược điểm của rau sống

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, rau sống có nhiều loại: hành, húng, ngổ, tía tô, xà lách, rau mùi, rau diếp, rau cải... làm cho các món ăn thêm hấp dẫn và tăng cảm giác ngon miệng.

Rau sống còn cung cấp cho cơ thể các vitamin (C, A, E…) cùng chất khoáng và một số yếu tố vi lượng. Các vitamin trong rau sống được bảo toàn nguyên vẹn, ít bị hao hụt so với khi nấu chín. 

Rau sống dồi dào chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và thúc đẩy nhu động ruột. Ngoài ra, rau sống cũng chứa nhiều nước, giúp hydrat hóa cơ thể và hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa tổng thể.

Rau sống đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng nghiên cứu với khả năng cung cấp chất xơ và nước cho cơ thể.

Một nghiên cứu đăng trên "Nutrition Journal" năm 2021 đã chỉ ra rằng, chế độ ăn chứa nhiều rau sống có liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Thạc sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Priya Bansal (từng làm việc tại Bệnh viện Apollo, Delhi, Ấn Độ) cho biết, rau sống giữ lại nhiều vitamin, khoáng chất và enzyme tự nhiên hơn.

Những chất dinh dưỡng này dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt và có thể bị giảm đi trong quá trình nấu. So với rau luộc, rau sống cung cấp lượng vitamin cao hơn (như vitamin C và vitamin B) vì không bị mất đi trong quá trình đun nấu.

Tuy nhiên, một nghiên cứu khác trên "Journal of Medicine and Nutritional Research" đã lưu ý rằng, rau sống có thể gây khó chịu cho người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, đặc biệt sau khi ăn những loại rau chứa nhiều chất xơ như súp lơ và bắp cải.

Bên cạnh đó, theo BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), các loại rau thủy sinh như: rau ngổ, rau rút, rau cần, cải xoong… có nguy cơ chứa các loại giun, sán nguy hiểm đặc biệt cao.

Nếu ăn sống các loại rau này sẽ có nguy cơ nhiễm ấu trùng sán.

Ưu và nhược điểm của rau luộc

Quá trình luộc sẽ giúp rau mềm hơn và dễ tiêu hóa hơn, đặc biệt phù hợp với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

Một nghiên cứu trên Journal of Nutrition đã chỉ ra rằng, quá trình luộc có thể tăng cường hấp thụ các chất dinh dưỡng như lycopene trong cà chua và beta-carotene trong cà rốt.

Điều này làm cho rau luộc trở thành lựa chọn hữu ích trong việc duy trì lượng chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Mặc dù việc luộc rau có thể làm mất mát một số vitamin tan trong nước, nhưng nếu áp dụng các phương pháp luộc đúng cách, tình trạng này có thể giảm thiểu. Các chuyên gia khuyến nghị sử dụng ít nước khi luộc rau và tránh luộc rau quá chín.

Cân nhắc lựa chọn dựa trên nhu cầu

Kết hợp thông tin từ các nghiên cứu trên, ta có thể rút ra một số lưu ý quan trọng. Đối với sức khỏe tim mạch, chế độ ăn chứa nhiều rau sống có thể là một lựa chọn tích cực.

Tuy nhiên, với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, việc bổ sung rau luộc vào chế độ ăn có thể làm giảm khó chịu và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

Trong việc giảm cân, rau sống với hàm lượng nước và chất xơ cao có thể giúp kiểm soát lượng calorie. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, việc rửa kỹ rau sống để tránh nhiễm ký sinh trùng là quan trọng.

Như vậy, lựa chọn giữa rau sống và rau luộc cần cân nhắc kỹ lưỡng và sự cân bằng là chìa khóa để tận dụng hết những lợi ích mà cả hai lựa chọn mang lại.

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, với vai trò là bệnh viện  tuyến cuối lớn nhất các tỉnh miền Bắc, bệnh viện đẩy mạnh chuyển đổi số và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng sự hài lòng của người bệnh.

Bệnh viện triển khai bệnh viện không giấy tờ, quản trị công khai minh bạch, tiến tới mô hình bệnh viện thông minh kiểu mẫu.

"Từ 1/11, Bệnh viện Bạch Mai chính thức triển khai hệ thống bệnh án điện tử. Đây là một bước tiến đột phá trong việc hiện đại hóa quy trình chăm sóc sức khỏe, quản lý hồ sơ y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và cải thiện trải nghiệm của người bệnh", PGS Cơ nói.

Theo đó, khi chuyển đổi sang bệnh án điện tử, tất cả thông tin về tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh lý và quá trình điều trị của bệnh nhân sẽ được lưu trữ và quản lý trực tuyến.

Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ và nhân viên y tế truy cập thông tin nhanh chóng, giảm thiểu sai sót trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

PGS Cơ cho biết, quản lý bằng bệnh án điện tử có 5 lợi ích chính:

Tiết kiệm thời gian:

Người bệnh có thể đăng ký lịch khám qua điện thoại hoặc ứng dụng di động, giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi tại bệnh viện.

Quản lý thông tin hiệu quả:

Thông tin của người bệnh sẽ được lưu trữ và quản lý một cách đồng bộ, giúp bác sĩ dễ dàng truy cập và theo dõi lịch sử khám chữa bệnh.

Giảm chi phí:

Việc không cần in giấy tờ và phim chụp sẽ giúp tiết kiệm chi phí cho cả bệnh viện và người bệnh. Dự kiến, việc này có thể tiết kiệm hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách y tế.

Liên thông dữ liệu:

Hệ thống sẽ cho phép liên thông kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở y tế, giảm thiểu việc làm lại các xét nghiệm không cần thiết.

Công tác Bảo hiểm xã hội:Nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, giảm thiểu thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ.

Trước đó, tháng 7 vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đã bắt đầu thí điểm hệ thống bệnh án điện tử.

Như vậy, Bệnh viện Bạch Mai là Bệnh viện hạng đặc biệt đầu tiên của Bộ Y tế, cũng là đơn vị được đưa vào đề án 06 của Chính phủ triển khai chuyển đổi số toàn diện trọng điểm trong lĩnh vực y tế.              

Chiều 1/11, tại Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức "bấm nút", chính thức triển khai bệnh án điện tử ở tất cả các khoa phòng ở bệnh viện.

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, với vai trò là bệnh viện  tuyến cuối lớn nhất các tỉnh miền Bắc, bệnh viện đẩy mạnh chuyển đổi số và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng sự hài lòng của người bệnh.

Bệnh viện triển khai bệnh viện không giấy tờ, quản trị công khai minh bạch, tiến tới mô hình bệnh viện thông minh kiểu mẫu.

"Từ 1/11, Bệnh viện Bạch Mai chính thức triển khai hệ thống bệnh án điện tử. Đây là một bước tiến đột phá trong việc hiện đại hóa quy trình chăm sóc sức khỏe, quản lý hồ sơ y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và cải thiện trải nghiệm của người bệnh", PGS Cơ nói.

Theo đó, khi chuyển đổi sang bệnh án điện tử, tất cả thông tin về tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh lý và quá trình điều trị của bệnh nhân sẽ được lưu trữ và quản lý trực tuyến.

Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ và nhân viên y tế truy cập thông tin nhanh chóng, giảm thiểu sai sót trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

PGS Cơ cho biết, quản lý bằng bệnh án điện tử có 5 lợi ích chính:

Tiết kiệm thời gian:

Người bệnh có thể đăng ký lịch khám qua điện thoại hoặc ứng dụng di động, giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi tại bệnh viện.

Quản lý thông tin hiệu quả:

Thông tin của người bệnh sẽ được lưu trữ và quản lý một cách đồng bộ, giúp bác sĩ dễ dàng truy cập và theo dõi lịch sử khám chữa bệnh.

Giảm chi phí:

Việc không cần in giấy tờ và phim chụp sẽ giúp tiết kiệm chi phí cho cả bệnh viện và người bệnh. Dự kiến, việc này có thể tiết kiệm hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách y tế.

Liên thông dữ liệu:

Hệ thống sẽ cho phép liên thông kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở y tế, giảm thiểu việc làm lại các xét nghiệm không cần thiết.

Công tác Bảo hiểm xã hội:Nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, giảm thiểu thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ.

Trước đó, tháng 7 vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đã bắt đầu thí điểm hệ thống bệnh án điện tử.

Như vậy, Bệnh viện Bạch Mai là Bệnh viện hạng đặc biệt đầu tiên của Bộ Y tế, cũng là đơn vị được đưa vào đề án 06 của Chính phủ triển khai chuyển đổi số toàn diện trọng điểm trong lĩnh vực y tế.