Những dấu hiệu cảnh báo rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ

- Thưa bác sĩ, cha mẹ có thể dựa vào các dấu hiệu nào để xác định trẻ có rối loạn phổ tự kỷ hay không?

Những dấu hiệu báo động trẻ tự kỷ như: Dưới 1 tuổi, trẻ không chú ý âm thanh hay giọng nói của người chăm sóc, không hóng chuyện, không cười với người lớn, thích để ý chăm chú đến những đồ vật có tính kích thích lặp lại như quay tròn, thích nhìn các ngón tay, không giao tiếp bằng ánh mắt.

Trẻ hơn 1 tuổi không có phản ứng hoặc phản ứng rất kém khi được gọi tên, không biết chỉ trỏ thể hiện yêu cầu, không nhìn theo hướng chỉ. Trẻ không giao tiếp mắt một cách đầy đủ, chậm về ngôn ngữ, không biết gật, lắc đầu để thể hiện đồng ý hay không đồng ý, không biết khoe, không biết rủ người khác chơi cùng.

Trẻ có dấu hiệu tự kỷ thường có hành vi lặp đi lặp lại, hay đáp ứng quá mức hoặc dưới mức đối với các cảm giác như: thích chơi xoay với cái bánh xe, đẩy xe tới lui và nhìn chăm chú, thích sờ, thích gõ, thích ngửi, nhạy cảm thái quá, cho ăn gì cũng nhè ra, sợ các mùi hay sợ âm thanh có cường độ cao như tiếng máy khoan, máy xay sinh tố… Khi đó, cha mẹ nên đưa con đi khám ở những nhà chuyên môn được đào tạo về đánh giá tự kỷ.

- Vậy nguyên nhân “gốc rễ” nào khiến trẻ rối loạn phổ tự kỷ?

Rối loạn phổ tự kỷ được xếp vào nhóm rối loạn phát triển thần kinh. Tức là, trẻ bị rối loạn chức năng sớm của não, có thể liên quan yếu tố gen do di truyền trong gia đình hay đột biến trong quá trình mang thai, ảnh hưởng đến chức năng căn bản của não bộ như: động cơ xã hội, giao tiếp cử chỉ, giao tiếp mắt, biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt, phối hợp lời nói và cử chỉ... Cha mẹ lớn tuổi sinh con cũng có nguy cơ trẻ bị tự kỷ cao hơn.

Thông tin cha mẹ nuôi con không tốt hay ông bà cho cháu coi thiết bị điện tử làm trẻ bị tự kỷ là sự tự gán ghép, cho đến nay chưa có chứng cứ khoa học.

Phát hiện sớm, can thiệp điều trị ngay khi phát hiện

- Cha mẹ phải làm gì khi biết con có bị rối loạn phổ tự kỷ?

Cha mẹ cần can thiệp sớm cho con ngay khi phát hiện. 3 năm đầu đời, tế bào thần kinh có tính linh hoạt, tùy biến cao nên trẻ có thể học được điều mới dễ dàng, đặc biệt là giao tiếp sớm.

Người làm can thiệp có chuyên môn sẽ dựa trên sự đánh giá phát triển của trẻ xem trẻ có điểm mạnh, yếu, có tiềm năng ở đâu để lên chương trình can thiệp sớm và phù hợp với mức phát triển và tiềm năng của trẻ.

Can thiệp sớm, có chứng cớ khoa học, đủ thời gian, có thể là mỗi ngày 1 giờ, 2 giờ, 3 giờ liên tục thì sau vài tháng có thể thấy trẻ có tiến bộ. Sự tiến bộ của trẻ sau vài tháng can thiệp chỉ là bước đầu, cần kiên trì can thiệp lâu dài và lượng giá về phát triển lặp lại để có mục tiêu can thiệp phù hợp hơn cho giai đoạn phát triển mới.

- Vậy cha mẹ đóng vai trò như thế nào trong việc đồng hành cùng con, thưa bác sĩ?

Cha mẹ đóng vai trò quyết định trong việc can thiệp điều trị rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ em. Nếu cha mẹ chủ động tham gia và đầu tư thời gian, kiến thức, tìm hiểu chơi, tương tác, giao tiếp với con và tìm nhà chuyên môn có kinh nghiệm, can thiệp theo chứng cớ khoa học thì trẻ sẽ có tiến bộ.

Ngược lại, cha mẹ không chấp nhận vấn đề của con, không quan tâm, không tìm phương pháp khoa học, cha mẹ mâu thuẫn, gia đình có nhiều căng thẳng, không giao tiếp với con thì trẻ không tiến bộ, có khi còn nặng hơn.

Nâng cao nhận thức về trẻ tự kỷ 

- Nhiều năm đồng hành cùng trẻ tự kỷ, bác sĩ thấy xã hội đã thay đổi nhận thức như thế nào về trẻ tự kỷ?

Phải nói rằng dự án “Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em Việt Nam” do Công ty cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) và Quỹ bảo trợ trẻ em Việt Nam khởi xướng, tổ chức trong suốt 5 năm qua là hoạt động ý nghĩa, bổ ích và tạo được rất nhiều giá trị cho cộng đồng - mà ở đây là hàng ngàn trẻ tự kỷ trên khắp Việt Nam.

Cụ thể, PNJ đã tổ chức xuất bản được những cuốn sách phục vụ kiến thức khoa học, chuẩn xác, hướng dẫn cho cộng đồng nhận thức đúng về rối loạn phổ tự kỷ như “Hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ tại Việt Nam”.

Hơn nữa, dự án thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn cho trung tâm ở nhiều tỉnh thành để nâng cao nhận thức về trẻ tự kỷ cho người làm trong các lĩnh vực. Chương trình đã góp phần to lớn trong việc đưa kiến thức sâu rộng vào trung tâm và gia đình của trẻ tự kỷ.

Nhờ có nhiều thông tin khoa học mà cha mẹ và cộng đồng ngày càng sáng suốt tìm các giải pháp có chứng cớ khoa học, có chiến lược hành động để đồng hành cùng con. Phát hiện sớm, can thiệp sớm và đúng khoa học có thể giúp trẻ tiến bộ nhiều.

Đỗ Trường(thực hiện)

Theo đó, các camera bên trong kính sẽ theo dõi chuyển động của mắt, từ đó tinh chỉnh đồ họa hiển thị để phù hợp nhất với từng điều kiện. Năm 2017, Apple đã mua lại công ty khởi nghiệp SensoMotoric Instruments của Đức, được cho là nhằm phát triển công nghệ này.

Theo Bloomberg, kính thực tế ảo của Apple có thể sử dụng camera ở bên ngoài để truyền hình ảnh đến màn hình có độ phân giải cao ở bên trong. Ngoài ra, một số nguồn tin còn cho biết thiết bị sẽ sử dụng thấu kính trong suốt và có trọng lượng gần bằng một cặp mắt kính thông thường.

Sản phẩm này được cho là sẽ có cấu tạo từ 3 màn hình, trong đó có 2 màn hình Micro OLED và một màn hình AMOLED. Thiết kế của sản phẩm này cũng được kỳ vọng sẽ cao cấp hơn nhiều so với các đối thủ.

Thiết bị sẽ tích hợp 15 mô-đun quang học theo dõi mắt, hỗ trợ kết nối WiFi 6E và nhiều tính năng thú vị khác. Chiếc kính thực tế ảo của Apple cũng được kỳ vọng sẽ sử dụng bộ xử lý M1 Pro hoặc một con chip mới có sức mạnh tương đương. Một số nhà phân tích dự đoán rằng mức giá của sản phẩm này có thể lên tới 3.000 USD.

Để tạo ra lớp sơn gần như hoàn hảo trên những chiếc siêu xe, megacar đắt tiền, nhà sản xuất ô tô nước Pháp đã dành từ 600–700 giờ cho mỗi chiếc xe để sơn vừa phải và đáp ứng chính xác mong muốn của khách hàng.

“Việc sơn một chiếc xe Bugatti không chỉ đòi hỏi chuyên môn đáng kinh ngạc mà còn là sự cam kết và tham vọng luôn đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cao của thương hiệu, từ tuần này qua tuần khác, hết xe này đến xe khác” – Simon Vetterling, Chuyên gia sơn thân xe Bugatti cho biết.

Trước khi lớp sơn lót đầu tiên được đưa lên thân xe, các chuyên gia của Bugatti phải kiểm tra từng chi tiết nhỏ để tìm ra mọi khiếm khuyết. Theo thương hiệu megacar này, mọi thứ sẽ không có nghĩa lý khi chuyên gia sơn xe cố gắng đạt được lớp sơn hoàn hảo nhưng bề mặt xuất hiện lỗi. Vì vậy, các chuyên gia sẽ kiểm tra các vết rỗ và khuyết điểm nhỏ trước khi sơn.

Sau khi lớp sơn lót đã trở nên hoàn hảo, những người thợ thủ công bậc thầy sẽ phủ một lớp sơn lót tiếp theo. Lớp sơn lót này sau đó được chà nhám để đạt độ nhẵn hoàn hảo, nhằm ngăn chặn sự hình thành của những vệt sóng, vết lồi lõm hoặc vết rỗ thậm chí không thể nhìn thấy được.

Chỉ riêng công việc đó đã mất khoảng 200 giờ trước khi lớp màu đầu tiên có thể được sơn. Trước đó, các thợ sơn tiếp tục thực hiện lại công đoạn sơn và chà nhám, sau đó phủ một lớp sơn trong suốt để mang đến độ sâu cho lớp màu cuối cùng.

Sau khi các lớp màu đã phủ kín thân xe, mọi chi tiết sẽ được kiểm tra thủ công một cách kỹ càng. Nếu một bộ phận có tông màu tối hơn những vị trí khác, bộ phận đó sẽ phải sơn lại ở xưởng.

Bugatti nói rằng, việc đảm bảo màu sắc nhất quán trên các bộ phận khác nhau là một thách thức lớn vì đôi khi họ sơn trên kim loại hoặc bề mặt chất liệu carbon. Do đó, các thợ thủ công của hãng phải dành thời gian để hoàn thiện màu sơn từng bộ phận nhỏ.

Quá trình hoàn thiện thân xe chưa dừng lại ở đó. Sau khi màu sơn đạt tiêu chuẩn của hãng, bề mặt thân xe sẽ trải qua bốn ngày đánh bóng để đảm bảo rằng lớp sơn có độ bóng tuyệt đối. Tiếp đến, xe được chuyển qua căn phòng sử dụng ánh sáng liên tục trong 10 giờ, giúp tìm ra những khuyết điểm nhỏ nhất. Tất cả nhằm mục đích tạo ra một lớp sơn hoàn hảo nhất có thể.

Bugatti là thương hiệu sản xuất những mẫu xe hiệu năng cao với số lượng giới hạn. Chính sự hoàn hảo mà hãng xe này đem lại khiến cánh nhà giàu trên toàn cầu luôn săn đón mỗi khi có mẫu xe mới, dù giá trị mỗi chiếc xe lên đến hàng triệu USD.

Tại Việt Nam, đến nay chỉ có duy nhất một chiếc Bugatti Veyron đang thuộc sở hữu của ông Đặng Lê Nguyên Vũ. Xe từng được đưa về nước lần đầu vào năm 2012 bởi đại gia Minh “Nhựa”. Giá trị hiện tại của xe ước tính lên đến 50 tỷ đồng.

Tiến Dũng(Theo Carscoops)

Bạn đang sở hữu một chiếc xe độc hay bản độ siêu đẹp? Hãy chia sẻ bài viết cảm nhận, hình ảnh về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Vì vậy, vào năm 2005, thay vì chỉ kê đơn thuốc, bác sĩ Bloch bắt đầu phát triển khái niệm “kê đơn tiền” và áp dụng vào thực tế. 

Theo Vox, bác sĩ Bloch kết nối bệnh nhân của mình với các nguồn tăng thu nhập cho họ, như nộp đơn xin trợ cấp phúc lợi hoặc hỗ trợ khuyết tật. Ông hướng dẫn họ điền vào biểu mẫu để họ có thể tiếp cận phúc lợi của chính phủ. 

Ông còn soạn tài liệu hướng dẫn 3 bước để giải quyết vấn đề khó khăn tài chính cho bệnh nhân. Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về thông tin thu nhập, đưa ra bằng chứng về mối liên hệ giữa nghèo đói và sức khỏe kém, kết nối bệnh nhân với các nguồn hỗ trợ. 

Đây thông thường không phải trách nhiệm của nhân viên y tế. Tuy nhiên, bác sĩ Bloch cho rằng nếu không xử lý các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe (như thu nhập và nhà ở), bạn sẽ không thể đảm bảo bệnh nhân của mình khỏe mạnh hơn.

Vị bác sĩ người Canada không thể nào quên một trường hợp đã tới khám cách đây vài năm. Nam bệnh nhân sống trong một căn lều ngoài trời ở Toronto khoảng 5 năm. Người này không liên lạc với cơ quan chăm sóc sức khỏe, có tiền sử chấn thương từ nhỏ và dần dần bị tách biệt khỏi xã hội. 

Khi đến gặp bác sĩ, bệnh nhân đã khá suy sụp, không có hỗ trợ xã hội hay thu nhập. “Rõ ràng, anh ấy có những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe thể chất và tinh thần, trầm cảm nặng, mắc bệnh tiểu đường”, bác sĩ Bloch nhớ lại. 

Đầu tiên, nhóm của bác sĩ Bloch đã tìm một nơi ở cho bệnh nhân, đăng ký cho anh tham gia chương trình hỗ trợ người khuyết tật. Một thế giới mới như mở ra trước mắt anh. Lần đầu tiên người đàn ông này có được một căn hộ, thuốc men, ăn uống đàng hoàng.

“Anh ấy bước vào và hào hứng kể cho tôi nghe những gì anh ấy có thể mua để ăn như trái cây và rau tươi. Anh ấy bắt đầu tạo được một số kết nối xã hội thông qua nhóm hỗ trợ”, bác sĩ Bloch nhớ lại. Sức khỏe của bệnh nhân cũng được cải thiện đáng kể. Từ một người hốc hác, anh dần trở nên khỏe mạnh, sung sức hơn với nụ cười trên môi. 

Ngoài giúp đỡ cho từng cá nhân, bác sĩ Bloch còn muốn thấy sự thay đổi mang tính hệ thống, bao gồm cả chương trình trợ giúp xã hội. Năm 2016, ông được bổ nhiệm vào Ủy ban chính quyền Ontario với nhiệm vụ lập lộ trình 10 năm đảm bảo an ninh thu nhập. 

Mặc dù một số bác sĩ nói rằng họ không có thời gian và nguồn lực để "kê đơn tiền" nhưng bác sĩ Bloch cho biết ông nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khắp Canada. 

Hành động của bệnh nhân bị rắn cắn gây nguy hiểm cho bác sĩ

Ông Nguyễn Xuân Hòa, trưởng thôn Sinh Cờ cho biết, gia đình bà Lanh thuộc diện hộ cận nghèo. Bà Lanh vừa bị tai nạn cách đây ít ngày, đang cấp cứu ở bệnh viện trong tình trạng “thập tử nhất sinh”.

“Họ hàng thân thích với bà Lanh đều khó khăn nên khi tai nạn xảy ra, chẳng ai giúp được mấy. Căn nhà mẹ con bà đang ở cũng là nhà của bà ngoại, được xây theo diện hộ nghèo. Bây giờ bà Lanh chỉ biết trông chờ vào sự giúp đỡ của mọi người để vượt qua nghịch cảnh", ông Hoà nói.

Trên khuôn mặt vẫn còn sợ hãi, em Vy nhớ lại vụ tai nạn xảy ra vào tối 28/4 vừa qua. Khi đó, em chở mẹ bằng xe máy điện từ xã Sơn Bình về nhà, tông trúng một người đi xe máy khiến mẹ bất tỉnh ngay tại chỗ. Ngay lập tức, mẹ em được đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Hữu nghị Đa Khoa Nghệ An trong tình trạng chấn thương não và tụ máu trong.

Nhà neo người, mẹ gặp nạn đột ngột, những ngày qua Vy và chị gái Trần Thị Cẩm Linh (con gái đầu của bà Lanh) thay nhau chăm sóc mẹ. Linh đang làm phụ quán cà phê, phải cùng chồng bế con nhỏ vào bệnh viện, vừa chăm mẹ vừa xoay sở tiền bạc.

“Mỗi ngày tiền mua thuốc cho mẹ và viện phí hết gần 6 triệu đồng. Vợ chồng em mới cưới nhau, cả hai đều phụ quán cho một tiệm cà phê nên cuộc sống cũng nhiều khó khăn. Em Vy còn nhỏ chưa làm ra kinh tế. Vợ chồng em đã vay mượn khắp nơi lo cứu mẹ nhưng vẫn không đủ. Mẹ chỉ có thẻ bảo hiểm y tế cho hộ cận nghèo, chỉ đỡ được phần nào đó", Linh nghẹn ngào.

Bác sĩ đánh giá, thời gian tới bà Lanh cần phẫu thuật mổ não, nuôi não nhưng hiện tại chưa thực hiện được vì máu đang chảy ở hai bên bán cầu.

Cô Ngô Thị Tú Anh, giáo viên chủ nhiệm lớp 9B (lớp em Vy), trường THCS Hồ Tùng Mậu cho hay: “Mấy ngày qua không thấy Vy đến lớp, chúng tôi tìm hiểu thì biết được em và chị gái đang ở viện chăm mẹ bị tai nạn. Nhà trường và các giáo viên đã động viên em cố gắng nhưng với hoàn cảnh hiện tại, sợ rằng em khó có thể tiếp tục theo học”.

Chị Nguyễn Thị Hương Giang - Chủ tịch Hội phụ nữ xã Sơn Châu xác nhận: “Chồng bà Lanh mất khi các con còn rất nhỏ. Ngoài làm ruộng, bà Lanh đi giúp việc nhà xung quanh xã để nuôi các con. Cuộc sống của gia đình này vốn đã rất túng thiếu, tai nạn xảy ra đột ngột khiến họ càng thêm quẫn bách. Hội phụ nữ của xã cũng đang kêu gọi giúp đỡ thêm. Rất mong các nhà hảo tâm thương tình, chia sẻ để mẹ con bà vượt qua hoạn nạn”.

Sỹ Thông - Thiện Lương

Bác sĩ Liên cho biết, sỏi thận là những tinh thể rắn hình thành trong thận từ các chất trong nước tiểu. Sỏi có thể nhỏ hoặc lớn lên tới vài cm. 

Sỏi thận có nhiều nguyên nhân và có thể ảnh hưởng bất kỳ phần nào của đường tiết niệu - từ thận đến bàng quang. Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh sỏi thận, hay gặp ở người tầm 40 tuổi trở lên. Sỏi thận thường diễn biến khá âm thầm, ở giai đoạn đầu không có dấu hiệu rõ rệt, bệnh nhân chủ quan, không điều trị sớm nên sỏi to lên.

Biến chứng của sỏi thận gây viêm bể thận cấp, viêm niệu quản, viêm bể thận mạn tính. Viêm bể thận gây nên tình trạng xơ hóa tổ chức kẽ thận, làm giảm chức năng tái hấp thu của thận. Lâu dài, xơ hóa cả cuộn mao mạch cầu thận, gây suy giảm chức năng lọc của thận. Biến chứng ứ mủ bể thận nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ nguy hiểm vì đây là cấp cứu nội khoa nặng, có thể hủy hoại nhanh nhu mô thận. Ngoài ra, sỏi thận cũng là nguyên nhân gây vỡ thận.

Bác sĩ Liên thông tin, hiện nay khó khăn cho điều trị sỏi thận từ chính người bệnh khi không đi khám hoặc tự điều trị bằng các phương pháp dân gian, uống thuốc lá. Nhiều người nghĩ sỏi thận có thể tự tan bằng uống thuốc nam. Khi họ tìm đến bác sĩ chuyên khoa, bệnh đã nặng, phải cắt thận hoặc suy thận nặng. 

Sỏi thận có thể điều trị bằng nội khoa hoặc ngoại khoa. Với trường hợp sỏi nhỏ, bác sĩ có thể chỉ định dùng các loại thuốc phù hợp làm giãn cơ niệu quản, đẩy sỏi ra. Nếu sỏi không tự đào thải ra ngoài bằng đường tiểu, các bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa bằng cách tán sỏi.
 
Nếu có các triệu chứng như cơn đau nghiêm trọng, đau đi kèm buồn nôn và nôn mửa, sốt và ớn lạnh, nước tiểu có máu, khó tiểu… người dân nên đi khám bệnh ngay.