Tôi nghĩ đến tên của con trai mình trong sáng đầu tiên con được ẵm về nhà khi mới 8 ngày tuổi. Bình Minh. Đó là cái tên mang ý nghĩa của sự bắt đầu, một ngày mới, một cuộc sống mới. Bình Minh cũng là sự ấm áp, là ánh sáng tỏa ra giữa bầu trời cao rộng, xua đi bóng đêm của ngày hôm trước. Tôi mong con mình có một cuộc sống bình an như ngày mới ở quê mình, nơi hiên nhà rộn tiếng chim. Tôi cũng mong con luôn ấm áp, dồi dào yêu thương như ánh nắng đầu ngày dành tặng cho muôn loại sự sống.

Thực sự, làm ba là một công việc thú vị từ trước đến giờ mà tôi đảm nhiệm, bởi, nhìn một đứa trẻ bé bỏng trên tay mình nó lạ lắm. Khi đó, lòng mình mềm ra, tình thương dâng đầy, mọi phiền lo đều rơi rụng hết.

Nhìn đứa trẻ ấy bập bẹ trên tay mình, tôi biết, mình cần mạnh mẽ hơn để trở thành tấm khiên che chở cho con trong lứa tuổi này. Nghe tiếng con khóc, tôi biết con đang đói và dù trước đó lọng cọng trong nấu nướng thì việc pha sữa cũng trở nên… dễ dàng khi mình bắt đầu làm ba.

Trăm hay không bằng tay quen, khi làm nhiều, nhất là làm bằng tình thương thì chuyện khó cũng thành dễ. Tôi nhớ những lần thay tã cho con, tôi cảm nhận mình đã vượt qua giới hạn của dơ/sạch để làm việc đó trong hạnh phúc. Hẳn nhiều ông bố bà mẹ cũng đã vượt qua được giới hạn này và đồng cảm với tôi?

Khi con lớn dần, mỗi ngày dù ở gần hay xa con, tôi đều kiểm tra “hôm nay Bình Minh biết thêm gì rồi” và vui mừng khi con đã lật giỏi, biết bò, chập chững đi, nói chuyện rõ hơn…

Má tôi là người phụ trách chính chuyện chăm cháu, vẫn “báo cáo” cho tôi những đổi thay của con vì biết, đó là “vitamin” giúp tôi sáng da, mỉm cười mỗi khi nghe. Làm ba với ai có thể khó nhưng với tôi dễ hơn nhiều chính vì nhờ có má mình - nội của Bình Minh. Có lẽ việc khó nhất của tôi chính là… kiếm tiền mua sữa cho con, còn lại đã có má mình lo. Kể ra, một ông bố đơn thân như tôi cũng thảnh thơi.

Có lẽ do có duyên ba-con nên từ khi làm ba, con trai tôi đã thương tôi bằng cách mỗi ngày vẫn bình yên bên nội. Có lúc khó ở nhưng con vẫn hiểu nhà mình neo đơn nên nhanh chóng vượt qua.

Từ hồi làm ba, tôi biết trách nhiệm mình nhiều hơn. Con sẽ gắn với tôi cả đời nên cả đời mình, tôi luôn tự nói, phải cố gắng vững chãi để con có điểm tựa để bước vào cuộc đời với sự tử tế. Tôi không dám nói mình là một người ba hoàn hảo nhưng tôi sẽ cố gắng để hoàn thiện mình, trở thành một người ba tốt nhất có thể.

Tất nhiên, để được như vậy, tôi phải học… làm ba. Không có một khóa học cụ thể cho chức vụ “ba” dù đó là chức vụ quan trọng, không có nhiệm kỳ. Nhưng tôi sẽ học từ những người ba dễ thương, những ông bố là tượng đài của con mà mình ngoài đời thực cũng như sách vở.

Thực tế, có rất nhiều ông bố là BẠN lớn của con. Đó là những người ba không áp đặt, biết lắng nghe con, chấp nhận những điểm yếu của con, đỡ nâng nhưng không sắp xếp mọi thứ, hướng dẫn chứ không dắt con đi và càng không bê con để vào một nơi/ lên một vị trí mà mình nghĩ là tốt…

Ai cũng mong con mình thật tài giỏi và có giá trị trong cuộc đời này. Nhưng dù con có là gì thì ba vẫn yêu con. Đó là sự chấp nhận, là một cách đi-bên-con một cách nhẹ nhàng. Có người anh đồng nghiệp, cũng là một ông bố của một cu cậu đang tuổi vị thành niên chia sẻ: “Con trai anh không phải là đứa học giỏi nhất lớp nhưng anh biết con chơi đá bóng giỏi, anh tự hào vì năng lực ấy của con”. Và anh kể về bố của mình, rằng ông cụ từng bị người khác chê bai con mình không to cao, khi đó ông đã nói: tôi hạnh phúc vì con mình lành lặn, đó đã là món quà rồi…

Nếu biết nhìn những điểm mạnh và cái được của con mình, tôi nghĩ mình sẽ hạnh phúc với chức vụ làm ba. Con của tôi hẳn cũng sẽ hạnh phúc vì có một ông bố hạnh phúc. Đó là bài học mà tôi cảm nhận từ khóa-học-làm-ba do những ông bố hạnh phúc khác chia sẻ với mình…

Lưu Đình Long 

Được biết, trung tâm thành lập từ năm 2019, nhằm đào tạo, bồi dưỡng năng khiếu cho các em thiếu nhi độ tuổi từ 5 đến 15 tuổi với các bộ môn khác nhau như: Múa, nhảy hiện đại, hội họa, MC, violon, piano, guita… 

Yan My thu hút sự chú ý của các tài năng nhí tại sự kiện.

Với tình yêu con trẻ và vốn có năng khiếu sân khấu, Yan My tỏ ra thích thú với các môn nghệ thuật mà các bé đang theo học. Tại trung tâm, cô say sưa hướng dẫn các bé. 

Hành động này của Yan My khiến nhiều người có mặt tại sự kiện chú ý.

Xem thêm những hình ảnh của Yan My tại sự kiện:

Cô say sưa hướng dẫn các tài năng nhí.

Yan My cho rằng, việc tham gia các lớp học năng khiếu giúp trẻ rèn luyện một cách chuyên nghiệp để có cơ hội tỏa sáng trên lĩnh vực nghệ thuật.

Nơi đây, bên cạnh việc học năng khiếu, các em còn được thoải mái vui chơi, giải phóng cơ thể và tham gia các hoạt động ngoại khóa bổ ích.

Hai cộng sự của Yan My tại trung tâm nghệ thuật.

Hoa khôi Trà My tươi trẻ bên cánh đồng hoa hướng dương

Hoa khôi ảnh Hà Nội 2019 khoe nhan sắc rạng rỡ bên cánh đồng hoa hướng dương.

Nữ y tá đó đã thực hiện công việc chăm sóc giảm nhẹ giai đoạn cuối đời, từ trước cả khi chuyên ngành y học này được công nhận.

Chuyên ngành chăm sóc giảm nhẹ (Palliative care) hiện đại ra đời từ sự khởi xướng của bác sĩ người Anh - Cicely Saunders. Năm 1948, khi còn là một y tá 20 tuổi ở London, bà đã quan tâm tới tình trạng đau đớn của người bệnh ung thư. Sau khi trở thành bác sĩ, bà đi tiên phong trong việc giúp đỡ người bệnh ở giai đoạn cuối đời, với phương châm cái chết cũng tự nhiên như sự sống, người bệnh không đáng phải chịu sự dày vò đau đớn trước khi chết. Phong trào chăm sóc cuối đời dần hình thành như thế.

Đến năm 1987, chuyên ngành y học giảm nhẹ bắt đầu được công nhận ở Anh, Australia và New Zealand, sau đó lan rộng ra toàn cầu. Ngày nay toàn thế giới có trên 8.000 viện chăm sóc cuối đời đang hoạt động và rất nhiều khoa chăm sóc giảm nhẹ được tổ chức trong các bệnh viện. Một số quốc gia, như Mỹ, dùng thuật ngữ "Hospice care", có ý nghĩa tương tự "Palliative care", nhưng tập trung vào chăm sóc nhiều hơn là điều trị.

Năm 2014, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị: "Điều trị giảm nhẹ là một nhiệm vụ đạo đức của hệ thống y tế và là nghĩa vụ đạo đức của các chuyên gia y tế trong việc giúp giảm bớt, xoa dịu nỗi đau và sự chịu đựng về thể chất, tâm lý hoặc tinh thần, bất chấp tình trạng bệnh lý có thể chữa khỏi hay không...".

Đối tượng của chăm sóc giảm nhẹ là bệnh nhân ung thư, bệnh mạn tính giai đoạn cuối, người có các triệu chứng đau buồn khác về tâm lý - xã hội hoặc tinh thần; cũng như tất cả những người có tiên lượng sống ngắn hơn sáu tháng.

Các nội dung chăm sóc giảm nhẹ, gồm: Giảm đau và giảm các triệu chứng gây khó chịu, hỗ trợ về tâm lý - xã hội và tinh thần cho bệnh nhân và gia đình, tìm hiểu các giá trị, niềm hy vọng và nỗi sợ của bệnh nhân, hỗ trợ tinh thần giúp bệnh nhân và gia đình đối mặt với bệnh tật, giúp bệnh nhân hấp hối chuẩn bị trước cái chết nếu thích hợp...

Chăm sóc giảm nhẹ cũng bảo vệ người bệnh khỏi những can thiệp y tế không thích hợp hoặc không mong muốn, như những điều trị duy trì sự sống một cách quá mức. Chăm sóc giảm nhẹ xem sự sống và cái chết như một tiến trình tự nhiên: không bao giờ đẩy nhanh đến cái chết, nhưng cũng không cố kéo dài sự hấp hối.

Ở điểm này cần phân biệt với những tranh cãi về "trợ tử". Phía vận động cho quyền trợ tử cho rằng những khổ đau cuối đời thường vượt quá sự chịu đựng của người bệnh nên cần giải thoát họ bằng một cái chết nhanh và êm ái. Trong khi ngành chăm sóc giảm nhẹ lại tập trung làm giảm đau đớn, giúp người bệnh tận hưởng những ngày cuối đời trong bình an.

Trước những tranh cãi gay gắt về đạo đức và lo ngại về hệ quả xấu do việc trợ tử gây ra, tính đến năm 2024, mới chỉ có một số nước trên thế giới cho phép trợ tử, như: Bỉ, Luxembourg, Hà Lan, Colombia, Canada, Tây Ban Nha, New Zealand, Bồ Đào Nha, Ecuador... Ngoài ra có một số bang của Mỹ, Australia cho phép bệnh nhân dừng điều trị để tự tìm cái chết nhưng cấm mọi người khác (kể cả người thân và bác sĩ) gợi ý, kê đơn hoặc cung cấp phương tiện cho họ tự sát; nếu cung cấp sẽ bị xử lý hình sự.

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính hơn 40 triệu người cần được chăm sóc giảm nhẹ hàng năm và với phương thức thích hợp, sự đau khổ của những người này có thể được ngăn chặn. Tuy nhiên, nhiều người sống ở những vùng đất rộng lớn trên thế giới vẫn không thể tiếp cận bất kỳ hình thức chăm sóc giảm nhẹ nào. Điều quan trọng, vì vậy, là tiếp tục mở rộng các trung tâm chăm sóc giảm nhẹ và thức tỉnh nhận thức của xã hội.

Tại Việt Nam với truyền thống nhân ái, các hành động giúp đỡ người thân lúc ốm đau cũng như khi cuối đời đã có truyền thống từ xa xưa. Tinh thần của chăm sóc giảm nhẹ tồn tại trong mọi hoạt động của bệnh viện, và sau này theo xu hướng của thế giới, đã tách thành chuyên khoa riêng. Năm 2010, Bệnh viện K thành lập khoa chống đau, tiền thân của khoa chăm sóc giảm nhẹ hiện nay. Đến nay rất nhiều bệnh viện công và tư có trung tâm chăm sóc giảm nhẹ. Tôi đang làm ở một bệnh viện tuy nhỏ ở quê nhưng cũng có khoa chăm sóc giảm nhẹ, đón nhiều bệnh nhân từ tuyến trung ương về nằm những ngày cuối cùng.

Vấn đề tài chính của chăm sóc giảm nhẹ là một trở ngại khi muốn triển khai rộng hoạt động này. Tuy nhiên nếu hiểu chăm sóc giảm nhẹ không phải là cố gắng điều trị bệnh trong vô vọng, mà là làm giảm đau, giảm các biến chứng, làm cho những ngày cuối đời trở nên có thể chịu đựng được, thì chi phí dù sao cũng không quá tốn kém.

Một bác sĩ hỏi một bệnh nhân giai đoạn cuối rằng, trong tất cả sự chăm sóc dành cho ông, ông đánh giá việc nào quan trọng nhất, thì được trả lời, chính sự thông cảm và thấu hiểu của người xung quanh đã an ủi ông nhất. Điều này cũng phù hợp với tập quán của người Việt, con cháu người thân thông cảm, chia sẻ sẽ nâng đỡ tinh thần của người bệnh hơn tất cả loại thuốc tốt nhất.

Giúp một người được sống những ngày cuối cùng trong bình an và ra đi thanh thản là việc không dễ dàng, nhưng đáng để theo đuổi, bởi như người khai sinh ra ngành chăm sóc giảm nhẹ đã nói: "Bạn quan trọng vì bạn là bạn, và bạn quan trọng cho đến giây phút cuối cùng của cuộc đời".

Quan Thế Dân