Công ty tôi từ đầu tháng 1/2021 đã râm ran bàn tán chuyện thưởng Tết. Khỏi phải nói, ai cũng thấp thỏm xem năm nay thưởng thế nào? "Nghe đồn năm nay công ty mình không có tiền thưởng Tết đâu mà chuyển sang thưởng bằng hiện vật đấy" - tiết lộ của cô đồng nghiệp khiến cả phòng tôi hoang mang, nhốn nháo, xì xào lớn nhỏ. Có người nhanh chân chạy qua phòng khác nghe ngóng thêm tình hình.

Đây là chuyện thường tình bởi sau một năm làm việc vất vả, ai cũng mong có một khoản thưởng hậu hĩnh để sắm Tết, trả nợ, hay chí ít cũng để tự thưởng cho bản thân mình một thứ gì đó có ý nghĩa. Thế nhưng, năm nay mọi thứ rất khác bởi hai lý do:

Thứ nhất, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 suốt cả năm vừa rồi khiến việc kinh doanh của công ty bị ảnh hưởng nặng nề. Chúng tôi đã phải chấp nhận bị cắt giảm nhiều khoản thưởng nhỏ trong năm, trải qua giai đoạn cắt giảm nhân sự, và giờ cũng phải chuẩn bị tâm lý cho nguy cơ bị cắt nốt thưởng Tết.

Thứ hai, một điểm mới trong năm nay là Điều 104 Bộ luật lao động 2019 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2021) quy định về "thưởng" thay vì "tiền thưởng" như Bộ luật cũ. Theo đó, khái niệm thưởng cho người lao động cũng được mở rộng ra, có thể là tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Điều đó có nghĩa, dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu này, các nhà sử dụng lao động có quyền thưởng bằng hiện vật thay vì thưởng tiền cho người lao động. Mà đương nhiên, với nhân viên chúng tôi, chẳng ai muốn phải nhận hiện vật thay cho tiền.

Năm 2020 đã qua đi với vô vàn khó khăn cả về kinh tế lẫn đời sống xã hội, tôi rất chia sẻ với các doanh nghiệp và hiểu người lao động cũng cần san sẻ gánh nặng với các ông chủ để cùng vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, đối với người lao động, thưởng Tết không chỉ là giá trị vật chất mà trong đó còn chứa đựng những yếu tố tinh thần, là nguồn động lực để mỗi người phấn đấu hơn với mong muốn có được tiền thưởng nhiều hơn. Với nhiều người, nếu không có tiền thưởng thậm chí còn coi như không có Tết.

Tất nhiên, việc thưởng phải căn cứ vào kết quả hoạt động của doanh nghiệp, không thể đòi hỏi và gây áp lực. Nhưng tôi mong, các ông chủ doanh nghiệp sẽ có cái nhìn nhân văn và thấu hiểu cho mong mỏi chính đáng của người lao động để có những quyết định hợp lý, hợp tình, giúp tất cả có thể đón một cái Tết ấm no, bình yên sau một năm quá nhiều biến động.

Đỗ Duy Nam

>> Công ty bạn thưởng Tết bằng tiền hay hiện vật? Chia sẻ bài viếttại đây.Ý kiến không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Nếu như ngày này, người dân các miền khác gọi là Tết Đoan ngọ với tập tục ăn cơm rượu, chỉ ăn trái cây để giết sâu bọ, thì ở làng tôi sống lại khác. Người dân bao đời chỉ gọi đó là ngày mùng 5 tháng 5. Nhưng cũng là một ngày tết thực sự, nhà nào nhà nấy quây quần bên nhau, ăn một bữa thịnh soạn.

Một bữa thịnh soạn để tổng kết những nhọc nhằn của mùa gặt vừa qua đi, để ăn mừng vì gia đình mình đã cùng nhau gặt hết mấy sào ruộng.

Những trận gió Lào nóng bỏng người, nắng như thiêu như đốt. Những ngày chỉ biết trông cậy vào ánh trăng để đi gặt đêm cho đỡ nắng. Những chuyến xe thồ chất lúa cao ngất - chỉ dựa sức người để chở về nhà… Hãy cứ để sau đi. Còn mùng 5 tháng 5, người nông dân cũng phải ăn mừng trước tiên.

Hôm đó, khu chợ nhỏ sôi động hẳn lên bởi người dân tấp nập chợ búa. Trong chiếc làn của các bà các mẹ là túi bún to, thêm con vịt và mớ rau sống. Bởi, món truyền thống của ngày Tết đặc biệt này, ở quê tôi, là bún vịt.

Với những nhà có đàn vịt nuôi thả quanh năm suốt tháng ở các con mương và ao, đây cũng là dịp bội thu. Ngày ấy, bún là thứ đổi khác chỉ thường cho dịp đặc biệt, nhất là ăn thấy dễ chịu vào mùa hè. Còn món vịt nấu xáo lại thể hiện tinh thần của “bữa tiệc mùa hè” hơn hết thảy.

Người dân làm lễ cúng. Ảnh: Lê Quân.

Mẹ tôi bán dưa mùng, giá và rau sống đã nhiều năm. Ngày mùng 5 tháng 5 cũng là dịp “cháy hàng” hơn cả. Bởi bún vịt không thể thiếu được món rau sống ăn kèm cho thanh mát.

Dưa mùng được làm từ những bẹ mùng trồng ven con nước chạy quanh nhà, muối chua lên cho vàng ươm, chấm cùng mắm tôm cũng là món ăn tuổi thơ của bao nhiêu thế hệ người dân làng tôi. Để bây giờ, chỉ một bát dưa mùng dân dã này cũng khiến bao người phải hoài nhớ.

Trước ngày Tết đặc biệt này, lũ trẻ chúng tôi đã háo hức chộn rộn không yên. Bởi đó là ngày cảm nhận được sự hạnh phúc và đủ đầy hiếm có trong một năm.

Bố mẹ ngày khác có thể bận rộn, bỏ quên lũ trẻ mặc sức lớn lên. Nhưng trong ngày này, người lớn thiết đãi chúng tôi một bữa no. Có lẽ, cha mẹ cứ nghĩ rằng con trẻ chỉ cần thấy no là vui rồi, nhưng thật tâm không khí quây quần, vui vẻ trong bữa cơm ấy mới khiến chúng tôi no hơn cả.

Chúng tôi từng sống trong những ngày tháng đối diện không ít trận cãi cọ, cơm không lành, canh không ngọt của cha mẹ, cũng là “đặc trưng” của nhiều gia đình thời đó.

Đến một ngày nhìn cảnh mẹ nhẹ nhàng phục vụ cha trên chiếu nhậu - thiếu cái bát, đôi đũa, xíu nước chấm - đều tất tả đi lấy hộ, cả nhà cụng ly bia hơi, rôm rả kể chuyện cười, rồi chẳng màng khó khăn, mệt nhọc chất chồng, cũng đủ làm nên những ký ức hạnh phúc trong lòng con trẻ.

Đêm mùa hè trăng thanh gió mát và chẳng phải học bài, chúng tôi kéo nhau ra đồng sau bữa cơm hạnh phúc. Cánh đồng sau mùa gặt chỉ còn trơ gốc mạ có sức hút kỳ lạ với bất kỳ đứa trẻ nào.

Dù không lội bì bõm dưới ruộng để bắt cua và chạy nhảy thỏa thuê như ban ngày, cái cảm giác đứng giữa cánh đồng, cảm nhận mênh mông đất trời vẫn thật tuyệt diệu.

Hò đuổi nhau, chơi trò đánh trận giả, rồi lại “lộn cầu vồng, có sông nước chảy, có chị mười ba…”, những tiếng cười cứ thế lanh lảnh vang xa.

Một lời nhắc nhở của cha về mùng 5 tháng 5 thôi mà gợi bao nhiêu ký ức dịu êm. Cảm giác cuộc sống giữa thành phố xô bồ và mệt nhoài, nhưng khoảng cách hơn 300 km, chất chồng thêm những nghĩa vụ ở nơi đây, cũng chẳng thể nói bỏ hết đấy muốn về là về.

Đôi khi nghĩ làm người nông dân vô tư, tự tại như cha mẹ lại vui vẻ và hạnh phúc, bởi ít nhất cũng đã dành tặng con cái một tuổi thơ thật đẹp. Đó là món quà vô giá mà đâu phải bố mẹ nào chọn thành phố để sống cũng dễ dàng dành được cho con.

Mừng Tết Đoan ngọ, chỉ muốn nói lời cảm ơn đời, cảm ơn cha mẹ vì đã cho con những cái Tết thật dịu êm như thế. Để dù lớn lên trong khốn khó đi nữa, chúng con vẫn có những mỏ neo hạnh phúc để nhớ về.

Bài cúng tết Đoan ngọ theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam

Tết Đoan ngọ (5/5 âm lịch) là một trong những ngày Tết truyền thống ở Việt Nam. VietNamNet xin giới thiệu tới độc giả bài cúng tết Đoan ngọ theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam.