Nhận định, soi kèo Gloria Buzau vs UTA Arad, 22h00 ngày 3/3: Khách thắng thế

Độc giả tại Đường sách TP.HCM. Ảnh: Thanh Trần.

Theo thông tin từ Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông, 100% nhà xuất bản hiện nay đã thực hiện việc liên kết xuất bản, 70% số đầu sách là sản phẩm của hình thức này. Quy mô xuất bản tăng lên 2 lần so với năm 2004.

Những con số trên cho thấy đóng góp không nhỏ của các doanh nghiệp làm sách tham gia cùng các nhà xuất bản trong việc nâng cao số lượng và chất lượng ấn phẩm. Cùng nhau, các đơn vị này đã góp phần thúc đẩy Việt Nam tiến tới con số 6,1 đầu sách/người/năm.

Xuất bản ngày càng năng động

Khoảng hai thập kỷ trước, cả nước làm được 24.000 đầu sách với 250 triệu bản, cho đến năm 2018, toàn ngành đã xuất bản được 32.000 cuốn sách mới, với hơn 404 triệu bản. Năm năm sau, số xuất bản phẩm đã lên tới 38.029 xuất bản phẩm với 598 triệu bản. Năm 2023, dù chịu tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19, ngành vẫn duy trì mức xuất bản phẩm cao (37.487) và 536 triệu bản.

Trong khi đó, tỷ lệ các tác phẩm đến từ đối tác liên kết luôn ở gần mức 2/3 số sách được các nhà xuất bản ra mắt.

Ông Đỗ Quang Dũng - Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - cho biết: "Liên kết xuất bản đã huy động được vốn từ các công ty bên ngoài, giúp giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước. Các nhà xuất bản còn có thêm nguồn hỗ trợ từ đối tác, giúp việc xuất bản trở nên hiệu quả hơn".

Không chỉ là sự tăng trưởng về số lượng, chất lượng sách cũng đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường. Nhiều đầu sách đã đạt đến con số trăm nghìn bản như Cây cam ngọt của tôi, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu, Sapiens: Lược sử loài người...

Nhờ những công ty liên kết, những tác phẩm trước đây được lưu hành nội bộ cũng đã được thương mại hóa để đến tay công chúng. Chẳng hạn tác phẩm Hướng dẫn viết về phimđược quỹ Ford tài trợ chi phí dịch năm 2010 nhưng năm 2024 mới tái bản để ra mắt độc giả nhằm mục đích nâng cao tri thức về điện ảnh.

Cùng sự phát triển của công nghệ và chuyển đổi số, các đầu sách khoa học đã góp phần vào việc hình thành một thế hệ độc giả có khả năng tự nghiên cứu phù hợp với nhu cầu của thời đại mới.

Như vậy, sự chuyển biến trong ngành xuất bản không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế, mà còn giúp nâng cao chất lượng tri thức của xã hội, khi người đọc có nhiều lựa chọn và tiếp cận được những nguồn kiến thức đa dạng hơn.

Tuy nhiên, sự phát triển của mô hình liên kết xuất bản đi cùng những thách thức mới. Áp lực từ nền kinh tế thị trường đã khiến quá trình xuất bản chạy theo tốc độ và chi phí thấp. Chất lượng các tác phẩm của đối tác liên kết giảm sút. Nhiều nhà xuất bản cũng đang lo ngại về điều này, trong khi độc giả ngày càng yêu cầu cao với sách.

Theo ông Phạm Trần Long - Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Thế giới - nhận định nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng trên là bởi ngành xuất bản chưa có một chiến lược phát triển tổng thể có tính chất lâu dài, bền vững.

"Với phần lớn nhà xuất bản, nguồn vốn là vấn đề khó khăn nhất. Việc không cấp đủ vốn và không đầu tư cho các nhà xuất bản chủ yếu do vướng mắc giữa các quy định của Luật chuyên ngành và Luật ngân sách, đầu tư công", ông Phạm Trần Long cho biết.

Khai thác đúng tiềm năng của hình thức liên kết xuất bản

Bên cạnh những ý kiến cho rằng chất lượng các tác phẩm của đối tác liên kết chưa tốt, một số nhà xuất bản vẫn chứng minh rằng với sự kiểm soát chặt chẽ, họ có thể đảm bảo làm ra được nhiều cuốn sách ấn tượng.

Tiêu biểu là Nhà xuất bản Sư phạm TP.HCM, đơn vị không chạy theo thị trường, chấp nhận để một mức phí cao với đối tác liên kết nhằm đảm bảo tuân thủ đầy đủ quy trình biên tập nghiêm ngặt. Nhờ đó, nhà xuất bản có thể tạo ra những sản phẩm chất lượng tốt, đặc biệt là các ấn phẩm khoa học, được giới chuyên môn đánh giá cao.

Việc liên kết thành công không chỉ mang lại lợi ích cho nhà xuất bản mà còn cho cả các đơn vị đối tác. Khi các ấn phẩm được thực hiện cẩn thận, đáp ứng các tiêu chuẩn, nhà xuất bản sẽ được nhận về những khoản chi phí xứng đáng. Điều này tạo nên một vòng tuần hoàn tích cực, trong đó chất lượng sách cao góp phần nâng cao uy tín của nhà xuất bản và gia tăng giá trị kinh tế.

Mặc dù không phải nhà xuất bản nào cũng đạt được thành công tương tự, ví dụ từ Nhà xuất bản Sư phạm TP.HCM cho thấy rằng nếu quá trình liên kết được quản lý chặt chẽ và có sự đầu tư vào chất lượng, xuất bản liên kết vẫn có thể tạo ra những ấn phẩm xuất sắc và góp phần phát triển ngành sách Việt Nam.

Hai tác phẩm của đối tác liên kết được đề cử tại Giải Sách Quốc gia 2024.

Bên cạnh đó, ông Bùi Tuấn Nghĩa - Giám đốc Nhà xất bản Kim Đồng - cho biết để thu hút đầu tư, đơn vị có tham gia liên doanh, liên kết trong một số lĩnh vực xuất bản. Chủ yếu là những đề tài mà nhà xuất bản chưa có điều kiện đầu tư phát triển. Tuy nhiên, việc liên doanh, liên kết trước hết phải bảo đảm được các yêu cầu về chất lượng theo tiêu chí của Nhà xuất bản.

“Thực tế Kim Đồng đã duy trì được yêu cầu này đối với tất cả ấn phẩm liên kết, giữ vững được sự tin cậy của độc giả. Cũng mục đích nói trên, Nhà xuất bản rất coi trọng việc hợp tác với các đối tác nước ngoài, cả về công tác xuất bản sách và các hoạt động chiều sâu khác, góp phần thúc đẩy văn hóa đọc, nâng cao dân trí”, ông Bùi Tuấn Nghĩa - Giám đốc Nhà xất bản Kim Đồng - cho biết.

Ngoài ra, ông Vũ Trọng Đại - Giám đốc Công ty sách Thời đại Times - cũng đánh giá cao quá trình liên kết xuất bản giữa các nhà xuất bản và công ty phát hành. Các chủ thể trong ngành đã phối hợp nhuần nhuyễn, bổ sung thế mạnh của nhau trong việc đưa các ấn phẩm đến tay độc giả.

“Bên cạnh một số trường hợp cho thấy sự buông lỏng quản lý hoạt động liên kết, vẫn có nhiều đơn vị làm tốt việc này. Họ có những bộ quy chuẩn chặt chẽ. Trong tương lai, tôi mong rằng sẽ có một bộ quy chuẩn chung cho các đơn vị”, ông Vũ Trọng Đại cho biết.

Từ những điểm sáng này, có thể thấy rằng liên kết trong xuất bản đang mở ra nhiều cơ hội mới, không chỉ giúp tăng cường số lượng sách xuất bản mà còn nâng cao chất lượng ấn phẩm, mang lại nhiều giá trị cho cả người đọc và các bên tham gia.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

10 sự kiện ICT tiêu biểu được hơn 50 nhà báo chuyên theo dõi ICT từ 43 cơ quan báo chí hàng đầu Việt Nam đề cử và lựa chọn.

Top 10 sự kiện ICT tiêu biểu của Việt Nam năm 2023

1. Quốc hội thông qua Luật Viễn thông (sửa đổi)
2. Chuẩn hóa thông tin cho hàng triệu thuê bao
3. Quốc hội Thông qua Luật Giao dịch điện tử
4. Nhiều tập đoàn bán dẫn nước ngoài khai trương nhà máy sản xuất bán dẫn tại Việt Nam
5. Bùng phát lừa đảo trên không gian mạng
6. Lần đầu tiên kiểm tra mạng xã hội xuyên biên giới TikTok
7. Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chiến lược Chuyển đổi số báo chí
8. FPT đạt 1 tỷ USD doanh thu từ thị trường nước ngoài
9. Bỏ đề xuất thuế tiêu thụ đặc biệt cho game online.
10. Khánh thành trung tâm dữ liệu lớn nhất Việt Nam tại Hòa Lạc

Ký họa về đời sống người dân miền Nam xưa của học sinh trường vẽ Gia Định. Nguồn: Sách Ký họa về Đông Dương - Nam Kỳ.

Tác phẩm Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ lục tỉnh của tác giả Nguyễn Đình Đầu vừa được Nhà xuất bản Trẻ ấn hành, là một nguồn tư liệu quý giá cho các học giả và bạn đọc gần xa nghiên cứu về chế độ ruộng đất nói chung, chế độ công điền công thổ nói riêng ở miền Nam từ thời kì khai hoang lập ấp vào khoảng thế kỉ XVI cho đến những năm 1860 khi thực dân Pháp xâm chiếm vùng đất này.

Sách gồm hai phần chính, trong đó đề cập lịch sử khẩn hoang lập ấp và chế độ sở hữu ruộng đất tại Đồng Nai - Gia Định (thời kỉ 1698-1800) và chế độ công điền công thổ được củng cố tại Nam kỳ lục tỉnh (thời kì 1800-1860). Ở phần kết luận, tác giả làm rõ một số vấn đề như: định nghĩa, các nguồn gốc và bản chất về chế độ công điền công thổ. Bên cạnh đó là các phần phụ lục và thư mục tham khảo.

Điểm đặc sắc trong tác phẩm là tác giả đã khơi dậy nhiều vấn đề mới, mang tính gợi mở cho bạn đọc cũng như cung cấp nhiều cứ liệu và phân tích sâu sắc về lịch sử hình thành và phát triển của chế độ công điền công thổ ở Nam Kỳ lục tỉnh.

Sách Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ lục tỉnh của tác giả Nguyễn Đình Đầu. Ảnh: NXB Trẻ.

Ngay đầu sách, tác giả đã đặt ra giả thuyết về sự xuất hiện của người Việt trên mảnh đất phía Nam: “có lẽ người Việt đã hiện diện nơi đây từ lâu rồi (trước cả năm 1618), đã làm ăn sinh sống và góp phần phát triển kinh tế của Chân Lạp từ kẻ chợ đến thôn quê…”.

Nói tới những nhân vật lịch sử có liên quan, tác giả cũng đưa ra những nhận định xác đáng. Khi nói về Nguyễn Hữu Cảnh, ông viết: “Dẫu tuy Ông Chưởng không sáng lập ra Gia Định, nhưng đúng ông là người có tài kinh bang tế thế, đưa Gia Định từ tình trạng tự hát sang trình độ nền nếp, đáng cho nhân dân kính phục và biết ơn”. Hay một góc nhìn mới về nhân vật lịch sử Nguyễn Tri Phương, tác giả Nguyễn Đình Đầu viết: “Nói đến Nguyễn Tri Phương, người ta thường nghĩ tới một võ tướng từng thắng Xiêm và kiêu dũng chống Pháp ở Đà Nẵng, Sài Gòn rồi Hà Nội, chứ ít ai nghĩ đến Nguyễn Tri Phương như một Nguyễn Công Trứ với sự nghiệp khẩn hoang lập ấp”.

Nói về mốc thời gian quan trọng trong lịch sử hình thành chế độ công điền công thổ ở Nam kỳ, tác giả nhận định: “…nhưng qua những bản trần tấu và thành tích kinh lý trình bày sau đây, chúng ta có thể khẳng định rằng chế độ công điền công thổ đã được thiết lập tại Nam Kỳ nhân cuộc kinh lý năm 1836”. Qua đó, nói lên tầm quan trọng của công cuộc đạc điền năm 1836 của phái bộ kinh lý của triều đình Minh Mạng với những thành quả mang tính nền tảng và được đánh giá cao bởi chính thực dân Pháp sau này.

Để hoàn thành công trình nghiên cứu công phu này, học giả Nguyễn Đình Đầu cũng đã sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau: tư liệu trong thư tịch Hán Nôm, tư liệu khảo sát của người Pháp khi mới chiếm Nam Kỳ. Qua đó, đưa ra những góc nhìn đa chiều và phân tích cặn kẽ về chế độ công điền công thổ tại Nam Kỳ trong thời kỳ được nói đến.

Nhận xét về tác phẩm, cố giáo sư Phan Huy Lê đã viết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, cuốn sách sẽ góp phần bổ sung thêm hiểu biết về lịch sử miền Nam và đặt ra nhiều vấn đề mới thúc đẩy công việc nghiên cứu lịch sử chế độ ruộng đất ở Việt Nam qua nghiên cứu so sánh giữa các khu vực, nhất là với Nam kỳ Lục tỉnh”.

Bài viết của độc giả Đàm Minh Khôi, gửi từ email "[email protected]"

Cô đã không hề quên tôi

Là lớp chuyên Văn nhưng chúng tôi rất lười học Văn, chỉ thích cô đọc thơ tình. Đến tận bây giờ, dư âm về những bài thơ như "Áo đỏ" của Vũ Quần Phương, "Tôi yêu em" của Puskin, "Vội vàng" của Xuân Diệu… vẫn còn vang vọng mãi trong kí ức chúng tôi.

Tôi là đứa học sinh năng lực học tập bình thường trong lớp. Dù có ở đội tuyển Văn, có đi thi được giải của tỉnh nhưng không là gì so với các bạn, bởi nhiều lắm những gương mặt sáng giá đoạt giải toàn quốc. Tôi cũng không có tài năng gì riêng biệt để được mọi người nhớ đến. Vì thế, tôi rất dễ bị hòa tan trong đám đông những đứa học trò. Với một người có thâm niên 30 năm chuyên chở các thế hệ học sinh như cô thì việc quên tôi là lẽ đương nhiên, không có gì lạ.

Nhưng tôi đã nhầm, 15 năm sau, khi lần đầu tiên lớp tôi tổ chức họp lớp, cô vẫn nhớ tên tôi, hỏi thăm về tôi, trìu mến chụp ảnh cùng tôi. Lúc này tôi đang bị bệnh, là người khuyết tật về thính giác, sống xa cách, mặc cảm với thế giới bên ngoài nên mỗi lời nói, cử chỉ quan tâm động viên của người khác đều rất có ý nghĩa với tôi. Và trong dịp họp lớp hiếm hoi đó, tôi biết rằng cô đã không hề quên tôi. Chỉ thời gian và không gian làm cô trò xa cách mà thôi.

Lần thứ hai, tôi gặp cô vào ngày hội khóa, kỉ niệm 20 năm ra trường của chúng tôi. Lúc này tôi vẫn bệnh, có điều thái độ sống đã hoàn toàn thay đổi. Những ngày trước hội khóa, tôi tham gia nhiệt tình mọi hoạt động bên lề và luôn mong chờ sự kiện đó diễn ra để gặp lại bạn cũ, thầy xưa.

Nhưng thật không may, trước đó 1 tháng, tôi bắt buộc phải trải qua một ca đại phẫu khiến sức khỏe yếu hơn rất nhiều, gần như không đi lại được (sau này còn hàng loạt các di chứng nặng nề khác) nên dự định đi hội khóa của tôi bấy lâu đã tan thành mây khói. Nằm nhà nhìn không khí chuẩn bị buổi lễ diễn ra rầm rộ, hoành tráng, tôi buồn và tủi thân lắm. Không ngờ buổi chiều, cô cùng các bạn ở lớp đến thăm tôi rất đông. Xúc động nghẹn ngào, tôi òa khóc. Cô trò nhìn nhau nước mắt rưng rưng… 

Hai năm sau, tôi lại được gặp cô nhưng trong một hoàn cảnh hoàn toàn khác. Đó là lúc tôi mới xuất bản cuốn tự truyện của mình và muốn gửi tặng cô. Nghe tin ấy, cô vui lắm, vội vàng sắp xếp thời gian vào nhà tôi ngay. Cầm cuốn sách trên tay, cô tấm tắc khen sách đẹp và dày, mắt kém mà viết giỏi thế, nghị lực tuyệt vời. Ngồi trò chuyện với mẹ tôi, chốc chốc cô lại quay sang nhìn tôi trìu mến thân thương, niềm tự hào dâng đầy trong ánh mắt.

Cô là thế, không nói nhiều, tình cảm của cô cũng không ồn ào dễ thấy, nó đằm sâu, trầm lắng như tính cách điềm đạm của cô vậy. Tôi chợt nhớ đến buổi họp phụ huynh cuối cùng của năm lớp 12, cô xin phép các bậc phụ huynh được gọi chúng tôi là "con" dù lúc này những đứa con ấy đang chuẩn bị vỗ cánh bay đi, không còn quan tâm đến người ở lại…

20/11 năm nay cũng như nhiều năm trước và có lẽ cả các năm sau, tôi đều không thể đến bên cô, tặng cô một bó hoa hay  món quà để thể hiện lòng biết ơn sâu đậm với cô nhưng chắc chắn cô mãi là hình ảnh "Người thầy trong trái tim tôi".

Dư Phương Liên