Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tại Đông Nam Á, nghi lễ và trò chơi kéo co là một phần không thể thiếu trong văn hóa trồng lúa của các quốc gia trong khu vực. Đây không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tiên đoán sự thành công hay thất bại trong nỗ lực trồng cấy. Tùy thuộc vào từng quốc gia, nghi lễ này có thể được tổ chức ở cấp độ toàn quốc hoặc tại các vùng cụ thể.

Tại Campuchia, nghi lễ kéo co được thực hành thường xuyên bởi các cộng đồng trồng lúa xung quanh Hồ lớn của Biển Hồ Tonle Sap và khu vực phía bắc Angkor, một di sản thế giới nổi tiếng.

Ở Philippines, Hungduan là một thị trấn của tỉnh Ifugao, có ranh giới phía tây bắc là tỉnh Mountain và phía tây nam là Benguet. Ở 9 barangays (đơn vị hành chính nhỏ nhất của Philippines, tương đương cấp xã, phường ở Việt Nam) tạo nên thị trấn Hungduan, chỉ có Hapao Proper, Nungulunan và Baang có trò chơi kéo co. Ba barangays này nằm ở trung tâm của Hungduan và nổi bật với những ruộng bậc thang rộng ngút ngàn, được ngăn bằng các vỉa đá.

Tại Việt Nam, nghi lễ kéo co tập trung chủ yếu ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nơi được coi là cái nôi của nền văn minh lúa nước. Các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội là trung tâm của hoạt động này. Ngoài ra, nghi lễ còn được thực hành bởi các tộc người miền núi phía Bắc như người Tày ở Tuyên Quang, người Thái ở Lai Châu và người Giáy ở Lào Cai, những cư dân trồng lúa sớm trong lịch sử.

Tháng 12/2015, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc) công nhận trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kéo co phát triển thành môn thể thao hiện đại

Kéo co đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một môn thể thao hiện đại. Môn thể thao này từng xuất hiện trên đấu trường Olympic từ năm 1916 đến 1917. Tuy nhiên, vào năm 1920, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã quyết định giảm số lượng vận động viên tham gia Thế vận hội, dẫn đến việc loại bỏ một số môn thể thao, trong đó có kéo co.

Đến năm 1958, Liên đoàn kéo co Anh được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho môn thể thao này. Hai năm sau, vào năm 1960, Liên đoàn kéo co quốc tế (TWIF) ra đời dưới sự lãnh đạo của George Hutton (người Anh) và Rudolf Ullmark (người Thụy Điển). Cuộc họp đầu tiên của TWIF diễn ra tại Thụy Điển vào năm 1964, cùng năm đó, giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Baltic Games ở Malmo, Thụy Điển.

Sau thành công của giải đấu này, TWIF đã tổ chức Giải vô địch châu Âu đầu tiên vào năm 1965 tại Crystal Palace, Anh. Từ đó, Giải vô địch châu Âu được tổ chức đều đặn cho đến năm 1975, khi các quốc gia ngoài châu Âu gia nhập TWIF, giải Vô địch kéo co thế giới đầu tiên đã được tổ chức tại Hà Lan. Hiện nay, giải đấu này diễn ra hai năm một lần.

Năm 1999, TWIF được công nhận tạm thời và đến năm 2002, tổ chức này chính thức được công nhận theo luật 29 của Hiến chương Olympic, khẳng định vị thế của kéo co trong làng thể thao quốc tế.

Ý nghĩa đặc biệt của môn kéo co tại SEA Games 33

Ngày 21/11, Ban tổ chức SEA Games 33 đã chính thức công bố danh sách các môn thi đấu cho sự kiện thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Theo thông báo, SEA Games 33 sẽ diễn ra từ ngày 9/12 đến 20/12 năm 2025 tại Thái Lan.

Sự kiện lần này sẽ bao gồm 50 môn thi đấu tranh huy chương, với tổng cộng 105 phân môn. Ngoài ra, còn có 3 môn biểu diễn được tổ chức trong khuôn khổ đại hội, trong đó có bộ môn kéo co (không tính huy chương vào thành tích chung của các đoàn).

Với lịch sử lâu đời, kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của nhiều quốc gia Đông Nam Á. Do đó, sự xuất hiện của bộ môn kéo co tại SEA Games 33 mang ý nghĩa biểu tượng của sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. 

Việc đưa kéo co vào chương trình thi đấu của SEA Games 33 không chỉ nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia trong khu vực. Đây là cơ hội để các vận động viên thể hiện tài năng, đồng thời cũng là dịp để khán giả hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của bộ môn này.

SEA Games 33 hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu kéo co đầy kịch tính và hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của khu vực Đông Nam Á.

Ở Olympic 2024, đoàn thể thao Việt Nam xếp dưới khá nhiều đoàn thể thao khác ở khu vực Đông Nam Á như Philippines (2 HCV, 2 HCĐ), Indonesia (2 HCV, 1 HCĐ), Thái Lan (1 HCV, 3 HCB, 2 HCĐ), Malaysia (2 HCĐ) và Singapore (1 HCĐ).

Bình luận về thành tích của đoàn thể thao Việt Nam, tờ Indozone có bài viết: "Thể thao Việt Nam chỉ dừng lại ở trình độ SEA Games, kết quả ở Olympic là thảm hại".

Trong bài viết, tác giả bình luận: "Đoàn thể thao Việt Nam trở về sau Olympic 2024 mà không giành nổi huy chương nào. Cả 16 vận động viên (VĐV) của Việt Nam đều trắng tay ở giải đấu này.

Thực tế, trước khi tham dự Olympic, đoàn thể thao Việt Nam từng dẫn đầu SEA Games được tổ chức ở Campuchia. Họ đã giành tới 136 HCV, 105 HCB và 113 HCĐ. Thế nhưng, khi bước ra đấu trường thế giới, họ không giành nổi một huy chương nào. Người đạt thành tích tốt nhất của VĐV Việt Nam là Trịnh Thu Vinh khi cô chỉ xếp thứ 4 ở môn bắn súng.

Trong khi đó, niềm hy vọng giành huy chương của Việt Nam là Trịnh Văn Vinh đã thất bại thảm hại ở môn cử tạ. VĐV này thậm chí không được xếp hạng khi thất bại trong 3 lần cử giật.

Đoàn thể thao Việt Nam đã trắng tay ở hai kỳ Olympic liên tiếp. Trong lịch sử tham dự Olympic, họ mới chỉ giành 1 HCV của Hoàng Xuân Vinh tại Olympic Rio 2016".

Tương tự, tờ Tribun News giật tít: "Chức vô địch SEA Games không phải là đảm bảo. Đoàn thể thao Việt Nam trắng tay ở Olympic".

Tờ báo này nhấn mạnh: "Trong hai kỳ Olympic liên tiếp, đoàn thể thao Việt Nam không giành nổi huy chương nào. Điều này tỷ lệ nghịch so với thành tích của họ ở đấu trường SEA Games. Rõ ràng, thành tích ở SEA Games không phải là yếu tố đảm bảo cho đoàn thể thao Việt Nam ở Olympic. Họ đã thua Philippines, Indonesia, Thái Lan, Malaysia và cả Singapore".

Đội tuyển Việt Nam tràn đầy khát khao giành chiến thắng trước Ấn Độ trong trận đấu ở sân Thiên Trường (Nam Định). Thực tế, đoàn quân HLV Kim Sang Sik đã có cơ hội lớn để mở tỷ số ở phút 11.

Trọng tài cho đội tuyển Việt Nam hưởng phạt đền nhưng đội trưởng Quế Ngọc Hải lại thực hiện không thành công.

Dù sao, đội tuyển Việt Nam vẫn bình tĩnh sau tình huống này. Văn Toàn thi đấu khá năng nổ và tạo ra một vài cơ hội đáng chú ý.

Tới phút 38, đội tuyển Việt Nam đã có bàn thắng mở tỷ số. Từ pha phá bóng của hậu vệ đối thủ, Vĩ Hào đã tung ra cú vô lê. Thủ thành Ấn Độ đã chạm chân nhưng không thể ngăn bóng vào lưới. Vĩ Hào đang cho thấy cái duyên khi vài ngày trước, anh vừa lập cú đúp trong trận đấu với Nam Định.

Ngay đầu hiệp 2, đội tuyển Việt Nam đã nhận gáo nước lạnh. Phút 53, từ pha phất bóng dài của Ấn Độ, Farukh Choudhary băng xuống. Quế Ngọc Hải mắc sai lầm để đối thủ băng xuống dễ dàng. Sau đó, Farukh Choudhary dễ dàng tâng bóng qua đầu Nguyễn Filip.

Sau bàn thua này, HLV Kim Sang Sik đã tung hết ngôi sao tốt nhất trên hàng công như Tiến Linh, Đình Bắc, Văn Quyết, Quang Hải vào sân.

Đội tuyển Việt Nam triển khai tấn công khá sáng nước. Quang Hải, Văn Quyết... đều có cơ hội đáng chú ý nhưng họ lại dứt điểm quá vô duyên. Thậm chí, hậu vệ của Ấn Độ đã có tình huống phá bóng ngay trên vạch vôi.

Trận đấu kết thúc với tỷ số 1-1. Đội tuyển Việt Nam nối dài mạch không thắng lên con số 4. Đây là màn tập dượt cuối cùng của chúng ta trước thềm AFF Cup 2024.

Trong trận tranh HCV nội dung đôi nam nữ môn bóng bàn tại Olympic Paris 2024 diễn ra vào tối 30/7 (giờ Việt Nam), cặp đôi Wang Chuqin và Sun Yingsha của Trung Quốc đối đầu với cặp đôi Ri Jong Sik và Kim Kum Yong của Triều Tiên.

Với bản lĩnh và kinh nghiệm thi đấu dày dặn, cặp đôi đang xếp hạng số một thế giới của Trung Quốc đã đánh bại đôi VĐV Triều Tiên với tỷ số 4-2 để giành tấm HCV quý giá. Đây là HCV thứ 6 cho đội tuyển Trung Quốc tính đến tối 30/7 và là HCV đầu tiên cho đội tuyển bóng bàn quốc gia tại Thế vận hội Paris.

Tuy nhiên, sau trận đấu, một tình tiết bất ngờ đã xảy ra khiến nhà vô địch Wang Chuqin cảm thấy bực tức, liên tục hét lớn dù có rất đông người hâm mộ xung quanh anh.

Theo đó, khi đánh bại đối thủ ở set đấu thứ 6, Wang Chuqin đã ném vợt để ăn mừng cùng đồng đội Sun Yingsha. Tuy nhiên, ít phút sau anh phát hiện ra cây vợt của mình đã bị ai đó giẫm gãy và không thể sử dụng được nữa.

Điều đáng nói là ngay sau khi giành HCV nội dung đôi nam nữ, Wang Chuqin vẫn còn phải tiếp tục thi đấu ở hai nội dung khác là đồng đội nam và đơn nam.

Người phát hiện ra vợt của Wang Chuqin bị giẫm gãy đầu tiên chính là HLV Xiao Zhan. Vị HLV của Trung Quốc phải ôm lấy Wang Chuqin để xoa dịu cơn nóng giận của cậu học trò đang bộc phát mạnh mẽ lúc đó.

Theo truyền thông Trung Quốc, thủ phạm làm gãy vợt của Wang Chuqin được cho là một phóng viên ảnh ở Olympic. "Phóng viên ảnh phải chịu trách nhiệm khi giẫm gãy vợt của tôi.

Có thể lúc đó anh ta không nhận ra điều đó, nhưng tôi cảm thấy rằng với tư cách là phóng viên ảnh của Olympic, đặc biệt là tại địa điểm thi đấu, họ nên có tiêu chuẩn ứng xử và tính chuyên nghiệp cao hơn", Wang Chuqin chia sẻ với truyền thông sau sự cố.

Tay vợt số một thế giới thừa nhận anh buộc phải sử dụng vợt phụ để thi đấu trong những ngày tới. "Với tình huống này, tôi buộc phải dùng vợt phụ để chơi. Tôi cảm thấy như đó là định mệnh vậy", Wang Chuqin bực tức nói thêm.

Vào hôm qua, vị tỷ phú này khẳng định đất nước xứ Vạn đảo cần nắm lấy cơ hội lớn để đăng cai Olympic. Lời khẳng định của ông Erick Thohir được đưa ra sau buổi thảo luận với Chủ tịch IOC, Thomas Bach.

Ông Erick Thohir khẳng định: "Chúng tôi vừa thảo luận với ông Thomas Bach bên lề Olympic 2024. Chúng tôi tiếp tục thảo luận về vấn đề đăng cai Olympic của Indonesia trong cuộc họp quan trọng vào hai tuần nữa với Tổng thống đắc cử của Cộng hòa Indonesia, Pak Prabowo Subianto.

Tôi tin rằng Indonesia có tiềm năng đăng cai các sự kiện thể thao quốc tế, bao gồm cả Olympic. Chúng tôi có tham vọng đăng cai Olympic 2032. Thực tế, Indonesia đã tổ chức tốt nhiều giải đấu quốc tế như ASIAD 2018, World Cup bóng rổ 2023 và gần đây nhất là VCK U17 World Cup 2023".

Theo đánh giá của giới chuyên môn, khả năng Indonesia đăng cai Olympic 2032 không dễ dàng bởi IOC có vẻ ưu tiên lựa chọn thành phố Brisbane (Australia) làm địa điểm tổ chức. Nếu không thành công, đất nước xứ Vạn đảo có thể chạy đua đăng cai Olympic 2036.

Tờ Bola nhận định, nếu muốn đăng cai Olympic 2036, Indonesia sẽ chạy đua với các đối thủ là Ấn Độ, Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ. Các ứng viên đăng cai Olympic 2036 đang bắt đầu thu hẹp vì một số quốc gia đã hủy bỏ hồ sơ như Mexico, Tây Ban Nha, Anh và Ba Lan.

Nếu giành được quyền đăng cai, Indonesia sẽ trở thành quốc gia Đông Nam Á đầu tiên đăng cai Olympic. Bên cạnh đó, việc chạy đua đăng cai còn cho thấy vị thế của đất nước này trên đấu trường quốc tế.

Ở Olympic 2024, đoàn thể thao Indonesia đã thi đấu thành công khi giành 2 HCV, 1 HCĐ và xếp thứ 39 chung cuộc. Ở Đông Nam Á, họ chỉ xếp sau Philippines (2 HCV, 2 HCĐ).

Trong ngày thi đấu 5/8, đoàn thể thao Mỹ chỉ giành thêm được 1 HCV và ở vị trí thứ hai, với 20 HCV, 30 HCB, 28 HCĐ. Tấm HCV của Mỹ do nữ VĐV Valarie Allman giành được ở nội dung ném đĩa với thành tích 69,50m, trong khi VĐV Trung Quốc Feng Bin giành HCB với 67,51m và cựu vô địch Olympic và thế giới Sandra Elkasevic của Croatia giành HCĐ cũng với thành tích 67,51m do cần nhiều lần thực hiện hơn.

Tuyển Australia cũng vượt qua chủ nhà Pháp để vươn lên vị trí thứ 3 nhờ giành thêm 1 HCV trong ngày thi đấu hôm qua. HCV do VĐV Noemie Fox giành được ở nội dung chèo thuyền vượt chướng ngại vật KX1 của nữ.

Các vị trí còn lại sau vị trí thứ 4 của Pháp trong top 10 không thay đổi gồm Hàn Quốc, Nhật Bản, Italy, Hà Lan, Đức.

Đáng chú ý, sau ngày thi đấu thứ 10 đã có thêm nhiều đại diện của khu vực Đông Nam Á giành được huy chương. Đoàn thể thao Malaysia đã có được tấm HCĐ thứ 2 tại Olympic Paris 2024 sau khi Lee Zii Jia giành HCĐ môn cầu lông.

Đoàn thể thao Indonesia cũng có được 1 HCĐ của nữ VĐV Gregoria Mariska Tunjung ở nội dung đơn nữ môn cầu lông.

Đoàn thể thao Thái Lan cũng đã giành HCB sau khi Kunlavut Vitidsarn để thua Viktor Axelsen của Đan Mạch ở chung kết đơn nam môn cầu lông.

Tính đến thời điểm này, tổng cộng đã có 45 đoàn thể thao giành được HCV trong tổng số 73 đoàn thể thao giành được ít nhất 1 huy chương tại Olympic Paris 2024.

Sau ngày thi đấu thứ 10, đoàn thể thao Việt Nam chưa giành được huy chương và chúng ta chỉ còn lại hai VĐV tranh tài là VĐV cử tạ Trịnh Văn Vinh ở hạng cân 61kg nam (ngày 7/8) và VĐV canoeing Nguyễn Thị Hương ở nội dung đua thuyền C1 200m nữ (ngày 8/8).