'Mẹ nhớ mua tóc giả cho con được đi học'

Nghiên cứu chỉ ra trung bình mỗi người Malaysia ăn khoảng 502,3mg vi nhựa mỗi ngày, cao nhất trong số 109 quốc gia về tiêu thụ vi nhựa.

Báo cáo lưu ý rằng, hơn 50% lượng tiêu thụ vi nhựa của Malaysia đến từ cá.

Malaysia cũng được ghi nhận trong số 10 quốc gia hít phải hạt vi nhựa nhiều nhất, ước tính khoảng 494.000 hạt vi nhựa mỗi ngày trên đầu người.

Vi nhựa - các hạt nhựa nhỏ hơn 5 mm - thường được tìm thấy trong môi trường nước ngọt và biển, nơi chúng được các sinh vật ăn vào và sau đó được con người tiêu thụ.

Tác giả nghiên cứu, giáo sư Xiang Zhao tại Đại học Công nghệ Quốc phòng Quốc gia ở Trung Quốc và giáo sư Fengqi You tại Đại học Cornell ở Mỹ, cho biết sự phát triển công nghiệp khiến mức độ ô nhiễm nhựa ngày càng tăng.

"Vi nhựa trong thức ăn gồm các loại tích tụ trong thực phẩm và vật liệu thải ra từ việc sử dụng nhựa trong sản xuất, chế biến thực phẩm và đồ uống, hay khâu đóng gói sản phẩm cuối cùng", các nhà nghiên cứu nói. "Trong khi đó, vi nhựa trong không khí chủ yếu bắt nguồn từ sự mài mòn của các vật liệu nhựa, chẳng hạn như từ lốp xe hay sự phân hủy hạt nhựa thuỷ sinh".

Một nguồn vi nhựa chính gây ảnh hưởng thủy sản là nước thải từ nhựa được quản lý không đúng cách từ các bãi rác hoặc bãi thải lộ thiên.

“Các hạt vi nhựa có thể gây ô nhiễm hệ thống nước, bao gồm cả môi trường nước ngọt và nước mặn, sau đó phân tán qua dòng nước hoặc không khí thâm nhập vào chuỗi thức ăn”,theo nghiên cứu.

Lượng vi nhựa đi vào cơ thể qua đường hô hấp và đường ăn uống tăng hơn sáu lần từ năm 1990 đến năm 2018 trên khắp châu Á, châu Phi và châu Mỹ, bao gồm cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ và Trung Quốc.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, việc loại bỏ 90% rác thải nhựa trên toàn cầu có thể giúp giảm hơn 48% lượng vi nhựa hấp thụ vào cơ thể ở các quốc gia Đông Nam Á, nơi ghi nhận phần lớn sự hấp thụ vi nhựa của thế giới.

"Để giảm thiểu sự hấp thụ vi nhựa và những rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe cộng đồng, chính phủ các nước đang phát triển và các nước công nghiệp hóa ở châu Á, châu Âu, châu Phi, Bắc Mỹ và Nam Mỹ nên khuyến khích việc loại bỏ rác thải nhựa trôi nổi khỏi môi trường nước ngọt và nước mặn thông qua các phương pháp xử lý nước tiên tiến và quản lý chất thải rắn hiệu quả",báo cáo viết.

Trên cao tốc, nạn lấn làn ưu tiên càng trắng trợn bởi cảnh sát giao thông không thể rải quân khắp nơi. Bất kỳ ai từng lái xe trên cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ những dịp lễ đông người về quê đều dễ dàng chứng kiến những cú lấn làn khẩn cấp ngang nhiên, trắng trợn. Đã có những người bệnh bị đe dọa tính mạng vì thói coi thường pháp luật này của tài xế, như sự việc mùng 4 Tết Giáp Thìn (14/2/2024). Chiếc xe cấp cứu chở bệnh nhi một tháng tuổi từ Thanh Hóa đến Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) bị kẹt cứng trên cao tốc vì làn khẩn cấp chật cứng những ô tô lấn làn. Tình huống rất ngặt nghèo vì bình ôxy chỉ còn duy trì được trong 45 phút. Cảnh sát giao thông đã phải giành giật sinh mạng cho cháu bé bằng cách dùng xe chuyên dụng cố gắng mở đường để đưa bé đến bệnh viện.

Trước đó không lâu, vào ngày 5/1, trong tình trạng kẹt xe kéo dài 3km trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương do một tai nạn liên hoàn, những người chứng kiến vừa phẫn nộ vừa đau lòng trước hình ảnh xe cứu thương hú còi bất lực khi làn khẩn cấp bị “nút” kín bởi hàng dài xe nối đuôi nhau.

Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định mức phạt đối với trường hợp chạy xe ở làn khẩn cấp hoặc phần lề đường của cao tốc là từ 3 - 5 triệu đồng. Không rõ do mức phạt này chưa đủ sức răn đe hay việc kiểm tra, giám sát để xử phạt còn quá lỏng lẻo mà tình trạng lấn làn đường ưu tiên vẫn chỉ tăng chứ không giảm.

Để giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn trên cao tốc và nạn lấn làn, ngoài sự quyết liệt, cứng rắn hơn trong xử lý vi phạm, việc cải tiến hạ tầng giao thông cũng rất quan trọng. Tại sao chúng ta không mở làn đường nhanh có thu phí như một số nước khác, để những xe không thuộc diện ưu tiên nhưng có nhu cầu vượt khẩn cấp được đáp ứng với mức phí xứng đáng?

Nên nhớ rằng kẹt xe không phải là “đặc sản” của riêng Việt Nam. Ở các nước phát triển cũng xảy ra những vụ tai nạn trên cao tốc gây ùn tắc dài hàng chục km. Trong tình huống đó, các tài xế luôn kiên nhẫn xếp hàng chờ lực lượng chức năng xử lý. Tuy nhiên, tại một số nước, những người không thể chờ đợi còn có một lựa chọn khác, đó là sử dụng “làn đường nhanh có thu phí” (Express lane).

Express lane trên cao tốc phục vụ những tài xế có nhu cầu trả tiền để được đi làn riêng, nhanh hơn các xe đi ở làn thường. Sáng kiến này lần đầu được triển khai thực tế tại Đường 91, California, Mỹ vào năm 1995 và nhanh chóng chứng tỏ mức độ hữu ích. Theo số liệu của các cơ quan chức năng tại Mỹ, số vụ tài xế lấn vào làn khẩn cấp đã giảm chỉ còn bằng 1/10 lúc trước.

Những làn đường nhanh có thu phí thường áp dụng cho quãng ngắn dưới 20km tại những điểm thường xảy ra tắc nghẽn. Tài xế đi vào làn đường lúc giao thông thấp điểm không phải trả phí; việc thu phí được thực hiện linh hoạt khi mật độ giao thông tăng cao để đảm bảo tuyến đường luôn được thông suốt. Ví dụ, làn đường nhanh 405 tại Los Angeles có chiều dài khoảng 17km, mức phí cao nhất là 11,7 USD (khoảng 300 nghìn đồng) vào 7h ngày thứ 5, thấp nhất là 2,55 USD (khoảng 63 nghìn đồng) vào 6h các ngày.

Hoạt động thu phí diễn ra tự động, chỉ có điểm thu phí tại đầu và cuối tuyến đường.

Bạn có muốn trả mức phí cao để sử dụng làn đường nhanh trên cao tốc?

Ngoài Mỹ, nhiều quốc gia khác như Canada, New Zealand, Australia, Hà Lan, Tây Ban Nha, Anh, Áo, Nauy, Trung Quốc, Indonesia đã áp dụng loại đường này. Tại các quốc gia trên, Express lane phục vụ miễn phí những xe chở nhiều người, nhằm khuyến khích nhiều người đi chung một xe để giảm mật độ giao thông. 

Việt Nam cũng nên học hỏi các nước, nghiên cứu phát triển làn đường nhanh có thu phí, đặt cạnh làn đường khẩn cấp tại các điểm hay ùn tắc. Những tài xế có công việc gấp sẽ lựa chọn đóng tiền (theo hình thức thu phí không dừng) để đi vào làn này nhằm tiết kiệm thời gian. Các hoạt động trên làn này sẽ được giám sát bằng camera suốt tuyến đường. 

Khi nhu cầu vượt khẩn cấp được đáp ứng, tin rằng sẽ có rất ít xe đi vào làn đường dành cho phương tiện ưu tiên. Tài xế nào kẻ dám làm như vậy chắc chắn là những kẻ hoàn toàn vô đạo đức, coi thường pháp luật không có cách nào bào chữa, cần phải nghiêm trị. Một khi đã tồn tại làn nhanh có thu phí, cơ quan chức năng cần tăng mức phạt hành vi lấn làn ưu tiên lên nhiều lần, và việc kiểm soát phải đảm bảo 100% số kẻ vi phạm bị phát hiện, xử lý.

Thách thức, khó khăn lớn nhất cho việc triển khai hệ thống làn đường nhanh có thu phí là tốn kém chi phí rất lớn để mở rộng đường. Tuy nhiên, tiến bộ nào cũng có cái giá phải trả, và xét tình hình giao thông hiện nay, đầu tư là cần thiết để đem lại lợi ích tổng thể và lâu dài. Tại nhiều nhiều quốc gia, chính quyền cho các đơn vị tư nhân đầu tư xây dựng một phần hoặc toàn bộ và sau đó được khai thác thu phí trong một khoảng thời gian nhất định.

Rất mong đề xuất này được các cơ quan chức năng nghiên cứu để sớm thành hiện thực.

Bạn có đồng tình với ý kiến trên? Hãy chia sẻ ở box bình luận bên dưới.