Vũ Ngọc Phượng trút hơi thở cuối cùng vào sáng 8/3. Anh ra đi ở tuổi 37 sau thời gian chống chọi với bạo bệnh. Sinh thời, đạo diễn Anh trai yêu quái chia sẻ anh mắc bệnh tim bẩm sinh tứ chứng. 

Trở thành cặp bài trùng được yêu thích khi dẫn chương trình Tôi 20của VTC, Thu Hằng kể, Ngọc Phượng là một người tử tế, nhiệt huyết và lúc nào cũng hừng hực niềm đam mê với nghề.

"Nghe tin Phượng ra đi, tôi cũng sốc và bất ngờ. Cũng biết là cậu ấy có bệnh nhưng không nghĩ lại ra đi nhanh đến vậy nên rất thương em. Phượng ngây thơ và nhiệt huyết lắm, muốn làm gì là phải làm cái đó bằng mọi sự cố gắng và sức lực.

Phượng là một người tài, có tâm hồn nghệ sĩ trong sáng và cực kỳ nhiệt huyết. Từ những ngày tôi biết Phượng đến khi bạn ấy thành công với vai trò đạo diễn, Phượng vẫn mang một tâm hồn như vậy, hồn nhiên và sống hết mình với đam mê. 

Phượng thích nghề, học đến cùng để đạt được đam mê. Cậu ấy làm gì cũng tận tâm, hết lòng. Cậu ấy giống như một đứa trẻ, yêu thích một điều gì đó thì sẽ làm và không toan tính. Nếu ai có dịp làm việc với Phượng cũng sẽ rất quý cậu ấy vì những tính cách như vậy".

Đó là những gì MC Thu Hằng Tôi 20kể lại khi nhớ về Vũ Ngọc Phượng- một người em, người bạn đồng nghiệp thân thiết đã cùng mình tạo dựng nên những thành công nhất định khi cả hai còn đang độ thanh xuân.

MC Thu Hằng cùng với Ngọc Phượng là 2 gương mặt MC nổi bật của chương trình Tôi 20 của đài VTC từ năm 2005. Trải qua 17 năm, mỗi người có một lối rẽ lựa chọn riêng nhưng có lẽ cả Thu Hằng và Ngọc Phượng đều không thể quên, 17 năm trước chính là bước ngoặt thay đổi trong cuộc đời họ. Với Thu Hằng, Ngọc Phượng là một người bạn đồng nghiệp tử tế, nhiều nhiệt huyết.

Với Thu Hằng, Ngọc Phượng là người bạn đồng nghiệp tốt cô may mắn được gặp trong quãng đời thanh xuân đẹp nhất của mình.

Trong ký ức của MC Thu Hằng, Ngọc Phượng là chàng trai hơi yếu ớt, hay cười, luôn yêu thích công việc của mình, làm việc quên ăn quên ngủ và đã làm gì thì sẽ làm bằng được.

"Em ấy mê làm việc lắm. Ngày ấy, Phượng chưa ra trường nên chỉ làm cộng tác viên ở VTC. Việc gì Phượng cũng xin mọi người đi làm để học hỏi. Ở Phượng luôn tỏa ra một sự nhiệt huyết, ham học hỏi, không toan tính nên cậu ấy được rất nhiều người yêu quý. Có những việc không công, không lương, Phượng cũng không nề hà", Thu Hằng nhớ lại.

Trong công việc, Ngọc Phượng nhiệt huyết nhưng bên ngoài lại khá e dè, không hay chia sẻ hay kêu than kể khó kể khổ.

Sau này, khi chọn lối rẽ khác, Ngọc Phượng cũng vẫn luôn nhớ tới người bạn đồng nghiệp. Mỗi khi anh ra phim mới đều mời Thu Hằng tới xem và cho nhận xét dù cả hai không nói chuyện tâm sự với nhau thường xuyên.

“Phượng sinh ra để làm nghề mà mình yêu thích nhưng mọi thứ lại dang dở quá. Tôi rất thương em ấy”, MC Thu Hằng bày tỏ.

Một trí tuệ uyên bác, một người lãnh đạo chân tình

Từ nhận mình “chẳng có bằng cấp gì” nhưng GS Tạ Quang Bửu luôn được công nhận là một trí tuệ lớn không chỉ bởi các trí thức Việt Nam mà còn bởi các học giả lớn trên thế giới.

GS Toán học người Pháp Laurent Schwartz - người nhận giải thưởng Fields năm 1950 - từng không tiếc lời khen ngợi: “Việt Nam có một vị bộ trưởng đại học xuất sắc mà ngay ở các nước phát triển cũng không dễ tìm”.

Bên lề hội nghị Genève năm 1954 mà GS Tạ Quang Bửu là người thay mặt phái đoàn Việt Nam ký hiệp định Đình chỉ chiến sự, một số chính khách đã đánh giá ông là "một nhà thông thái của Việt Nam”.

Phải đến hơn chục năm sau khi du học Pháp và Anh trở về, sau khi cách mạng Tháng 8 giành thắng lợi, GS Tạ Quang Bửu mới nhận lời tham gia chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và đảm nhận một số trọng trách của đất nước với sự tin tưởng, ủng hộ của Bác Hồ và Thủ tướng Phạm Văn Đồng. 

Dấu ấn mà ông để lại rõ rệt nhất chính là quãng thời gian 11 năm giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp (1965-1976). 

Với chủ trương mở rộng hệ thống đại học, GS Tạ Quang Bửu đã thành lập nhiều trường đại học chuyên ngành với các cán bộ và sinh viên giỏi được cử đi đào tạo ở nước ngoài. 

Ông Chính kể, trong những năm ông học tập ở Trường ĐH Bách khoa, cha ông vẫn thường xuyên qua trường để giảng bài. “Có một điều khá thú vị là khi tôi vào học khoa Toán - Lý (còn gọi là Toán công trình), trong một số bài giảng, các thầy hay giải thích từ này là ‘từ thầy Bửu’, như ‘ánh xạ’, ‘nhúng’… Và sau này, cũng có những từ thân thương để nhớ một thời như ‘com-lê bác Bửu’, ‘vali bác Bửu’, ‘giày bác Bửu’… để chỉ những món đồ mà sinh viên đi học nước ngoài được mượn của cụ vì ngày ấy đất nước còn khó khăn lắm nên khi tốt nghiệp về phải trả lại dù đã cũ nát”.

Chính vì thế, các bậc trí thức trong nước, dù là học trò hay là đàn em đi sau, ai cũng cảm nhận được sự chân tình và nhiệt huyết của ông dành cho khoa học, đào tạo và cho những người tài. 

Nói về tinh thần học tập, nghiên cứu của cha mình, ông Tạ Quang Chính kể: “Ngày nào cha tôi cũng dậy từ 5h kém 15 phút. Ông ngồi vào bàn đọc và nghiên cứu cho đến lúc đi làm. Thư viện Khoa học Trung ương là nơi ông thường xuyên lui tới. Đọc sách với ông như là ăn cơm - không thể thiếu được và nó choán hết thời gian của ông khi về nhà”.

Ông Chính kể, sự ham đọc và tinh thần học tập không ngừng của cha vẫn không dừng lại kể cả trong những năm tháng cuối đời, khi cụ đã bị đau lưng đến mức không thể ngồi đọc được nữa. “Chúng tôi đóng cho cụ một cái bàn đặt cạnh cửa sổ. Cụ cứ thế đứng đọc sách từ sáng đến trưa”.  

11 năm giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Đại học cũng là quãng thời gian GS Tạ Quang Bửu tận hiến với nền khoa học, giáo dục nước nhà. Bên cạnh công việc quản lý, GS Tạ Quang Bửu thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, nói chuyện để truyền đạt những xu hướng, thành tựu khoa học kỹ thuật mới nhất của thế giới với các nhà khoa học trong nước.

“Thời anh, tuy ăn chưa đủ, ở còn chật, nhưng thứ Bảy, Chủ nhật và nhiều buổi tối, người ta vẫn hồ hởi gặp nhau ở đâu đó để nghe anh nói chuyện, với cái biệt tài riêng của anh, luôn luôn hấp dẫn, làm cho người nghe khi ra về, dù không hiểu nhiều, vẫn được truyền lại cái nhiệt tình, sôi nổi của anh với đất nước, với khoa học, với thế hệ đàn em” - GS Hoàng Tuỵ từng chia sẻ về người anh lớn của mình sau khi ông đã đi xa.

‘Cha các cháu là một người dũng cảm’

Ông Tạ Quang Chính còn nhớ như in câu nói của Thủ tướng Phạm Văn Đồng vào ngày cha mình qua đời. 

Khi được thông báo, vị Thủ tướng đã ngay lập tức vào bệnh viện nhưng không kịp nói lời vĩnh biệt. “Ông sang căn phòng có cả gia đình tôi đang ngồi. Ông nói với chúng tôi: Cha các cháu là một người dũng cảm. Các cháu phải học tập điều ấy”.

Ngẫm lại, ông Chính cho rằng lời khen ấy chắc hẳn đã được vị Thủ tướng đúc rút sau rất nhiều năm làm việc với cha ông. 

“Tôi nhớ, khi ông cụ đã nghỉ hưu, một lần bác Đồng đến thăm, ông cụ lấy ra một cuốn sách có tên là Cú sốc tương lai. Lúc ấy, mắt bác Đồng cũng yếu rồi nên ông cụ nhà tôi nói tóm lược mấy ý trong cuốn sách. Bác Đồng khen cuốn sách thú vị, cha tôi nói thêm ‘đọc cuốn này, đòi hỏi nhà lãnh đạo phải nắm bắt được những gì, nếu không thì chính nhà lãnh đạo sẽ sốc’. 

Mặc dù giữa cha tôi và bác Đồng có mối quan hệ gần gũi nhưng với một nhà lãnh đạo cấp cao như thế mà cha tôi dám nói ra lời ấy thì thực là dũng cảm. 

Sau đó, ông cụ cũng dặn thêm rằng ‘nếu anh không đọc được thì cố gắng nhờ anh em thư ký đọc cho. Nên đọc”. 

“Trong cuốn sổ tang, cụ Đồng viết lời vĩnh biệt cha tôi và gọi ông là ‘người bạn chiến đấu’. Tôi cho rằng đó là một vinh dự, một sự trân trọng mà không phải ai cũng có được”. 

Một bài học khó 

Viết về người anh lớn, cố GS Phan Đình Diệu - người có đóng góp lớn cho việc xây dựng ngành Tin học Việt Nam - từng chia sẻ một câu chuyện, một lời khuyên của GS Bửu mà ông cho là một “bài học khó” trong sự nghiệp làm khoa học của mình. 

Ông kể, mùa thu năm 1965, sau khi ông học xong phó tiến sĩ ngành Toán học kiến thiết ở Nga, ông được giữ lại để làm tiếp luận án tiến sĩ. Đang háo hức với những hướng nghiên cứu khác mà ông cho là thiết thực hơn, ông đề nghị xin không tiếp tục làm tiến sĩ nữa mà được dành thời gian học thêm về các hướng nghiên cứu kia. Nhưng bất ngờ, ông được Đại sứ quán chuyển đến chỉ thị trả lời của GS Tạ Quang Bửu, rằng: Phải tiếp tục làm xong tiến sĩ, rồi sau hãy hay.

Đến cuối năm 1967, bảo vệ luận án tiến sĩ xong, GS Diệu về nước, đến chào GS Tạ Quang Bửu. Lúc này, GS Bửu chỉ cười, bảo: Đấy, bây giờ muốn học thêm cái gì thì học. 

“Anh không giải thích gì thêm, mãi về sau tình cờ tôi mới hiểu được ý anh: Anh muốn tôi có thêm chút vốn liếng để dễ được cuộc đời chấp nhận hơn, và do đó mới có cơ hội làm được việc có ích hơn”.

“Muốn có ích cho đời thì ngoài năng lực ra, cần được đời chấp nhận. Bài học đó khi ngầm khi rõ, tôi đã được tiếp thu ở anh, không phải bằng thuyết giảng mà bằng cách xử sự, bằng thiện chí và cả bằng những cảm nhận không lời trong suốt nhiều năm về sau, thời gian mà may mắn tôi có cơ hội được gần anh hơn…”.

GS Diệu cho rằng đó là một bài học khó mà ông đã cố học, “có thất bại và hình như cũng có lúc thành công”. 

“Và tôi hằng nghĩ trong việc thực hiện bài học này, anh là một tấm gương lớn. Nhờ luôn tìm được lời giải đúng đắn cho bài học khó đó mà anh đã có những đóng góp to lớn tài năng trí tuệ của mình vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước” - GS Phan Đình Diệu viết.

Rồi sau đó, trên con tàu từ Budapest sang Paris đầu những năm 1980, ông đã buột nghĩ được 2 câu thơ mở đầu cho một bài thơ mà từ lâu ông có ý định làm tặng “anh Bửu” mà sau này được rất nhiều người nhắc đến khi nói về GS Tạ Quang Bửu:

Một khối nghĩ suy, một khối tình

Nước non là đó, nọ là mình

Đến mãi nhiều năm sau, khi GS Bửu đã rời xa cõi tạm, GS Phan Đình Diệu mới làm nốt bài thơ bỏ dở. “Tôi chép nắn nót những lời mộc mạc đó lên giấy, không gọt giũa gì thêm, vội mang đến nhà anh đặt lên bàn thờ, rồi kính cẩn đọc dâng anh”.

Một khối nghĩ suy, một khối tình

Nước non là đó, nọ là mình

Đã tròn một cuộc, bầu tâm huyết

Chưa thoả đôi bề, lẽ tử sinh

Nghĩa nặng nhân tình còn quyến luyến

Ánh ngời tài trí vẫn lung linh

Nỗi đời chất chứa lòng ưu ái

Một khối nghĩ suy, một khối tình.

GS Tạ Quang Bửu - người dám ‘xé rào’ để nâng đỡ người tài

Tina Turner nổi tiếng với giọng ca khỏe cùng những vũ điệu đầy nhiệt huyết trên sân khấu. Suốt 60 năm sự nghiệp, bà được mệnh danh là Nữ hoàng nhạc Rock 'n' Roll. Sau thời gian dài đau ốm, giọng ca huyền thoại đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng ở Thụy Sĩ ngày 24/5 ở tuổi 84.

Từ năm 1994 giọng ca người Mỹ cùng chồng chuyển tới sống ở Thụy Sĩ và trở thành công dân nước này từ năm 2013. Những năm cuối đời, huyền thoại âm nhạc gặp những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đột quỵ, ung thư đường ruột và suy thận hoàn toàn cần phải ghép tạng.   

Sự ra đi của bà là một mất mát lớn với làng âm nhạc thế giới. Trong sự nghiệp âm nhạc lẫy lừng kéo dài hơn nửa thế kỷ, Tina Turner đã liên tục góp mặt trong bảng xếp hạng Billboard Top 40 suốt 4 thập kỷ, giành vô số giải Grammy, bước vào sảnh danh vọng Rock 'n' Roll Hall of Fame và trở thành một trong những nữ nghệ sĩ có đĩa bán chạy nhất hành tinh.      

Năm 2008, Tina Turner thông báo tour lưu diễn kỷ niệm 50 năm ca hát Tina! 50th Anniversary Tour sẽ là lần cuối bà đứng trên sân khấu. Kể từ sau tour diễn này, Tina Turner chính thức giã từ âm nhạc để tập trung vào đời sống riêng. Năm 2013, Tina Turner kết hôn với người chồng thứ hai là diễn viên kiêm nhà sản xuất âm nhạc người Đức Erwin Bach.   

Năm 2018, một trong những lần hiếm hoi cuối cùng bà xuất hiện trước công chúng là khi Tina Turner dự buổi công chiếu vở nhạc kịchTinaở London dựa trên những câu chuyện đời của bà suốt 50 năm ca hát. Gần nhất, HBO công chiếu bộ phim tài liệu về bà vào tháng 3/2021.

Quỳnh An - Theo PEOPLE