Nhận định, soi kèo Osasuna vs Valencia, 03h00 ngày 3/3: Cầm chân nhau

Phim Đấu trí dự kiến sẽ lên sóng VTV1 từ ngày 18/7đề cập đến những vụ án chấn động như nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19 khiến dư luận hoang mang; đường dây buôn bán hàng trăm ngàn chiếc điện thoại lậu qua biên giới một cách bí ẩn. Đạo diễn Nguyễn Danh Dũng cho biết đây là một tác phẩm truyền hình chứ không phải phim tài liệu, phóng sự. Do đó, dù đề cập đến những vụ án kinh tế trọng điểm thời gian gần đây như Việt Á, song phim vẫn có những tình tiết hư cấu tạo sự ly kỳ, hấp dẫn.

Phim Chạy ándựa trên câu chuyện có thật trong tiểu thuyết cùng tên của nhà báo Nguyễn Như Phong. Chạy ánđược xây dựng dựa trên vụ án Nguyễn Hồng Sơn (Tẩn) có thật cùng nhiều chuyên án nổi cộm khác. Chạy ánphản ánh chân thực những góc khuất trong xã hội đương thời như tham ô, ngoại tình, nghiện ngập, cờ bạc,… Vào thời điểm công chiếu năm 2006, phim nhanh chóng thu hút khán giả và liên tục thắng hàng loạt giải lớn sau đó như: Cánh Diều Vàng, Huy chương vàng thể loại phim bộ truyền hình tại Liên hoan phim truyền hình toàn quốc, Giải đặc biệt tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo. 

Bí mật Tam Giác Vàngdựa trên những sự kiện có thật trong một số chuyên án chống buôn lậu ma tuý tại khu vực Tam Giác Vàng. Xuyên suốt bộ phim là những màn đấu trí gay cấn giữa lực lượng cảnh sát của Việt Nam, Lào, Thái Lan với những băng nhóm buôn bán ma túy đa quốc gia. Kịch bản dựa trên những vụ án nổi tiếng có thật, trong đó có vụ Vũ Xuân Trường.

Phim Sinh tửkhai thác câu chuyện về cách thức làm ăn sau vỏ bọc đầu tư dự án đất đai, trong đó các mối quan hệ nhạy cảm và phức tạp. Hối lộ, tham nhũng, chạy chức quyền... tất cả đều được tái hiện trong phim. Khi xem Sinh tửkhán giả thấp thoáng bóng dáng của những ông tham nhũng ngân hàng, trốn đi nước ngoài chạy tội... Đạo diễn Khải Hưng cho biết, kịch bản phỏng theo các nhân vật cộm cán đã được báo chí nêu. 

Trailer phim 'Đấu trí'

Theo đó, Nga vẫn sẽ thực hiện đầy đủ các cam kết từ giờ cho tới năm 2024 và tập trung phát triển một trạm vũ trụ độc lập. “Chúng tôi sẽ bắt đầu xây dựng một trạm không gian của người Nga”, lãnh đạo Roscosmos cho hay.

Căng thẳng giữa Washington và Moscow đã ngày càng gia tăng sau khi cuộc xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào tháng 2. Dmitry Rogozin, người tiền nhiệm của ông Borisov trong những tháng gần đây cũng đã tuyên bố về ý định ngừng tham gia trạm vũ trụ quốc tế, nhưng giới quan sát vẫn mơ hồ về thời điểm chính thức hoặc đây đã là quyết định cuối cùng hay chưa.

Nếu Nga chính thức thông qua, nước này sẽ đẩy nhanh việc kết thúc dự án mà NASA đã đầu tư khoảng 100 tỷ USD trong 25 năm qua và tạo ra một cuộc tranh cãi về tương lai.

Trạm vũ trụ quốc tế hợp tác với Nga, cùng Canada, châu Âu và Nhật Bản là chìa khoá để nghiên cứu tác động của không trọng lượng và bức xạ với sức khoẻ con người, yếu tố quan trọng để chinh phục Sao Hoả trong tương lai.

Một quan chức tại Nhà Trắng thông tin, Mỹ chưa nhận được thông báo chính thức từ phía Nga, về việc họ sẽ rút khỏi trạm vũ trụ quốc tế.

“Chúng tôi đã xem xét các lựa chọn để giảm thiểu các tác động có thể xảy ra đối với trạm ISS sau năm 2024 trong trường hợp Nga rút khỏi dự án này”, John Kirby, phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ nói.

Các chuyên gia cho rằng, thông báo trên của Nga khiến tương lai duy trì hoạt động của ISS từ giờ đến cuối thập kỷ càng trở nên mờ mịt.

Trong khi đó, các quan chức NASA vẫn tin tưởng rằng Nga sẽ tiếp tục ở lại ISS cho tới năm 2030, bất chấp khác biệt chính trị ngày càng lớn giữa 2 nước.

Phát biểu từ trạm không gian, Kjell Lindgren, một trong số phi hành gia của NASA trên ISS cho biết, mọi thứ tại đây vẫn chưa có gì thay đổi.

“Đó là tin tức rất mới, chúng tôi chưa nhận được bất kỳ thông tin chính thức nào. Chúng tôi được huấn luyện để thực hiện 1 nhiệm vụ tại đây, và tất nhiên nhiệm vụ này cần có sự tham gia của toàn bộ phi hành đoàn”.

Vinh Ngô (Theo NYTimes)

Instagram cá nhân của Seolhyun (AOA) ngập tràn bình luận ghét bỏ vì cô nàng là bạn thân của Jimin - người bắt nạt thành viên cùng nhóm Mina trong suốt 10 năm. Nhiều người giận dữ: "Cô biết chuyện của Mina đúng không? Tại sao các cô lại không bảo vệ cô ấy?", "Cô cũng bắt nạt Mina ư?", "Tôi cần cô lên tiếng nói gì đó", "Cuộc đời cô cũng thật bất hạnh... Làm bạn với một kẻ như thế kia...".

Chanyeol và Sehun (EXO-SC) đầy cá tính trong bộ ảnh mới của album Vol.1 [1 Million Views]. Ở sản phẩm này, cả hai tham gia viết lời cho toàn bộ 9 ca khúc, trong đó có 3 bài hát tự sáng tác. Album còn có sự tham gia sản xuất của Gray, BoiB và Hangzoo (Rhythm Power), Gaeko (Dynamic Duo). How you like that của BLACKPINK ra mắt ở vị trí 20 trong bảng xếp hạng Top 40 UK Singles Chart - thứ hạng cao nhất mà một nhóm nhạc nữ Kpop đạt được. Được biết, ca khúc Sour Candy kết hợp cùng Lady Gaga cũng từng xếp hạng 17 tại bảng xếp hạng này.

SEVENTEEN giành chiến thắng thứ 4 trên sân khấu Music Core với ca khúc Left & Right. Được biết, vị trí thứ 2 thuộc về ca khúc How you like that của BLACKPINK. Yeonwoo (cựu thành viên MOMOLAND) đăng bài lên trang cá nhân, ẩn ý rằng mình bị ép buộc rời nhóm. Sau khi được người hâm mộ hỏi lý do rời MOMOLAND, Yeonwoo tuyên bố mình không phản bội, không phải vì tham lam mà bỏ nhóm. Cô chia sẻ mình không có cam đảm để từ bỏ tất cả và chạy theo một thứ mới mẻ. Được biết, Yeonwoo rời MOMOLAND cuối năm 2019 để theo đuổi mảng diễn xuất.

Crush phát hành ca khúc Ohio ngày 14/7, đánh dấu sự trở lại sau 2 tháng vắng bóng. Sản phẩm trước đó của anh chàng là Mayday kết hợp với Joy (Red Velvet) từng nhận được nhiều lời khen ngợi bởi MV hài hước và có giai điệu vui tươi. Công ty JYP sẽ có hành động pháp lý để bảo vệ ITZY khỏi những bình luận ác ý và quấy rối: “Chúng tôi liên tục thu thập bằng chứng thông qua hệ thống giám sát của công ty cũng như các báo cáo mà người hâm mộ gửi về. JYP sẽ tiếp tục sử dụng các biện pháp dân sự và hình sự mạnh tay không khoan nhượng với những kẻ xâm hại các quyền của nghệ sĩ thuộc công ty”.

Diễn viên Yeo Jin Goo thú nhận chưa từng hẹn hò. “Hồi 20 tuổi, em nghĩ tình yêu là mọi thứ. Nhưng mấy anh chị bạn bè của em lại nói, ‘Tập trung vào công việc đi’, và ‘Đừng có dồn mọi thứ vào một người vì tình yêu’. Lúc đó em không hiểu lắm, nhưng giờ em cảm thấy giống như chân lý” - anh chàng thật thà tâm sự. Dù vậy, Yeo Jin Goo cho biết anh chưa có ý định hẹn hò trong tương lai gần. Jay Park tiết lộ kế hoạch rút lui khỏi ngành công nghiệp âm nhạc. Cụ thể, anh chia sẻ trên Instagram cá nhân: "Bài hát này thực sự ám chỉ về việc tôi giải nghệ. Tôi nghĩ rằng mình có thể rời đi mà không hối tiếc vì tôi đã làm hết sức rồi" kèm theo lời bài hát Nothing Matters. Đây không phải là lần đầu tiên anh chàng nói về việc rút khỏi ngành giải trí.

Lee Joo Young xác nhận tham gia dự án Times cùng nam tài tử Lee Seo Jin. Nữ diễn viên sẽ đảm nhận vai Seo Jung In, con gái Tổng thống Hàn Quốc kiêm phóng viên tại một tờ báo. Được biết, bộ phim thuộc thể loại chính trị, điều tra, xoay quanh câu chuyện một cô gái sống ở năm 2020 tìm cách liên lạc qua điện thoại với một anh chàng sống trong quá khứ (năm 2015). Cả hai cùng phối hợp để cứu Tổng thống Hàn Quốc đang bị đe dọa tính mạng vào thời điểm đó.

Khánh Ngọc

Cựu thành viên AOA chấp nhận lời xin lỗi của Jimin

Trước đó, Mina chia sẻ rằng mình vô cùng sợ hãi mỗi khi bị trưởng nhóm Jimin bắt nạt, đồng thời tung bằng chứng cho thấy bản thân nhiều lần có ý định tự sát.

Khi nhắc đến Anh Tuấn, người ta sẽ nghĩ đến những bộ phim như 12A và 4H, Những ngọn nến trong đêm, Nhà có nhiều cửa sổ, Hương vị tình thân...

Một cuộc tranh luận sôi nổi

Có lẽ bản thân PGS.TS Đoàn Lê Giang và cả những nhà chuyên môn khác tham gia hội thảo cũng không ngờ rằng ý kiến về chuyện đưa chữ Hán-Nôm vào giảng dạy trong trường phổ thông lại được công chúng quan tâm đến thế.

PGS. TS Đoàn Lê Giang, tác giả của ý kiến gây "bão" dư luận những ngày qua. Ảnh: Lê Văn.

Thông thường, những cuộc hội thảo chuyên môn thường chỉ có từ vài chục đến trên dưới trăm người tham gia và thảo luận. Kỉ yếu của hội thảo được in và tặng cho những người tham dự với số lượng rất hạn chế. Ngoài những người tham gia hội thảo, sẽ không có nhiều người đọc những bài được đăng trong đó hoặc nếu có thì số lượng cũng rất nhỏ.

Tuy nhiên, khi truyền thông đại chúng đưa tin về Hội thảo và ý kiến của PGS.TS Đoàn Lê Giang với những tiêu đề đầy… “khiêu khích” và người dùng các trang mạng xã hội chia sẻ lại những bài viết này, cuộc tranh luận đã bùng nổ dữ dội.

Theo quan sát của tôi trong cuộc tranh luận này những người ủng hộ đa phần là những người biết ít nhiều chữ Hán, chữ Nôm hoặc cả hai trong khi ở phía những người phản đối dường như có rất ít người có thể đọc được chữ Hán và chữ Nôm.

Một điểm đáng chú ý nữa là trong cuộc tranh luận ồn ào này, sự xuất hiện công khai của các nhà nghiên cứu Hán-Nôm trên phương tiện truyền thông đại chúng rất thưa thớt. Nhiều nhà nghiên cứu cao niên có tên tuổi và cả những nhà nghiên cứu trẻ có những thành tựu đáng chú ý những năm gần đây dường như đều đứng ngoài cuộc tranh luận.

Thông thường Hán-Nôm vốn là lĩnh vực chuyên môn khá hẹp ở Việt Nam. Vậy thì tại sao lần này, cuộc hội thảo và cụ thể hơn là ý kiến về việc đưa chữ Hán-Nôm vào trường phổ thông lại thu hút sự quan tâm lớn đến như thế?

Có nhiều nguyên nhân nhưng có lẽ nguyên nhân chủ yếu nhất nằm ở chỗ ý kiến của PGS.TS Đoàn Lê Giang đã “động nhân tâm” và gợi đến rất nhiều liên tưởng, trong đó có cả những liên tưởng và suy diễn vượt xa khỏi ý tưởng và câu chữ của người đưa ra ý kiến trong hội thảo.

Sự phản ứng của công chúng với ý kiến đề nghị đưa chữ Hán-Nôm vào trong trường học không chỉ là thuần túy là sự phản đối một ý tưởng giáo dục.

Nhiều người phản đối (tất nhiên không phải là tất cả) đã phản ứng mạnh mẽ trong sự liên tưởng đến những vấn đề đang ngày một trầm trọng của đất nước như: chủ quyền quốc gia vị đe dọa và xâm hại, sự “xâm lăng” tinh vi và toàn diện trong lĩnh vực văn hóa, những yếu kém của nền giáo dục, tình trạng thật giả lẫn lộn trong khoa học…

Chính sự phản ứng mạnh mẽ xuất phát từ tình cảm và sự liên tưởng ấy đã dẫn dắt cuộc tranh luận trên các trang mạng xã hội rời xa khỏi vấn đề mà PGS.TS Đoàn Lê Giang đề ra: đề xuất giảng dạy chữ Hán-Nôm trong trường học.

Trong bản tham luận của mình, tác giả cũng chỉ mới phác ra ý tưởng về việc giảng dạy Hán-Nôm ở trường phổ thông ở mức rất thận trọng nhưng khi tranh luận và phê phán, nhiều người đã mặc định như thể đó đã trở thành một chủ trương-chính sách lớn, sẽ được thực hiện đại trà trên tất cả các trường học và Hán-Nôm rồi đây sẽ trở thành bộ môn bắt buộc dành cho tất cả các học sinh ở phổ thông.

Có người suy diễn xa hơn khi cho rằng đây là chủ trương đưa chữ Hán-Nôm vào thay thế cho tiếng Anh trong nhà trường!? Thậm chí có cả những ý kiến cho rằng rồi đây chữ Hán-Nôm sẽ thay thế cho chữ Quốc ngữ và như thế là “quay lùi bánh xe lịch sử?”….

Chính vì thế mà từ chỗ phản đối, nhiều người tham gia tranh luận trên các trang mạng xã hội đã phê phán và chỉ trích quá đà khi công kích cá nhân người đưa ra đề nghị trên bằng những lời lẽ rất nặng nề.

Đấy là một sự không công bằng đối với người đã phát biểu trong hội thảo. Khi cuộc tranh luận và sự phê bình, chỉ trích diễn ra theo hướng đó, nó giống như một trận đấu võ không có trọng tài mà một bên là “nhà chuyên môn” thi đấu theo thể thức của môn “boxing” trong khi các “đối thủ” thì tấn công bằng các đòn thế của “võ tự do”.

Những gì còn lại sau tranh luận

Cho dẫu có xu hướng đi ngày một xa khỏi ý kiến ban đầu của PGS.TS Đoàn Lê Giang, cuộc tranh luận nói trên cũng đặt ra rất nhiều vấn đề cần tiếp tục suy nghĩ cho cả giới chuyên môn và công chúng.

Thứ nhất là vấn đề làm thế nào để chữ Hán-Nôm và những văn bản cha ông viết bằng thứ chữ đó tiến gần lại hơn với công chúng? Cuộc tranh luận đã làm rõ thêm rằng trên thực tế nhận thức của một bộ phận công chúng về chữ Hán, chữ Nôm và di sản được ghi lại bằng thứ chữ đó rất hạn chế.

Hoạt động ngoại khóa của một lớp học chữ Hán ngoài nhà trường. Ảnh: FB Nguyễn Sử.

Rất nhiều người nhầm tưởng chữ Hán và chữ Nôm, thứ chữ cha ông chúng ta đã dùng suốt hơn nghìn năm để viết nên những tác phẩm văn học, lịch sử nổi tiếng và được đưa vào trong chương trình học tập ở trường phổ thông từ trước đến nay đồng thời cũng là tiếng Trung hiện đại, ngôn ngữ mà người Trung Quốc đang sử dụng. Trách nhiệm giải quyết vấn đề này có một phần không nhỏ thuộc về các nhà nghiên cứu và giảng dạy Hán-Nôm.

Thứ hai, người Việt chúng ta cần có thái độ và tư thế như thế nào trong việc tiếp nhận, kế thừa và nghiên cứu những di sản văn hóa mà các thế hệ đi trước để lại cũng như tiếp nhận tinh hoa văn hóa của thế giới để hội nhập vào thế giới văn minh?

Liệu rằng sự tiếp nhận và kế thừa di sản văn hóa của cha ông có mâu thuẫn với việc giao lưu và hội nhập vào thế giới văn minh?

Những ý kiến tranh luận thể hiện sự đối lập gay gắt giữa việc học Hán-Nôm với học các thứ tiếng như Anh, Pháp… phần nào thể hiện trong vô thức sự lúng túng của người Việt khi đứng trước những giá trị của Đông và Tây.

Thứ ba, cuộc tranh luận được đẩy đi rất xa và rộng với nhiều vấn đề khác nhau đã đặt ra cho tất cả người Việt quan tâm đến vận mệnh của dân tộc một câu hỏi: chúng ta là ai và chúng ta sẽ thế nào?

Như một quy luật tất yếu, khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào thế giới và chia sẻ các giá trị phổ quát của nhân loại, nhu cầu khám phá, làm rõ quá khứ và tìm lại cội nguồn sẽ ngày một trở nên mạnh mẽ.

Tái xác nhận “Identity” sẽ trở thành một nhu cầu tự thân của mỗi cá nhân và của cả cộng đồng. Trong quá trình ấy, quá khứ nói chung và di sản Hán-Nôm sẽ có vai trò lớn.

Khi nhìn ở phạm vi rộng lớn như thế, cả ý kiến đề nghị đưa Hán-Nôm vào giảng dạy trong trường học và những ý kiến phản đối mạnh mẽ thực ra đều thể hiện nhu cầu định vị lại chính bản thân mình và cộng đồng mà mình quy thuộc vào.

Sau một thời gian ồn ào, cuộc tranh luận rồi cũng sẽ lắng xuống. Nhiều người khi bình tĩnh lại sẽ nhận ra nhiều ý kiến chỉ trích đã “đi quá đà”.

Với riêng tôi, ý kiến đề nghị của PGS.TS Đoàn Lê Giang trong tư cách một nhà nghiên cứu là rất bình thường. Chuyện tranh luận hay phản bác lại ý kiến của ông cũng là chuyện bình thường vì không phải mọi dẫn chứng và lập luận ông đưa ra đều hoàn toàn hợp lý.

Chẳng hạn, nếu như ông đưa ra dẫn chứng học sinh Nhật Bản có phân môn tự chọn là Cổ điển trong môn Quốc ngữ ở bậc học Trung học phổ thông để kế thừa và nghiên cứu di sản của cha ông sẽ thuyết phục hơn chuyện học sinh Nhật phải học bắt buộc một số lượng chữ Hán ở từng cấp học bởi vì tiếng Nhật hiện đại vẫn phải dùng đến các chữ Hán đó.

Tất nhiên, cho dù ủng hộ ông về ý tưởng, tôi vẫn không mấy lạc quan về tương lai của ý tưởng đó khi nó được thực hiện trong thực tế khi chữ Hán-Nôm được đưa vào trường học cho dù chỉ là môn tự chọn hay sinh hoạt câu lạc bộ.

Nếu như nền giáo dục hiện tại không được cải cách một cách cơ bản thì cho dù đưa vào bất cứ một nội dung mới nào, nó cũng sẽ thất bại. Chất lượng của các môn học hiện hành, chẳng hạn như môn Văn hay Lịch sử đủ để dự đoán kết quả ấy.

Tất nhiên, tranh luận và phản đối khác với mạt sát và công kích cá nhân. Sẽ rất thiếu công bằng đối với cá nhân PGS.TS Đoàn Lê Giang và không có ích gì thêm cho cộng đồng người Việt nếu như cuộc tranh luận chỉ dựa trên những suy diễn.

Có lẽ trải qua một thời gian dài, người Việt không có nhiều cơ hội và không gian để tranh luận thoải mái vì thế khi mạng internet đột ngột đem lại điều ấy, người Việt chúng ta đã sôi nổi tranh luận mà chưa quen với những nguyên tắc và kĩ năng tranh luận. Để có nó, có lẽ người Việt cần cả đến thời gian và sự tự thân nỗ lực của mỗi người.

Nguyễn Quốc Vương

Đây sẽ là cảnh kết phim Thương ngày nắng về 2 sẽ lên sóng trong những tập tới. Tuy nhiên ngoài sự xuất hiện của bà Nhung (NSND Minh Hòa), Phong (Doãn Quốc Đam), Khánh (Lan Phương), Vân (Ngọc Huyền), cậu Vượng (Bá Anh), Mộng Mơ (Huyền Trang), Sam (Bảo Linh), So (bé Tuấn Phong).... khán giả tinh ý nhận ra trong các bức ảnh và clip hậu trường lan truyền trên mạng xã hội tối 13/7, bà Nga (NSƯT Thanh Quý) và chủ tịch Hoàng Long (NSND Tiến Đạt) không có mặt trong đám cưới và bước cùng Duy - Trang, chỉ có bà Nhung và cậu Vượng đại diện cho nhà trai và nhà gái. 

Các diễn viên NSND Minh Hòa, Doãn Quốc Đam, biên kịch Nguyễn Thủy đều đăng tải ảnh hậu trường dự đám cưới Trang và Duy nhưng không chia sẻ ảnh cô dâu chú rể. Trong những tập tới, khán giả sẽ được gặp các nhân vật quen thuộc hiện tại cũng như bà Nga, Khánh, Trang, Vân và bố Mậu thời trẻ. Nhiều người chờ đợi sẽ có nhiều bất ngờ với những câu chuyện đan xen giữa quá khứ và hiện tại trong chặng đường cuối. Thương ngày nắng về 2 dự kiến sẽ phát sóng tập cuối, tập 51 vào tối 27/7. 

Quỳnh An

Tuy nhiên, giờ đây, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã một lần nữa để mắt đến mặt trăng và tham vọng đến được đó của họ đang ngày càng rõ ràng.

Nhưng để thực hiện chuyến đi này, họ sẽ cần một con tàu vũ trụ mạnh mẽ và tiên tiến nhất từ trước đến nay. Đó là một tên lửa siêu nặng được gọi là Hệ thống Phóng Không gian và một phương tiện phi hành đoàn công nghệ cao có tên là Orion.

Cùng với nhau, những phần cứng không gian ấn tượng này sẽ tạo nên Artemis, một phương tiện thám hiểm lịch sử và một chương trình không gian quy mô lớn, sẽ đưa người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên lên mặt trăng, cũng như đưa nhân loại tiến xa hơn vào không gian sâu thẳm so với mọi nỗ lực trước đây.

NASA có ba chuyến bay được lên kế hoạch cho giai đoạn đầu của chương trình Artemis, tất cả đều sử dụng Hệ thống Phóng Không gian (SLS). Mỗi tên lửa SLS sẽ chỉ bay một lần. Sẽ không có cái gọi là chuyến bay thử nghiệm.

Tàu vũ trụ khổng lồ này sẽ được bắn lên mặt trăng trong lần phóng đầu tiên trong năm nay, có khả năng là vào tháng 8, mà không có phi hành đoàn. Trong chuyến bay thứ hai, trọng tải của SLS, viên nang Orion, sẽ đưa các phi hành gia bay xung quanh mặt trăng trước khi quay trở lại bầu khí quyển của Trái đất với tốc độ 40.000 km/h và nhiệt độ 2.760 độ C. Trong chuyến bay thứ ba, dự kiến vào đầu năm 2025, Orion sẽ hạ cánh để đưa tối đa bốn thành viên phi hành đoàn Artemis lên mặt trăng. Và nó sẽ đánh dấu lần đầu tiên con người đặt chân đến đó kể từ năm 1972.

 Đó là một mục tiêu đầy tham vọng, với một mức giá khổng lồ tương ứng: 93 tỷ USD kể từ năm 2012, theo một cuộc kiểm toán gần đây. Nhưng vào năm 2022, một thập kỷ sau khi những chi phí đó lần đầu tiên bắt đầu được tính toán, tên lửa đầu tiên đang chuẩn bị được phóng. Và thế giới cuối cùng sẽ được chứng kiến tên lửa mặt trăng thế hệ tiếp theo thực sự có khả năng gì.

Công trình xây dựng Artemis là một dự án lớn, và nó đang diễn ra tại Cơ sở lắp ráp Michoud ở bang New Orleans, nơi từng chế tạo tàu con thoi cho các chương trình thăm dò Sao Thổ và Apollo.

Đây là nơi được mệnh danh là "Nhà máy tên lửa của Mỹ". Và tại đây, NASA, Boeing và tập đoàn Lockheed Martin đang chế tạo thứ sẽ đưa chúng ta vào một hành trình lịch sử thực sự.

Giống như bất kỳ nhà máy nào, đó là một tổ hợp hoạt động, với các công trình xây dựng cho nhiều tên lửa khác nhau cùng một lúc. Tuy nhiên, tất cả mọi người ở đây biết tầm quan trọng của một dự án như Artemis.

“Chúng tôi không chế tạo máy giặt", Tim Livingston, Giám đốc kế hoạch tổng hợp của Lockheed Martin cho dự án Orion tại cơ sở Michoud, cho biết: "Chúng tôi xây dựng bảo vật quốc gia."

 Hãy tưởng tượng về nó như một dây chuyền sản xuất ô tô. Nhưng thay vì gắn cửa và tấm thân, bạn đang chế tạo một tên lửa cao 98 mét, lớn hơn cả tượng Nữ thần Tự do. Một dự án quy mô như vậy cần một nhà máy độc đáo với diện tích 190.000 mét vuông.

“Những gì bạn cần là không gian rộng mở", Giám đốc Cơ sở lắp ráp Michoud, Lonnie Dutreix nói. "Bạn phải có lối đi rộng mở, bạn phải có không gian lớn với cần cẩu để có thể nâng tên lửa hạng nặng. Và độ chắc chắn của mặt sàn, mọi người không nhận ra rằng ở Nam Louisiana không có đá tảng... vì vậy sàn nhà ở đây phải được gia cố để nâng đỡ trọng lượng cực lớn."

Cơ sở lắp ráp này rộng tới mức có một phòng riêng để đặt mô hình của nó, cho phép mọi người hình dung về toàn bộ nhà máy cũng như con đường mà tên lửa sẽ đi qua khi nó được chế tạo. Dutreix là kỹ sư giám sát công trình lớn nhất tại Michoud kể từ giai đoạn I của tên lửa Saturn V - thứ được xây dựng cho chương trình Apollo đầu tiên. Tên lửa Artemis I sẽ ngắn hơn một chút so với Saturn V, nhưng nó có thể chịu mức tải trọng lớn hơn rất nhiều.

Dutreix đã làm trong ngành công nghiệp vũ trụ trong nhiều thập kỷ. Ông đã giúp chế tạo và thử nghiệm các bộ phận cho chương trình tàu con thoi vào những năm 1990. Nhưng người đàn ông này không hề tự mãn với những trải nghiệm trong quá khứ, bởi Dutreix biết nhiệm vụ lần này khó khăn và quan trọng tới nhường này.

"Tôi sẽ sử dụng một phép loại suy, để so sánh với việc chế tạo một chiếc máy bay", ông nói. "Cần có sự dự phòng, độ tin cậy và rất nhiều thử nghiệm để đảm bảo rằng chiếc máy bay đó sẽ thực hiện công việc một cách an toàn, bởi vì bạn có con người ở trên khoang. Và hãy thực hiện đúng lối tư duy đó với một tên lửa, nhưng khuếch đại mọi thứ lên 100 lần".

 Trong khi NASA chú trọng đến độ chính xác và an toàn đối với mọi chương trình không gian và việc xây dựng mà họ đảm nhiệm, thì các khoản tiền "cược" thậm chí sẽ cao hơn nhiều với các chuyến bay có phi hành đoàn. Và trong khi chương trình Artemis sẽ không đưa phi hành đoàn lên chuyến bay đầu tiên, trọng tâm chính của chương trình là đưa con người lên mặt trăng và đi sâu hơn vào hệ mặt trời.

Trước mắt, NASA đang tập trung vào ba chuyến bay Artemis đầu tiên.

Artemis I dự kiến phóng vào năm 2022 và sẽ quay quanh mặt trăng mà không có phi hành gia. Chuyến bay này sẽ kiểm tra khả năng của Hệ thống Phóng Không gian SLS, tàu vũ trụ Orion và tất cả các Hệ thống Mặt đất Thăm dò (EGS) hỗ trợ chuyến bay. EGS được thành lập để phát triển và vận hành các hệ thống và phương tiện cần thiết để xử lý và phóng tên lửa cùng tàu vũ trụ trong quá trình lắp ráp, vận chuyển và phóng.

Trên Artemis II, NASA sẽ lần đầu tiên cử phi hành đoàn bay qua vùng phía xa của mặt trăng. Nó được thiết lập để phóng sau năm 2024. Còn với Artemis III, NASA cho biết sẽ không thể sớm hơn năm 2025, một tên lửa thứ ba và cuối cùng sẽ đưa người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên chạm xuống cực nam của mặt trăng và ghi dấu chân của họ lên bề mặt của nó.

Mỗi giai đoạn cốt lõi và tàu Orion cho các chuyến bay đó đều được chế tạo tại Michoud. Trên thực tế, tên lửa và tàu vũ trụ chở phi hành đoàn của Artemis I đã được chuyển ra khỏi cơ sở và đang trên đường xuống bãi phóng ở mũi Canaveral ở Florida. Giờ đây, các công nhân tại cơ sở Michoud đang làm việc trên Artemis II, III và IV, cũng như các phần cho các sứ mệnh tới không gian sâu trong tương lai.

“Chúng ta phải đi trước việc xây dựng", Dutreix nói. "Nó không phải là việc làm từng thứ một."

 Tại cơ sở Michoud, Boeing đang thực hiện giai đoạn lõi của Hệ thống Phóng Không gian hay còn gọi tắt là SLS. Đây cũng là nơi tập đoàn Lockheed Martin đang chế tạo tàu vũ trụ Orion, một cấu trúc cho phép tạo ra áp suất như trong bầu khí quyển để các phi hành gia có thể sống sót trong không gian.

Chỉ riêng tầng lõi của SLS đã có kích thước 64 mét, dài hơn cả một bể bơi tiêu chuẩn Olympic. Về cơ bản, nó là hai thùng nhiên liệu khổng lồ được kết nối với nhau: một chứa 740 mét khối oxy lỏng siêu lạnh, và một thùng thứ hai lớn hơn chứa 2.000 mét khối hydro lỏng. Những thùng chứa này cùng với tên lửa đẩy rắn của SLS (là những bộ phận được nâng cấp từ chương trình tàu con thoi), sẽ cung cấp lực đẩy để nâng tên lửa nặng 27 tấn lên khỏi Trái đất và bay vào không gian.

Xây dựng cùng chế tạo một thứ gì đó to lớn là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn, nhưng nếu dạo quanh cơ sở Michoud, bạn sẽ nhận ra nó cũng giống với bất kỳ dây chuyền sản xuất nào khác. Các khu vực riêng lẻ tạo nên tên lửa được hàn với nhau để tạo thành các phần của thùng chứa lớn hơn và sau đó đóng nắp lại để tạo ra các thùng chứa hình viên thuốc. Các thành phần có thể rất lớn, nhưng giống như bất kỳ nhiệm vụ sản xuất nào khác, các kỹ sư vẫn ghép chúng lại với nhau từng mảnh một. Theo như một câu ngạn ngữ cổ, việc xây dựng Artemis chỉ đơn giản giống như việc muốn ăn thịt voi thì phải ăn từng miếng một. Ngoại trừ trường hợp này, đó là một con voi khổng lồ làm bằng kim loại, và nó có thể bay vào vũ trụ.

Đứng cạnh những mảnh của SLS trên sàn nhà máy ở Michoud, bất cứ ai cũng sẽ cảm thấy mình thật sự lùn đi. Nhưng theo Boeing, trong khi toàn bộ SLS trông rất lớn, lớp thành của nó lại mỏng một cách đáng kinh ngạc.

“Nếu bạn tưởng tượng một lon Coke có thể phóng to lên bằng kích thước của thùng chứa hydro lỏng, thì độ dày thành thùng cũng sẽ có tỷ lệ tương tự", Amanda Gertjejansen, trưởng nhóm dự án tích hợp của Boeing cho giai đoạn lõi Artemis II cho biết.

"Nhưng kỹ thuật và công nghệ cho phép nó có thể chịu được áp suất của hàng trăm mét khối nhiên liệu sẽ bị đốt cháy trong đó, cũng như khi chúng bị đông lạnh. Điều đó thật đáng kinh ngạc."

 Đi bộ xung quanh Michoud, bạn có thể xem và nghe cách một tên lửa đang được chế tạo. Các tấm nguyên liệu khổng lồ được xếp chồng lên nhau để hàn, và các phần của tên lửa di chuyển từ trạm này sang trạm khác. Mọi thứ bận rộn và ồn ào.

Tất cả các bộ phận của tên lửa SLS sẽ xoay vòng bên trong Cơ sở lắp ráp Michoud, để rồi cuối cùng sẽ đi đến Trung tâm lắp ráp dọc, nơi chúng được đưa vào một ngăn xếp khổng lồ, rồi được hàn lại với nhau thành một thùng chứa nhiên liệu đồ sộ.

Sau đó, chùng sẽ đi đến Khu vực lắp ráp cuối cùng, nơi các bồn chứa cuối cùng được kết hợp với nhau hoặc gắn với phần động cơ để trở thành hệ thống SLS đầy đủ. Và đó là nơi mà quy mô khổng lồ của toàn bộ công trình trở nên rõ ràng để đánh giá.

“Kích thước tuyệt đối của phương tiện mà chúng tôi đang chế tạo ở đây thật đáng kinh ngạc", Kỹ sư Chandler Scheuermann của NASA Stages cho biết. "Khả năng cần có trong việc thiết kế và chế tạo một phương tiện có kích thước như vậy có thể gây sốc đối với tất cả những người làm kỹ thuật trên toàn thế giới".

 Nếu SLS bao gồm việc tạo ra sức mạnh và lực đẩy tuyệt đối để đưa các phi hành gia vào không gian, thì việc chế tạo tàu vũ trụ Orion lại liên quan tới việc điều khiển và giữ cho họ sống sót cho tới khi tới nơi.

Mặc dù mọi phần của công trình Artemis đều là nhiệm vụ quan trọng, nhưng "tiền cược" là đặc biệt cao đối với các phương tiện chứa người.

“Khi bạn chế tạo một con tàu vũ trụ, bạn không thể mắc sai lầm", Tim Livingston, Giám đốc Kế hoạch Tích hợp Orion tại Lockheed Martin cho biết. "Bạn đang đi đến một môi trường mà không có ai và không có gì từng trông thấy trước đó. Và vì vậy bạn phải đảm bảo rằng sản phẩm tạo ra đủ mạnh để đảm bảo rằng không có thiệt hại về phương tiện hoặc tính mạng."

 Orion Crew Vehicle, tên đầy đủ của tàu vũ trụ Orion, được tạo thành từ vô số bộ phận. Mô-đun dịch vụ của nó được sản xuất tại căn cứ chuyên sản xuất mô-đun dịch vụ châu Âu, thuộc Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA). Mô-đun này sẽ dẫn đường cho Orion đi qua không gian và bay xung quanh mặt trăng sau khi tách ra khỏi SLS. Nó chứa đủ thức ăn và nước uống cho 4 phi hành gia trong suốt nhiệm vụ kéo dài 3 tuần.

Còn phía trên mô-đun dịch vụ là mô-đun phi hành đoàn. Đó là viên nang điều áp do tập đoàn Lockheed chịu trách nhiệm chế tạo. Nó lớn hơn khoảng một phần ba so với mô-đun chỉ huy của tàu Apollo trong quá khứ, với hệ thống tính toán nhanh hơn 4.000 lần. Nó có chỗ ngồi cho bốn phi hành gia (thay vì 3 như Apollo), một nơi trú ẩn bức xạ nơi mà phi hành đoàn có thể trốn để tránh khỏi ảnh hưởng từ các cơn bão mặt trời, và thậm chí là cả một máy tập thể dục nhỏ gọn. Nhưng trong khi NASA đang đặt mục tiêu vào các nhiệm vụ dài hơi hơn khi tiến vào không gian sâu, thì khoang chứa này không hẳn là quá rộng rãi.

“Nó vẫn thực sự chật chội", Livingston nói. "Đối với hầu hết các nhiệm vụ, sẽ có bốn phi hành gia ... vì vậy mọi người sẽ phải ở rất sát nhau trong một khoảng thời gian dài."

Nhưng mặc dù không gian chật hẹp, đây đã là một bước tiến rất lớn so với kỷ nguyên Apollo. Không còn những chiếc quần thấm hút chất thải nữa. Thay vào đó là một nhà vệ sinh có cửa.

 Và viên nang này không chỉ có nhiệm vụ giữ cho các phi hành gia sống sót trong không gian. Nó cũng phải bảo vệ họ khi trở lại Trái đất. Theo Livingston, các tàu vũ trụ có phi hành đoàn khi quay trở lại từ quỹ đạo Trái đất thấp trong 4 thập kỷ qua đã phải chịu mức nhiệt độ khoảng 1.600 độ C. Và trong hành trình quay trở lại, Orion sẽ dần đạt tốc độ 40.000 km/h trong quá trình "tái nhập cảnh", nhanh hơn bất kỳ tàu vũ trụ nào hiện tại được thiết kế cho con người. Tốc độ cao hơn có nghĩa là nhiệt độ cao hơn. Và Orion sẽ phải chịu được 2.760 độ C, vì vậy các hệ thống bảo vệ nhiệt sẽ khác nhau đáng kể.

“Đó là một môi trường khắc nghiệt", Livinston nói. "Nhưng đó là lý do tại sao họ là phi hành gia còn chúng tôi thì không."

 Khi công việc với SLS và Orion kết thúc, nhóm nghiên cứu tại Michoud sẽ chuyển chúng tới khu vực thử nghiệm tại Trung tâm Vũ trụ Stennis ở bang Mississippi, sau đó lắp ráp tại mũi Canaveral ở Florida. Và đó là nơi mà thành quả của quá trình làm việc tại Michoud được chứng minh và đền đáp. Hành trình được thực hiện bằng một sà lan đậu ở cảng biển sâu, ngay trước cửa cơ sở Michoud.

 Chương trình Artemis đã được thực hiện tại NASA trong hơn một thập kỷ qua. Quốc hội Mỹ ban đầu kêu gọi tên lửa sẽ sẵn sàng phóng vào cuối năm 2016. Và trong khi NASA hy vọng sẽ phóng Artemis I vào cuối năm nay, ngày quyết định đã bị lùi lại vài lần. Còn đối với thời điểm đặt chân lên mặt trăng? Năm 2025 có thể là cột mốc đầy tham vọng. Trên thực tế, Tổng thanh tra của NASA dự kiến ngày đó sớm nhất là vào năm 2026.

Và sau đó là vấn đề chi phí. Theo Tổng thanh tra NASA Paul Martin, chương trình này dự kiến sẽ tiêu tốn 93 tỷ USD vào năm 2025. Mỗi chuyến bay riêng lẻ của Artemis I, II và III ước tính trị giá 4,1 tỷ USD.

Chương trình cũng đã so sánh với các tên lửa hạng nặng khác của các công ty tư nhân như SpaceX, công ty đang chế tạo tàu vũ trụ Starship. Giống như Artemis, Starship đang được chế tạo để chở phi hành đoàn và hàng hóa lên mặt trăng và sao Hỏa. Nhưng không giống như chương trình Starship, không có nguyên mẫu sửa đổi nào của SLS hoặc Orion được gửi lên các chuyến bay thử nghiệm cho Artemis.

Theo Amanda Gertjejansen từ Boeing, phần lõi được chế tạo tại cơ sở Michoud là cùng một phương tiện đã được gửi đi thử nghiệm tại Trung tâm Vũ trụ Stennis và cũng là phương tiện đã được giao cho trung tâm Kennedy.

"Bạn có nguyên mẫu, thiết bị thử nghiệm và phương tiện khởi động tất cả trong một", cô nói.

Và mặc dù Artemis I sẽ không chở phi hành gia, nhưng tên lửa này vẫn là một "phương tiện được xếp hạng để chở người" theo Gertjejansen, có nghĩa là nó đã được chứng nhận an toàn để chở phi hành đoàn.

Cũng không giống như Starship của SpaceX, Artemis không được thiết kế để tái sử dụng. Mỗi tên lửa sẽ chỉ phóng một lần. Vì vậy, khi các công ty tư nhân đang phóng và hạ cánh cùng một tên lửa để sử dụng cho các nhiệm vụ lặp lại, tại sao lại phải chi tất cả số tiền đó cho một tên lửa sử dụng một lần?

Đối với NASA, khả năng tái sử dụng sẽ khiến họ phải trả giá rất đắt.

“Nhiệm vụ của chúng tôi là đưa được càng nhiều khối lượng lên mặt trăng càng tốt trong một lần phóng", ông Dutreix nói. "Khi bạn có khả năng tái sử dụng, sẽ phải đánh đổi tải trọng cho điều đó. Bạn phải có thiết bị để hạ cánh nó, bạn phải có thêm nhiên liệu - tất cả những điều đó sẽ lấy đi khối lượng mà bạn có thể đưa lên mặt trăng."

Bất chấp chi phí của chương trình, NASA cuối cùng vẫn muốn kiếm lại tiền từ khoản đầu tư của họ. Theo Dutreix, mục tiêu là thương mại hóa Artemis và bán tên lửa cho bất kỳ ai cần khả năng phóng hạng nặng.

“Với Artemis V, chúng tôi muốn nó chuyển thành sản xuất sang thương mại", Dutreix nói. "Nếu bạn chế tạo tên lửa, bạn có thể bán nó cho bất kỳ ai cần khả năng phóng hạng nặng ... và nếu họ có thể làm nó rẻ hơn và tốt hơn, họ cần phải làm điều đó. Chúng ta cần xem xét những thứ có rủi ro cao như đi đến sao Hỏa."

Và đó là tầm nhìn dài hạn. NASA muốn Artemis mở đường để đi vào không gian sâu. Những vụ phóng Artemis ban đầu này là bước đệm để hướng tới một mục tiêu lớn hơn, đó là đưa các phi hành gia lên mặt trăng, thiết lập một căn cứ trên mặt trăng và sau đó lên sao Hỏa.

So với lần cuối cùng NASA lên mặt trăng, giờ đây họ đang cố gắng giành chiến thắng trong cuộc đua không gian của những năm 1960 và 70, bằng cách đưa một nhóm phi hành gia ưu tú vào một cuộc hành trình tới vùng đất chưa được biết đến. Bây giờ NASA đang làm lại tất cả với Artemis, cái tên được đặt dựa vào vị thần là chị gái sinh đôi của Apollo. Một chương trình không gian sẽ đưa nhiều người vào không gian hơn, không chỉ 24 người đàn ông đã du hành lên mặt trăng trong thời đại Apollo hay một tá người may mắn đặt chân lên lớp bụi mặt trăng.

“Đây là lần đầu tiên của chúng tôi và nó rất thú vị", Dutreix nói. "Tôi cố gắng làm cho các kỹ sư và các nhà khoa học trẻ hào hứng nhận ra rằng bạn đang làm nên lịch sử. Bây giờ bạn có thể không nhận ra điều đó. Nhưng đến một lúc, khi bạn bằng tuổi tôi, bạn nhận ra rằng: Anh bạn, tôi đã ở đó khi chúng tôi đã bắt đầu nó."

(Theo Tổ Quốc, Cnet)

NASA công bố loạt ảnh vũ trụ từ kính viễn vọng 10 tỷ USD

Nhiều hình ảnh rõ nét về các khu vực khác nhau trong vũ trụ vừa được NASA công bố, là những thành quả đầu tiên của kính viễn vọng lớn nhất thế giới James Webb.