Vào ngày 12/5/2017 rất nhiều tổ chức trên thế giới đã bị tấn công Ransomware được gọi là WannaCry. Theo ghi nhận đã có trên 90 nước chịu ảnh hưởng bởi mã độc đòi tiền chuộc có tên Wannacry, trong đó có Việt Nam. Theo nghiên cứu mới nhất của các công ty bảo mật, tại Việt Nam hiện có tới 52% máy tính tồn tại lỗ hổng EternalBlue. Đây là lỗ hổng đang bị mã độc mã hóa tống tiền WannaCry khai thác để tấn công, mã hóa dữ liệu của người dùng trên toàn cầu.

Khuyến cáo các máy tính sử dụng HĐH Windows, đặc biệt các máy không bản quyền sử  dụng phần mềm diệt virus chính hãng.

Theo phân tích của các chuyên gia bảo mật, bản chất WannaCry là một đoạn code sâu, nó không phải virus. WannaCry nhắm đến các máy tính dùng Windows đời cũ như Windows XP. Những phiên bản Windows mới như Windows 10 mà cập nhật có bản quyền thường xuyên thì WannaCry không tấn công được. WannaCry không tấn công như bình thường bởi nó đánh vào file mà Microsoft gửi tương tác tự động, Server Message Block.

Phương thức tấn công của WannaCry rất thông minh khi nhắm tới đối tượng chính là người dùng Windows không bản quyền bởi số lượng người dùng Windows trên thế giới và đặc biệt là tại Việt Nam tỷ lệ này rất cao. Thực tế, các bản vá lỗi của Microsoft cho Windows đã phát hành cho cả các phiên bản cũ, nhưng chỉ update được cho Windows có bản quyền. Đó chính là nguyên nhân mà WannaCry có thể lây lan trên thế giới nhanh đến vậy.

Theo phân tích từ các chuyên gia bảo mật của VNPT VinaPhone, các loại virus thông thường khi xâm nhập vào máy tính của người dùng sẽ xóa, đăng xuất hoặc ẩn các file chứa trong máy tính. Thế nhưng, tư duy tấn công của WannaCry lại khác. Khi tiến hành một vài mẫu thử tại Việt Nam cho thấy WannaCry chỉ quét các file ảnh mà không động đến các file khác như Word, Excel, video. Khi đó chỉ hiện thị các Icon của file ảnh, nhưng khi bấm vào sẽ hiện pop-up báo khách hàng phải chuyển 3.000 USD bằng bitcoin (tiền ảo), nếu không những bức ảnh này sẽ bị đưa lên mạng. Rất nhiều người không nhớ mình đã lưu trữ những bức ảnh gì trên máy tính trong đó có ảnh “nhạy cảm” gì không nên khả năng phải trả tiền chuộc là rất cao.

Các chuyên gia bảo mật nhận định rằng, rất có thể WannaCry cũng nhắm đến cả các file khác như Word, Excel. Thực tế trên thế giới cho thấy việc mở mã hóa những tập dữ liệu bị mã hóa này gần như là không thể. Và như vậy nếu người dùng không trả tiền thì cũng đồng nghĩa với việc bị mất dữ liệu đã bị mã hóa.

Theo thông tin phân tích, WannaCry bùng phát tại Việt Nam vì nó phát tán hàng loạt email dưới dạng quảng cáo làm SEO miễn phí hoặc các kiểu buôn bán thương mại điện tử, khuyến mãi để dụ người dùng dùng bấm vào xem và bị lây nhiễm mã độc. Các chuyên gia bảo mật của VNPT VinaPhone cho rằng những người dùng cũng không nên quá lo lắng trước mã độc này nếu có biện pháp phòng chống và đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”.

VNPT VinaPhone đưa ra khuyến cáo người nên phòng chống bằng cách cài đặt phần mềm diệt virus F-Secure của Phần Lan. Đây là một trong 10 phần mềm diệt virus tốt nhất thế giới. F-Secure sẽ lọc tất cả các tập tin từ máy tính chuyển qua mạng Internet, hoặc bất kỳ khi nào người dùng cắm USB vào máy tính. Đây gọi là bảo vệ máy tính theo thời gian thực (real time protection). Khi mã độc bật đoạn code có chứa chương trình đó thì phần mềm ngay lập tức nhận diện được và khóa lại ngay. Vì vậy, người dùng máy tính sẽ an toàn trước mã độc WannaCry cũng như nhiều mã độc khác.

Theo Heidi Shin - Giám đốc sản phẩm của nhóm Bảo vệ và Chăm sóc tại Facebook, Facebook đang nỗ lực hết mình nhằm tạo ra một cộng đồng an toàn và an ninh cho những người sử dụng các sản phẩm của hãng mỗi ngày. Tuy nhiên, khả năng bảo mật không chỉ là yếu tố thiết yếu của cơ sở hạ tầng mà còn là nơi mang đến những công cụ hữu ích và đơn giản, giúp người dùng có thể tự bảo vệ chính mình. Do đó, trang cài đặt bảo mật mới của Facebook đã ra đời nhằm giúp người dùng có thể thao tác để bảo mật thông tin của mình một cách dễ dàng hơn.

Đại diện Facebook cũng cho biết, gần đây hãng đã tiến hành một vài nghiên cứu để hiểu hơn về việc mọi người đã sử dụng các cài đặt bảo mật như thế nào. Qua nghiên cứu, hãng nhận thấy được 2 chủ đề phổ biến, đó là: những công cụ bảo mật quan trọng nhất nên được nhận diện dễ dàng; và các cài đặt bảo mật nên dễ hiểu. Do đó, thiết kế mới của trang cài đặt bảo mật trên Facebook đã có 2 chỉnh sửa đáng chú ý:

Hiển thị các cài đặt nhắc nhở

Theo nhận định của Giám đốc sản phẩm của nhóm Bảo vệ và Chăm sóc tại Facebook Heidi Shin, nhiều người muốn cải thiện sự bảo mật của họ nhưng lại không biết nên bắt đầu từ đâu. Vì thế, Facebook đã làm cho các công cụ này hiển thị một cách rõ ràng hơn đến mọi người.

Cụ thể, hiện tại, khi truy cập vào trang cài đặt bảo mật của mình, người dùng sẽ thấy những thứ như: xác thực 2 yếu tố (Two-factor authentication) và những người liên hệ đáng tin cậy (Trusted Contacts) nằm ở phía trên của phần nhắc nhở.

Theo báo cáo của hãng bảo mật Group-IB, tổ chức điều tra vụ tấn công cùng Bộ Nội vụ Nga, các thành viên trong nhóm “Cron” đã lừa người dùng Nga tải mã độc thông qua ứng dụng ngân hàng di động giả mạo cũng như các chương trình thương mại điện tử, khiêu dâm. Sau khi cấy mã độc lên điện thoại nạn nhân, nhóm gửi tin nhắn SMS từ các thiết bị để hướng dẫn ngân hàng chuyển tiền vào tài khoản hacker.

16 nghi phạm đã bị nhà chức trách Nga bắt giữ vào tháng 11/2016, làm ảnh hưởng đến hơn 1 triệu smartphone của Nga với tiến độ trung bình 3.500 thiết bị/ngày. Nhóm nhằm vào khách hàng Sberbank và cũng đánh cắp tiền từ các tài khoản tại Alfa Bank và công ty thanh toán trực tuyến Qiwi, khai thác điểm yếu trong dịch vụ chuyển tiền qua tin nhắn SMS.

Dù mới chỉ hoạt động tại Nga trước khi bị bắt, chúng đã lên kế hoạch nhằm vào các ngân hàng châu Âu lớn như Credit Agricole, BNP Paribas, Societe Generale của Pháp.

Lukas Stefanko, một chuyên gia của hãng bảo mật ESET, cho rằng phát hiện cho thấy nguy cơ từ việc sử dụng tin nhắn SMS cho ngân hàng di động, một phương thức được ưa chuộng tại các nước đang phát triển có cơ sở hạ tầng Internet kém hiện đại.

Tội phạm mạng

Bộ Nội vụ Anh cho biết một số người đã bị bắt, bao gồm cả thủ lĩnh băng đảng. Đó là một người đàn ông 30 tuổi đang sống tại Ivanovo, thành phố công nghiệp cách thủ đô Matxcova 300km. Từ đây, hắn điều hành một nhóm 20 người tại 6 khu vực khác nhau. Cảnh sát đã tịch thu máy tính, hàng trăm thẻ ngân hàng và thẻ SIM đăng ký bằng tên giả.