Bước ngoặt đến với khoa học

Sinh năm 1849 tại TP Ryazan (Nga), Pavlov lớn lên trong một gia đình không mấy khá giả và là con cả trong số 11 người con.

Cha ông, Peter Dmitrievich Pavlov, là một linh mục trong làng và định hướng con trai nối nghiệp mình, theo The Nobel Prize. Tuy nhiên, ngay từ khi còn nhỏ, Pavlov đã tỏ ra yêu thích khoa học và tự nhiên và ông đặc biệt say mê tìm hiểu hoạt động của cơ thể con người.

Sau khi hoàn thành chương trình giáo dục tiểu học, Pavlov đăng ký vào Chủng viện Giáo hội Ryazan và dự định học để trở thành linh mục. Tuy vậy, ông đã từ bỏ sự nghiệp tôn giáo rẽ ngang sang nghiên cứu khoa học sau khi tiếp thu những tư tưởng tiến bộ của triết gia Dmitry Pisarev và đọc tác phẩm "Nguồn gốc muôn loài" của nhà bác học Charles Darwin.

Năm 1870, Pavlov theo học chuyên ngành hóa học và sinh học tại Đại học St. Petersburg. Ông tiếp tục lấy bằng tiến sĩ vào năm 1879. Cùng năm đó, ông được bổ nhiệm vào giảng viên của Học viện Phẫu thuật Y khoa St. Petersburg.

Vào thập niên 1890, Pavlov chuyển sang công tác tại Viện y học thực nghiệm. Dưới sự chỉ đạo của ông, Viện này đã trở thành một trong những trung tâm hàng đầu cả nước về nghiên cứu sinh lý.

Cũng tại đây, Pavlov đã thực hiện phần lớn các nghiên cứu của ông về sinh lý tiêu hóa, mở đường cho những tiến bộ mới trong y học lý thuyết và thực tiễn.

Phát kiến định luật phản xạ có điều kiện

Trong suốt sự nghiệp của mình, Pavlov quan tâm đến hoạt động của hệ thần kinh và các cơ chế điều hòa cơ thể. Thông thường, khi con người ăn, dạ dày sẽ tiết ra một lượng lớn dịch vị để giúp tiêu hóa thức ăn.

Quyết tâm tìm hiểu cách đại não truyền mệnh lệnh này cho dạ dày, Pavlov đã tiến hành thí nghiệm trên chó.

Ông nhận thấy dịch vị của chó tăng lên rất nhiều khi chúng nghe thấy tiếng bước chân của nhân viên thường mang thức ăn đến cho chúng. Pavlov cho rằng tiếng bước chân báo hiệu cho chú chó biết thức ăn đang được mang tới, thông qua thần kinh, đại não ra mệnh lệnh làm cho dạ dày tiết ra dịch vị.

Từ phát hiện này, Pavlov nghĩ rằng, bất kỳ một tín hiệu nào như tiếng chuông, tiếng huýt sáo... gắn liền với sự xuất hiện của thức ăn trong một thời gian dài liên tục sẽ cho ra kết quả tương tự. Pavlov cho rằng đây là loại phản ứng đối với sự kích thích từ bên ngoài.

Ông gọi đó là phản xạ có điều kiện. Từ đó, thuật ngữ "điều kiện hóa cổ điển" (classical conditioning) ra đời, trong đó, điều kiện hóa chỉ các loại phản xạ tâm lý xảy ra theo thói quen một cách vô thức.

Giai đoạn trước khi phát kiến của Pavlov, các nhà tâm lý học đương đại đã coi bộ não con người chỉ như một chiếc hộp đơn giản có thể xử lý phản xạ thần kinh và phản ứng tự động với các kích thích mà không tính đến việc những phản xạ thần kinh này có thể được cá nhân hóa bằng những trải nghiệm khác nhau và khả năng của não thích ứng với các kích thích mới.

Nghiên cứu của Pavlov đã mở ra một kỷ nguyên mới về cách nhìn nhận hoạt động của hệ thần kinh cao cấp, đánh bại chủ nghĩa duy tâm, duy ý chí, đồng thời đặt nền tảng cho sự phát triển tâm lý học, y học, thú y học và huấn luyện tạo thói quen cho động vật phục vụ ý muốn của con người.

Ghi nhận cống hiến vĩ đại cho khoa học, Ivan Pavlov đã được trao Giải thưởng Nobel về Sinh lý và Y khoa năm 1904. Ông trở thành nhà khoa học Nga đầu tiên giành giải thưởng danh giá này. Ngoài ra, Pavlov còn được bầu làm Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Nga (1907), tiến sĩ danh dự tại ĐH Cambridge (1912), giáo sư danh dự tại ĐH Saint Peterburg (1913), và được trao tặng Huân chương Bắc đẩu bội tinh (1915).

Mặc dù sức khỏe giảm sút trong những năm cuối đời, Pavlov vẫn tiếp tục nghiên cứu khoa học, mang lại hiểu biết cho con người về hệ thần kinh, cơ chế hành vi. Ông qua đời vào năm 1936 vì bệnh viêm phổi, hưởng thọ 86 tuổi.

Sự ra đi của Ivan Pavlov là mất mát to lớn đối với cộng đồng khoa học, và những đóng góp của ông cho lĩnh vực tâm lý học và sinh lý học vẫn tiếp tục được tôn vinh và nghiên cứu cho đến ngày nay.

Tử Huy

Nhà khoa học nữ đoạt giải Nobel và gia đình 7 thế hệ là giáo sư đại học

Olga Tokarczuk sinh năm 1962, là tiểu thuyết gia nổi tiếng ở Ba Lan. Bà đã viết nhiều bộ tiểu thuyết và truyện ngắn. Năm 2018, tác phẩm mang tên Flights (Những chuyến bay) của bà đã vượt qua 108 cuốn sách để giành giải Man Booker quốc tế. Tiểu thuyết Flights của Olga Tokarczuk được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2007. 

Peter Handke sinh năm 1942, là nhà văn nổi tiếng với nhiều tác phẩm được dịch và xuất bản ở nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 2009, ông từng được trao giải Franz Kafka, dành cho những tác giả có sáng tác độc đáo, phi thường, khiến độc giả không còn bận tâm đến nguồn gốc xuất thân, bối cảnh văn hóa mà tác phẩm ra đời.

Việc công bố giải Nobel Văn học cho 2 năm liên tiếp là điều chưa từng có trong lịch sử. Năm ngoái, việc công bố giải này đã phải hoãn lại do bê bối tình dục chấn động liên quan tới nhiếp ảnh gia Jean-Claude Arnault. Ông này là chồng nhà thơ Katarina Frostenson, thành viên chủ chốt trong Hội đồng Viện Hàn lâm Thụy Điển.

Jean-Claude Arnault bị bị 18 phụ nữ tố cáo đã có những hành vi quấy rối, xâm hại tình dục họ từ trong giai đoạn 1996 - 2017. Sự việc bị phanh phui lần đầu tiên trên tờ Dagens Nyheter của Thụy Điển năm 2017. Vài ngày sau, Viện Hàn lâm Thụy Điển tuyên bố cắt đứt mọi quan hệ với nhiếp ảnh gia Arnault.

Ngoài rắc rối trên, Viện Hàn lâm Thụy Điển còn đối mặt với nhiều chỉ trích về xung đột lợi ích khi tài trợ cho Diễn đàn Kulturplats, một trung tâm văn hóa tư nhân do vợ chồng Arnault và Frostenson điều hành.

Ủy ban Nobel thừa nhận bê bối đang làm hoen ố danh tiếng của tổ chức. Nobel Văn học là giải thưởng được trao thường niên. Lần gần đây nhất không có giải Nobel Văn học nào được trao là vào năm 1943, thời kỳ đỉnh điểm của chiến tranh thế giới lần thứ hai.

Theo Guardian, đại diện hội đồng Viện Hàn lâm tin rằng những người chiến thắng năm nay sẽ giúp giải thưởng này lấy lại uy tín sau xì căng đan hồi năm ngoái.

Trước đó, tờ báo này đưa ra danh sách ứng viên nổi bật năm nay, gồm nhà văn Lyudmila Ulitskaya từ Nga, Maryse Condé đến từ đảo Guadeloupean, Margaret Atwood từ Canada, László Krasznahorkai từ Hungary, Olga Tokarczuk từ Ba Lan, Haruki Murakami từ Nhật Bản và nhà văn Ngũgĩ wa Thiong'o từ Kenya.

Dương Lâm

Rủi ro mà Omicron gây ra hiện vẫn chưa rõ, nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã gọi nó là biến thể đáng quan ngại. Các chính phủ cũng không chờ giới khoa học tìm hiểu kỹ hơn về Omicron và đã nhanh chóng áp đặt hạn chế chuyến bay, nhập cảnh từ một số nước châu Phi.

Hành khách tại sân bay quốc tế OR Tambo ở Nam Phi ngày 26/11. Ảnh: AP

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Phi phản đối mạnh mẽ lệnh cấm nhập cảnh với người tới từ các quốc gia có ca mắc Omciron.

Nhận xét về động thái trên, một số người cho rằng nó có thể giúp các nước có thêm thời gian áp đặt các biện pháp y tế mới để đề phòng. Một số người lại cho rằng hạn chế nhập cảnh không có mấy tác dụng trong ngăn chặn virus lây lan và có thể tạo cảm giác an toàn sai lầm.

Ông Mark Woolhouse, Giáo sư bệnh truyền nhiễm tại Đại học Edinburgh, nhận định: “Cấm nhập cảnh có thể trì hoãn nhưng không thể ngăn chặn một biến thể có khả năng lây lan cao”.

Tiến sĩ Amesh Adalja, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Đại học Johns Hopkins, cũng có nhận định tương tự. Ông cho rằng, áp đặt các biện pháp hạn chế nhập cảnh khiến các chính trị gia “có vẻ như đang làm điều gì đó” nhưng lại không có hợp lý khi các nước giờ đã có vắc xin và xét nghiệm nhanh để phát hiện biến thể.

Trong khi đó, Anders Tegnell, chuyên gia dịch tễ hàng đầu tại Thụy Điển, nói rằng cấm nhập cảnh sẽ không có hiệu quả lớn, trừ với các nước có chuyến bay thẳng tới vùng đang có biến thể Omicron. Ông nói: “Cơ bản là không thể theo dõi mọi luồng giao thông đi lại”.

Về phần mình, ông Jeffrey Barrett tại Viện Wellcome Sanger, cho rằng phát hiện sớm biến thể mới có thể giúp các biện pháp hiện nay có tác động lớn hơn thời điểm biến thể Delta mới xuất hiện.

Ông nói: “Quá trình giám sát ở Nam Phi và các nước gần đó tốt đến mức họ đã tìm thấy biến thể mới này, hiểu nó là vấn đề và nhanh chóng thông báo với thế giới. Biến thể mới có thể đang ở thời kỳ đầu, nên vẫn có thời gian để hành động”. Dù vậy, ông Barrett nói cấm nhập cảnh nghiêm ngặt sẽ phản tác dụng và không nên trừng phạt Nam Phi bằng biện pháp cấm nhập cảnh vì họ đã cảnh báo thế giới về biến thể mới.

Các chuyên gia khác thì cho rằng quyết định hạn chế nhập cảnh hiện nay đều mang tính chính trị, không có tính khoa học vì chưa có bằng chứng chắc chắn về mức độ lây lan của Omicron.

Hành khách tại sân bay Heathrow ở London, Anh ngày 26/11. Ảnh: AP

Trước đó, WHO cũng cho rằng các nước quá vội vàng khi hạn chế nhập cảnh với một số nước ở châu Phi để ngăn chặn biến thể “siêu đột biến” Omicron. Theo đài RT, phát ngôn viên WHO Christian Lindmeier nói thêm rằng tổ chức này khuyến nghị các nước thực thi đánh giá nguy cơ dựa trên cách tiếp cận khoa học khi áp hạn chế đi lại.

Tuyên bố trên được đưa ra khi các nước ở nhiều châu lục như Anh, Đan Mạch, Tây Ban Nha, Mỹ, Israel… hạn chế nhập cảnh với người đến và đi từ Nam Phi và các nước láng giềng. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã kêu gọi tạm ngừng đi lại bằng đường hàng không giữa Liên minh châu Âu và các nước có ca mắc biến thể Omicron trong lúc đánh giá nguy cơ.

Với 32 đột biến ở protein gai, biến thể Omicron được Nam Phi thông báo ngày 25/11, cho rằng đây có thể là nguyên nhân khiến số ca mắc mới Covid-19 tại nước này tăng mạnh. Ngoài Nam Phi, biến thể được đánh giá là tiến hóa nhất từ trước tới nay cũng có mặt ở Botswana (4 ca) và Đặc khu hành chính Hong Kong của Trung Quốc (1 ca).

Xem thêm tin thế giới trên VietNamNet

Theo Baotintuc

WHO xếp biến thể B.1.1.529 vào nhóm gây lo ngại sau cuộc họp khẩn

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa đặt tên cho biến thể B.1.1.529 là Omicron, xếp vào nhóm biến thể gây lo ngại với lý do có thể gia tăng nguy cơ tái nhiễm.

Thuyền trưởng Erik ten Hag sẽ có cuộc gặp với các ông chủ MU trong chuyến du đấu tại Mỹ để đưa ra những yêu cầu chuyển nhượng.

Nhà cầm quân người Hà Lan thừa nhận mong có thêm những bổ sung chất lượng cho đội hình Quỷ đỏ mùa tới.

Ở chuyển nhượng hè này, MUđã đón tiền vệ Mason Mount từ Chelsea và thủ thành Andre Onana từ Inter Milan, mục tiêu mang về 1 chân sút đẳng cấp của Erik ten Hag chưa thực hiện được.

Quỷ đỏ được cho đàm phán mua sao trẻ Rasmus Hojlund của Atalanta nhưng bị hét giá quá cao.

Ten Hag mong qua cuộc gặp với các ông chủ người Mỹ có thể giúp MU ngày một tốt lên:

“Tôi thường xuyên liên lạc với họ nên đây là cơ hội tốt để chia sẻ ý tưởng và chúng tôi có thể nói chuyện thân mật. Tôi có thể đưa ra lời khuyên và khuyến nghị nhưng quyết định là ở CLB”.

Vị thuyền trưởng Quỷ đỏ nói thêm: “Chúng tôi muốn trở nên nhất quán hơn, chơi ở đẳng cấp cao, nâng tầm và nâng cao yêu cầu. Sự cạnh tranh rất khốc liệt nhưng chúng tôi có thể đánh bại bất kỳ đối thủ nào.

Chúng tôi muốn giành chiến thắng trong mọi trận đấu. Mùa trước, MU đã cho thấy có thể đánh bại tất cả các đội. Giờ đây chúng tôi phải làm điều đó một cách nhất quán và đó là mục tiêu của chúng tôi. Sau đó xem chúng tôi có thể gặt được những gì”.

PSG đồng ý bán Mbappe cho Al-Hilal

Theo TMW, PSGđã chấp nhận lời đề nghị hỏi mua Kylian Mbappe với giá 200 triệu euro của Al-Hilal sau khi 'mở bán' ngôi sao số 1 vào thứ Sáu kèm quyết định gạt anh khỏi đội hình PSG du đấu châu Á vì từ chối gia hạn.

Đội bóng ở Saudi Pro League được cho đồng thời cũng chuẩn bị hợp đồng siêu khủng cho Mbappe, với 400 triệu euro/năm.

Tuy nhiên, cho dù PSG muốn bán thì thương vụ cũng khó xảy ra và chân sút tuyển Pháp không có ý định đến Trung Đông chơi bóng.

Real Madrid là mối quan tâm duy nhất của Mbappe sau khi rời Paris. PSG tin chắc tiền đạo này đã có hẹn ký gã khổng lồ La Liga theo dạng chuyển nhượng tự do và sẽ hưởng trọn khoản phí khổng lồ.

Ngoài Real Madrid thì Chelsea, Arsenal được cho đều quan tâm đến tình hình của Mbappe. Ông chủ người Mỹ, Todd Boehly hào hứng với viễn cảnh có thể mang được siêu ‘bom tấn’ Mbappe về Stamford Bridge.

Hojlund chỉ chờ MU, không màng PSG

Rasmus Hojlund của Atalanta là bản hợp đồng tiếp theo mà Erik ten Hagmuốn mang về Old Trafford để cải thiên hạng công cho MU.

Theo truyền thông Italy, MU sẽ đưa ra lời đề nghị chính thức hỏi mua Hojlund vào hôm nay (24/7), sau những thảo luận miệng, trong khi được cho đã xong các thỏa thuận cá nhân với chân sút 20 tuổi.

Sport Italia cung cấp thêm, bất chấp PSG nhảy vào, bày tỏ sự quan tâm, muốn mang anh về Paris nhưng Rasmus Hojlund không màng. Anh đã chọn MU và sẽ đợi đội bóng của Erik ten Hag đàm phán giá cả với Atalanta.

PSG xem Hojlund là sự thay thế cho Mbappe, người mà họ quyết bán đi vào hè này sau khi từ chối kích hoạt gia hạn đến 2025, với mục đích tự do ra đi vào năm sau.

Nhà cầm quân Hà Lan xem Onana là sự nâng cấp ở vị trí thủ môn, bởi cậu học trò cũ có khả năng xử lý bóng bằng chân và chuyền rất tốt.

Tại Old Trafford, Andre Onana sẽ nhận mức lương xấp xỉ 200.000 bảng/tuần. Anh trở thành tân binh thứ hai của đội hè này, sau Mason Mount.

Giờ HLV Ten Hag và bộ phận tuyển trạch Quỷ đỏ sẽ chuyển hướng sang mục tiêu tiếp theo là Rasmus Hojlund.

Atalanta đang yêu cầu mức phí 86 triệu bảng cho tài năng trẻ Đan Mạch, người ghi được 9 bàn trong 32 lần xuất hiện trên sân mùa trước.

Tuy thế, các sếp MU hy vọng có thể đàm phán kéo mức giá Hojlund xuống dưới 60 triệu bảng bao gồm cả phụ phí.

Tuy nhiên, trước tiên CLB cần nhanh chóng thanh lý một vài người thừa trong đội hình. Hiện Ten Hag đã tiêu 100 triệu bảng trong ngân quỹ 120 triệu bảng được cấp hè này.

Bởi vậy, MU phải sớm bán những cái tên như Harry Maguire, Anthony Elanga, Alex Telles, Scott McTominay và Dean Henderson thì mới gom đủ tiền chiêu mộ Hojlund.

Alex Telles đã đồng ý các điều khoản cá nhân với Al-Nassr. Đội bóng thành Manchester hy vọng thu về số tiền từ 5 đến 10 triệu bảng.

Thương vụ thủ thành Dean Henderson sang Nottingham Forest đang bị đình trệ sau khi lời đề nghị ban đầu trị giá 10 triệu bảng bị từ chối.

Sau 12 lần tổ chức, chức vô địch gần nhất là 2019 của giải đấu thuộc về đội New Zealand. Năm 2013, Việt Nam đăng cai lần đầu giải đấu tại sân Montgomerie Links, Đà Nẵng.

Giải năm nay dự kiến quy tụ 100 golfer quốc tế đến từ 47 thành viên của APGC như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, New Zealand, Hong Kong, Đài Loan (Trung Quốc), Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia…

Các golfer tranh tài ở nội dung cá nhân cũng như nội dung đồng đội. Đặc biệt, nhà vô địch giải nhận suất tham dự giải Vô Địch Nghiệp dư Trung cao niên do R&A tổ chức.