Ông Nguyễn Nguyên - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam với vai trò báo cáo đề dẫn hội thảo cho biết các đại biểu tập trung thảo luận 4 chủ đề chính: Nhận diện các hành vi vi phạm bản quyền sách trên không gian mạng ở mỗi quốc gia; Đánh giá về thể chế và thiết chế bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng; Chia sẻ kinh nghiệm hiệu quả trong việc bảo vệ bản quyền sách nói chung và trên không gian mạng nói riêng; Đề xuất các giải pháp khả thi trong phạm vi quốc gia và cộng đồng ASEAN để ngăn chặn nạn vi phạm bản quyền. 

‘Dở khóc dở cười’ vì sách lậu

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - tác giả có sách bán chạy bậc nhất Việt Nam nhận định, sách giả, sách lậu là tệ nạn có tác động rất xấu đến sự phát triển của văn hóa đọc, làm lu mờ giá trị và vẻ đẹp của sách trong đời sống tinh thần. 

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh kể trong những dịp giao lưu và tặng chữ ký cho học sinh, sinh viên, ông nhiều lần rơi vào tình huống “dở khóc dở cười” khi ngỡ ngàng nhận ra trong số sách các em đem đến xin chữ ký có gần phân nửa là sách lậu. 

Nhà văn từ chối ký lên sách vì như thế chẳng khác nào thừa nhận tính hợp pháp của nó. Hầu hết độc giả buồn bã, bật khóc phải lủi thủi ra về còn ông sượng sùng, thất vọng, thậm chí khủng hoảng.

“Chúng ta không thể xây dựng văn hóa đọc bằng cách để phát tán ngày càng nhiều sách giả, sách lậu, sách vi phạm bản quyền, vi phạm luật pháp, vi phạm các công ước quốc tế. Văn hóa đọc không thể xây dựng trên nền tảng phản văn hóa”, ông nhấn mạnh. 

Xử phạt sách lậu chưa triệt để

Bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả cho biết, trong bối cảnh Việt Nam thi hành cam kết về các điều ước quốc tế, việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng được chú trọng.

Sự phát triển của nền tảng xã hội mở ra cơ hội mới cho truyền bá, phổ biến tác phẩm, giúp tiếp cận đến nhiều người hơn. Tuy nhiên, môi trường số cũng tạo nên thách thức cho lĩnh vực xuất bản trong việc thực thi và bảo vệ bản quyền. 

Mức xử phạt đối với hành vi xâm phạm cao nhất là 500 triệu đồng và 3 năm tù. Nhưng cơ quan quản lý mong muốn nâng cao mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm bản quyền do lâu nay phần lớn dừng ở xử lý hành chính. 

“Quá trình triển khai luật chúng tôi vẫn thấy một số cá nhân, đơn vị có biểu hiện tiêu cực khi xử lý vi phạm. Chúng ta không nên nể nang, né tránh để tình trạng xâm phạm kéo dài. Pháp luật không được thực thi nếu chỉ để trên giấy. Sự chung tay của các đơn vị từ cơ quan quản lý đến các NXB, tác giả là điều rất cần thiết”, bà Kim Oanh nói. 

Các đại biểu nhìn nhận đối tượng vi phạm có nhiều hành vi, chiêu trò tiêu thụ xuất bản phẩm lậu, giả, thực trạng đặc biệt nhức nhối khi tiêu thụ qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Các đầu sách được bán với giá chỉ bằng 1/2, thậm chí 1/3 so với sách thật. Không dừng ở đó, nhiều đối tượng còn phát sóng trực tiếp (livestream) tóm tắt, đánh giá (review) sách trên mạng xã hội để tăng tương tác.

Vì tính chất đa phương tiện và dễ dàng sao chép nên xuất bản phẩm điện tử lậu, giả đã tăng nhanh về số lượng. Theo nghiên cứu của Media Partners Asia, năm 2022, Việt Nam đứng thứ ba trong khu vực ASEAN (sau Indonesia và Philippines) về tỷ lệ vi phạm bản quyền trên không gian số. 

Cần nghiêm minh và có khung hình phạt mạnh 

Theo nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, các nhà thực thi luật pháp cần nghiêm minh hơn và các nhà làm luật phải rà soát lại hành lang pháp lý để điều chỉnh tội danh và khung hình phạt đối với những đơn vị làm sách giả, sách lậu cho đủ sức răn đe.

Muốn đẩy lùi tệ nạn này cần sự chung tay của toàn xã hội, nhưng ông trông chờ nhất ở các cơ quan có trách nhiệm và thẩm quyền. Nếu chỉ để những nạn nhân thâm niên tuyệt vọng lên tiếng như lâu nay thì đó là hiện tượng bất thường và tất nhiên hành trình chống sách giả, sách lậu chẳng thể nào đến đích.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở TT&TT TP.HCM đề xuất ý kiến phối hợp đồng bộ tất cả đơn vị trên nền tảng ứng dụng công nghệ, trong đó các NXB giữ vai trò kiểm soát. Ngoài ra, Hội Xuất bản nên có bộ phận tổng hợp ý kiến từ người trong cuộc để điều chỉnh hành lang pháp lý kịp thời. 

“Tuyên truyền nâng cao nhận thức rất quan trọng. Bên cạnh báo chí, cần truyền thông ở lĩnh vực giáo dục. Có thể mở mô hình tiết đọc sách trong trường học, qua đó giúp các em học sinh, sinh viên có thái độ nhận thức và ứng xử bài trừ sách lậu”, ông Thắng nói. 

Phát biểu tổng kết chương trình, Phó giáo sư - Tiến sĩ Phạm Minh Tuấn, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam cho biết hội thảo đã có những trao đổi thẳng thắn, minh bạch với nhiều ý kiến hữu hiệu. 

"Vấn đề bản quyền rất nhức nhối ở nhiều quốc gia. Do đó, chúng tôi ý thức rằng vấn nạn này cần được ngăn chặn để bảo vệ quyền tác giả và giá trị công sức sáng tạo của tri thức, qua đó bảo vệ môi trường văn hóa lành mạnh. Để làm việc này không dừng ở một cá nhân mà phải có sự chung tay của tập thể.

Trong đó, Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á (ABPA) cần đi tiên phong. Việt Nam là thành viên tích cực của ABPA và chúng tôi mong muốn cùng mọi người xây dựng ngành xuất bản lành mạnh, phát triển và vững bền thông qua các giải pháp được đưa ra", ông nói. 

Tại sao Kim Dung lừng lẫy ở châu Á nhưng vô danh tại phương Tây?

Tang lễ nhà văn Kim Dung được tổ chức riêng tư theo di nguyện

Bức xúc trước tình trạng gần như tất cả các đầu sách đều bị in lậu và phát hành công khai với số lượng lớn ở một số nhà sách tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, mới đây, Công ty TNHH Văn hóa Sáng tạo Trí Việt (First News - Trí Việt) đã gửi kiến nghị tới các cơ quan chức năng đề nghị xử lý nghiêm việc in ấn, phát hành sách lậu.

Ngày 5/10, Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ TT-TT) đã tiến hành kiểm tra đột xuất Nhà sách Ngoại ngữ và Nhà sách Mạnh Hương, đều ở quận Cầu Giấy, TP.Hà Nội.

Theo kết quả kiểm tra, 2 nhà sách trên đã phát hành và bày bán nhiều xuất bản phẩm in lậu không có hóa đơn, chứng từ thể hiện nguồn gốc hợp pháp, vi phạm Nghị định 159/2013/NĐ-CP.

Nhiều đầu sách bị in lậu và phát hành công khai.

Cụ thể, các xuất bản phẩm vi phạm ở Nhà sách Ngoại Ngữ là các cuốn: Đi tìm lẽ sống của tác giả Viktor E.Frankl, Đảo mộng mơ của tác giả Nguyễn Nhật Ánh, Cánh đồng bất tận của tác giả Nguyễn Ngọc Tư, Quân khu Nam Đồng của tác giả Bình Ca.

Các ấn phẩm xuất bản vi phạm ở Nhà sách Mạnh Hương là: Hạt giống tâm hồn (tập 5), Và ý nghĩa cuộc sống - nhiều tác giả; Hạt giống tâm hồn (tập 7), Những câu chuyện cuộc sống của nhiều tác giả; Hạt giống tâm hồn (tập 10); Nghĩ lớn để thành công của tác giả Trump, Bill Zanke; Hẹn bạn trên đỉnh thành công của tác giả Zig Ziglar. Trong đó, phần lớn các đầu sách thuộc bản quyền của First News - Trí Việt.

Cục Xuất bản, In và Phát hành đã ban hành quyết định xử phạt hành chính 10 triệu đồng đối với 2 nhà sách trên, buộc tiêu hủy các xuất bản phẩm không có hóa đơn, chứng từ đối với các xuất bản phẩm trên.

Tuy vậy, theo phản ánh của nhiều bạn đọc và First News - Trí Việt, sau khi bị xử phạt, 2 nhà sách trên vẫn tiếp tục bày bán sách lậu của đơn vị này. 

Theo đại diện của First News, nhận được thông tin từ bạn đọc, đơn vị này cũng đã cử một đội 5 người đi kiểm tra các nhà sách tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc như Thái Nguyên, Hải Phòng, Nam Định, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng…

Kết quả cho thấy, gần như tất cả các sách của First News đều bị in lậu và phát hành công khai với số lượng lớn ở các khu vực này. Số lượng sách in lậu bị tịch thu lên đến hàng ngàn cuốn. 

Trong những năm vừa qua, First News - Trí Việt là đơn vị bị xâm hại bản quyền và in lậu nhiều nhất.

Là một đơn vị phát hành sách thường xuyên chống sách lậu trên 10 năm nay, First News - Trí Việt cho rằng, các hành vi in ấn và phát hành sách lậu hiện nay diễn ra phức tạp và tinh vi hơn trước. Đặc điểm của những cuốn sách lậu được phát hiện gần đây là chúng được in với chất lượng rất cao, bạn đọc không thể phát hiện được. Chỉ những người có chuyên ngành in, xem xét kỹ những trang có dấu vết “đặc biệt” mới có thể phân biệt sách thật và sách giả.

Tình Lê

'Bầu trời tuổi thơ' - cuốn sách những người mê thiên văn không thể bỏ qua

Cuốn sách 'Bầu trời tuổi thơ' của Giáo sư Nguyễn Quang Riệu dày 140 trang khổ lớn, tập trung lý giải sự hình thành của vũ trụ và những vấn đề cơ bản của khoa học thiên văn.

Bữa cơm hôm nay nhà mình có món tôm rim nước cốt dừa, canh ngao nấu hoa thiên lý và món súp lơ xanh luộc.

TÔM RIM NƯỚC CỐT DỪA

Tôm cắt bỏ râu, rửa sạch, để ráo rồi đem ướp với chút hạt nêm, gia vị và đường. Phi thơm gừng và tỏi băm nhỏ với một chút dầu ăn. Cho tôm vào chảo tỏi, đảo đều cho đến khi vỏ tôm chuyển màu đỏ và săn lại.

Cho nước cốt dừa vào chảo tôm, thêm chút gia vị, đảo đều cho đến khi nước cốt dừa cạn và thấm đều vào tôm. Cho hành lá thái nhỏ vào chảo tôm, thêm chút hạt tiêu cho thơm. Đảo đều cho hành hơi tái rồi tắt bếp.

CANH NGAO THIÊN LÝ

Ngao ngâm nước sau đó rửa sạch. Cho ngao vào nồi đun sôi đến khi ngao há miệng, gạn lấy nước trong và nhặt phần thịt ngao. Thiên lý rửa sạch, để ráo. Phi thơm hành khô với chút xíu dầu ăn cho thịt ngao vào xào, nêm ½ thìa bột canh. Thêm phần nước ngao vào đun sôi. Khi nước sôi cho thiên lý vào, nêm gia vị vừa miệng. Đun khoảng 1-2 phút hay đến khi canh thiên lý chín.

Trút canh ngao thiên lý ra bát. Đơn giản nhưng vô cùng ngon cơm. Vị canh ngao ngọt thơm phảng phất mùi hoa thiên lý giúp bạn dễ ngủ sau những ngày mệt nhọc

SÚP LƠ XANH LUỘC

Cà rốt gọt vỏ, thái miếng vừa ăn. Súp lơ cắt nhánh, rửa sạch. Nếu bạn thích ăn cà rốt giòn một chút thì cho cà rốt vào luộc cùng súp lơ. Còn nếu bạn muốn ăn cà rốt mềm hơn thì khi nước sôi, nêm một chút bột canh và cho cà rốt vào luộc trước khoẳng 3 phút thì cho súp lơ xanh vào. Đun sôi khoảng 5-6phút thì vớt rau củ ra đĩa. Nêm gia vị vừa miệng vào nước luộc rồi cho ra bát. Nước luộc rất ngon và ngọt.

(Theo Khám phá)