Học sinh trường phổ thông liên cấp quốc tế Gateway trong buổi tới trường sáng 7/8. Ảnh: Phạm Hải

Chị Liên trực tiếp đưa con đi học, không sử dụng dịch vụ của nhà trường. Trước ngày tựu trường, học sinh đã được nhà trường gửi email thông tin chi tiết về dịch vụ đưa đón. Ai muốn lựa chọn thì đăng ký đóng tiền chứ không có sự bắt ép.

"Sau vụ việc xảy ra, chắc chắn nhà trường phải xem lại quy trình một cách chặt chẽ hơn bởi để vụ việc như vậy xảy ra là không thể chấp nhận được. Dịch vụ đưa đón cần phải được thay đổi chặt chẽ, nghiêm túc. Ví dụ nếu kiểm tra thấy học sinh không đến học phải báo ngay cho phụ huynh ngay lập tức, không được chậm trễ"- chị Liên phản ánh.

Chị Liên cũng phỏng đoán  do lượng học sinh năm nay đông hơn, do vậy khâu tổ chức cũng đang lỏng lẻo so với các năm trước.

"Tôi cho rằng trách nhiệm của nhà trường trong sự việc này là vô cùng lớn".

Khi đươc hỏi về quy trình đưa đón học sinh, chị Liên cũng cho biết quy trình của nhà trường là khép kín, phụ huynh không được liên hệ hay biết được liên lạc với giáo viên. Ngoài ra, còn có một bộ phận kiểm tra của từng lớp. Phòng hành chính sẽ là người liên hệ trực tiếp với phụ huynh chứ không phải giáo viên.

Phụ huynh tự đưa đón con tới trường. Ảnh: Phạm Hải

Anh Trương Tất Thành, trưởng ban phụ huynh lớp 1 Tokyo (lớp của bé L đã tử vong) cho Vietnam Plus biết, nhà  trường quy định giáo viên và phụ huynh không liên hệ trực tiếp. Đo đó, phụ huynh và cô giáo chủ nhiệm không có số điện thoại của nhau. Mọi thông tin phản hồi đều thực hiện qua kênh mạng xã hội của trường. Anh nói rằng có một phụ huynh lớn tuổi đặt câu hỏi không dùng email, không dùng smartphone thì làm thế nào thì nhà trường chưa có câu trả lời.

Cửa vào nghiêm ngặt. Ảnh: Phạm Hải

Trước thông tin giáo viên quản lý danh sách học sinh nghỉ phép, chị Liên cho hay không thể để trường hợp đó xảy ra.  "Nếu ngươời này nghỉ thì công việc thường xuyên phải có người đảm nhận".

Một phụ huynh khác sáng nay cũng cho biết thêm: Dù vị giáo viên này có nghỉ phép thì cũng không để trường hợp như vậy xảy ra. Lỗi đầu tiên phải nhắc đến là tình trạng xe buýt. Gia đình chị đưa đsn con hàng ngày do bé năm nay bắt đầu vào lớp 1, dự kiến sau này mới sử dụng dịch vụ xe đưa đón. Đến thời điểm hiện tại gia đình chị và các phụ huynh đều mong muốn nhà trường phải nâng cao việc kiểm tra sỹ số học sinh, đôn đốc trong quá trình đưa đón con lên xuống xe đến cùng. 

Có phụ huynh bức xúc: “Vụ việc này người đáng trách nhất là cô giáo đưa đón học sinh. Cô đón học sinh thì phải có trách nhiệm đưa con vào lớp. Ông lái xe có trách nhiệm lái xe an toàn, nếu trách ông lái xe 1 phần thì phải trách cô đấy 10 phần”.

“Tối thiểu nhất là giáo viên đưa đón phải điểm sĩ số, bàn giao cho giáo viên chủ nhiệm. Nếu thiếu học sinh thì phải gọi điện lại cho phụ huynh để hỏi lý do nghỉ học. Đấy là trường quốc tế của Nhật Bản, có phải ít tiền đâu”.

Sáng 7/8, khá nhiều phóng viên có mặt tại cổng trường phổ thông liên cấp quốc tế Gateway. Trao  đổi với VietNamNet, một số phụ huynh  cho rằng đâ là sự việc không ai mong muốn xảy ra, nên mong được giải quyết nhanh để con cái họ yên ổn học hành

Tại buổi họp báo diễn ra lúc 11h45 trưa nay, cơ quan chức năng đã đưa ra thông tin ban đầu: Cô Nguyễn Bích Quy (sinh năm 1964) là nhân viên đưa đón học sinh của trường. Cô Quy đưa học sinh xuống xe ô tô rồi đóng cửa xe lại. Đến 15h30 cùng ngày, ông Phiến đi đến bãi xe điều khiển xe ô tô đến cổng trường Gateway để đón học sinh. Khi chị Quy đưa học sinh ra cổng để lên xe ô tô thì không thấy cháu Long nên nhờ các cô giáo đi tìm; còn cô Quy đưa 12 cháu lên xe. Lúc mở cửa xe và phát hiện cháu Long đang nằm ngửa dưới sàn, phía sau ghế lái, cô Quy hô hoán mọi người bế cháu vào trong phòng y tế của trường rồi đưa cháu vào Bệnh viện E để cấp cứu.

Cơ quan chức năng và nhà trường cũng chưa thông tin cụ thể về quá trình làm việc cũng như kỹ năng nghề nghiệp của cô Quy.

Trước câu hỏi tài xế xe 16 chỗ và giáo viên đưa đón khai gì tại cơ quan công an, Trung tá Trần Văn Hóa, Phó trưởng Công an quận Cầu Giấy khẳng định chưa thể công bố.

Thúy Nga

Tang lễ lúc nửa đêm tiễn bé 6 tuổi bị bỏ quên trên xe đưa đón

Hơn 4h sáng, gia đình đã đưa bé về Thanh Hoá an táng. Chủ tịch Hà Nội nói hôm nay phải làm rõ trách nhiệm các bên, đồng thời chỉ đạo kiểm tra hoạt động đưa đón học sinh toàn thành phố.

Sáng nay, 7/8, nhiều phụ huynh đã kéo lên trường Gateway (Hà Nội) sau sự việc học sinh lớp 1 bị tử vong trên xe đưa đón. Nhà trường đã tổ chức theo từng nhóm, lớp, khối.

Chị Phạm Thị Liên, một phụ huynh có con học tại đây với VietNamNet: "Tôi không thể nào và chưa thể nào hình dung ra có sự việc trên xảy ra. Chúng tôi vẫn chưa rõ nguyên nhân, nhưng cá nhân tôi rất bất ngờ và không thể tưởng tượng nổi. Tôi cũng không hiểu người đưa đón học sinh này là ở bên phía dịch vụ nhà trường thuê hay do nhà trưởng tuyển dụng vào. Điều này cần được làm rõ. Trước đó, nhà trường có trao đổi với gia đình học sinh rất nghiêm túc".

Học sinh trường phổ thông liên cấp quốc tế Gateway trong buổi tới trường sáng 7/8. Ảnh: Phạm Hải

Chị Liên trực tiếp đưa con đi học, không sử dụng dịch vụ của nhà trường. Trước ngày tựu trường, học sinh đã được nhà trường gửi email thông tin chi tiết về dịch vụ đưa đón. Ai muốn lựa chọn thì đăng ký đóng tiền chứ không có sự bắt ép.

"Sau vụ việc xảy ra, chắc chắn nhà trường phải xem lại quy trình một cách chặt chẽ hơn bởi để vụ việc như vậy xảy ra là không thể chấp nhận được. Dịch vụ đưa đón cần phải được thay đổi chặt chẽ, nghiêm túc. Ví dụ nếu kiểm tra thấy học sinh không đến học phải báo ngay cho phụ huynh ngay lập tức, không được chậm trễ"- chị Liên phản ánh.

Chị Liên cũng phỏng đoán  do lượng học sinh năm nay đông hơn, do vậy khâu tổ chức cũng đang lỏng lẻo so với các năm trước.

"Tôi cho rằng trách nhiệm của nhà trường trong sự việc này là vô cùng lớn".

Khi đươc hỏi về quy trình đưa đón học sinh, chị Liên cũng cho biết quy trình của nhà trường là khép kín, phụ huynh không được liên hệ hay biết được liên lạc với giáo viên. Ngoài ra, còn có một bộ phận kiểm tra của từng lớp. Phòng hành chính sẽ là người liên hệ trực tiếp với phụ huynh chứ không phải giáo viên.

Phụ huynh tự đưa đón con tới trường. Ảnh: Phạm Hải

Anh Trương Tất Thành, trưởng ban phụ huynh lớp 1 Tokyo (lớp của bé L đã tử vong) cho Vietnam Plus biết, nhà  trường quy định giáo viên và phụ huynh không liên hệ trực tiếp. Đo đó, phụ huynh và cô giáo chủ nhiệm không có số điện thoại của nhau. Mọi thông tin phản hồi đều thực hiện qua kênh mạng xã hội của trường. Anh nói rằng có một phụ huynh lớn tuổi đặt câu hỏi không dùng email, không dùng smartphone thì làm thế nào thì nhà trường chưa có câu trả lời.

Cửa vào nghiêm ngặt. Ảnh: Phạm Hải

Trước thông tin giáo viên quản lý danh sách học sinh nghỉ phép, chị Liên cho hay không thể để trường hợp đó xảy ra.  "Nếu ngươời này nghỉ thì công việc thường xuyên phải có người đảm nhận".

Một phụ huynh khác sáng nay cũng cho biết thêm: Dù vị giáo viên này có nghỉ phép thì cũng không để trường hợp như vậy xảy ra. Lỗi đầu tiên phải nhắc đến là tình trạng xe buýt. Gia đình chị đưa đsn con hàng ngày do bé năm nay bắt đầu vào lớp 1, dự kiến sau này mới sử dụng dịch vụ xe đưa đón. Đến thời điểm hiện tại gia đình chị và các phụ huynh đều mong muốn nhà trường phải nâng cao việc kiểm tra sỹ số học sinh, đôn đốc trong quá trình đưa đón con lên xuống xe đến cùng. 

Có phụ huynh bức xúc: “Vụ việc này người đáng trách nhất là cô giáo đưa đón học sinh. Cô đón học sinh thì phải có trách nhiệm đưa con vào lớp. Ông lái xe có trách nhiệm lái xe an toàn, nếu trách ông lái xe 1 phần thì phải trách cô đấy 10 phần”.

“Tối thiểu nhất là giáo viên đưa đón phải điểm sĩ số, bàn giao cho giáo viên chủ nhiệm. Nếu thiếu học sinh thì phải gọi điện lại cho phụ huynh để hỏi lý do nghỉ học. Đấy là trường quốc tế của Nhật Bản, có phải ít tiền đâu”.

Sáng 7/8, khá nhiều phóng viên có mặt tại cổng trường phổ thông liên cấp quốc tế Gateway. Trao  đổi với VietNamNet, một số phụ huynh  cho rằng đâ là sự việc không ai mong muốn xảy ra, nên mong được giải quyết nhanh để con cái họ yên ổn học hành

Tại buổi họp báo diễn ra lúc 11h45 trưa nay, cơ quan chức năng đã đưa ra thông tin ban đầu: Cô Nguyễn Bích Quy (sinh năm 1964) là nhân viên đưa đón học sinh của trường. Cô Quy đưa học sinh xuống xe ô tô rồi đóng cửa xe lại. Đến 15h30 cùng ngày, ông Phiến đi đến bãi xe điều khiển xe ô tô đến cổng trường Gateway để đón học sinh. Khi chị Quy đưa học sinh ra cổng để lên xe ô tô thì không thấy cháu Long nên nhờ các cô giáo đi tìm; còn cô Quy đưa 12 cháu lên xe. Lúc mở cửa xe và phát hiện cháu Long đang nằm ngửa dưới sàn, phía sau ghế lái, cô Quy hô hoán mọi người bế cháu vào trong phòng y tế của trường rồi đưa cháu vào Bệnh viện E để cấp cứu.

Cơ quan chức năng và nhà trường cũng chưa thông tin cụ thể về quá trình làm việc cũng như kỹ năng nghề nghiệp của cô Quy.

Trước câu hỏi tài xế xe 16 chỗ và giáo viên đưa đón khai gì tại cơ quan công an, Trung tá Trần Văn Hóa, Phó trưởng Công an quận Cầu Giấy khẳng định chưa thể công bố.

Thúy Nga

Tang lễ lúc nửa đêm tiễn bé 6 tuổi bị bỏ quên trên xe đưa đón

Hơn 4h sáng, gia đình đã đưa bé về Thanh Hoá an táng. Chủ tịch Hà Nội nói hôm nay phải làm rõ trách nhiệm các bên, đồng thời chỉ đạo kiểm tra hoạt động đưa đón học sinh toàn thành phố.

 - “Bệnh nhân có bất thường ở động mạch vành bên phải giãn to có lỗ chui vào thất trái rất phức tạp. Nếu như không được phẫu thuật sớm thì bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao, cần phải mổ gấp. Nếu bệnh nhân được phẫu thuật tái tạo lại, ca phẫu thuật thành công tim hồi phục tốt thì bệnh nhân ổn định cuộc sống. Tuy nhiên hoàn cảnh khó khăn không có khả năng để điều trị”, đó là lời chia sẻ của bác sĩ về bệnh nhân Trương Kim Thanh.

 - “Bệnh nhân có bất thường ở động mạch vành bên phải giãn to có lỗ chui vào thất trái rất phức tạp. Nếu như không được phẫu thuật sớm thì bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao, cần phải mổ gấp. Nếu bệnh nhân được phẫu thuật tái tạo lại, ca phẫu thuật thành công tim hồi phục tốt thì bệnh nhân ổn định cuộc sống. Tuy nhiên hoàn cảnh khó khăn không có khả năng để điều trị”, đó là lời chia sẻ của bác sĩ về bệnh nhân Trương Kim Thanh.

Theo lời kể của ông Nguyễn Thế Bình (năm nay 88 tuổi, hiện sống ở TP Nam Định) - con trai cụ Nguyễn Thế Môn, cha ông sinh năm 1891, quê ở Thái Nguyên.

Cụ Môn vừa sinh ra được mấy tháng thì mồ côi bố. Bố cụ họ Phạm nên ban đầu cụ được đặt tên là Phạm Quang Môn theo họ bố như thông lệ. Sau khi bố mất, chỉ còn một mình mẹ nuôi con. Mẹ cụ họ Nguyễn nên đổi tên con thành Nguyễn Thế Môn.

Lớn lên, cụ Môn lên Hà Nội học nhiều nghề trước khi trở nên giàu có. “Bố tôi từng làm thợ may, thợ đóng giày nhưng đều chỉ được một thời gian rồi bỏ. 

Hàng ngày, trên đường đi làm, bố tôi đi qua một gara sửa chữa ô tô mà chủ là người Pháp. Công nhân của xưởng sửa chữa này được mặc đồng phục và lái những chiếc xe đẹp, bố tôi thấy thích và về nói với mẹ ‘con muốn đi học nghề sửa chữa ô tô’.

Bà tôi đồng ý. Thế là bố tôi đi học sửa ô tô với lời hứa ‘con sẽ học thành tài để kiếm tiền mang về cho mẹ’” – ông Bình kể.

Sau khi học được nghề, cụ Môn quyết định về Nam Định để phát triển sự nghiệp. Trước khi mở xưởng, cụ Môn học và làm nghề như bao người thợ khác.

Sửa xe thì phải biết lái xe. Năm 1921, cụ sang Pháp thi bằng lái xe ô tô. “Toàn Đông Dương chỉ có 6 người đỗ, trong đó có bố tôi”, ông Bình nói.

Từ đó, cụ Môn dần được biết đến ở đất Nam Định. Đến năm 1922, nhà máy cơ khí kiêm xưởng sửa chữa xe ô tô được xây dựng trên mảnh đất mà trước kia vốn là một cái hồ lớn. 

“Bố tôi đã mua cái hồ đó, sau đó ông mua xỉ than của nhà máy dệt để lấp hồ. Hàng ngày, người Pháp cho chở xỉ than đến đây bằng một con đường goòng (đường sắt đơn giản, cỡ nhỏ hẹp). Cũng vì thế mà con phố ấy từng được người Nam Định đặt tên là phố Đường Goòng, nay là phố Quang Trung".

Nhà máy 5.000m2 - vừa là xưởng vừa là nhà

Theo lời kể của ông Bình, nhà máy cơ khí có diện tích 5.000m2 vuông vắn - mặt tiền 100m, chiều sâu 50m, nằm tại số nhà 235-237 đường Henri Riviere (lấy tên một đại tá người Pháp), nay là phố Hàn Thuyên (TP Nam Định).

Vừa kể, ông Bình vừa hào hứng giới thiệu bộ mô hình nhà máy do chính tay ông dựng lại bằng những vật liệu dễ kiếm. “Tôi đặt tên nó là Ký họa trong mơ, bởi vì tôi dựng lại hoàn toàn bằng trí nhớ, không có ảnh thật. Sau khi vẽ xong, tôi đưa cho các anh chị em trong gia đình xem và góp ý thì mọi người đều nói tôi nhớ tốt và vẽ chính xác tới 85%”.

Trên khoảng đất 5.000m2 ấy có nhiều dãy nhà. Không chỉ có nhà xưởng, mà cả gia đình cụ Môn cũng sinh sống trong khuôn viên. Ông Bình chỉ tay: “Chỗ này là nơi ở của ông bà chủ, chỗ này là của con cái, kia là khu sản xuất…”. 

Thời điểm ấy, nhà máy cơ khí của cụ Môn nổi tiếng và làm ăn phát đạt. Nhà máy sản xuất độc quyền các phụ tùng cho các nhà máy dệt, máy tơ, máy chai, máy sợi... mà người Pháp không phải mang phụ tùng sang.

Riêng mảng sửa chữa xe ô tô, xưởng chuyên phục vụ người Pháp, làm không hết việc. 

Thời kỳ thịnh vượng nhất (1930-1940), nhà máy có hàng trăm công nhân. Người ở làng Kênh - ngoại thành TP Nam Định - làm ở nhà máy này rất đông. Năm 1947, do biến động lịch sử, nhà máy bị phá bỏ hoàn toàn. 

Xí nghiệp sản xuất kem, nước đá công suất 5 tấn/ngày

“Năm 1949, gia đình tôi từ vùng tự do (vùng chính quyền cách mạng kiểm soát) hồi cư về căn nhà cũ ở số 44-46 phố Paul Bert (nay là đường Trần Hưng Đạo, TP Nam Định). Tại đây, bố tôi nhập khẩu 2 cỗ máy làm lạnh SaBro của Đan Mạch để sản xuất kem, nước đá.

Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long không phát triển bằng nhà máy cơ khí nhưng cũng là một địa chỉ cung cấp kem, nước đá có tiếng không chỉ ở TP Nam Định, mà còn lan sang các tỉnh lân cận. “Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam, thậm chí cả Thanh Hóa,… cũng sang Nam Định lấy kem mang về bán” – ông Bình nhớ lại.

Ngoài nhà máy cơ khí và xí nghiệp kem, nước đá, cụ Môn còn có một chiếc tàu thủy mang tên Long Vân, chuyên chở khách chạy tuyến Nam Định – Hải Phòng, đậu ở bến Đò Quan. 

Năm 1956, Nhà nước thực hiện chính sách “cải tạo tư bản tư doanh”. Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long vào công tư hợp doanh. Xí nghiệp thực phẩm kem, nước đá Mồng 1 tháng 6 Nam Định ra đời, trong đó cụ Môn góp toàn bộ máy móc vào xí nghiệp. Về sau, xí nghiệp Mồng 1 tháng 6 trở thành xí nghiệp bia lon Na Da.

Năm 1958, Nhà nước vận động các nhà tư sản, tiểu tư sản góp vốn tham gia hội liên hiệp công thương đặt tại nhà cụ Môn 44-46 Paul Bert, chuyên sản xuất khuy trai để xuất khẩu sang Singapore. Vì cụ Môn có nghề làm khuy trai nên được bầu là Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật.

Năm 1960, tài sản của gia đình cụ Môn không còn nữa. Lúc này, cụ Nguyễn Thế Môn cũng đã già. Cụ sống cuộc đời giản dị, trồng rau nuôi gà trên chính mảnh đất xưa kia là nhà máy cơ khí. 

Cụ mất năm 1970. 

Ông Hoàng Dương Chương, nguyên Giám đốc Thư viện tỉnh Nam Định, hội viên Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Nam Định cho biết, trong cuốn sách Thành Nam - Địa danh và Giai thoại mà ông là tác giả, cụ Nguyễn Thế Môn được nhắc tên là một trong những nhà tư sản có tiếng ở Nam Định thời kỳ đó với khối tài sản là nhà máy cơ khí và xí nghiệp làm kem, nước đá. Tuy nhiên, so với nhà máy cơ khí thì xí nghiệp làm kem được thành lập sau này chỉ là tài sản nhỏ, không quá nổi bật bởi khi ấy, Nam Định cũng có nhiều cơ sở làm kem khác. 

Những năm đầu thế kỷ 20, một nhà tư sản được mệnh danh giàu bậc nhất thành Nam – 1 trong 4 trung tâm công nghiệp lớn nhất Đông Dương thời đó, cùng với Sài Gòn, Hà Nội và Hải Phòng.

Trong ký ức của người Nam Định xưa, ông sở hữu nửa phố Hàn Thuyên (TP Nam Định) ngày nay. Ông cũng là người xây dựng nhà máy cơ khí mà trong thời kỳ thịnh vượng nhất của nó có tới hàng trăm công nhân làm việc. 

Đó là nhà tư sản Nguyễn Thế Môn – người gần như chưa từng được nhắc đến trong những tài liệu, sách báo còn đến bây giờ.

Câu chuyện lập nghiệp, phát triển kinh doanh, khối tài sản khổng lồ, lối sống của một gia đình tư sản giàu Nguyễn Thế Môn chỉ còn phảng phất trong ký ức của các con cụ - những người đã ở tuổi thất thập cổ lai hy.

Cậu bé mồ côi cha đi học nghề

Theo lời kể của ông Nguyễn Thế Bình (năm nay 88 tuổi, hiện sống ở TP Nam Định) - con trai cụ Nguyễn Thế Môn, cha ông sinh năm 1891, quê ở Thái Nguyên.

Cụ Môn vừa sinh ra được mấy tháng thì mồ côi bố. Bố cụ họ Phạm nên ban đầu cụ được đặt tên là Phạm Quang Môn theo họ bố như thông lệ. Sau khi bố mất, chỉ còn một mình mẹ nuôi con. Mẹ cụ họ Nguyễn nên đổi tên con thành Nguyễn Thế Môn.

Lớn lên, cụ Môn lên Hà Nội học nhiều nghề trước khi trở nên giàu có. “Bố tôi từng làm thợ may, thợ đóng giày nhưng đều chỉ được một thời gian rồi bỏ. 

Hàng ngày, trên đường đi làm, bố tôi đi qua một gara sửa chữa ô tô mà chủ là người Pháp. Công nhân của xưởng sửa chữa này được mặc đồng phục và lái những chiếc xe đẹp, bố tôi thấy thích và về nói với mẹ ‘con muốn đi học nghề sửa chữa ô tô’.

Bà tôi đồng ý. Thế là bố tôi đi học sửa ô tô với lời hứa ‘con sẽ học thành tài để kiếm tiền mang về cho mẹ’” – ông Bình kể.

Sau khi học được nghề, cụ Môn quyết định về Nam Định để phát triển sự nghiệp. Trước khi mở xưởng, cụ Môn học và làm nghề như bao người thợ khác.

Sửa xe thì phải biết lái xe. Năm 1921, cụ sang Pháp thi bằng lái xe ô tô. “Toàn Đông Dương chỉ có 6 người đỗ, trong đó có bố tôi”, ông Bình nói.

Từ đó, cụ Môn dần được biết đến ở đất Nam Định. Đến năm 1922, nhà máy cơ khí kiêm xưởng sửa chữa xe ô tô được xây dựng trên mảnh đất mà trước kia vốn là một cái hồ lớn. 

“Bố tôi đã mua cái hồ đó, sau đó ông mua xỉ than của nhà máy dệt để lấp hồ. Hàng ngày, người Pháp cho chở xỉ than đến đây bằng một con đường goòng (đường sắt đơn giản, cỡ nhỏ hẹp). Cũng vì thế mà con phố ấy từng được người Nam Định đặt tên là phố Đường Goòng, nay là phố Quang Trung".

Nhà máy 5.000m2 - vừa là xưởng vừa là nhà

Theo lời kể của ông Bình, nhà máy cơ khí có diện tích 5.000m2 vuông vắn - mặt tiền 100m, chiều sâu 50m, nằm tại số nhà 235-237 đường Henri Riviere (lấy tên một đại tá người Pháp), nay là phố Hàn Thuyên (TP Nam Định).

Vừa kể, ông Bình vừa hào hứng giới thiệu bộ mô hình nhà máy do chính tay ông dựng lại bằng những vật liệu dễ kiếm. “Tôi đặt tên nó là Ký họa trong mơ, bởi vì tôi dựng lại hoàn toàn bằng trí nhớ, không có ảnh thật. Sau khi vẽ xong, tôi đưa cho các anh chị em trong gia đình xem và góp ý thì mọi người đều nói tôi nhớ tốt và vẽ chính xác tới 85%”.

Trên khoảng đất 5.000m2 ấy có nhiều dãy nhà. Không chỉ có nhà xưởng, mà cả gia đình cụ Môn cũng sinh sống trong khuôn viên. Ông Bình chỉ tay: “Chỗ này là nơi ở của ông bà chủ, chỗ này là của con cái, kia là khu sản xuất…”. 

Thời điểm ấy, nhà máy cơ khí của cụ Môn nổi tiếng và làm ăn phát đạt. Nhà máy sản xuất độc quyền các phụ tùng cho các nhà máy dệt, máy tơ, máy chai, máy sợi... mà người Pháp không phải mang phụ tùng sang.

Riêng mảng sửa chữa xe ô tô, xưởng chuyên phục vụ người Pháp, làm không hết việc. 

Thời kỳ thịnh vượng nhất (1930-1940), nhà máy có hàng trăm công nhân. Người ở làng Kênh - ngoại thành TP Nam Định - làm ở nhà máy này rất đông. Năm 1947, do biến động lịch sử, nhà máy bị phá bỏ hoàn toàn. 

Xí nghiệp sản xuất kem, nước đá công suất 5 tấn/ngày

“Năm 1949, gia đình tôi từ vùng tự do (vùng chính quyền cách mạng kiểm soát) hồi cư về căn nhà cũ ở số 44-46 phố Paul Bert (nay là đường Trần Hưng Đạo, TP Nam Định). Tại đây, bố tôi nhập khẩu 2 cỗ máy làm lạnh SaBro của Đan Mạch để sản xuất kem, nước đá.

Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long không phát triển bằng nhà máy cơ khí nhưng cũng là một địa chỉ cung cấp kem, nước đá có tiếng không chỉ ở TP Nam Định, mà còn lan sang các tỉnh lân cận. “Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam, thậm chí cả Thanh Hóa,… cũng sang Nam Định lấy kem mang về bán” – ông Bình nhớ lại.

Ngoài nhà máy cơ khí và xí nghiệp kem, nước đá, cụ Môn còn có một chiếc tàu thủy mang tên Long Vân, chuyên chở khách chạy tuyến Nam Định – Hải Phòng, đậu ở bến Đò Quan. 

Năm 1956, Nhà nước thực hiện chính sách “cải tạo tư bản tư doanh”. Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long vào công tư hợp doanh. Xí nghiệp thực phẩm kem, nước đá Mồng 1 tháng 6 Nam Định ra đời, trong đó cụ Môn góp toàn bộ máy móc vào xí nghiệp. Về sau, xí nghiệp Mồng 1 tháng 6 trở thành xí nghiệp bia lon Na Da.

Năm 1958, Nhà nước vận động các nhà tư sản, tiểu tư sản góp vốn tham gia hội liên hiệp công thương đặt tại nhà cụ Môn 44-46 Paul Bert, chuyên sản xuất khuy trai để xuất khẩu sang Singapore. Vì cụ Môn có nghề làm khuy trai nên được bầu là Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật.

Năm 1960, tài sản của gia đình cụ Môn không còn nữa. Lúc này, cụ Nguyễn Thế Môn cũng đã già. Cụ sống cuộc đời giản dị, trồng rau nuôi gà trên chính mảnh đất xưa kia là nhà máy cơ khí. 

Cụ mất năm 1970. 

Ông Hoàng Dương Chương, nguyên Giám đốc Thư viện tỉnh Nam Định, hội viên Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Nam Định cho biết, trong cuốn sách Thành Nam - Địa danh và Giai thoại mà ông là tác giả, cụ Nguyễn Thế Môn được nhắc tên là một trong những nhà tư sản có tiếng ở Nam Định thời kỳ đó với khối tài sản là nhà máy cơ khí và xí nghiệp làm kem, nước đá. Tuy nhiên, so với nhà máy cơ khí thì xí nghiệp làm kem được thành lập sau này chỉ là tài sản nhỏ, không quá nổi bật bởi khi ấy, Nam Định cũng có nhiều cơ sở làm kem khác.