M-Pesa - Chuyển tiền di động

Tại Kenya, M-Pesa vô cùng thông dụng. Đó không phải hệ thốngngân hàng cho điện thoại di động mà là công nghệ có chức năng chuyển tiền. Đâylà điểm khác biệt lớn, bởi M-Pesa không yêu cầu người dùng cần phải có tài khoảnngân hàng, yếu tố bắt buộc mà các nhà đổi mới Kenya phải quan tâm.

Theo Waceke Mbugua, Giám đốc truyền thông của Sararicom – mạngdi động lớn của Kenya, đơn vị khởi xướng M-Pesa (“pesa” theo tiếng địa phươnglà tiền, vì thế M-Pesa nghĩa là “tiền di động”), khi tung ra M-Pesa, chỉ có sốít dân chúng có tài khoản ngân hàng vì đăng kí quá đắt. Trong khi đó, lượng lớnngười dân Kenya sống tại các thành phố lớn đều gửi tiền đều đặn mỗi tuần chogia đình ở vùng sâu, vùng xa. Nếu không có tài khoản ngân hàng, họ buộc phải tựdi chuyển hoặc tìm một tài xế xe buýt thân thiết để giao khoản tiền lớn gửi vềcho gia đình khi xe buýt dừng ở các điểm này.

Ra mắt khiêm tốn như dự án thí điểm vào tháng 3/2007 (với sựgiúp đỡ từ Quỹ đầu tư Vodafone và viện trợ Chính phủ Đan Mạch), dịch vụ hiện cótới 15 triệu người dùng, trong đó 80% là khách hàng của Safaricom - Công ty đangkiểm soát 75% thị phần di động Kenya. Tuy nhiên, điều này còn ấn tượng hơn: Sốtiền chuyển bằng M-Pesa tương ứng với 25% GDP (tổng sản phẩm quốc dân) cả nước,theo Sitoyo Lopokoiyit, chuyên gia kinh tế của Safaricom. Kể từ khi bắt đầu, gần11,5 tỉ USD đã được chuyển qua dịch vụ M-Pesa. Người Kenya còn dùng M-Pesa đểtrả tiền nước, điện, truyền hình cáp cũng như học phí cho con em. Không chỉ thế,họ còn được rút hoặc gửi tiền thông qua mạng lưới hơn 2.000 điểm bán lẻ trêntoàn quốc, nơi bán thẻ cào có mã số cần thiết để điền vào tài khoản. M-Pesagiúp cuộc sống của mọi người dễ dàng hơn và giúp họ tiết kiệm tiền bạc.

Thực tế, dù phần lớn người dân Kenya không có tài khoản ngânhàng hay thẻ tín dụng, nhưng họ có thể trả tiền cho mớ rau hay tiền điện chỉ bằngđiện thoại di động cũng đủ làm ấn tượng tất cả mọi người ở nền kinh tế lớn hơn.

>> iOS 4.1 đã bị jailbreak

“Chắc chắn tôi sẽ chuyển!”

Khi đặt câu hỏi với một số chủ quán net cách trường học trên dưới 200m, họ không ngạc nhiên trước thông tin sắp có quy định các cửa hàng kinh doanh game online phải đặt cách trường học tối thiểu 500m. Anh Minh, chủ một quán net ở Đặng Văn Ngữ nói: “Chả biết bao giờ phải chuyển? Nếu bị bắt chuyển, tôi sẽ thuê địa điểm mới và vẫn kinh doanh game online. Cũng có nhiều khách quen rồi nên nếu chuyển thì bọn nó lại tìm đến ấy mà”. Đáng nói là quán net của anh nằm cách cổng trường THPT Kim Liên không đến 100m (tức là không đáp ứng quy định từ năm 2010) nhưng vẫn được tồn tại và rất đông khách. Tương tự, chủ quán game Việt Phương ở nhà C3 khu tập thể Kim Liên (trên đường Lương Định Của), rất gần trường THCS Đống Đa cũng cho biết sẽ thuê chỗ mới nếu có quy định yêu cầu cách 500m và không hề có hướng kinh doanh nào khác.

Chị Hà, quản lý quán net ở ngõ 48 Tạ Quang Bửu tỏ ra lạc quan hơn: “Quy định của Nhà nước thì phải theo thôi. Nói thật là ở đây gần trường Thăng Long lắm, tầm 80m thôi. Trong ngõ này mấy năm trước có đến 9 nhà mở hàng net nhưng giờ giảm còn có 5. Không lâu nữa sẽ chỉ còn 2 quán. Tôi cũng sắp bỏ rồi, mở quán bán tạp hóa cho lành”. Quan sát trong quán của chị Hà khá rộng, có tầm 30 máy và đều kín chỗ, đa phần là nam thanh niên đang chơi game. Chị khẳng định chuyển việc khác là tự nguyện và nói thêm: “Thật ra quy định thế có cần thiết không, đã ham thì bọn trẻ sẵn sàng tìm bằng được chỗ để chơi, dù ngóc ngách thế nào. Với lại ở khu này chủ yếu là sinh viên các trường ĐH như Bách khoa, Mở, Xây dựng, Kinh tế quốc dân… đến chơi là chính, đâu có nhiều học sinh phổ thông đâu”.

“Đến lúc bị xử lý hẵng hay”

Trái ngược với những quan điểm trên, các chủ quán net ở khoảng cách xa hơn một chút nhưng vẫn dưới 500m thì phản ứng khá gay gắt. Một người sở hữu quán game ở 113 E3 Lê Thanh Nghị bức xúc nói: “Tôi làm ăn ở đây bao nhiêu năm rồi, đang kinh doanh tốt, giờ tự dưng bảo đi có phải đơn giản đâu. Ảnh hưởng đến công ăn việc làm của bao nhiêu người. Nói chung là chưa thấy quy định đó nên tôi không định chuyển đi đâu hết. Đến lúc có hiệu lực và bị xử lý hẵng hay”. Một chủ quán game khác ở phía bên kia đường còn lý sự: “Tôi chưa nghe nói quy định đó nhưng nếu có thì thật vô lý. Tôi có giấy phép kinh doanh đàng hoàng, nếu muốn ép chuyển thì phải đền bù thỏa đáng và phải cho một khoảng thời gian, chứ bảo chuyển ngay thì không thể được”. Tìm hiểu thêm một số quán net khác đều nhận được thái độ không hợp tác hoặc câu trả lời rằng chỉ khi bị cưỡng chế thì mới đi.

Cũng theo chị Hà, chủ quán game ở ngõ 48 Tạ Quang Bửu, với quy định mới, các đại lý game online sẽ “lách luật” bằng cách chuyển sâu vào trong ngõ hơn để đáp ứng quy định của cơ quan quản lý. Đề cập đến một quy định nữa là diện tích quán net phải từ 50m2 trở lên với trung bình 1,2 m2 cho mỗi máy, chị cho biết rất ít quán đáp ứng điều này vì phải hạn chế chi phí thuê nhà và chỉ cần 07 - 0,8 m2/máy là đủ chỗ cho một người ngồi chơi thoải mái.