Đột Kích: Toàn cảnh sân khấu CFSi Vietnam 2017 trước giờ ‘G’

Trao đổi lâu và kỹ về tác phẩm của một tác giả lớn tuổi

- Điểm mới của Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 là gì, thưa ông?

Để tiếp tục nâng cao chất lượng, đưa Giải thưởng Sách Quốc gia xứng tầm với vị thế là một giải thưởng cấp quốc gia, đồng thời tạo sự lan tỏa mạnh mẽ cũng như đưa giải thưởng đến gần hơn với bạn đọc, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Điều lệ và Quy chế giải thưởng mới, trong đó lưu ý một vài nội dung như:

Mở rộng thành phần cơ quan chỉ đạo, cơ quan phối hợp tổ chức giải thưởng với sự tham gia trực tiếp của các cơ quan quan trọng như Ban Tuyên giáo Trung ương là cơ quan chỉ đạo giải thưởng; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan phối hợp chỉ đạo;

Mở rộng đối tượng đề cử sách dự giải, trong đó có cả bạn đọc và các cơ quan báo chí, truyền thông; tăng tỷ trọng điểm để đề cao tính lan tỏa của sách được giải;

Bổ sung hạng mục mới trong cơ cấu giải thưởng là Giải Sách được bạn đọc yêu thích, do chính bạn đọc đề cử, bình chọn; Tổ chức công bố các cuốn sách đề cử được giải sau khi đã qua hai vòng chấm sơ khảo và chung khảo; Tổ chức các hoạt động tri ân các tác giả, dịch giả, đơn vị xuất bản và các hoạt động truyền thông quảng bá, lan tỏa sách sau khi đoạt giải.

- Công tác chấm giải gặp khó khăn và thuận lợi gì, thưa ông?

Số lượng sách tham gia dự giải và số giải tăng. Để hoàn thành nhiệm vụ, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 tiếp tục mời 81 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý có đủ tiêu chuẩn, điều kiện tham gia chấm giải, trong đó hầu hết là các chuyên gia khoa học đầu ngành, các nhà văn có uy tín, giàu kinh nghiệm trong công tác chấm giải thưởng, phù hợp với chuyên ngành sách tại các tiểu ban của hội đồng sơ khảo và hội đồng chung khảo.

Riêng tiểu ban sơ khảo Giải Sách được bạn đọc yêu thích, thành phần ban giám khảo gồm đại diện Cục Thông tin đối ngoại, Cục Xuất bản In và Phát hành cùng các nhà báo và chuyên gia.

Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 7 có lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hội đồng Lý luận Trung ương; Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; Cục An ninh Chính trị nội bộ, Bộ Công an… 

Từ kết quả chấm của Hội đồng sơ khảo và Hội đồng chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã nghiên cứu kỹ hồ sơ chấm giải, văn bản phản biện các tác phẩm được đề cử giải A, nghe Hội đồng chung khảo và Hội đồng sơ khảo giải trình những thắc mắc về một số tác phẩm được đề cử, các thành viên Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã thảo luận, bỏ phiếu bầu chọn các tác phẩm đạt giải thưởng.

Công tác chấm Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 đã thực hiện khoa học, chặt chẽ; các thành viên Hội đồng sơ khảo, Hội đồng chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia làm việc công tâm, nghiêm túc, khách quan.

Có vấn đề gì còn lấn cấn đối với từng cuốn sách đều được mang ra trao đổi, thảo luận kỹ trước khi bỏ phiếu. Ví dụ: Hội đồng đã trao đổi lâu và kỹ về tác phẩm của một tác giả lớn tuổi, đều nhận định tác phẩm còn có một vài lỗi về thời gian, địa danh….

Sau khi nghe trình bày 2 lần về những chỗ cần làm rõ hơn trong cuốn sách, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia cho rằng, cả một công trình đồ sộ, do một tác giả lớn tuổi dành hàng chục năm tìm tòi, nghiên cứu tài liệu và viết, thì việc còn lỗi là điều khó tránh khỏi, dù không ai muốn.

Những lỗi này không sai về với đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước và có thể đính chính được ở lần xuất bản sau. Bên cạnh đó, đây là công trình có giá trị khoa học lớn, nội dung vô cùng hữu ích với bạn đọc.

Hội đồng thấy rằng 60 năm qua, tác giả miệt mài tìm tư liệu để viết sách. Chúng ta nhìn nhận sự đóng góp của cụ cho Tổ quốc, nhất là sau năm 1975, tác giả có các công trình nghiên cứu liên tục để lại dấu ấn, đây là lần thứ hai ông nhận giải ở Giải thưởng Sách Quốc gia.

Với tất cả các ghi nhận, đánh giá, đóng góp của công trình nghiên cứu này, hội đồng xác định tác phẩm xứng đáng được trao giải cao. Đây không chỉ là cổ vũ, động viên cho chính tác giả mà cho thấy Giải thưởng Sách Quốc gia sẽ luôn ghi nhận, nâng niu từng giá trị mà tác giả mang tới cho bạn đọc. Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã thảo luận kỹ, dân chủ và 100% nhất trí trao giải cho cuốn sách này.

Có thể khẳng định, các tác phẩm được đề xuất xét trao giải đều bảo đảm chất lượng nội dung và hình thức. Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 năm 2024 có: 3 Giải A; 10 Giải B; 21 Giải C; 21 Giải Khuyến khích và 4 Giải Sách được bạn đọc yêu thích (có 1 cuốn sách đạt 2 hạng mục giải thưởng).

- Tỷ lệ sách dịch năm được trao giải năm nay vẫn tương đối nhiều, ông lý giải gì về điều này?

Đất nước ta đang trong giai đoạn hội nhập và phát triển, việc tiếp thu kiến thức từ thế giới là điều cần thiết để gợi mở những hướng đi tiếp theo. Cùng với việc nâng niu giá trị truyền thống và tri thức trong nước, Hội đồng giải Sách Quốc gia mong muốn vinh danh, truyền bá những tinh hoa của thế giới.

Do đó, lượng tác phẩm dịch xuất hiện tại Giải thưởng Sách Quốc gia phản ánh nỗ lực của ngành xuất bản bám sát với nhu cầu đời sống xã hội. Chúng ta đang hội nhập nhanh và tiếp cận được nhiều đầu sách có chất lượng. 

- Giải thưởng Sách Quốc gia đã tạo dựng được vị thế, trở thành động lực thúc đẩy văn hóa đọc và phát triển xuất bản, trong những lần tổ chức tới, theo ông, giải thưởng đặt ra mục tiêu gì?

Ở chặng đường tiếp theo, giải thưởng không ngừng đặt ra những mục tiêu mới, nhằm bắt kịp xu hướng hiện đại và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của độc giả. 

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giải thưởng là tiếp tục nâng cao chất lượng sách dự giải, tôn vinh tác giả, tác phẩm trong nước, đồng thời tiếp tục nhấn mạnh đến tiếp thu, truyền bá tinh hoa văn hóa, tri thức thế giới.

Để làm được điều này, hội đồng chú trọng thu hút sự tham gia của nhiều nhà xuất bản và tác giả trong nước lẫn quốc tế, tạo ra một sân chơi đa dạng và toàn diện hơn.

Giải thưởng Sách Quốc gia cũng hướng tới việc thúc đẩy các xu hướng mới trong ngành xuất bản, những định dạng sách giúp độc giả dễ dàng tiếp cận thông tin và phù hợp với nhịp sống hiện đại. Hiện nay, chúng tôi đặc biệt quan tâm tới dòng sách tinh gọn, sách tóm lược là xu hướng trên thế giới.

Ở các chặng tiếp theo, Giải thưởng Sách Quốc gia tiếp tục đặt trọng tâm vào việc thúc đẩy văn hóa đọc.

Điểm mới của Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7

LTS: VietNamNet trân trọng giới thiệu bài viết của tác giả Phạm Vũ Thiều Quang, 18 tuổi, từ Hà Lan về câu chuyện làm phẳng đường cong dịch bệnh của Thụy Điển, trên cơ sở tham khảo thêm các nguồn tin Politico, National Review và Wall Street Journal. Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả. 

Làm phẳng đường cong dịch bệnh 

“Làm phẳng đường cong” được hiểu là việc hạ thấp tỷ lệ lây nhiễm virus theo thời gian để ngăn tình trạng quá tải của các hệ thống y tế. Như vậy, việc thực hiện các biện pháp cách ly ở các quốc gia phương Tây chính là nhằm ngăn chặn số bệnh nhân tăng đột biến, vượt quá năng lực của hệ thống y tế, đặc biệt là khi số lượng các phòng điều trị tích cực (ICU) có hạn. Điều này đã xảy ra ở Italia, Tây Ban Nha… Các nước này đều đã áp đặt những biện pháp cách li nghiêm ngặt. Trái ngược với tình trạng trên, hơn một phần ba số phòng điều trị tích cực ở Thụy Điển vẫn trống, dù tỷ lệ phòng điều trị tích cực trên đầu người ở Thụy Điển thấp thứ hai ở châu Âu. Tỷ lệ bệnh nhân đưa vào ICU của Thụy Điển cũng đã giảm liên tục kể từ đầu tháng Tư.

Chúng ta nên hiểu, làm phẳng đường cong không có nghĩa làm giảm số lượng ca nhiễm và số ca tử vong, mà đơn giản chỉ là làm cho lây lan trong một khoảng thời gian dài hơn, cuối cùng tạo ra một đường cong “phẳng hơn”, trong đó tỷ lệ lây nhiễm không thay đổi. Những gì chúng ta đang thấy ở Thụy Điển hôm nay là một chiến lược pha trộn giữa hai đường cong được trình bày trong biểu đồ trên, thực hiện một số biện pháp phòng ngừa như hạn chế các cuộc tụ họp xã hội trên 50 người và dừng thăm viếng viện dưỡng lão nhưng vẫn mở cửa kinh doanh các mặt hàng không thiết yếu và không cách ly nghiêm ngặt. Dù vậy, hệ thống y tế không hề quá tải.

Quan sát biểu đồ trên, chúng ta sẽ có thể dự đoán được tỉ lệ tử vong của Thụy Điển và của các nước láng giềng Bắc Âu rồi cuối cùng sẽ gặp nhau tại một điểm tỷ lệ với dân số tương ứng của mỗi quốc gia. Chúng ta cần lưu ý, Thụy Điển đã ngừng việc xét nghiệm hàng loạt kể từ giữa tháng 3 và nhiều người tin là khoảng 25-50% dân số nước này đã nhiễm virus, tỷ lệ tử vong trên số ca nhiễm thực tế của Thụy Điển có thể thấp hơn đáng kể so với con số chính thức. 

Chiến lược "độc đáo" của Thụy Điển

Thụy Điển hiện có thể có số người chết nhiều hơn 6 lần so với các nước láng giềng Bắc Âu, nhưng vào thời điểm có vắc-xin, số lượng người có khả năng miễn dịch với virus của nước này sẽ nhiều gấp ít nhất 6 lần. Về cơ bản, Thụy Điển sẽ đạt được “miễn dịch cộng đồng”, lúc đó có ít nhất 60% dân số miễn dịch với virus.

Mặc dù lý thuyết miễn dịch virus Covid-19 vẫn chưa được chứng minh đầy đủ, nhưng đây vẫn là một mô hình ngăn ngừa bệnh dịch tương đối đáng tin cậy. Một nghiên cứu về kháng thể được tiến hành tại hạt Santa Clara ở California, Mỹ bởi trường đại học Stanford vào giữa tháng 4 cho thấy virus này có tỷ lệ lây lan gấp 50 đến 85 lần so với các số liệu chính thức. Điều đó cho thấy số ca nhiễm và phục hồi nhiều hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng nghĩ, ám chỉ khả năng miễn dịch cộng đồng là có khả năng. 

Từ đây, Thụy Điển sẽ không phải đối phó với hai vấn đề quan trọng mà hầu hết các quốc gia vẫn chưa chuẩn bị. Đó là đưa nhóm dân số dễ bị tổn thương hòa nhập lại xã hội thời kỳ hậu Covid-19, đảm bảo không có nguy cơ phơi nhiễm với virus và khả năng virus bùng phát trở lại. Điều này là do chiến lược của Thụy Điển đã xoay quanh việc xây dựng một lá chắn mà các cá nhân đã phát triển kháng thể chống virus Covid-19. Một mặt là có thể tăng khả năng bảo vệ những người dễ bị tổn thương hơn là những biện pháp cách li nghiêm ngặt mà các quốc gia khác đang áp dụng. Mặt khác có thể ngăn chặn dịch bệnh thứ hai xảy ra. Điều này sẽ cho phép quay trở lại một xã hội tiền Covid-19 một cách nhanh chóng hơn.

Thống kê tử vong

Với dân số khoảng mười triệu người, việc Thụy Điển có tỷ lệ tử vong cao tính trên đầu người là điểm để người ta chỉ trích chiến lược của nước này. Tỷ lệ tử vong trên số ca nhiễm gần như ngang bằng với Bỉ và Hà Lan (hai nước có dân số đông hơn nhiều). Tỷ lệ 26,31 ca tử vong trên 100.000 người cũng thuộc hàng cao nhất thế giới.

Biển hiệu bên ngoài một quán bar ở Stockholm hôm 26/3: "Chúng tôi vẫn mở cửa". Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, nhìn lại lý thuyết “làm phẳng đường cong”, người ta có thể lập luận rằng Thụy Điển đơn giản đạt được tỷ lệ này nhanh hơn các quốc gia khác bằng cách làm phẳng ít hơn đồ thị số người chết do bệnh dịch của nước mình. Điều này không hàm ý rằng mọi người ở nơi khác “dù thế nào cũng chết”, mà thay vào đó, Thụy Điển có thể ngăn chặn ít ca tử vong vì Covid-19 hơn nhiều trong tương lai, thông qua lá chắn dân số được đề cập trước đó. Số ca tử vong ở Thụy Điển cũng vượt ra ngoài phạm vi bệnh viện, gộp tất cả các ca tử vong do Covid-19, bao gồm số ca tử vong ở viện dưỡng lão.

Cũng nên hiểu rằng, hơn một nửa số ca nhiễm, cũng như phần lớn các ca tử vong ở Thụy Điển xảy ra ở khu vực Stockholm, nơi có mật độ dân số tương tự như Madrid và Barcelona (Tây BanNha) với khoảng 4.500 người/km2, và cao hơn của Milan, Rome (Italia) hoặc Paris (Pháp). Các thành phố này rõ ràng lớn hơn Stockholm, với hơn 2 triệu dân, và cả năm thành phố này đều có tỷ lệ tử vong trên 100.000 dân cao hơn. Tuy nhiên, Stockholm là thành phố duy nhất trong đó không áp dụng bất kỳ biện pháp cách li nào. Theo đó, không nên quy trách nhiệm giết chết công dân của mình cho Thụy Điển, trong khi xã hội ít biện pháp hạn chế của nước này vẫn tiếp tục tiến triển tốt hơn, hoặc tương tự như các quốc gia đang áp đặt biện pháp cách li.

Những chỉ trích không tránh khỏi

Thụy Điển đã phải trả giá cho chiến lược của mình? Đúng. Không có gì đáng ngạc nhiên với con số hơn 90% ca tử vong ở Thụy Điển là những người trên 70 tuổi. Điều bi thương hơn là một phần ba số ca tử vong ở Thụy Điển là từ các trung tâm dưỡng lão, rất có thể là do sự không quy củ trong thực hiện quy định vệ sinh trong công tác điều dưỡng. Một số lượng tử vong vì Covid-19 cao không cân xứng cũng đến từ người nhập cư tới nước này, phần lớn cư trú tại các khu dân cư thu nhập thấp ở ngoại ô Stockholm.

Nếu Thụy Điển tiếp tục với cách tiếp cận laissez-faire (không can thiệp), thì sẽ có hai vấn đề quan trọng nhất cần giải quyết, gồm đảm bảo an toàn cho người cao tuổi và tạo điều kiện để cộng đồng dân cư thu nhập thấp có thể tiếp cận tốt hơn với hệ thống y tế của nước này. Đây cũng là những vấn đề lớn mà hầu hết các quốc gia phương Tây đang và sẽ đối mặt. Và như vậy, đây cũng sẽ là đầu mối để đối phó với đại dịch này.

Lợi thế của người Thụy Điển

Tôi đã có hơn hai năm để quan sát cách sống của người Thụy Điển, và thấy nó tương tự như “giãn cách xã hội từ khi sinh ra”. Những hoạt động giao tiếp bao gồm cả những hành động thân mật nói chung được giữ ở mức tối thiểu, đặc biệt là khi so sánh với các nước láng giềng phía nam. Một nửa dân số là các hộ gia đình độc thân, làm việc tại nhà là một phương pháp kiếm tiền rất phổ biến và Thụy Điển có xu hướng được coi là một trong những xã hội cá nhân chủ nghĩa nhất thế giới. Trong một đại dịch như hiện giờ, điều này chắc chắn đã mang lại những lợi thế cho người Thụy Điển.

Người Thụy Điển đa phần tin tưởng lẫn nhau, cũng như tin tưởng vào các quyết định từ các cơ quan công quyền của họ, từ đó tạo nên một xã hội được xây dựng dựa trên niềm tin. Điều này thể hiện rõ khi cách tiếp cận của Thụy Điển đối với đại dịch này đã được hơn 80% dân số chấp thuận.

Việc cho phép người Thụy Điển tự quyết định cách điều chỉnh cuộc sống của họ theo đại dịch, đã góp phần tạo nên tâm lý bình thường ở Thụy Điển, điều mà chúng ta ít thấy ở những nơi khác trên thế giới vào lúc này. Đây không chỉ là cách tiếp cận bền vững hơn trong việc đối phó với Covid-19, mà còn có thể coi như một 'hình mẫu' cho những nơi khác khi kết thúc cách li.

Thiều Quang (từ Hà Lan)