Tình trạng "tiến thoái lưỡng nan" với tiền ảo

Việt Nam chưa có khung pháp lý để điều chỉnh hoạt động liên quan đến tiền kỹ thuật số như bitcoin, đồng thời là một trong những quốc gia điển hình của châu Á đối mặt với tình thế khó xử này. Khi hoạt động giao dịch tiền ảo ngày càng tăng, thậm chí xuất hiện tình trạng gian lận, câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để chiều chỉnh mà không hạn chế những cơ hội đầu tư mới.

Bài toán khó này đặc biệt nổi cộm vào tháng 9/2017 khi Chi cục Thuế Bến Tre thua kiện ông Nguyễn Việt Cường, một người kinh doanh bitcoin. Theo Hội đồng xét xử, bitcoin không được thừa nhận là một loại tài sản trong pháp luật Việt Nam. Vì vậy, cơ quan thuế không có quyền lực pháp lý để thu thuế trong trường hợp này.

Tình huống trên cho thấy nhu cầu cấp thiết cho một hệ thống pháp lý toàn diện về tiền ảo. Hiện nay cơ quan thuế, toàn án và cơ quan hành pháp khác làm theo những quy trình khác nhau, thậm chí gây tranh cãi khi giải quyết các vấn đề liên quan đến tiền kỹ thuật số.

Sự bùng nổ của tiền ảo có thể gây ra một số vấn đề vô cùng nghiêm trọng như rửa tiền, buôn ma túy, vấn đề an ninh tiền tệ và các nguy cơ phạm tội khác.

Một số vụ lừa đảo ICO tiền kỹ thuật số (ICO là hình thức huy động vốn cho các dự án mới) đã được Bộ Công An và các cơ quan hành pháp phát hiện. Một số thương vụ ICO tại các tỉnh như Đồng Nai và Bắc Giang đã lừa đảo hàng chục tỷ đồng của nhà đầu tư.

Quy định hiện tại đối với tiền ảo

Giống như các nước khác trong khu vực, Việt Nam cũng đang đi tìm câu trả lời. Tháng 08/2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Chính phủ xây dựng hệ thống pháp lý về tiền kỹ thuật số.

Đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 80/2016/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 101/2014/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt, trình Chính phủ ban hành Nghị định 96/2014/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Theo đó, bitcoin và các loại tiền ảo khác được xác định không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp.

Ngoài ra, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng tiền ảo cũng là không hợp pháp. Những hành vi vi phạm có thể đối mặt với mức xử phạt hành chính lên đến 200 triệu đồng.

Ngày 24/01, Ông Nguyễn Hồng hải, Phó Vụ trưởng Vụ pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp cảnh báo về việc đầu tư dùng tiền điện tử và ủng hộ khung pháp lý mà Ngân hàng Nhà nước đưa ra.

Chiều ngày 2/2/2018, Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC đã tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập (12/2/1988 – 12/2/2018). Tới dự có Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng, Phó Tổng giám đốc VTV Nguyễn Thành Lương, Phó Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam Nguyễn Xuân Huy... cùng các vị đại biểu nguyên lãnh đạo Bộ TT&TT, VTV, VTC qua các thời kỳ.

Tại buổi lễ kỷ niệm, ông Đàm Mỹ Nghiệp, Tổng giám đốc Tổng công ty VTC chia sẻ, trong 30 năm qua, VTC đã trải qua nhiều bước chuyển mình về ngành nghề sản xuất kinh doanh, mô hình tổ chức. Gắn liền với đó, VTC cũng gặt hái được nhiều thành tựu với những mốc son đáng nhớ về lĩnh vực phát thanh, truyền hình và dịch vụ nội dung số.

Bên cạnh đó, VTC đã trải qua nhiều bước thăng trầm, có những giai đoạn tăng trưởng nhanh điển hình như giai đoạn 2006 - 2010 với mức tăng trưởng trung bình hàng năm lên tới 200%, nhưng cũng có những giai đoạn bị giảm sút, thậm chí bị khủng hoảng nghiêm trọng, dẫn đến bị thua lỗ, điển hình như giai đoạn 2010-2012, để lại lỗ tích lũy tới gần 400 tỷ đồng tại thời điểm 31/12/2012.

Mỗi bước chuyển mình và thăng trầm như vậy, VTC đều vượt qua bằng sự nỗ lực vượt khó, bằng sự năng động, sáng tạo, bằng sự hy sinh, sự đoàn kết đồng lòng của tập thể cán bộ, nhân viên. Mỗi giai đoạn như vậy giúp cho VTC trưởng thành hơn, vững vàng hơn, và tạo niềm tin cho cả tập thể và từng cá nhân về sự trường tồn và phát triển của doanh nghiệp trong mọi điều kiện, hoàn cảnh.

5 năm qua, VTC đã quyết liệt thực hiện Đề án tái cơ cấu tổng thể giai đoạn 2012-2015 theo Quyết định số 28/QĐ-BTTTT ngày 11/01/2013 của Bộ TT&TT và các quy định mới của Chính phủ liên quan đến việc chuyển Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC về trực thuộc Đài Tiếng nói Việt Nam. Quá trình tái cơ cấu Tổng công ty VTC với chiến lược phát triển rõ ràng, tập trung nguồn lực vào những lĩnh vực, ngành nghề then chốt đã giúp cho VTC vượt được qua giai đoạn khó khăn và đạt được nhiều kết quả ấn tượng, đó là:

Trong những ngày đầu tháng 2, tổng giá trị của thị trường tiền ảo đạt mức 459 tỷ USD, giảm xuống đáng kể so với mức đỉnh của tháng 1/2018 là 830 tỷ USD. Sự tụt giảm đáng chú ý này chưa phải là mức thấp nhất trong vòng 30 ngày, khi mà thị trường ở mức 450 tỷ USD vào ngày 18/1 vừa qua.

Đây có phải dấu hiệu ngày tàn cho Bitcoin? Cho tiền ảo? Có thể là không. Chúng ta có thể thấy sự tăng trưởng không ngờ của nhiều đồng tiền ảo trong vòng 6 tháng đến một năm. Bằng giờ này năm ngoái, một đồng bitcoin chỉ vẻn vẹn có giá 982 USD. Vào thời điểm cực nhiệt của tháng 12/2017, nhiều chuyên gia cho rằng giá cả thị trưởng đã bị đẩy lên thái quá và chắc chắn sẽ giảm xuống trong thời gian ngắn. Với điều kiện hiện tại, sự tăng trưởng dài hạn của Bitcoin là điều được mong đợi từ trước.