Từ đãng trí đến… Alzheimer

Bệnh Alzheimer là một loại bệnh gây ra sự thoái hóa dần toàn bộ não bộ và không thể phục hồi. Các tế bào thần kinh ở võ não cùng với các cấu trúc xung quanh nó bị tổn thương dần dần làm giảm dẫn truyền thần kinh, giảm khả năng phối hợp vận động, rối loạn cảm giác.

Biểu hiện sớm của bệnh chỉ là lơ đãng, hay quên, khó diễn đạt hoặc khó ra quyết định. Ở giai đoạn tiếp theo, người bệnh mất khả năng định hướng về không gian, thời gian, dễ lạc đường, giảm khả năng suy đoán, không thể tự chăm sóc bản thân. Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân mất trí nhớ hoàn toàn, mất phản xạ, giảm hoạt động dẫn đến nhiều biến chứng như mất nước, viêm phổi, loét da... và có thể tử vong vì các bệnh nhiễm trùng.

Tỷ lệ bệnh nhân tử vong do Alzheimer hiện đứng hàng thứ 4 trên thế giới, cao ngang với bệnh ung thư và tim mạch. Cho đến nay y học vẫn chưa tìm được phương pháp chữa trị hữu hiệu cho căn bệnh này.

Thủ phạm gây suy giảm trí nhớ

Theo các chuyên gia thần kinh, não bộ phát triển mạnh nhất từ khi ra đời cho đến tuổi 22 và chỉ kéo dài thêm 5 năm sau đó. Từ đó trở đi, mỗi ngày có khoảng 3.000 tế bào thần kinh bị phá hủy mà không sản sinh thêm. Do phải hứng chịu sự tấn công của gốc ôxy tự do khiến vỏ não bị tổn thương, các chức năng não dần rối loạn, dẫn đến suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng lớn đến công việc và chất lượng cuộc sống.

“Thủ phạm” của suy giảm trí nhớ do các yếu tố thời đại như căng thẳng, thức ăn nhanh, rượu bia và chất kích thích, béo phì, ô nhiễm môi trường…

Vì vậy cách phòng bệnh đơn giản nhất là bạn hãy tránh xa stress, giải toả căng thẳng, nghỉ ngơi điều độ và có chế độ ăn uống lành mạnh. Thường xuyên dùng những thực phẩm giàu dưỡng chất như đạm, sắt, nguyên tố vi lượng (vitamin E, C, B1, kẽm) để hỗ trợ và ngăn chặn sự thoái hóa não, đồng thời tránh xa bia rượu và chất kích thích.

Ngoài các nguyên nhân khách quan từ bên ngoài, không thể phủ nhận mất trí nhớ còn gây ra bởi tiến trình thoái hoá tự nhiên theo thời gian. Điều đáng lo ngại là hầu hết bệnh nhân và người nhà chủ quan bỏ qua, thường coi đó là “bệnh lẫn” của tuổi già hay sự lơ đễnh nhất thời ở người trẻ nên không đi khám bệnh.

Khi không được phòng ngừa, điều trị kịp thời, bệnh sẽ nặng dần lên theo tuổi tác và tiến triển âm thầm thành Alzheimer, lúc đó khả năng phục hồi là rất thấp và hầu như không thể.

Do vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo, việc phòng ngừa và “chặn đứng” các biểu hiện suy giảm trí nhớ ngay từ sớm là yếu tố tiên quyết để dự phòng và tránh các diễn tiến xấu, biến chứng nguy hiểm của bệnh sau này.

Cây thuốc quý bảo vệ tế bào thần kinh

Gần đây, một phát hiện về cây Thạch tùng thân gập đã mở ra hướng đi mới trong phòng ngừa và điều trị Alzheimer. Hoạt chất chính trong thạch tùng thân gập là Huperzine A, một Alcaloid có khả năng đi xuyên qua hàng rào máu não một cách dễ dàng, tác động trực tiếp lên các tế bào thần kinh não bộ.

Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 4 (phase 4) cho thấy Huperzine A giúp cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ, thiếu hụt nhận thức ở người cao tuổi, người bị Alzheimer và sa sút trí tuệ. Huperzine A còn cho thấy tác dụng bảo vệ sự toàn vẹn tế bào thần kinh, chống lại sự tổn thương tế bào thần kinh do thiếu máu cục bộ, có đến 58 % bệnh nhân trong thử nghiệm có cải thiện rõ rệt về trí nhớ, nhận thức và hành vi.

Lohha Trí Não - Sản phẩm chứa Huperzine A hỗ trợ điều trị Alzheimer, sa sút trí tuệ, suy giảm trí nhớ

Thạch tùng thân gập hay chiết xuất Huperzine A nên được sử dụng ngay khi bắt đầu xuất hiện biểu hiện đãng trí, hay quên, giúp hạn chế tối đa quá trình thoái hoá tổn thương não bộ, ngăn chặn các triệu chứng tiến triển thành bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ.

Anh Vũ

Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn ở bệnh nhân 18 tuổi.

Lĩnh “trái đắng” vì tự mua thuốc điều trị

Mới đây, ThS. BS Nguyễn Đình Liên và các BS khoa Ngoại (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) đã tiếp nhận cấp cứu và buộc phải tiến hành phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn cho 2 bệnh nhân nam 17 tuổi và 18 tuổi. Theo bác sĩ Liên, hai bệnh nhân này buộc phải phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn do đến bệnh viện cấp cứu quá chậm trễ, tinh hoàn và những vùng xung quanh đã hoại tử, buộc phải cắt bỏ để tránh nhiễm trùng, ảnh hưởng đến tính mạng. Được biết, một bệnh nhân là N.V.H (trú tại tỉnh Thái Nguyên), khoảng một tuần trước đó, H. có biểu hiệu sốt ớn lạnh, bìu sưng to và đau. Do chủ quan, H. không đi khám tại các bệnh viện chuyên khoa mà tự mua thuốc về nhà điều trị. Tuy nhiên, sau gần một tuần vẫn không thấy đỡ, H. mới được người nhà đưa xuống cấp cứu tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Qua chẩn đoán, các bác sĩ thấy tinh hoàn trái của H. đã viêm nặng và đang hoại tử, buộc phải tiến hành phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn trái.

Trước đó một ngày, anh T.V.Đ (18 tuổi, trú tại tỉnh Phú Thọ) cũng nhập viện trong tình trạng bìu phải sưng to, đau dữ dội. Chẩn đoán hình hình ảnh cho thấy, tinh hoàn phải của Đ. đã hoại tử, phía trên dây treo tinh hoàn bị xoắn nhiều vòng. Theo lời kể của Đ. thì anh có biểu hiện đau bìu trước đó đã 2 tuần nhưng do xấu hổ nên không dám nói với ai, cũng không đến các cơ sở chuyên khoa Nam học khám chữa. Sau đó khi đã quá đau, anh Đ. tự ra hiệu thuốc gần nhà mua thuốc giảm đau uống gần một tuần. Khi không chịu nổi nữa và đến bệnh viện thì mọi chuyện đã quá muộn, tinh hoàn phải của anh Đ. buộc phải cắt bỏ.

Những trường hợp bị chứng xoắn tinh hoàn như H. không phải là hiếm ở nam giới hiện nay. Theo các bác sĩ chuyên khoa Nam học thì xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở tất cả các lứa tuổi, trong đó nhiều nhất là nam giới ở độ tuổi từ 10 – 25 tuổi. Theo y khoa thì có đến 65% trường hợp xoắn tinh hoàn xảy ra ở thanh thiếu niên từ 12 - 18 tuổi. Điều đáng nói là nam giới khi bị mắc chứng này đều rất chủ quan và e ngại khi đến khám, điều trị tại viện. Thậm chí, một số người vì xấu hổ còn tự ý mua thuốc điều trị khi không được sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Và đến khi nhập viện cấp cứu thì đã quá muộn, buộc phải cắt bỏ tinh hoàn.

ThS. BS Nguyễn Đình Liên.

Cần phát hiện và can thiệp sớm

Theo BS Nguyễn Đình Liên thì xoắn tinh hoàn hay gặp hơn ở lứa tuổi thiếu niên, nhất là những nam giới vừa bước qua tuổi dậy thì. Có nhiều nguyên nhân gây ra chứng bệnh này như sự thiếu sót về giải phẫu khiến thừng tinh bị quá dài, dẫn đến tinh hoàn bị treo bất thường bên trong bìu. Ở những nam giới bị ẩn tinh hoàn cũng làm tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn. Những người thừng tinh dài quá mức khi chuyển động cũng dễ gây xoắn chính nó. Có thể tưởng tượng thừng tinh giống như quả lắc đồng hồ, xoắn thừng tinh cũng như khi dây quả lắc bị xoắn, khiến dòng chảy trong tĩnh mạch sẽ bị ngừng lại, tiếp đến động mạch cũng ngừng lại. Khi thừng tinh bị xoắn khiến lượng máu cung cấp đến tinh hoàn giảm đi hoặc mất hoàn toàn gây sưng, đau đớn dữ dội. Mức độ xoắn thừng tinh cũng có thể dao động từ 180 độ (xoắn nửa vòng) đến 720 độ (xoắn 2 vòng). Mức độ xoắn ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ bị phá hủy của tinh hoàn, mức độ xoắn càng lớn thì tỉ lệ phá hủy tinh hoàn càng nhanh. Biểu hiện thường gặp của xoắn tinh hoàn là bất ngờ đau, sưng to bìu, có thể sốt, ớn lạnh, đau bụng, buồn nôn. Ngoài những nguyên nhân bất ngờ thì những chấn thương ở bìu hay hoạt động thể chất cũng khiến dễ dàng gặp chứng bệnh này. Xoắn tinh hoàn cũng xảy ra khi làm việc hoặc tập thể dục vất vả, khi ngủ hay sau những chấn thương.

Theo BS Liên, xoắn tinh hoàn là những ca cấp cứu niệu khoa khẩn cấp. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra biến chứng như hoại tử tinh hoàn, nhiễm khuẩn, biến dạng tinh hoàn, giảm chất lượng sinh sản và có nguy cơ vô sinh nếu cả hai bên tinh hoàn đều bị xoắn. Do đó, việc điều trị bằng phẫu thuật bằng cách tháo xoắn khi được phát hiện dưới 6 giờ đồng hồ phát bệnh sẽ giúp tránh được 90% những biến chứng nguy hiểm. Một số ít trường hợp, thừng tinh bị xoắn nhưng có thể tự tháo xoắn và không cần phương pháp điều trị nào. Đây được gọi là xoắn và dị tật nhưng sau đó hiện tượng xoắn tinh hoàn vẫn có thể xảy ra. Nếu có những biểu hiện đau, sưng tinh hoàn, nghi ngờ bị xoắn tinh hoàn rồi hết thì vẫn nên đi khám. Bên cạnh đó, chứng xoắn tinh hoàn còn dễ bị nhầm với viêm mào tinh, tụ máu tinh hoàn do chấn thương, viêm ruột thừa cấp hay tràn dịch màng tinh hoàn nên khi có hiện tượng của bệnh cần khám tại các cơ sở chuyên khoa Nam học uy tín để được chẩn đoán đúng bệnh.

Nhiều người khi bị cắt một bên tinh hoàn khiến bên kia phải làm việc gấp đôi để bù đắp cho một bên đã mất. Chất lượng và số lượng tinh trùng kém đi và sự thiếu hụt hoóc - môn có thể ảnh hưởng đến chất lượng tình dục sau này. Nhưng những người do chậm trễ phải cắt bỏ một bên tinh hoàn cũng không nên suy sụp, tự ti vì vẫn có thể làm cha. Bệnh nhân cần lạc quan để có thể ăn uống, luyện tập để sức khỏe ổn định, giúp tinh hoàn hoạt động ổn định. Ngoài ra, những nam giới tự ti về thẩm mĩ có thể cấy một tinh hoàn nhân tạo sau cuộc phẫu thuật vài tháng để có thể tự tin hơn trong đời sống tình dục.

Theo lời khuyên của bác sĩ Liên, trẻ em nếu có dấu hiệu bất thường ở bìu, cha mẹ, người thân cần đến ngay các cơ sở chuyên khoa để kiếm tra và chẩn đoán kịp thời. Những nam giới đã trưởng thành không nên tự ý dùng thuốc, vì tự ti mà ngại đi khám khiến tinh hoàn bị nhiễm trùng, hoại tử buộc phải cắt bỏ, giảm đi cơ hội có con. Dù là một căn bệnh nguy hiểm và xảy ra bất ngờ trong nam khoa nhưng việc điều trị lại khá đơn giản nếu được phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Do đó, người bệnh không nên vì xấu hổ hay ngại ngùng che giấu bệnh mà cần đến bệnh viện để khám bệnh khi có những dấu hiệu bất thường của tinh hoàn. Đừng để đến khi nhập viện thì đã quá muộn.

(Theo Gia đình & Xã hội)