Kiến thức tốt, bản thân tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Lứa học sinh đầu tiên tôi dạy, ôn thi vào lớp 10 và vào đại học đều đỗ, nhiều phụ huynh học sinh tìm đến gửi gắm con.

Trong một buổi hội thảo, tôi gặp Ly. Bố em còn là cổ đông của một trường học tư nhân. Cả hai khá hợp nhau về sở thích, suy nghĩ.

Ảnh: B.N

Sáu tháng quen biết, tôi và em làm đám cưới. Công việc của tôi khá tốt nhưng thu nhập chưa cao nên Ly thuyết phục tôi về nhà em sống, khi nào sinh con xong, hai vợ chồng mua nhà trả góp rồi ra riêng chưa muộn.

Các bác trong họ biết chuyện tôi ở rể vội khuyên, đừng dại ở chung với nhà vợ, dễ xảy ra mâu thuẫn. Đàn ông phải có thế của mình, không thể để lép vế…

Tôi bỏ ngoài tai mọi lời khuyên can, vì cho rằng, quan điểm đó hoàn toàn cổ hủ. Bố mẹ Ly đều là người có trình độ, chắc không đến mức quá đáng.

Kết hôn chưa được nửa tháng, bố vợ gọi tôi ra, khuyên con rể bỏ công việc ở lớp dạy thêm, về trường ông đang góp vốn làm công tác quản lý.

Ông ngọt nhạt: ‘Anh về đấy học cách quản lý, sau này còn hỗ trợ con bé Ly tiếp quản cơ ngơi của bố mẹ. Bố mẹ sinh một mình nó, có bao nhiêu bù đắp cho vợ chồng anh hết’.

Tôi đồng ý về làm cho bố vợ. Bạn bè đều khen tôi số hưởng, nhà vợ giàu, có công việc tốt. Tôi cũng từng hạnh phúc vì điều đó. Tuy nhiên, sau thời gian ở rể, tôi thấy nhiều bất cập. Từ người tự chủ về kinh tế, sống có quan điểm, chính kiến riêng, tôi trở nên nhu nhược.

Bố vợ là người độc đoán, mọi việc lớn nhỏ trong nhà, ông tự quyết định. Lương tháng ở trường, thay vì chuyển vào số tài khoản tôi đăng ký, ông cho kế toán chuyển thẳng vào tài khoản con gái mình. Tôi muốn chi tiêu gì, phải ngửa tay xin vợ.

Mặc dù, tôi không có thói quen la cà quán xá nhưng vẫn có nhiều mối quan hệ, thi thoảng giao lưu, học hỏi cho công việc, Mỗi tháng tôi đi ăn uống với họ 1,2 lần.

Bố vợ tôi lại quy định, bữa tối, các thành viên phải có mặt đầy đủ. Hôm nào tôi bận, không về, ông liền mang bộ mặt khó đăm đăm. Tôi phải xin lỗi rối rít, chấp nhận từ bỏ những mối quan hệ của mình.

Từ ngày vợ sinh con, tối đến, tôi cũng tranh thủ giặt tay chậu quần áo lớn của mọi người. Nhà có máy giặt, bố vợ tôi chỉ cho phép dùng giặt đồ dày, còn đồ mỏng, đồ em bé, theo ông giặt bằng tay mới sạch.

Cuối tuần, tôi tranh thủ dọn dẹp 3 tầng nhà, từ trên xuống dưới, chưa bao giờ tôi kêu ca. Đôi lúc, mệt mỏi, tôi muốn nằm một chút, bố vợ kiểu gì cũng chê trách tôi lười.

Bố mẹ vợ gần như can thiệp vào tất cả cuộc sống của hai vợ chồng tôi. Từ nuôi con, ăn uống, quần áo, đến cả công việc. Căng thẳng nữa là việc tôi gửi tiền nuôi em gái ăn học dưới quê và mua thuốc men cho mẹ. Trước đây, tự chủ về tài chính, tôi hoàn toàn thoải mái nhưng từ khi vợ quản lý lương, mỗi lần gửi về, tôi phải nhắc vợ đưa.

Vợ kiên quyết không đưa tôi tiền gửi cho mẹ. Chúng tôi căng thẳng, cô ấy quát tháo ầm ĩ cả nhà. Bố vợ thấy vợ chồng con gái cãi vã, không cần nghe rõ đầu đuôi nguồn cơn, sẵn sàng thóa mạ con rể.

Tôi là đàn ông, bị nhà vợ xúc phạm như vậy, tự ái vô cùng. Tôi đợi mọi thứ nguôi ngoai, vui vẻ trở lại, mới bàn với vợ ra ở riêng. Bạn tôi có căn hộ chung cư 60m2, để lại cho tôi với giá tốt. Hơn nữa, tôi chỉ cần trả một nửa, còn lại bạn cho nợ trong 10 năm. 

Nếu ở riêng, vợ chồng sẽ hoàn toàn độc lập, tự sắp xếp cuộc sống theo ý mình. Tôi nghĩ, đây cũng là xu thế trong xã hội hiện đại, khi đến tuổi trưởng thành, cần bớt phụ thuộc vào bố mẹ hai bên. Ban đầu, vợ chồng có thể khó khăn, sau sẽ dần ổn định. Nào ngờ, Ly không đồng ý. Vợ trách tôi bạc, lúc khó khăn nhờ vả ông bà ngoại, đến lúc đủ lông, đủ cánh là phủi tay...

Tôi thừa nhận, vợ chồng trẻ ở chung với bố mẹ có nhiều cái lợi: Không tốn tiền thuê nhà, không phải lo lắng việc nhà, con cái được ông bà trông nom, tình cảm gia đình gắn chặt…

Ngược lại, ở chung cũng có những gò bó như phải giữ gìn lời ăn tiếng nói, cư xử khéo léo để giữ hòa khí gia đình. 

Theo các bạn, tôi suy nghĩ có gì sai không? Xin hãy cho tôi lời khuyên!

Vài thành viên gia đình cho rằng việc thiếu minh bạch trong thu chi khiến mọi người giảm lòng tin vào hoạt động kêu gọi thiện nguyện. Theo quan sát riêng, từ khi Chính phủ ban hành Nghị định 93 vào tháng 10/2021 về việc vận động và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện, giới nghệ sĩ hầu như không còn kêu gọi và trực tiếp đi cứu trợ thiên tai trên quy mô lớn.

Sau khi bão Yagi quét qua, nhiều bạn bè tôi tái khởi động các hoạt động gây quỹ hỗ trợ đồng bào. Dù rất muốn ủng hộ tinh thần đồng đội, tôi rốt cuộc chọn Mặt trận Tổ quốc là nơi tiếp nhận "tấm lòng" của gia đình mình. Bởi đọc kỹ Nghị định 93, tôi tiên liệu sẽ có nhiều hoạt động gây quỹ và cứu trợ do cá nhân phát động chưa kịp và có thể không kịp tuân thủ các quy định nhà nước. Theo đó, các cá nhân phải mở tài khoản riêng để tiếp nhận đóng góp, thông báo trên phương tiện truyền thông về thời gian cam kết phân phối viện trợ, báo với chính quyền địa phương nơi cư trú về việc gây quỹ, phối hợp với chính quyền địa phương tiếp nhận để được hướng dẫn phân phối viện trợ. Thiếu vài thủ tục cần thiết có thể dẫn tới một số trở ngại trong giải ngân sau này.

"Mẹ chọn Mặt trận Tổ quốc cho lành", tôi giải thích với hai con. Nhưng tôi không ngờ sao kê được công khai.

Việc Mặt trận Tổ quốc lần đầu tiên trong lịch sử công khai sao kê hoạt động quyên góp hoàn toàn tuân thủ luật định. Sự minh bạch này là cần thiết, không chỉ riêng với hoạt động nhân đạo mà trong bất kỳ lĩnh vực nào sử dụng tiền phí, thuế của nhân dân, để đảm bảo đúng tinh thần "dân biết, dân bàn, dân kiểm tra". Hành động đáng khuyến khích này hy vọng tạo chuẩn mực cho các cá nhân và tổ chức khác trong hoạt động thiện nguyện. "Góc sao kê" cũng sẽ tạo cơ hội cho người dân giám sát việc phân phối viện trợ của các tổ chức, theo quy định, có thể bắt đầu ngay khi tiếp nhận những đồng viện trợ đầu tiên, nhưng phải hoàn thành không quá 20 ngày kể từ khi đóng thời gian tiếp nhận.

Ở góc độ người đóng góp, việc cộng đồng bỏ thời gian "check VAR" (kiểm tra) từng dòng sao kê cũng nên xem là việc bình thường. Bởi công khai, minh bạch cần bắt nguồn từ hai phía, người dân và nhà nước. Công dân ngay thẳng tạo ra cán bộ tốt. Tôi tin những trường hợp thiếu chính xác về mức độ đóng góp do cộng đồng tìm ra chỉ là những trường hợp đơn lẻ.

"Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa - Tại sao cây táo lại nở hoa". Câu thơ nổi tiếng về tình đời của nhà biên kịch quá cố Lưu Quang Vũ đang được bạn bè tôi lan tỏa trong những ngày này. Quả thực, trong 12 nghìn trang sao kê đã công bố, chỉ có vài ba trường hợp "gây bão". Người Anh có câu "cơn bão trong tách trà", ám chỉ sự phóng đại vấn đề không cần thiết, có vẻ đúng trong trường hợp này.

Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào sao kê rồi lan truyền các thông tin thiếu kiểm chứng, như "Liên đoàn Xiếc Việt Nam ủng hộ đồng bào bão lũ 10.000 đồng" sẽ không còn là sự việc trong tách trà. Những thông tin sai lệch, mang tính chế giễu trong hoàn cảnh tai ương không những có thể ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của tổ chức mà cũng không phù hợp với văn hóa Việt Nam, mang lại cảm xúc tiêu cực cho cộng đồng, làm giảm hiệu quả của hoạt động cứu trợ.

Công khai sao kê hoạt động quyên góp là bước tiến quan trọng đảm bảo hiệu quả sử dụng các nguồn viện trợ. Điều này cần thực hiện một cách hệ thống và liên tục nhằm tạo lòng tin cho cộng đồng. Để tránh những ồn ào không đáng có, có thể cần áp dụng một số cơ chế chặt chẽ hơn nhằm tránh rủi ro lộ thông tin cá nhân, mạo danh trong chuyển khoản cũng như đáp ứng nhu cầu "đóng góp âm thầm" của một số cá nhân, tổ chức.

Để việc công khai sao kê thực sự có ý nghĩa, người dân cũng nên được trang bị cách thức và kỹ năng để có thể kiểm tra sao kê và báo cáo tài chính hữu hiệu. Phát triển các công cụ trực tuyến sẽ giúp người dân dễ dàng theo dõi các khoản đóng góp và chi tiêu, hơn là ngồi "check var". Đặc biệt, khi người dân phát hiện bất thường trong sao kê, nên có một kênh liên lạc để mọi người gửi phản hồi và giải đáp thắc mắc.

Bên cạnh việc sao kê đầu vào, điều quan trọng khác là giám sát hoạt động phân bổ nguồn lực và minh bạch đầu ra. Các tổ chức kêu gọi và tiếp nhận quyên góp có thể chủ động đưa ra kế hoạch công bố định kỳ các báo cáo tài chính và tình hình phân phối viện trợ. Song song, nên nêu cụ thể về cách phân bổ nguồn lực, khoản chi từng hoạt động, đến các khoản chi không lường trước. Các hoạt động này phải đảm bảo vận hành theo đúng Nghị định 93 của Chính phủ và được kiểm toán bởi bên thứ ba.

Bão Yagi là thảm họa thiên tai lớn đầu tiên chúng ta đối mặt sau dịch Covid-19. Ứng xử của cộng đồng và sự chuyên nghiệp của các tổ chức sẽ kiểm nghiệm hiệu quả của quy định pháp luật trong việc quản lý và phân phối nguồn lực cứu trợ. Mỗi bước tiến trong việc cải thiện tính minh bạch của hoạt động cứu trợ sẽ góp phần tạo nên một cộng đồng đoàn kết, tin tưởng lẫn nhau và sẵn sàng đối mặt với thiên tai trong tương lai.

Cẩm Hà

* "Check VAR" (Video Assistant Referee): Thuật ngữ bắt nguồn từ môn bóng đá, chỉ việc áp dụng công nghệ hỗ trợ trọng tài kiểm tra lại những tình huống không rõ ràng.

30 phút sau, xấp vé số hơn 100 tờ trên tay bé Lan cũng hết. Cô bé sinh năm 2008 khoe: “Con với ông ngoại bán ở ngã tư này từ 6 giờ sáng. Hôm nay, cộng cả tiền lời bán vé số và tiền người ta cho, con và ông ngoại kiếm được 400 ngàn đồng”.

7 giờ tối, trong căn phòng trọ chật hẹp cuối con hẻm nhỏ đường Đỗ Xuân Hợp, phường Phước Long B, Quận 9, ông Độ nhờ cháu gái xỏ chỉ để khâu lại chiếc áo bị rách chỗ vai. Bị mù, nhưng cụ ông khâu đường chỉ thẳng tắp. “Mắt không nhìn thấy, nhưng tôi cảm nhận được bằng tay, ý thức”, cụ ông sinh năm 1944 nói.

Ông Độ kể, năm 20 tuổi, ông bỗng nhiên bị mù, đi chữa nhiều nơi không khỏi. Vợ ông cũng bị mù như chồng. Ông bà lấy nhau, sinh lần lượt được ba người con, hai trai một gái.

Ở quê không có việc làm, nên cuộc sống khó khăn, ông bà đưa nhau vào Sài Gòn thuê phòng trọ ở đi bán vé số kiếm sống. “Ba đứa con, đứa nào cũng khó khăn, vợ chồng tôi tự lo cho nhau”, ông Độ tâm sự.

Mẹ bé Lan là con gái út của vợ chồng ông Độ. Chị lấy chồng, sinh được  4 đứa con. Bé Lan là chị cả. Bố làm nghề đi biển bữa được bữa mất, mẹ làm nghề cạo vỏ hành nên kinh tế khó khăn, từ nhỏ bé Lan không được đi học ở nhà phụ mẹ trông em, nấu cơm. 

Ông Độ cho biết, lúc còn ở quê, ngoài trông em giúp mẹ, bé Lan còn đi lột vỏ củ hành kiếm tiền. “Con bé vào đi bán vé số cùng vợ chồng tôi hơn hai năm nay”, ông Độ thông tin.

Ông Nguyễn Độ.

Từ ngày vào ở cùng ông bà ngoại, 5 giờ 30 sáng, bé Lan dẫn ông ngoại đi bán vé số đến 2 giờ chiều mới về nhà nghỉ. Buổi tối, em đi học lớp bổ túc cấp tiểu học ở trường học gần chỗ ở. Đây là lớp học thiện nguyện, do một nhóm thầy cô đứng ra tổ chức cho những em bé có ba mẹ làm công việc bán vé số, nhặt ve chai… không đủ điều kiện cho con đến trường. “Năm nay, con bé học đến lớp 2 rồi”, cụ ông quê Ninh Thuận nói.

Bé Lan cho biết, bình quân mỗi ngày, em đi bán vé số cùng ông ngoại lời được 200-250 ngàn đồng. Những hôm may mắn, em được người đi đường cho mỗi người từ 10-50 ngàn đồng thì được nhiều hơn. Toàn bộ số tiền này, em chỉ giữ 10-20 ngàn đồng bỏ ống heo, ăn bánh còn lại thì nhờ bà ngoại giữ giúp.

“Con rể tôi đi biển biền biệt nhưng làm không bao nhiêu tiền. Con gái tôi vừa chăm con nhỏ vừa đi làm cũng không dư được bao nhiêu. Cứ 15 ngày, bé Lan gửi tiền cho mẹ nó một lần để phụ mẹ nuôi em”, ông Độ cho biết.

Đưa tay chỉ lên đôi hoa tai đang đeo, cô bé sinh năm 2008 khoe: “Đôi hoa tai này con tự góp tiền, được mẹ cho thêm một ít để mua đó cô. Con mua cũng được hơn hai tháng rồi”.

Bé Lan kể, hơn hai năm dẫn ông ngoại đi bán vé số ở khắp đường phố, em được nhiều người thương, cho tiền, nước uống, dặn: “Ai dụ đừng có đi”. Được giúp đỡ, cô bé luôn gặt đầu cảm ơn. 

Một lần, Lan dẫn ông ngoại đến một quán cà phê bán vé số thì gặp một người phụ nữ lạ. Chị ta mua nước cho bé Lan uống rồi đưa cô bé ra sau quán nói chuyện. Sau khi hỏi thăm, người phụ nữ nói: "Con đi lang thang ngoài đường phố  bán vé số vất vả quá. Bây giờ, con đi theo cô làm việc nhẹ nhàng nhưng có nhiều tiền gửi về cho mẹ. Con cũng sẽ được mặc đồ đẹp, ở trong phòng máy lạnh nữa", bé Lan kể.

Vì đã nhiều lần bị dụ dỗ, lại nghe nhiều lời dặn của ông bà ngoại, những người từng giúp đỡ, Lan nhất quyết từ chối. Em nhanh chóng ra nói chuyện với ông ngoại. Nghe cháu nói, ông Độ đến gặp người phụ nữ kia nhắc nhở rồi cùng cháu đi nơi khác bán. "Cô kia thấy vậy cũng sợ nên nhanh chóng bỏ đi", bé Lan nhớ lại. 

Được hỏi, đi bán vé số có ngại với bạn bè không, Lan lắc đầu: “Con không ngại. Con không làm việc gì xấu cả”. Cô bé cũng cho biết, em sẽ cùng đi bán vé số một vài năm nữa rồi góp tiền đi học nghề.

Trao đổi với VietNamNet, bà Nguyễn Thị Oanh, tổ trưởng tổ 8, Khu phố 6, phường Phước Long B cho biết, vợ chồng ông Nguyễn Độ đến một khu nhà trọ thuộc tổ 8 thuê nhà ở và đi bán vé số gần 3 năm nay. Do hai ông bà bị mù, không biết chữ, hoàn cảnh khó khăn nên được địa phương tạo điều kiện, quan tâm bằng cách hàng tháng hỗ trợ gạo, đồ ăn, đăng ký tạm trú giúp.

Dịp cách ly xã hội do dịch bệnh Covid-19 vừa qua, vợ chồng ông Độ cũng được chính quyền chi trả tiền hỗ trợ tiền cho những người bán vé số trong những ngày nghỉ việc vì giãn cách xã hội. Riêng bé Lan thì được địa phương giới thiệu để tham gia lớp học bổ túc văn hóa tình thương của phường.

Gia đình 3 thế hệ có 24 ngón tay, chân ở miền Tây

Trong một gia đình 3 thế hệ ở miền Tây, có nhiều người sở hữu đến 24 ngón tay, chân.