Trong năm 2023, Bộ TT&TT đã chỉ đạo các sở TT&TT, các đơn vị tổ chức 73 đoàn thanh tra diện rộng về công tác quản lý thông tin thuê bao (từ tháng 4 đến tháng 6) nhằm xử lý nghiêm vi phạm của nhà mạng để tình trạng một thuê bao có nhiều SIM sai quy định và các đối tượng đã cố tình đăng ký nhiều SIM (lớn hơn 10, 100, 1000 SIM).

Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ TT&TT chủ động phối hợp với Bộ Công an hướng dẫn, đôn đốc, chỉ đạo doanh nghiệp viễn thông di động triển khai kết nối, xác thực cơ sở dữ liệu thông tin thuê bao với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, theo Đề án 06 của Chính phủ. Rà soát xử lý trường hợp có thông tin thuê bao chưa trùng khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, có thông tin thuê bao không đúng quy định.

Các doanh nghiệp di động đã hoàn thành đối soát hơn 125 triệu thuê bao di động với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó, có hơn 108 triệu thuê bao (86,53%) có thông tin trùng khớp. Bộ TT&TT đã chỉ đạo các doanh nghiệp triển khai biện pháp rà soát, chuẩn hoá thông tin thuê bao với gần 17 triệu thuê bao có thông tin chưa trùng khớp.

Đến 30/8, đã xử lý toàn bộ 17 triệu thuê bao có thông tin chưa trùng khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Cụ thể, chuẩn hoá 7,2 triệu thuê bao, khoá 1 chiều 3,172 triệu thuê bao, khoá 2 chiều hơn 4,8 triệu thuê bao, thu hồi hơn 1,8 triệu thuê bao. Trong tháng 10, các doanh nghiệp sẽ khóa 2 chiều tập thuê bao đang khoá 1 chiều, nếu khách hàng không đến chuẩn hóa thông tin theo quy định.

Áp dụng công nghệ khi đăng ký, phát triển SIM mới

Nhằm đảm bảo tính chính xác của thông tin thuê bao phát triển mới, Viettel, VNPT và MobiFone (chiếm hơn 96% thị phần di động) triển khai đối soát, xác thực trực tuyến (online) thông tin thuê bao phát triển mới với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; các doanh nghiệp còn lại đang thực hiện đối soát, xác thực định kỳ hàng tháng.

Bộ TT&TT theo dõi, giám sát tình trạng cuộc gọi rác thông qua hệ thống hỗ trợ tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác (đầu số 5656, 156 và website thongbaorac.ais.gov.vn).

Bộ TT&TT đã cùng các cơ quan báo chí, nhà mạng tuyên truyền, phổ biến cho người dân, người dùng về việc phòng, chống, xử lý SIM có thông tin không đúng quy định. Đề nghị người dân phối hợp với doanh nghiệp để chuẩn hóa, chính xác thông tin thuê bao, chung tay xử lý vấn đề SIM có thông tin không đúng quy định. Cảnh báo kịp thời tới người dùng phương thức, thủ đoạn của các đối tượng phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác thông qua Cổng thông tin điện tử chongthurac.vn.  

Trong quá trình đối soát, Bộ TT&TT phát hiện tình huống như: Thông tin còn chưa trùng khớp, chưa có thông tin, giữa thông tin thuê bao tập trung của doanh nghiệp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Các chủ thuê bao không đến chuẩn hoá nên phải khoá 1 chiều, 2 chiều theo quy định.

Có hiện tượng một số đối tượng đã cố tình đăng ký nhiều SIM để bán và một bộ phận người sử dụng không thực hiện sang tên, chuyển chủ khi chuyển quyền sử dụng SIM dẫn đến tình trạng SIM có thông tin không đúng quy định (SIM “rác”) vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Từ đó, nhiều đối tượng xấu lợi dụng SIM rác để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây bức xúc trong xã hội.

Bên cạnh tin nhắn rác trên mạng viễn thông truyền thống, xuất hiện tin nhắn rác qua mạng Internet, OTT (Viber, Messenger, Zalo…). Đồng thời, có hiện tượng đối tượng sử dụng thiết bị công nghệ cao giả mạo trạm thu phát sóng di động để phát tán tin nhắn rác dẫn tới khó khăn trong công tác phòng ngừa, ngăn chặn.

Về phương hướng trong thời gian tới, Bộ TT&TT sẽ xem xét xử lý trường hợp nhà mạng vi phạm bao gồm việc đề nghị đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới, đặc biệt, nếu có hành vi cung cấp dịch vụ cho thuê bao phát triển mới mà thông tin thuê bao không đầy đủ hoặc không chính xác; hành vi bán, lưu thông trên thị trường SIM đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động.

Hoàn thiện quy định của pháp luật liên quan đến công tác quản lý thông tin thuê bao theo hướng quy định rõ hơn trách nhiệm đối với thuê bao đăng ký sở hữu nhiều hơn 3 SIM. Bắt buộc doanh nghiệp viễn thông áp dụng công nghệ (video call, ekyc,…) trong quá trình đăng ký, phát triển SIM mới. Quy định chặt chẽ hơn trách nhiệm đối với chủ thuê bao khi chuyển cho người khác sử dụng thuê bao đứng tên mình.

Ngoài ra, Bộ TT&TT sẽ tăng cường giám sát, vận hành hệ thống hỗ trợ tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác thông qua đầu số tiếp nhận 5656, 156 và website thongbaorac.ais.gov.vn.

Với tin nhắn, cuộc gọi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, các đơn vị của Bộ TT&TT sẽ tiếp tục phối hợp cơ quan chức năng của Bộ Công an để xử lý.

“Cuộc chiến” SIM rác: Nhiều đại lý đã dừng bán, kích hoạt SIM

Cả Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội và Trường ĐH Tôn Đức Thắng đều phản ứng trước thông tin Bộ GD-ĐT thông báo về việc 2 trường này “không hợp tác để thẩm định và xác nhận các điều kiện đảm bảo chất lượng”.

Liên quan tới sự việc này, VietNamNetcó cuộc trao đổi với TS Lê Mỹ Phong, phụ trách Phòng Kiểm định chất lượng giáo dục, Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT:

- Phóng viên:Xin ông cho biết, kế hoạch thẩm định và xác nhận các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục ĐH 2017 của Bộ GD-ĐT được ban hành dựa trên cơ sở nào? 

- TS Lê Mỹ Phong:Quy chế Tuyển sinh đại học hệ chính quy; tuyển sinh cao đẳng nhóm ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy năm 2017 ban hành 25/1/2017 đã quy định rõ: “Tất cả các trường đều phải xây dựng và công khai Đề án tuyển sinh trên trang thông tin điện tử của trường và trên Cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GDĐT trước khi thí sinh đăng ký dự thi kỳ thi THPT quốc gia; chịu trách nhiệm giải trình về các nội dung của Đề án; đồng thời, gửi về Bộ GDĐT để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra…

Bộ GDĐT tổ chức thẩm định độc lập việc kê khai thông tin về điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường. Nếu phát hiện trường hợp kê khai thông tin không đúng với điều kiện thực tế thì Bộ GDĐT sẽ quyết định dừng tuyển sinh đối với ngành/nhóm ngành liên quan, đồng thời trường và cá nhân sai phạm sẽ bị xử lý…”.

TS Lê Mỹ Phong, Phụ trách Phòng KĐCLGD, Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT.

Trên cơ sở đó, ngày 27/3/2017, Bộ GDĐT đã ban hành Kế hoạch số 203/KH-BGDĐT về triển khai công tác thẩm định và xác nhận các điều kiện đảm bảo chất lượng (ĐBCL) giáo dục đại học năm 2017. Theo đó, để bảo đảm tính độc lập, khách quan, Bộ GD-ĐT giao cho 4 Trung tâm KĐCLGD huy động đội ngũ chuyên gia trong cả nước tiến hành thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL cho tất cả các trường ĐH; chỉ có 24 trường ĐH đã được công nhận đạt tiêu chuẩn KĐCL trường ĐH trước ngày 15/4/2017 được miễn thẩm định trong đợt này.

Để có được thông tin chính xác, công khai cho xã hội, việc thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL là một hoạt động chuyên môn cần thiết, là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, thực hiện theo quy định của pháp luật, hoàn toàn không vi phạm quyền tự chủ của các trường. Hơn nữa, hoạt động này còn giúp cho các trường thực hiện tốt trách nhiệm giải trình trước xã hội về các điều kiện ĐBCL cơ bản của mình sau khi đã được tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh.

Việc thẩm định và xác nhận đã được tiến hành ra sao thưa ông?

- Đây là năm đầu tiên công tác này được thực hiện trên quy mô cả nước, việc thẩm định mới chỉ tập trung vào các điều kiện ĐBCL cơ bản của các trường ĐH, bao gồm: giảng viên cơ hữu; quy mô đào tạo; cơ sở vật chất phục vụ đào tạo và nghiên cứu (diện tích đất, diện tích sàn xây dựng, các phòng thí nghiệm, phòng thực hành, xưởng thực tập, nhà tập đa năng, phòng học, thư viện, trung tâm học liệu). Đây cũng chính là những thông tin cơ bản mà nhà trường đã đưa vào đề án tuyển sinh trước mùa tuyển sinh để công khai trên mạng.

Công tác này đã được các Trung tâm KĐCLGD và các trường ĐH triển khai theo kế hoạch.

Quy trình thẩm định và xác nhận được thực hiện gọn gàng, không mất nhiều thời gian. Sau khi nghiên cứu trước hồ sơ, tổ thẩm định của Trung tâm KĐCLGD đến trường làm việc với lãnh đạo nhà trường và một số phòng/ban chức năng của trường trong 1 ngày để thống nhất các nội dung cần xác nhận dựa trên những minh chứng thực tế do nhà trường cung cấp.

Kết quả đến 30/6/2017 có 208 trường đại học đã được thẩm định, có biên bản thống nhất được ký xác nhận giữa nhà trường ĐH với Trung tâm KĐCLGD gửi về Bộ GDĐT, chỉ có 2 trường ĐH không hợp tác với các Trung tâm KĐCLGD để thực hiện việc này là Trường ĐH Tôn Đức Thắng và Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội.

Kế hoạch thẩm định này có phải là hoạt động kiểm định chất lượng đối với trường các trường ĐH không, thưa ông?

- Công tác thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL không đồng nhất với hoạt động KĐCLGD.

KĐCLGD là một giải pháp quan trọng để bảo đảm và nâng cao chất lượng giáo dục, đây là xu hướng tích cực được hầu hết các quốc gia trên thế giới áp dụng. Đối với Việt Nam, KĐCLGD là bắt buộc.

Những năm gần đây, Bộ GDĐT chủ trương đẩy mạnh KĐCLGD đại học theo hướng tiếp cận với khu vực và quốc tế, khuyến khích các cơ sở giáo dục, các chương trình đào tạo kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế có uy tín.

Quy trình kiểm định chất lượng giáo dục gồm có 4 bước: tự đánh giá, đánh giá ngoài, thẩm định kết quả đánh giá, công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng. Muốn được đánh giá ngoài, nhà trường phải làm tốt báo cáo tự đánh giá và gửi cho Trung tâm KĐCLGD thẩm định về hình thức và nội dung. Có khá nhiều trường ĐH hoàn thành tự đánh giá nhưng chưa đạt yêu cầu nên các Trung tâm KĐCLGD sau khi thẩm định đã không chấp nhận ký hợp đồng đánh giá ngoài.

Còn việc thẩm định, xác nhận các điều kiện ĐBCL đối với các đại học, học viện, trường đại học (gọi chung là các trường ĐH) chỉ nhằm “chụp ảnh”, phản ánh một cách khách quan, trung thực các điều kiện ĐBCL cơ bản hiện có của trường ĐH.

Cũng cần nhấn mạnh rằng công tác thẩm định, xác nhận các điều kiện ĐBCL của trường ĐH cũng là thể hiện trách nhiệm công khai của nhà trường theo quy định. Việc công khai các điều kiện ĐBCL để phản ánh trung thực, khách quan các điều kiện ĐBCL hiện có của trường. Việc này không có nghĩa là tất cả các trường đã được thẩm định, xác nhận đều đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường ĐH.

"Hai trường đã có sự nhầm lẫn"

Trường ĐH Kinh doanh Công nghệ và ĐH Tôn Đức Thắng đều phản ánh, trường đã có kế hoạch kiểm định riêng nên không thực hiện kiểm định với các trung tâm KĐCLGD theo chỉ định của Bộ, và đây cũng là quyền của các trường đã được quy định trong Luật Giáo dục Đại học. Ông lý giải thế nào về phản hồi này?

- Theo quy định của Luật Giáo dục Đại học, các trường ĐH được lựa chọn tổ chức KĐCLGD trong số các tổ chức KĐCLGD được Bộ GDĐT công nhận để KĐCL.

Tuy nhiên, nhà trường đã nhầm lẫn khi cho rằng hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL thực hiện theo Kế hoạch số 203 cũng là KĐCLGD.

Cần thấy rõ hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL không phải là kiểm định. Việc Bộ GDĐT giao cho các Trung tâm KĐCLGD huy động các chuyên gia thực hiện là để tăng thêm tính độc lập, khách quan của công tác này.

Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội cho rằng, trường đang có kế hoạch kiểm định riêng nên từ chối kiểm định theo chỉ định của trường

Trường ĐH Tôn Đức Thắng và Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội không phân biệt được hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL với hoạt động KĐCLGD. Các ý kiến trao đổi, phản hồi của 2 trường chỉ đề cập đến việc nhà trường đã và đang làm một số khâu đầu tiên của công tác KĐCLGD, mà không hợp tác với Trung tâm KĐCLGD thực hiện việc thẩm định theo Kế hoạch số 203/KH-BGDĐT của Bộ GDĐT đã ban hành như tất cả các trường ĐH khác.

Trường ĐH Tôn Đức Thắng cũng phản ánh, Thanh tra Bộ GD-ĐT và Trung tâm KĐCLGD vào trường làm việc về cùng một vấn đề, nghĩa là trong 1-2 tuần, phải kiểm tra nhà trường 2 lần. Liệu việc này có gây ra sự chồng chéo trong công tác quản lý Nhà nước hay không, thưa ông?

- Hoạt động thanh tra có mục tiêu và đối tượng riêng, được thực hiện theo quy trình riêng, còn thành phần tổ thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL là những chuyên gia do Trung tâm KĐCLGD lựa chọn, phần lớn đến từ các trường ĐH khác đến để “chụp ảnh” lại các điều kiện ĐBCL cơ bản của trường để hai bên cùng xác nhận, sau đó, kết quả này sẽ cho công khai cho xã hội biết và giám sát.

Bộ GDĐT nhận được phản ảnh của các Trung tâm KĐCLGD về việc có trường viện lý do đang tiến hành kiểm định và đã được thanh tra, kiểm tra để không hợp tác thực hiện công tác thẩm định và xác nhận, kèm theo lý giải của các trường.

Bộ GDĐT cũng đã có Công văn số 2728/BGDĐT-QLCL ngày 27/6 gửi các trường về việc này, yêu cầu các trường hợp tác với các Trung tâm KĐCL để thực hiện công tác thẩm định, xác nhận điều kiện ĐBCL theo kế hoạch chung đã ban hành. Tuy nhiên, cả 2 trường này đã không hợp tác thực hiện.

Lê Văn(thực hiện)

Kiểm định chất lượng giáo dục: Gian nan bước khởi đầu

Việt Nam bắt đầu triển khai KĐCL năm 2005, dù chậm hơn một chút nhưng không phải là quá trễ. Tuy nhiên, 12 năm mới hoàn thành vòng đầu thì đã tụt hậu.

Theo các chuyên gia, hacker đã sử dụng một thủ thuật đơn giản đến kinh ngạc, có tên gọi là "spearphishing" để xâm nhập và đọc trộm các email của chủ tịch chiến dịch vận động tranh cử cho bà Hillary Clinton, làm rò rỉ hệ thống email mật thuộc Ủy ban quốc gia của đảng Dân chủ Mỹ cũng như tấn công hòm thư cá nhân của bà Clinton.

Về cơ bản, spearphishing là một kiểu tấn công lừa đảo nhằm tìm cách chiếm mật khẩu hay các thông tin nhạy cảm của một tổ chức, cá nhân thông qua sử dụng các email giả, trong đó người gửi mạo danh là các nhân vật cấp cao hoặc lừa người dùng nhấn vào đường liên kết đến trang web độc hại hoặc tải về máy tính tập tin đã nhiễm độc.

Để tránh bị sập bẫy spearphishing của tội phạm công nghệ cao, Arun Vishwanath, giáo sư chuyên ngành thông tin liên lạc thuộc Đại học New York (Mỹ) khuyến nghị bạn nên áp dụng 5 bước bảo mật như dưới đây:

1. Kích hoạt chế độ xác thực 2 yếu tố (2FA)

Hầu hết các dịch vụ trực tuyến lớn, từ Amazon đến Apple, hiện nay đều hỗ trợ 2FA. Khi thiết lập chế độ này, hệ thống sẽ yêu cầu tên đăng nhập và mật khẩu như thông thường, nhưng sau đó sẽ gửi một mã số độc nhất vô nhị tới một thiết bị khác, dùng tin nhắn, email hoặc một ứng dụng đặc biệt. Nếu không truy cập thiết bị khác đó, việc đăng nhập sẽ bị từ chối. Điều này khiến hacker khó xâm nhập vào tài khoản của bạn hơn, nhưng bản thân bạn cũng mất công hơn một chút khi dùng các dịch vụ, ứng dụng, kể ả email.

2. Mã hóa hoạt động truy cập Internet

Mạng riêng ảo (VPN) mã hóa các hoạt động thông tin liên lạc số, khiến hacker khó chặn bắt chúng hơn. Mọi người được khuyên đăng nhập vào một dịch vụ VPN nào đó và sử dụng nó bất kỳ khi nào kết nối thiết bị của họ vào một hệ thống wifi công cộng hoặc chưa biết rõ.

3. Siêt chặt bảo mật mật khẩu

Các hacker thường đánh cắp tên tài khoản và mật khẩu từ một trang web/dịch này và thử dùng chúng ở một trang web/dịch vụ khác. Do đó, để tránh bị lộ hòm thư điện tử và thông tin cá nhân, tốt nhất bạn nên sử dụng mật khẩu khác nhau cho những trang web/dịch vụ khác nhau. Để có thể tạo ra và ghi nhớ bộ sưu tập mật khẩu của mình một cách dễ dàng và hiệu quả, bạn hãy sử dụng một ứng dụng quản lý mật khẩu uy tín, có khả năng đề xuất những mật khẩu "mạnh" và lưu trữ chúng trong một tệp tin mã hóa trong máy tính cá nhân của bạn.

4. Giám sát các hoạt động ngầm của thiết bị

Nhiều chương trình máy tính và các ứng dụng di động vẫn chạy ngầm ngay cả khi người dùng không không kích hoạt chúng. Hầu hết các máy tính, điện thoại và máy tính bảng có cài đặt sẵn chế độ giám sát hoạt động, cho phép người dùng xem thực tế sử dụng bộ nhớ của máy cũng như việc truy cập mạng. Qua đó, người dùng hoàn toàn có thể biết được những ứng dụng nào đang gửi và nhận dữ liệu Internet. Nếu bạn thấy điều gì đó bất thường, bạn có thể đóng chương trình/ứng dụng khả nghi ngay trong phần giám sát hoạt động của thiết bị.

5. Không bao giờ kích vào các đường liên kết (link/ hyperlink) hoặc tệp tin gắn kèm trong email khả nghi

Ngay cả khi các email khả nghi dường như được gửi từ một người bạn hoặc đồng nghiệp, bạn cũng hết sức cẩn thận. Lí do vì, các hacker có thể chiếm quyền kiểm soát địa chỉ email thuộc về người quen của bạn và dùng nó tấn công bạn. Khi cảm thấy nghi ngờ, bạn hãy liên lạc với người gửi để xác thực trước thực hiện các thao tác với email vừa nhận được, chẳng hạn như gọi điện cho người đó theo số điện thoại đã biết, thay vì số điện thoại ghi trong email.

Tuấn Anh (Theo Daily Mail)