Dương Nguyễn

Từ xưa tới nay, ông bà ta vẫn luôn dạy con cháu phải biết sống hòa thuận, yêu thương nhau, phải biết vâng lời người lớn. Đi ra khỏi nhà hay trở về phải biết vòng tay lễ phép chào và xin phép được làm việc gì đấy, phải biết kính trên nhường dưới, ra đường gặp người lớn phải cung kính chào hỏi…

Tóm lại là phải biết vâng lời người lớn, biết vâng lời như thế mới là ngoan.

Trong trường học, từ xưa đến nay thầy cô giáo vẫn luôn dạy học trò phải cố tu dưỡng đạo đức, biết yêu thương nhau, biết vâng lời thầy cô giáo, biết giúp đỡ bạn bè, chăm chỉ học tập, biết tư duy sáng tạo…như thế mới là ngoan. Các trường học luôn treo câu khẩu hiệu có bốn chữ rất lớn “tiên học lễ hậu học văn” chính là vì lẽ đó.

Ảnh có tính chất minh họa

Tôi chưa bao giờ thấy trẻ ngoan mà lại trở nên “khù khờ” như “gà công nghiệp”, chưa thấy trẻ ngoan mà “dạ dạ vâng vâng cho xong chuyện rồi “nổi loạn” phía sau, cũng chưa thấy chúng trở thành “là “đầu sỏ” trong các vụ bạo lực học đường”, hay “bỗng đùng cái… có bầu”.

Tôi chỉ thấy những trẻ ngoan này đã và đang trở thành những “hạt nhân” tích cực nhất, trong lao động học tập khi đang trên ghế nhà trường và lớn lên chúng cũng là “hạt nhân” tích cực nhất trong thực hiện công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam.

Phải chăng chúng ta đã nhận xét phiến diện, hời hợt để rồi đánh đồng tất cả trẻ em như nhau? Hay chúng ta đang chơi trò đánh tráo khái niệm khi nói về trẻ ngoan như vậy? Những trẻ ngoan khi nhận được sự đánh giá của người lớn về chúng mà không đúng thì sẽ bị tổn thương như thế nào? Chúng sẻ nhìn người lớn ra sao đây? Người lớn nên đạt mình vào vị trí của trẻ để hiểu chúng hơn.

Phản ứng khác cãi lại? 

Ai dám nói trẻ ngoan chỉ biết vâng lời mà không có phản ứng lại? Xin thưa, những trẻ “ngoan” thực sự luôn biết vâng lời người lớn, nhưng đó là những lời đúng chứ không phải là những lời sai.

Đứa trẻ ngoan sẽ nghe lời bố mẹ nó nói “đội mũ vào kẻo nắng đi con!” nếu ngoài trời thực sự có nắng; Nó sẽ sẽ không chịu đi học vì xấu hổ khi chúng ta chưa đóng học phí cho nó; Nó cũng sẽ phản ứng lại khi ta chỉ cho kết quả của 2+2 =5; Nó cũng sẽ buồn khi bố mẹ nó ứng xử tệ với ông bà nội, hoặc ông bà ngoại, hay bạn bè của nó.

Tất cả các hình thức đấy chính là sự phản ứng của một đứa trẻ ngoan. Sự phản ứng đấy thể hiện rõ sự nhận biết về đúng sai của hành động mà nó đã học được từ ông, bà cha, mẹ, thầy, cô, sách vở và cuộc sống mà ta vẫn hay gọi là thông minh. Đó cũng chính là sự hình thành những cá tính ngay thẳng đầu tiên của con người.

Nhưng, đó là sự phản ứng chứ không phải cãi lại!

Khi một đứa trẻ cãi lại lời người lớn, đứa trẻ đó không thể nói là ngoan! Bởi vì, sự cãi lại của đứa trẻ với người lớn đặt ra hai vấn đề. Thứ nhất, nội dung lời nói của người lớn đối với đứa trẻ chưa đúng, hoặc sai. Điều này cho thấy sự cãi lại của đứa trẻ là hợp lý. Đây là đứa trẻ thông minh.

Song khi đưa trẻ thông minh thì nó sẽ tìm cách ứng xử bằng những lí lẽ thông minh của nó chứ không phải là …cãi lại. Tôi không nói tới sự khác nhau giữa thông minh và ngoan, vì đây là hay phạm trù riêng. Do đó, có khi trẻ thông minh nhưng chưa hẳn đã ngoan. Thông minh mà ngoan người ta thường gọi khôn ngoan.

Dân gian thường châm biếm những người thông minh mà không ngoan, họ gọi đó là kiểu người “khôn chọt” hay “khôn lõi”, nghĩa là những người này chỉ biết tới lợi ích của mình không quan tâm tới người khác là vậy.

Thứ hai, nội dung lời nói của người lớn đối với đứa trẻ đúng, đứa trẻ vẫn cãi lại. Điều này cho thấy sự cãi lại của đứa trẻ là vô lý, là sai. Rõ ràng, đây là đứa trẻ không nhận biết được đúng sai của vấn đề. Đứa trẻ này có cá tính song cá tính này thể hiện sự cứng đầu, ngang bướng, chứ không phải là thông minh. Dẫu sao những đứa trẻ như vậy không thể gọi là ngoan được.

Đừng dạy trẻ cãi lại người lớn

Những ngày gần đây, chúng ta thấy truyền thông nói quá nhiều về những vụ đánh nhau của học sinh, tình trạng “bạo lực học đường” không chỉ ở các em học sinh nam, mà diễn ra ở học sinh nữ với chiều hướng ngày càng gia tăng. Đây là điều đáng buồn cho tuổi trẻ học đường, nỗi lo lắng cho các bậc phụ huynh, nỗi bức xúc của toàn xã hôi. Điều này báo động tình trạng xuống cấp về đạo đức của tuổi trẻ thanh thiếu niên hiện nay.

Ai dám nói kẻ gây ra “bạo lực học đường” đây là những trò ngoan? Những trẻ ngoan chắc chắn sẽ không có những hành động  như vậy. Bởi lẽ chúng luôn biết nghe lời người lớn, biết vâng lời cha - mẹ - ông - bà - thầy - cô giáo.  Mà người lớn thì luôn dạy cho con trẻ những điều tốt đẹp, người lớn không bao giờ dạy cho con trẻ những điều xấu xa.

Hãy dạy con trẻ biết vâng lời người lớn! Tuy nhiên, những lời nói, lời dạy của người lớn đối với con trẻ phải thiết thực, phù hợp, đúng đạo lý làm người, có văn hóa…

Tôi tin những lời dạy của người lớn với trẻ như thế thì đến trẻ hư cũng sẽ nhận ra để trở thành trẻ ngoan, còn trẻ ngoan thì không hà cớ gì mà hư hỏng được.

Làm được như thế chắc chắn sẽ giảm bớt đi gánh nặng cho nhà trường, cho xã hội. Như vậy sẽ góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, văn minh hơn.

Xin đừng bao giờ dạy trẻ cãi lại lời người lớn và đừng có vội vui mừng cho rằng “Trẻ biết cãi lại là… ngoan!”.

• Hoàng Thạch Sơn (Bình Phước)
  

Xem thêm:

Ảnh kỷ yếu chất chơi của teen hiện đại

Đã xưa rồi thời chụp ảnh kỷ yếu theo kiểu xếp hình tên trường, tên lớp, hoặc những hình thù đặc trưng. Cũng chẳng mấy ai chỉ 'tậu' cho mình vài ba bức hình mặc áo dài truyền thống, vest đen đơn giản rồi xem nó là đủ để lưu giữ lại khoảnh khắc cuối của tuổi học trò.

Kỷ yếu bây giờ là phải mặc bikini, váy dạ hội, quần short, áo phông, chụp trong các resort sang trọng hoặc hồ bơi, biển - nơi có cát trắng, nắng vàng.

Thay vì chờ thợ ảnh hô '1, 2, 3' rồi mới đồng loạt cười và tạo dáng thì giờ học sinh thường tự do nô đùa, chọc nghẹo nhau, tạo bất cứ kiểu dáng nào mà họ thích để có được những khoảnh khắc tự nhiên, độc đáo và chất chơi nhất.

Thế nhưng, đổi lại, trong lúc mải miết tạo ra những khoảnh khắc 'chất lừ' ấy, không ít bạn trẻ, đặc biệt là nữ sinh gặp phải 'tai nạn' váy áo 'chết người'.

Không chỉ vô tình để lộ ra những phần nhạy cảm của cơ thể, cách tạo dáng tự nhiên cũng tạo ra những hình ảnh kém tế nhị. Và không khó để thợ ảnh ghi lại được những khoảnh khắc hớ hênh đó.

Nữ sinh lộ nội y khi chụp ảnh kỷ yếu

Mới đây, trên một group ảnh, nick name H.L vừa đăng tải hình ảnh một nữ sinh tạo dáng nhạy cảm trong khi chụp ảnh kỷ yếu, thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng.

Trong ảnh, nữ sinh mặc áo phông trắng, quần soóc ngắn, giang rộng chân, phía sau là một nam sinh khác ngồi liền kề, kẹp chặt chân vào eo nữ sinh để xếp hàng tạo dáng.

Trong lúc hồn nhiên nô đùa, nữ sinh này đã vô tình để lộ một phần nhạy cảm của cơ thể và ống kính hướng thẳng về phía cô gái đã ghi lại được khoảnh khắc hớ hênh đó.

Cách đó hai ngày, cũng trên group này, một bức ảnh kỷ yếu của nữ sinh được chụp tại hồ bơi cũng được đăng tải, khiến cộng đồng mạng xôn xao.

Hầu hết nữ sinh trong ảnh đều mặc áo phông khá mỏng, trong khi dính nước đã để lộ nội y bên trong. Những hình ảnh kém duyên này đã gây ra cảm giác khó chịu cho người nhìn.

Hai hình ảnh này ngay lập tức đã vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích của cộng đồng mạng. 'Kỷ yếu bây giờ bị biến tướng cả rồi, không phải là lưu giữ khoảnh khắc học trò nữa mà là nơi nữ sinh khoe dáng, khoe ngực', một nick name bình luận.

'Các em có thể nô đùa, nghịch ngợm nhưng làm ơn chú ý đến cơ thể mình một chút. Mặc quần áo ngắn mà cứ làm như đang diện áo dài, quần jeans không bằng. Chưa kể, đây còn là ảnh kỷ yếu chứ không phải ảnh khoe thân', một nick name khác viết.

Bức ảnh kỷ yếu được chia sẻ rần rần vào khoảng thời gian này năm trước

Trên một trang Fanpage có 600.000 thành viên, cách đây 6 ngày cũng đăng tải hàng loạt hình ảnh kỷ yếu 'nhức mắt' của học sinh Việt. Trong trang phục áo dài truyền thống, một số cặp đôi học sinh hồn nhiên tạo dáng sờ ngực, sờ mông nhau.

Cũng có nữ sinh sẵn sàng mặc áo mỏng dính, áo yếm để lộ lưng trần, tạo dáng chụp ảnh trên bờ biển… Những hình ảnh bị cho là phản cảm này đã bị cộng đồng mạng lên án và chỉ trích.

Khoảng thời gian này năm trước (2015), một hình ảnh kỷ yếu của nhóm sinh viên trường ĐH Kỹ thuật Y tế Hải Dương cũng được cộng đồng mạng chia sẻ rần rần vì cách xếp hình 'lạ đời'. Trong ảnh, các nam sinh gối đầu lên ngực các nữ sinh để tạo thành một vòng tròn theo ý tưởng là lên sẵn từ trước.

Dù đó chỉ là cách để các bạn trẻ làm nên một bức hình kỷ yếu độc đáo và đáng nhớ, thế nhưng, nam sinh, nữ sinh trong ảnh vẫn bị cộng đồng mạng lên án, chỉ trích.

(Theo Hạ Nhiên/Dân Việt)

Xem thêm: