Kèo vàng bóng đá Leganes vs Real Madrid, 03h00 ngày 6/2: Khó cho Los Blancos

"Với những thứ gần giống con người thì chúng ta sẽ cảm thấy gần gũi, nhưng đến khi chúng giống hệt con người thì lại thấy đáng sợ", Frank McAndrew, giáo sư tâm lý học tại Đại học Knox, người nghiên cứu về hiện tượng sợ hãi cho biết. "Đó là lý do tại sao bạn nhìn thấy những thứ như búp bê giống như người thật và giả nói tiếng người trong rất nhiều bộ phim kinh dị. Zombie cũng vậy".

Cụm từ "thung lũng giả tạo" có nguồn gốc từ một giả thuyết vào năm 1970 của nhà nghiên cứu người Nhật Masahiro Mori, khi ông cố gắng chế tạo ra những con robot trông như người tại Học viện công nghệ Tokyo. Khi chúng trở nên giống chúng ta hơn, chúng ta bắt đầu thấy nó dễ thương. Tuy nhiên, khi chúng quá giống ngoại hình và hành động của con người, mọi người bắt đầu khó chịu. Sự khó chịu đó về mặt lý thuyết sẽ tăng lên nếu robot nhìn và hành động chính xác như con người.

Dù Momo không phải là một chú robot, cách hình ảnh này tác động lên bộ não của chúng ta giống với một robot hình người. Khi bạn nhìn thấy một cái gì đó giống như momo, nó huy động khả năng chú ý của bạn, McAndrew cho biết. Bạn tập trung vào nó, cố gắng xử lý cho đến khi bạn có thể nhận ra nó. Sự không chắc chắn bắt nguồn cho cảm xúc sợ hãi của con người. Chúng ta nhận ra mô hình chung của khuôn mặt con người, nhưng tỷ lệ lại không quen thuộc và không bình thường với tâm trí thông thường.

Nhà xã hội học và cũng là tác giả của cuốn Scream: Chilling Adventures in the Science of Fear (Cuộc phiêu lưu của Khoa học về sự sợ hãi), Margee Kerrcho biết: "Chúng ta được thiết kế nhận diện khuôn mặt và phân tích biểu cảm xem liệu có thể tin tưởng người đó được hay không. Cũng từ đó xuất hiện một chế độ gọi là ‘chế độ lỗi' trong não người".  Hệ thống chúng ta thường sử dụng để phân loại và phân tích các khuôn mặt hoạt động không giống bình thường, và tạo ra sự khó chịu.

Một nghiên cứu năm 2011 được công bố trên tạp chí Frontiers in Human Neuroscience đã sử dụng máy FMRI để phân tích các đối tượng khi họ cố gắng giải thích một số hình ảnh khuôn mặt người thật và ảnh avatar kỹ thuật số. Kết quả cho thấy thời gian xử lý của não tăng lên đối với các khuôn mặt nằm gần đường biên giữa mô phỏng và thực tế, cũng như hoạt động ở các phần khác nhau của não tùy thuộc vào những gì đối tượng đang quan sát.

Năm 2016, các nhà nghiên cứu của Đại học Stanford đã cố gắng tìm ra chính xác "thung lũng giả tạo" nằm ở đâu bằng cách cho các đối tượng nhìn nhiều loại robot khác nhau. Sau đó sắp xếp các khuôn mặt theo mức độ ‘giống như thật' và sự tin tưởng. Kết quả khẳng định ý tưởng về "thung lũng giả tạo". Sự dễ thương tăng lên cùng với mức độ giống người thật của các robot. Nhưng khi khuôn mặt trở nên giống người hơn là máy móc, chúng bắt đầu bị coi là khó ưa.

Khuôn mặt Momo chắc chắn nằm trong trường hợp này, nhưng lưu ý là chỉ trên bức ảnh đang được phát tán rộng rãi. Momo thực ra là một tác phẩm điêu khắc có tên Mother Bird được tạo bởi nghệ sĩ Keisuke Aisawa. Khi quan sát toàn bộ bức tượng, chúng ta sẽ thấy nó có thân và chân giống chim nhưng khuôn mặt lại giống mặt người. Nhìn tổng thể bức tượng, bạn sẽ thấy nó trông giống một con quái vật hơn, điều đó thực sự có thể làm giảm hiệu ứng rùng rợn", Kerr nói.

Dù bối cảnh thực về sự tồn tại của Momo có thể làm giảm cảm giác xấu về nó, nhưng ấn tượng đầu tiên bạn có về bức ảnh này có thể vẫn đeo đuổi trong tâm trí.

Vì vậy, khi các phương tiện truyền thông đang thổi phồng về nỗi-đáng-sợ-Momo, việc bạn thấy bức ảnh hơi rùng rợn là điều bình thường, ít nhất cho tới khi não bạn nhìn ra được hình ảnh đó thực sự trông như thế nào.

Một số người dùng Facebook đã thiết lập chức năng "legacy contacts" (Tài khoản thừa kế - dùng để chọn ra 5 người tin tưởng nhất giúp bạn quản lý tài khoản Facebook của mình sau khi qua đời) đã nhận được thông báo về tính năng mới này, trong đó nhấn mạnh những thay đổi này "sẽ chỉ xảy ra sau khi tài khoản của bạn được đặt vào chế độ tưởng nhớ".

Trên trang trợ giúp chính thức, Facebook giải thích rằng mục này sẽ hoạt động "như một không gian để bạn bè và gia đình vẫn có thể đăng tải những câu chuyện, kỉ niệm ngày sinh nhật, chia sẻ lại những kỷ niệm đối với người đã khuất".

Các "legacy contact" (Tài khoản thừa kế) sẽ có quyền kiểm soát những bài đăng "tưởng niệm" này, Chẳng hạn, họ có quyền giới hạn những ai được phép xem và đăng tải các bài viết "tưởng niệm", và thậm chí có quyền xoá chúng nếu cảm thấy không phù hợp. Họ cũng được phép giới hạn đối tượng được phép xem những bức ảnh mà người đã mất được gắn thẻ (tag) vào, và cũng có thể xoá thẻ. Nếu tài khoản của người đã khuất bật tính năng "Timeline Review" (duyệt các lời đề nghị gắn thẻ của người khác), tài khoản thừa kế sẽ có thể tắt chúng đi đối với các bài viết tưởng niệm.

Các bài đăng được đăng tải lên dòng thời gian của người đã khuất sau khi đã bật chế độ tưởng niệm sẽ chỉ xuất hiện ở mục "Tributes". Trang trợ giúp của Facebook nhấn mạnh: "Chúng tôi nỗ lực hết sức có thể để tách biệt những bài đăng trên dòng thời gian khi người đó còn sống và các bài đăng tưởng niệm sau khi người đó đã mất, dựa trên những thông tin chúng tôi được cung cấp."

Còn lại, các tài khoản thừa kế vẫn sẽ không có quyền đăng nhập, đọc tin nhắn riêng hay thêm bạn bè/huỷ kết bạn trên tài khoản của người đã mất.

Suốt một năm đi khám với rất nhiều bác sĩ da liễu sau đó, Thornton cuối cùng nhận chẩn đoán bệnh mycosis fungoides, một dạng u lympho không Hodgkin hiếm gặp mà giai đoạn đầu của nó dễ bị nhầm lẫn với chàm hoặc vẩy nến.

Đã 27 năm trôi qua, bệnh ung thư của Thornton vẫn còn đó. Nó tồn tại như một vết phát ban có thể kiểm soát được, mà chỉ cần điều trị bằng cách bôi thuốc tại chỗ. Nhưng cũng có một số thời điểm, ung thư bùng phát đòi hỏi những phương pháp điều trị quyết liệt hơn.

Năm 1998, căn bệnh của Thornton tiến triển làm xuất hiện khối u, những vết mẩn ngứa ngáy lan ra khắp cơ thể. Phải mất một đợt xạ trị dài để loại bỏ nó, bà nói, "để đánh tan các khối u đi".

Cách đây hơn 5 năm, bệnh ung thư của Thornton đã được kiểm soát sau lần xạ trị cuối cùng. Tuy nhiên, nó không bao giờ biến mất hoàn toàn, không bao giờ được chữa khỏi - thay vào đó, ung thư là một cái gì đấy mà Thornton sẽ sống với nó.

Hầu hết những tháng ngày sống với ung thư, Thornton cảm thấy tuyệt vời. Bà tham gia vào những cuộc thi triathlons (3 môn thể thao phối hợp: bơi, chạy bộ, đạp xe) mỗi năm, và đi khắp thế giới để làm việc với tư cách là Giám đốc điều hành của Tổ chức Lymphoma da. "Tôi không biết tại sao, nhưng tôi là một trong những người may mắn," bà nói.

Điều này nghe có vẻ là một câu chuyện truyền cảm hứng. Nhưng Thornton thực sự chỉ là một trong số những trường hợp sống với ung thư ngày càng phổ biến. Tỷ lệ tử vong do bệnh ung thư đã giảm 23% kể từ năm 1991, với một bệnh ung thư từng được coi là chết người, con số còn tích cực hơn.

Điều này có nghĩa là ngày càng có nhiều bệnh nhân như Thornton, những người dù không khỏi bệnh nhưng cũng không bị giết chết bởi ung thư. Thay vào đó, họ đang học cách sống chúng với nó.

Ung thư thực tế và trong suy nghĩ

Nhiều người chỉ tưởng tượng ra được một kịch bản đơn giản trong tâm trí, khi họ nghĩ về ung thư. Các bác sĩ tìm ra một khối u và điều trị nó bằng phẫu thuật hoặc xạ trị. Sau đó, có một trong hai kết quả sau có thể xảy ra: bệnh nhân hoàn toàn thuyên giảm hoặc tử vong.

Nhưng kịch bản này khác xa thực tế của nhiều bệnh nhân ung thư.

Ngày càng có nhiều nhà nghiên cứu biết rằng ung thư có thể tồn tại ở rất nhiều, rất nhiều hình thức. Chỉ riêng phía dưới phân loại của u lympho không Hodgkin, có 60 loại hình ung thư khác nhau - và mỗi loại đều có quá trình tiến triển bệnh khác nhau.

Và để điều trị các bệnh khác nhau này, hiện nay chúng ta cũng có hàng chục phương pháp và con đường can thiệp phẫu thuật, được sử dụng theo hàng trăm cách kết hợp khác nhau nữa, tùy thuộc vào tuổi bệnh nhân, giai đoạn ung thư và chủng loại của nó.

Hầu hết các phương pháp điều trị này không "chữa khỏi bệnh" - thay vào đó, chúng "kiểm soát" nó, biến ung thư thành cái gì đó giống như một chứng bệnh mạn tính, như tiểu đường.

Tuy nhiên, quan niệm về bệnh ung thư vẫn chưa bắt kịp với thực tế này. Các chính trị gia thường xuyên hứa với người dân sẽ thúc đẩy việc tìm ra cách chữa khỏi ung thư, như cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama từng nói khi còn đương nhiệm.

Nhưng ở thời điểm này, các nhà khoa học cho rằng ung thư quá phức tạp - đó không chỉ là một bệnh - vì vậy sẽ không thể có một viên đạn bạc duy nhất. "Tưởng tượng rằng chúng ta sẽ tìm ra một giải pháp đơn giản để giải quyết bệnh ung thư không thực sự tương xứng với sự phức tạp của nó”, Siddhartha Mukherjee, tác giả của cuốn sách nói về lịch sử ung thư The Emperor of All Maladies, cho biết.

Nếu không chữa ung thư, chúng ta phải học cách sống chung với căn bệnh này. Và điều này có nghĩa là phải thay đổi hẳn cách chúng ta đang nói chuyện và nghĩ về ung thư.

Cách tất cả chúng ta nói về bệnh ung thư ấn định cảm giác của bệnh nhân

Khi Whitney Archer 25 tuổi, cô được chẩn đoán mắc u não ác tính. "Tôi đã chấp nhận điều này, nghĩ rằng mình sẽ mất đi mái tóc và cả cuộc đời", Archer nói. "Nhưng thực tế tôi đã giữ lại được tất cả".

Một khối u não nghe có vẻ đáng sợ. Và đó cũng là cảm giác đầu tiên của Archer. Nhưng giống như lymphoma, ung thư não chia ra làm rất nhiều loại. Archer được chẩn đoán mắc astrocytoma: một khối u phát triển trong tế bào hình sao, những mô hỗ trợ của não. Tùy thuộc vào từng loại, ung thư có thể tiến triển rất nhanh hoặc rất chậm.

Archer đơn giản là đã phẫu thuật để cắt bỏ khối u. Cô không sử dụng thêm một điều trị nào khác, bởi vậy không phải chịu tác dụng phụ của hóa hay xạ trị. "Cuộc sống của tôi gần như giống với mọi người khác", cô nói.

Những phép ẩn dụ kiểu chiến tranh mà mọi người hay nói về ung thư đã không đúng trong trải nghiệm của Archer. "Không phải mọi bệnh ung thư đều là một trận đánh hay bệnh nhân phải chiến đấu", cô nói. "Đôi khi, sống là tất cả những gì bạn muốn".

Archer thích cách ẩn dụ về cuộc sống trong hai thế giới. Mỗi 4 tháng một lần,khi đi khám lại với chụp cộng hưởng từ MRI để chắc chắn rằng ung thư không phát triển trở lại, hoặc thay đổi dưới bất kỳ hình thức nào, cô ấy lại thấy mình trở lại "Miền đất của ung thư". Trong thế giới đó, những mơ mộng của Archer về tương lai bị giới hạn hơn một chút. Cô phải đối mặt với cái chết của chính mình.

Nhưng ngoài thời gian tái khám, cuộc sống của Archer diễn ra như nó đã từng, ở Gainesville, Virginia, nơi cô làm việc như một nhà văn và thủ thư trong thư viện trường.

Lúc đầu, giải thích điều này cho con của cô không dễ dàng gì: "Tôi chỉ nói với con: 'Mẹ có thứ này trong đầu mẹ, Nó được gọi là một khối u, lẽ ra phải lớn dần nhưng lại không lớn lên. Mẹ không ốm. Nhìn mẹ này, con có thể thấy mẹ ổn. Mẹ vẫn đi làm, giống như con đi học. Mẹ con mình vẫn làm mọi thứ bình thường. Đúng, nó là ung thư, nhưng theo những gì mẹ con mình biết được, đó là một loại ung thư gần như vô hại".

Bé gái 7 tuổi của Archer dường như còn nắm bắt khái niệm đó dễ dàng hơn một bác sĩ mà cô đã đến gặp để khám chứng ợ nóng. Bác sĩ muốn nội soi. "Sau đó, cô ấy đã nhìn thấy bệnh án của tôi và nói rằng nếu tôi bị ung thư, tôi phải làm thủ tục tại một bệnh viện lớn”, Archer nói. Và rồi cô đã phải giải thích rằng hai căn bệnh hoàn toàn không liên quan đến nhau, rằng cô không phải điều trị gì nữa trong khi bệnh ung thư của cô đã được kiểm soát.

Nhìn chung, Archer cho rằng ngôn ngữ xung quanh ung thư bấy lâu đã bị lệch lạc đáng kể so với sự hiểu biết của khoa học hiện nay về căn bệnh - và điều đó ảnh hưởng tiêu cực đến bệnh nhân ung thư và gia đình họ.

Archer đã phải rất cẩn thận khi mô tả tình trạng bệnh của mình. "Đôi khi tôi không dùng từ ‘ung thư’, bởi vì nó gây sốc", cô nói. Bất cứ khi nào cô ấy nói đến căn bệnh của mình cho bạn bè lần đầu tiên, nó đều khiến họ sốc. Một khoảng lặng không thể tránh khỏi xuất hiện trong cuộc trò chuyện, và phải rất mất công giải thích rằng cô ấy thực sự ổn, trước khi họ có thể tiếp tục câu chuyện về những thứ khác.

Đây chính là lý do tại sao một số bệnh nhân ung thư quyết định giữ bí mật về căn bệnh của mình, theo Laurence Klotz, nhà nghiên cứu tại Sunnybrook, Toronto, người làm việc với các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt.

"Một trong những thách thức lớn nhất là giúp cho bệnh nhân thoát khỏi tình trạng lo lắng khủng khiếp thường đi kèm với bệnh ung thư, thứ vẫn được mô tả trong các từ điển y học như là một căn bệnh hung hăng và gây tử vong”, ông nói.

Tuy nhiên, đối với hầu hết bệnh nhân, ung thư tuyến tiền liệt tiến triển rất chậm. Nam giới được chẩn đoán mắc bệnh thường có nhiều khả năng sẽ chết vì một căn bệnh khác chứ không phải ung thư.