Nhận định, soi kèo Kryvbas vs Dnipro, 19h ngày 28/11

"Khó khăn đầu tiên chính là thiếu quy hoạch. Hiện nay, chưa có quy hoạch cụ thể cho nghề nuôi biển, dẫn đến khó khăn trong việc giao khu vực nuôi lâu dài cho tổ chức và cá nhân.

Tiếp đó, các thủ tục pháp lý về giao khu vực biển còn rườm rà, dẫn đến việc triển khai chậm và chưa hiệu quả. Một ví dụ điển hình là khi người dân chưa được giao biển, hay còn gọi là chưa có "sổ xanh", thì làm sao vay vốn đầu tư được?", ông Dũng nói.

Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam chỉ ra rằng nghề nuôi biển ngày nay còn thiếu tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Ngoài ra, trong nước vẫn còn thiếu các chương trình và tổ chức đào tạo nhân lực nuôi biển.

Ông đánh giá rằng 99,99% mô hình nuôi biển tại Việt Nam là nhỏ lẻ, manh mún với quy mô hộ gia đình. Bên cạnh đó, người dân còn sử dụng công nghệ lạc hậu, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người nuôi và cả môi trường.

GS. TS Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh rằng Việt Nam vẫn chưa có thủ tục và cơ quan chịu trách nhiệm đăng kiểm cơ sở nuôi biển, gây thiếu an toàn trong hoạt động. Đồng thời, người nuôi biển cũng chưa được tiếp cận với các chính sách bảo hiểm, làm tăng rủi ro khi có sự cố thiên tai hoặc dịch bệnh.

"Các chính sách hỗ trợ phát triển chưa có, nguồn tín dụng để đầu tư nuôi biển công nghiệp cũng thiếu. Những thách thức này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng người nuôi để phát triển nghề nuôi biển bền vững và hiện đại", GS. TS Nguyễn Hữu Dũng chia sẻ.

Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam cho rằng, chỉ cần giải quyết một trong những vướng mắc trên, tiềm lực nghề nuôi biển mang lại sẽ rất lớn, người dân sẽ ồ ạt đầu tư cho lĩnh vực này.

"Thực tế, ngày nay tổng sản lượng thủy sản của cả nước chỉ đạt khoảng 8 triệu tấn/năm. Nếu phát triển tốt tiềm năng, tháo gỡ được vướng mắc thì với trình độ công nghệ ngày nay, chỉ riêng nuôi cá biển, Việt Nam có thể đạt 10 triệu tấn/năm. Cá biển tươi có thể bán với giá 5 USD/kg, cá chế biến có giá 7-8 USD/kg. Từ đó, nguồn thu của nghề nuôi biển có thể đạt hàng tỷ USD/năm là chuyện bình thường", GS. TS Nguyễn Hữu Dũng nói.

Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực nuôi biển

Bà Bùi Thị Ninh, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Chi nhánh khu vực TPHCM (VCCI - HCM) cho hay, đơn vị cũng đã có nhiều động thái nhằm góp phần từng bước tháo gỡ một trong những vướng mắc mà chuyên gia đưa ra.

Từ năm 2019, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Liên đoàn Giới chủ Na Uy (NHO), VCCI - HCM đã phối hợp với Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam, cùng các chuyên gia trong lĩnh vực nuôi biển, triển khai chương trình phát triển kỹ năng cho ngành.

Sau 5 năm triển khai, chương trình đã xây dựng thành công một bộ tiêu chuẩn kỹ năng nghề và chương trình đào tạo ngắn hạn cho nghề nuôi biển công nghiệp Việt Nam.

Tham gia trực tiếp vào công tác nghiên cứu cho chương trình, ông Nguyễn Quang Việt, Cục trưởng Cục Kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp, Tổng cục giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH), cho hay nội dung của bộ tiêu chuẩn kỹ năng nghề sẽ bao gồm quy trình, phương pháp, bộ công cụ và thực tiễn triển khai, là nguồn tham khảo rất tốt cho các trường.

"Các cơ sở đào tạo hiện nay có quyền tự chủ trong việc xây dựng chương trình đào tạo cho nên việc chuẩn hóa, cập nhật chương trình đào tạo phụ thuộc hoàn toàn vào trường và rất cần các nguồn tài liệu tham khảo. Đây là cách tiếp cận vừa định hướng cho tương lai, vừa bám sát thực tế", ông Việt nói.

Ông Hoàng Ngọc Bình, đại diện Công ty TNHH Thủy sản Australis Việt Nam, cho hay doanh nghiệp của ông chuyên sản xuất, chế biến và xuất khẩu cá chẽm, với sản lượng hàng năm đạt trên 10.000 tấn.

Đơn vị đang thực hiện dự án nuôi trồng thủy sản thông tin tại khu vực vịnh Vân Phong, với định hướng mở rộng quy mô nuôi biển theo hướng công nghiệp và đưa lồng bè vùng biển hở, xa bờ.

"Ngoài việc đầu tư cơ sở vật chất, khoa học công nghệ, một trong những sự chuẩn bị cần thiết trong tương lai là chú trọng vào phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng thực hành tốt, trình độ chuyên môn cao, để có thể đáp ứng được những nhu cầu của thực tiễn. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng nuôi trồng mà còn đảm bảo an toàn trong quá trình sản xuất, bảo vệ môi trường biển", đại diện doanh nghiệp chia sẻ.

Chia sẻ với VietNamNet, Đình Toàn kể anh vui mừng vì được trở lại phim trường làm việc sau gần 6 tháng buộc phải ở nhà vì dịch bệnh. Nam nghệ sĩ nhẹ lòng khi thấy Sài Gòn gỡ giãn cách, người dân trở lại với nhịp sống “bình thường mới”.

“Một cơn đại dịch đi qua đã để lại bao nhiêu vết thương lòng và cả những bài học cho những người còn ở lại. Trong guồng quay khắc nghiệt của đại dịch ấy, người già cũng như trẻ, giàu cũng như nghèo, tất cả đều đứng trước một nỗi bất lực. Khi ý thức sự sống còn quá đỗi mong manh, tôi thay đổi cách nhìn về cuộc đời”, anh nói.

Đình Toàn tham gia lực lượng tình nguyện viên khuân vác nhu yếu phẩm, điều phối tiêm vắc xin trong những ngày giãn cách. 

Theo Đình Toàn, sân khấu đến nay vẫn đìu hiu vì chưa thể hoạt động trở lại. Nhiều vở kịch được anh và các đồng nghiệp dự tính công diễn dịp hè đến nay vẫn chưa có cơ hội được mở màn. Trong tình hình khó khăn chung, nam nghệ sĩ cùng mọi người buộc phải “thắt lưng buộc bụng” với mong mỏi ngày được sớm trở lại.

Không có show đồng nghĩa thu nhập bằng 0 nhưng Đình Toàn vẫn tích cực với công tác thiện nguyện. Khi lướt mạng đọc tin có những hoàn cảnh cần giúp đỡ, anh lại chuyển khoản hay vận động thêm vài bạn bè thân tình chung tay. “Dịch bệnh ai cũng khó khăn, tôi cũng không ngoại lệ. Nhưng mình may mắn vì vẫn còn tiền tích góp nên cứ xem đó là phương tiện để giúp đỡ những người cần cứu giúp. Tôi làm để tâm mình thanh thản, không cần phô trương để đánh bóng tên tuổi”, anh kể.

Đình Toàn có gần trăm vai diễn trên sân khấu, truyền hình sau 20 năm hoạt động.

Đình Toàn ngẫm sự nghiệp của mình nhiều may mắn từ lúc còn trẻ đến hiện tại khi luôn gắn bó với sân khấu kịch Idecaf. 20 năm hoạt động, anh cũng chứng kiến không ít thăng trầm, đổi thay của sân khấu. Bao nhiêu lứa diễn viên trưởng thành, không ít người đi kẻ ở, riêng anh vẫn lựa chọn ở lại như cái duyên định mệnh với nghề.

Nam nghệ sĩ may mắn khi được hoạt động, phát triển với sự giúp đỡ của những đàn anh, đàn chị gạo cội như: NSƯT Hữu Châu, Thành Lộc, Thanh Thủy, Hoàng Trinh… Chính sự say mê, tử tế với nghề của họ cho anh cảm hứng, động lực để theo đuổi trọn vẹn con đường nghệ thuật.

Cách đây không lâu, Đình Toàn cũng được nằm trong danh sách đề xuất xét danh hiệu NSƯT. Nam nghệ sĩ nói vui mừng vì những cống hiến, đóng góp của mình sau ngần ấy năm được ghi nhận. Với anh, có vai diễn để đời, được mọi người thương, cuộc sống không thiếu thốn là điều mãn nguyện nhất hiện tại.

Tuổi 45, tôi vui vì được sống độc thân

Trong đời sống, Đình Toàn cũng khép kín, ít giao du đồng nghiệp và truyền thông. Anh tự nhận mình là người tẻ nhạt, đơn điệu, đôi khi lại cô đơn. Những nỗi niềm nghề nghiệp, cuộc sống anh tự cất giữ như một phần của đời mình. 

Kể với phóng viên, Đình Toàn nói có ba thứ anh không bao giờ khoe trên mạng xã hội hay đời sống, đó là hàng hiệu, chuyện đời tư và người yêu. Anh quan niệm, một người nghệ sĩ cần biết điểm dừng để tự bảo vệ mình trước cám dỗ của hào quang.

Cũng vì tính cách cố hữu này, Đình Toàn gần như không bị cuốn vào vòng xoáy của những thị phi. Anh ung dung làm nghề và bình tĩnh sống dù biết rõ không ít người nhận xét mình “nhạt nhẽo”. Nam nghệ sĩ tâm tình: “Có lẽ ông Trời cho tôi làm nghệ thuật nhưng không cho tính cách của một người nghệ sĩ. Showbiz muôn màu muôn vẻ, tôi lại cứ muốn mình đứng bên ngoài. Khác biệt này cũng có những cái được và cái mất đi. Nhưng đổi lại, tôi tìm thấy sự bình yên từ trong chính tâm hồn, mà điều này thì không ai cướp của mình được”.

Nam nghệ sĩ hài lòng với cuộc sống đơn độc ở tuổi 45.

Có bao giờ anh đắn đo về tuổi già không vợ, không con, bệnh tật một mình?Đình Toàn bảo tuổi 45, anh hài lòng với cuộc sống độc thân, không ràng buộc gia đình. Dẫu đôi lúc có đơn độc, có trăn trở nhưng anh hạnh phúc. Anh không sợ tuổi già cô quạnh vì thực tế bao năm qua vẫn sống như thế và vui với sự lựa chọn này.

Nhiều năm qua, Đình Toàn sống cùng người mẹ già tại TP.HCM. Trừ những lúc công việc đóng phim xa, còn mọi khi dù có đi đâu tối anh vẫn phải về ngủ cùng mẹ. 

“Tôi nghĩ mỗi người chỉ sống một cuộc đời này, chỉ cần họ thấy hạnh phúc là được. Phần mình, tôi nghĩ bản thân không có trách nhiệm phải cưới vợ sinh con. Tôi tự nhủ mình vẫn sống, vẫn làm việc và cống hiến. Ở góc độ gia đình, một người công dân hay nghệ sĩ, đó cũng là cách để tôi trả ơn cho đời”, anh nói.

Đình Toàn trên sân khấu 'Ngày xửa ngày xưa'

Du Phong được khán giả yêu mến qua nhiều bài thơ về chủ đề tình yêu, tình bạn, tình cảm gia đình.

Không áp lực với danh xưng "Hoàng tử thơ tình"

- Cơ duyên nào đưa Du Phong đến với văn chương?

Tôi đến với văn chương một cách tình cờ. Viết lách là niềm đam mê của tôi từ nhỏ và thời điểm bùng nổ của mạng xã hội facebook cũng là lúc tôi thường xuyên chia sẻ các bài thơ văn, truyện ngắn lên trang cá nhân. Thật may mắn khi các tác phẩm của tôi được đông đảo bạn đọc đón nhận, và bút danh Du Phong cũng ra đời từ đó. Khi ấy chỉ đơn giản nghĩ ra một cái tên sao cho lãng mạn bay bổng, với ý nghĩa là một cơn gió du ngoạn vào thế giới văn chương, không ngờ cuộc dạo chơi này lại kéo dài lâu đến thế.

- Một kỷ niệm khó quên của anh đối với sự nghiệp viết lách?

Một ngày tôi nhận được một món quà gửi về từ nước ngoài. Người thân của một độc giả gửi cho tôi bức thư kèm với món quà nhỏ. Bức thư là lời nhắn nhủ của bạn ấy rằng rất thích đọc tác phẩm của Du Phong, những bài thơ của tôi đã tiếp thêm cho bạn ấy nhiều động lực khi một mình học tập, lao động ở xứ người. Bạn còn mua quà lưu niệm ở đất nước bạn đang sống, viết rằng khi về nước nhất định sẽ đến tận nơi tặng tôi.

Tuy nhiên, cuối thư là dòng chữ của người nhà bạn, nói rằng bạn không may bị tai nạn qua đời, khi còn chưa kịp về nước thực hiện ước nguyện. Nhận món quà cùng lời tâm sự ấy, tôi không kìm được nước mắt. Tình cảm yêu thương ấy là món quà đáng quý nhất văn chương mang lại cho tôi. Đó là lý do tôi muốn gắn bó với văn chương lâu dài hơn, để được sẻ chia, đồng cảm nhiều hơn với độc giả.

- Tình yêu là đề tài muôn thuở của văn chương, nên khó để viết hay và độc đáo. Đâu là sự khác biệt của ngòi bút Du Phong khi viết về đề tài này?

Tôi là một tác giả nam nhưng lại thích viết thơ văn bằng lời tâm sự của nữ. Tôi thích đứng từ phía góc nhìn của người phụ nữ trong chuyện tình yêu để tìm hiểu sự khác biệt giữa nam và nữ khi yêu, từ đó chia sẻ với cảm xúc của phái yếu, khuyên nhủ và giải thích với phái mạnh.

Tôi muốn tìm kiếm sự cân bằng, truyền tải những thông điệp khó nhận ra trong tình yêu, ví dụ như sự khác biệt, sự hiểu lầm, mong muốn, kỳ vọng... Các bạn trẻ nếu đã bỏ thời gian ra đọc những điều tôi viết, hãy suy ngẫm về chúng để thay đổi bản thân. Sau cùng, vẫn mong các bạn trẻ có thể yêu nhau một cách văn minh, trưởng thành và cùng nhau hướng đến một cái kết hạnh phúc.

-- Nhiều người cho rằng yêu và đau khổ nhiều người ta viết thơ tình mới hay, điều ấy có đúng với Du Phong?

Với cá nhân tôi, điều ấy không đúng. Tôi cũng từng yêu và cũng từng đau khổ, nhưng không lấy chính tình yêu và sự đau khổ trong câu chuyện cá nhân để viết thơ. Tôi lắng nghe câu chuyện của người khác, đặt mình vào vị trí của họ để nghĩ và viết thay lời họ. Tôi quan sát những thứ xung quanh và viết ra góc nhìn của tôi về chúng.

Thơ tình "hay" khi chúng chạm được vào trái tim người đọc, khơi gợi sự đồng cảm nơi họ, khiến họ tin rằng có ai đó hiểu những gì họ đã phải trải qua, cảm nhận được những gì họ đang giữ trong lòng, và chia sẻ được với nỗi niềm của họ. Đó là lý do tôi trò chuyện với rất nhiều bạn trẻ mỗi ngày, tôi muốn hiểu họ, để viết thơ tình cho riêng họ, nhưng cũng là cho tất cả mọi người.

- Là tác giả trẻ có thể sáng tác được cả ba thể loại: thơ, truyện ngắn và tản văn, tuy vậy lý do nào khiến Du Phong không đầu tư phát triển sự nghiệp viết lách mà chỉ coi đây là nghề tay trái?

Viết lách là một trong những đam mê của tôi, ngoài viết ra mình còn nhiều đam mê lắm! Và tôi quan niệm, chỉ cần được sống với đam mê, mỗi ngày thức dậy đều được làm những gì bản thân thích, mang lại thu nhập để nuôi sống gia đình và mang lại nhiều điều ý nghĩa cho xã hội là tốt rồi. Hiện tại, tôi vừa theo đuổi công việc kinh doanh, vừa viết những khi rảnh rỗi, và cả hai việc đều mang lại niềm vui về vật chất và tinh thần, nên không có nghề nào là tay trái cả.

Du Phong vừa theo đuổi văn chương vừa kinh doanh và cảm thấy hạnh phúc với cuộc sống hiện tại.

Thơ sầu thảm, bi thương khiến người đọc tổn hại tâm hồn

- Anh tâm đắc nhất với cuốn sách nào nhất?

Tôi thích những cuốn sách tản văn ngắn, những mẩu truyện ngắn truyền tải thông điệp ý nghĩa, khiến người đọc cảm nhận được những chiêm nghiệm riêng. Tôi dễ bị thu hút bởi những nội dung liên quan tới tình cảm gia đình, bạn bè, tình yêu như "Chicken soup for the soul"hay "Hạt giống tâm hồn". Chúng hướng người đọc tới việc quan sát kỹ hơn, lắng nghe nhiều hơn và chia sẻ với thế giới xung quanh nhiều hơn, từ đó sống tích cực và lạc quan hơn.

- Nhắc đến giải trí, gen Z thường nghĩ đến xem phim, chơi game, đọc sách thường không phải lựa chọn phổ biến. Anh nghĩ sao về điều này?

Tôi nghĩ ở thời đại này có nhiều thứ thu hút giới trẻ hơn là ngồi một chỗ và nghiền ngẫm một cuốn sách. Tuy nhiên, đọc sách vẫn luôn là thói quen và sự lựa chọn của rất nhiều bạn trẻ, vì có những niềm vui, sự trải nghiệm chỉ có trên câu chữ. Nếu như chất lượng và sự đa dạng của sách luôn được nâng tầm và đổi mới, kèm với đó là sự giáo dục định hướng phía gia đình, nhà trường và xã hội, thói quen đọc sách sẽ luôn được duy trì và nhân rộng hơn.

- Văn học "mì ăn liền" đang lên ngôi nhanh chóng, trong khi nhiều tác phẩm kinh điển bày bán hạ giá không ai mua. Theo anh, những cuốn sách thực sự giá trị đang ở đâu?

Những cuốn sách thực sự giá trị sẽ sống mãi cùng thời gian, ở trên kệ sách và cả ở trong tim những người yêu văn học chân chính. Tôi tin có một bộ phận không nhỏ độc giả trung thành vẫn hào hứng đón nhận và nâng niu những tác phẩm văn học kinh điển, rồi truyền lại cho những thế hệ sau.

Mặt khác, tiểu thuyết ngôn tình cũng có sứ mệnh của riêng chúng. Thế giới văn chương cũng như thế giới ngoài đời thực, bất cứ cuốn sách nào cũng có số phận và cuộc đời của nó, có những độc giả riêng.

- Theo anh, đọc nhiều tản văn tình yêu, thơ tình có khiến con người ta bi luỵ và yếu đuối hơn? Sau những câu chuyện, bài thơ tình ấy, độc giả học được những điều gì?

Cái đó còn phụ thuộc vào nội dung của những cuốn sách. Nếu bạn chỉ đọc những bài thơ sầu thảm, thất tình, nghiền ngẫm những câu chuyện bi thương thiếu thực tế, những điều ấy sẽ như một thứ thuốc gây nghiện và làm tổn hại tâm hồn bạn từ từ.

Nếu bạn chọn lọc và tiếp cận với những tác phẩm chứa đựng ý nghĩa lạc quan, dạy bạn cách chăm sóc và yêu thương bản thân, thơ văn khi ấy sẽ trở thành người bạn tâm giao giúp bạn có thêm sự tự tin và niềm tin vào những điều tốt đẹp trên đời.

- Nhiều nhà văn đang sử dụng sex như chiếc "cần câu" để lôi kéo độc giả. Theo anh sử dụng các yếu tố sex trong văn chương như thế nào là hợp lý và chừng mực?

Khó để nói sử dụng sex như thế nào trong văn chương là hợp lý và chừng mực, vì nó phụ thuộc vào phong cách của từng tác giả, thể loại của tác phẩm. Với tôi, cái gì "vừa đủ" cũng hay, cái gì không cần thiết nên loại bỏ.

Tôi nghĩ văn chương có giá trị là không cần sử dụng bất cứ chiêu trò gì để lôi kéo độc giả. Văn chương càng giản đơn càng dễ tìm được sự đồng cảm và yêu thương từ người đọc. Những độc giả dễ bị "lôi kéo" bởi chiêu trò cũng sẽ mau chóng bị lôi kéo bởi những chiêu trò khác tinh vi hơn. Những tác phẩm như vậy sẽ không có một cuộc đời dài.

Theo Du Phong, văn chương có giá trị không cần sử dụng chiêu trò để lôi kéo độc giả.

- Thời trước, nhà thơ Nguyễn Bính từng viết: "Ai bảo mắc vào duyên bút mực/ Sòng đời mang lấy số long đong". Điều đó có còn đúng với các nhà thơ ngày nay không, theo anh?

Người nghệ sĩ thường sống hướng nội, thiên về tình cảm, nhiều lúc bỏ quên cuộc sống bên ngoài. Vì lẽ đó cuộc đời thường "mang lấy số long đong". Để vừa thành công với đam mê vừa đảm bảo một cuộc sống đầy đủ phụ thuộc rất nhiều vào may mắn của mỗi người, nhưng đôi khi người nghệ sĩ tự chọn cái "số long đong" đó, chỉ cần cháy hết đam mê là đủ.

Tôi may mắn khi được độc giả thương yêu đón nhận, nên có thể sống bằng nghề viết lách. Còn với những ai khao khát muốn "mắc vào duyên bút mực", cứ tự tin và không ngừng cố gắng, thành công sẽ mỉm cười với bạn.

Hạnh Hạnh

Sách 'Cảm xúc là kẻ thù số một của thành công' có phiên bản mới

'Cảm xúc là kẻ thù số một của thành công' - tựa sách được bán chạy nhất của TS Lê Thẩm Dương với 3 phiên bản 2016, 2017, 2018 vừa ra mắt phiên bản mới.

Tại xã Rô Men, huyện Đam Rông, gia đình ông Nguyễn Đăng Hậu đang thuê thêm nhân công để thu hoạch cà phê trên diện tích 1ha.

Ông Hậu cho biết, toàn bộ cà phê đã chín và cần thu hoạch trong vòng 1 tuần để tránh rụng quả. Do vườn ở xa trung tâm, gia đình ông quyết định bán cà phê tươi ngay sau khi thu hoạch với giá 24.500 đồng/kg.

Ông Liêng Hót Ha Hang, trú tại xã Đạ Long, dự kiến thu về trên 3,5 tấn nhân cà phê từ khu vườn 1,5ha của gia đình. "Với mức giá hiện tại, gia đình tôi có thể thu về gần 400 triệu đồng", ông chia sẻ.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đam Rông, diện tích cà phê của huyện hiện nay là trên 12.500ha, với tổng sản lượng cà phê nhân mùa vụ năm 2024 ước đạt gần 38.000 tấn. Để nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, đơn vị này khuyến cáo người dân hạn chế thu hoạch quả xanh.

Trong năm 2025, huyện Đam Rông sẽ hỗ trợ và hướng dẫn người dân sử dụng giống chất lượng cao để cải tạo trên 500ha cà phê già cỗi, năng suất thấp.

Tổng diện tích cà phê của tỉnh Lâm Đồng hiện nay là trên 176.000ha, với tổng sản lượng trên 572.000 tấn.

Năm 2023, Lâm Đồng đã xuất khẩu trên 70.000 tấn cà phê nhân sang các thị trường như Italia, Ấn Độ, Hàn Quốc, Hà Lan… với tổng giá trị khoảng 155 triệu USD.

Tối qua là Thứ Bảy, nó được phép xem YouTube có giới hạn. Thường là cuối tuần nó mới được xem. Ông nói với nó tới năm 18 tuổi nó sẽ tự do. Bằng chứng là những kẻ tạo ra những trò đó không bao giờ cho con cái của họ tiếp xúc sớm với chúng. Họ giống như những kẻ bán rau nhưng bọn trẻ của họ lại được ăn một vườn rau riêng vậy.

Mà khi xem YouTube, thằng Nam cũng chỉ xem những gì liên quan tới âm nhạc. Rất may là nó không quan tâm những gì khác. Tối nay nó lại vừa xem một buổi hoà nhạc thật kỳ lạ. Khi cùng với dàn nhạc trình diễn đoạn nhạc chủ đề trong bộ phim Schindler’s List của John Williams, một nữ nghệ sĩ thổi kèn cor anglais không kìm được cảm xúc. Những giọt nước mắt lăn dài trên khuôn mặt cô mà ống kính máy quay ghi được làm cho thằng Nam cũng xúc động theo. Giai điệu đó mang một nỗi buồn thật sâu thẳm tới mức mà người nghệ sĩ thổi cor anglais khóc ngay trên sóng trực tiếp.

Sáng hôm sau, nó lại đem thắc mắc về đoạn nhạc này hỏi ba nó.

- Ba à! Đoạn nhạc ấy thật hay. Nhưng đến mức người thổi kèn cor anglais trong dàn nhạc lại bật khóc tại sân khấu. Vì sao vậy? Đoạn nhạc kỳ lạ ấy.

- À! Những âm thanh ấy nó gợi lại quá khứ thật đau buồn không chỉ riêng với người Do Thái, mà của cả thế giới đấy con à! Trong Thế chiến thứ hai, bảy triệu người Do Thái đã chết. Ba có cảm giác như nhà soạn nhạc đã viết nên những âm thanh này từ nơi sâu thẳm nhất, nơi tâm hồn ông với Đấng Tạo Hóa cùng hòa chung một nỗi đau con ạ!

- Nhưng vì sao nhà soạn nhạc lại làm được điều này hả ba? Đó cũng chỉ là những âm thanh thôi mà!

- Đúng! Đó chỉ là những âm thanh thôi con ạ. Nhưng không những chúng được sắp xếp một cách tối ưu nhất về cao độ, về khoảng cách, về thời gian vang lên, về sự kết hợp theo những quy luật nhất định, còn một điều bí ẩn khác: nó thuộc về tâm hồn, cái vô hình bên trong nhà soạn nhạc. Chính cái bí ẩn này làm nên Mozart, Beethoven, Chopin, Tchaikovsky… và người con vừa mới nghe tối qua là John Williams. Có những người trăm năm mới có một!

“Hừm! Lạ thật…”. Chỉ là những âm thanh, nhưng khi chúng biến thành âm nhạc thì nhờ cái điều bí ẩn nào đó sâu bên trong mà thằng Nam không thể hình dung. Cái mà mỗi khi nó nghe tiếng rao của bà lão vọng lên căn gác trong một đêm mưa, nó lại nao lòng. Và những âm thanh buồn sâu thẳm kia khiến người nhạc công cor anglais rơi lệ.

Nam đến trường cũng như bao bạn bè khác, bao quanh nó là thứ âm nhạc thời thượng. Nào là nhạc pop Việt, K-pop, nhạc Rap. Đối với nó, thứ âm nhạc thời thượng kia hiếm khi làm nó nao lòng. Ngay cả những bài Âu Mỹ cũng không còn hay như nó đã từng biết đến những ABBA, Michael Jackson, Carpenters… Có một thời gian, nó cứ ghiền nghe bài New kid in town của Eagles ở mỗi chuyến đi xa. Âm nhạc của cả thế giới này có vẻ nhạt phai đi khá nhiều. Nó lại hỏi ba nó về chuyện này. “Không thể phủ nhận thời đại công nghệ này, phần âm được gia tăng đáng kể với bao nhiêu máy móc và vô số phần mềm tối tân, mạng lưới phát hành online rộng khắp toàn cầu, nhưng chưa hẳn phần nhạc theo đó tăng lên, mà có khi còn ít lại”, ba nó giải thích.

- Vì sao hả ba?

- Vì cuộc sống càng hiện đại bao nhiêu, con người càng vô cảm bấy nhiêu. Khi cái sóng âm thanh mất đi cái phần bí ẩn vô hình từ nơi sâu thẳm trong tâm hồn kia, nó chỉ là những âm thanh vô tri, dù cho nó có được tạo nên từ máy móc công nghệ hiện đại đến cỡ nào chăng nữa, nó chỉ còn phần âm, phần nhạc đã biến mất. Và kỷ nguyên sắp tới, khi mà AI nằm trong tay loài người như con dao trong tay đứa trẻ, ba không biết chuyện gì tiếp theo…

Nghe xong, thằng Nam gật gù xen lẫn hoang mang. Hèn gì mà khi nghe những bài hát của ban nhạc The Beatles, âm thanh thời ấy rất hạn chế. Người ta chỉ thu được hai đường tiếng, các nhạc cụ dồn hết một channel, giọng hát ở channel còn lại. Vậy mà nó nghe vẫn rất hay. Cái “hay” đó nhạc pop thời nay không có được, không diễn tả được, giống như cái tinh thần thời đại lúc ấy được khắc họa thật sống động: Người ta hồn nhiên, vui tươi và mến yêu cuộc sống. Rồi đây âm nhạc sẽ ra sao trong kỷ nguyên AI? Qua bạn bè đồng trang lứa, thằng Nam biết nhạc Việt giờ cũng phát triển lắm. Hầu như thế giới có thể loại gì thì nhạc Việt đều có thể loại đó. Nhưng có vẻ như những gì bạn bè nó đang yêu thích lại không thể chinh phục đôi tai vốn được đắm chìm trong những giai điệu cổ điển cùng với nhạc pop thời hoàng kim của thế giới.

Nó đã quen với những âm thanh gợi mở cho nó bầu trời xanh, những đồng cỏ tít tận chân trời như khi nghe những bài hát của Bryan Adams trong Spirit, hay biển cả dập dìu của Beyond the sea. Nó không tìm thấy những điều này trong nhạc Việt, mà chỉ là yêu đương, tan vỡ, buồn đau… Như mọi lần, nó lại mang điều này thắc mắc với ba nó.

- Con có biết câu chuyện những con gai biển tàn phá rặng san hô không? Ba nó hỏi ngược lại.

- Dạ không! Mà chuyện này liên hệ gì tới âm nhạc?

- Các nhà bảo vệ môi trường một ngày phát hiện ra những rặng san hô bị tàn phá nghiêm trọng. Và họ sửng sốt khi biết rằng những con gai biển là thủ phạm!

- Rồi sao ba? Thế thì âm nhạc liên quan gì ở đây chứ?

- Nếu một nền âm nhạc bắt chước và du nhập những loại nhạc mà tính thẩm mỹ thấp, phần âm nhiều hơn nhạc, thì nền dân trí của một xã hội bị tổn hại cũng tương tự như rặng san hô bị gai biển tấn công vậy! Nhưng nếu ngược lại, chúng ta biết chọn lọc những tinh hoa của nhân loại, những thanh âm giàu tính nhạc và đến từ thế giới tâm hồn thật sự, xã hội ấy tự khắc sẽ giảm thiểu những điều tiêu cực mà hướng tới điều tốt đẹp con ạ!

Nghe ba nó phân tích xong, nó im lặng rồi nghĩ ngợi lung tung. Thật khủng khiếp nhỉ! Âm nhạc đối với nó giờ đây không còn là nghe cho vui tai, mà nó tác động tới tâm hồn con người ta và rộng hơn, nó kéo lùi hay nâng tầm sự phát triển cả xã hội. Điều này nó chưa hề nghĩ tới với đầu óc một thằng nhóc chưa tới mười tám như nó! Và rồi từ cách nhìn mà nó học từ ba nó, một hôm nó quan sát xe cộ trên phố rồi nói:

- Con để ý thấy rằng, hễ cứ mười ô tô đang lưu thông trên đường thì hết tám chiếc là Grab biển số vàng rồi ba nhỉ?

- Con thấy sao về thực trạng này?

- Con không biết nữa… nhưng con cảm thấy không ổn.

- Đúng thế con ạ! Chúng ta lại du nhập không chọn lọc! Cho phép quá nhiều hãng taxi công nghệ vào Việt Nam kinh doanh, cái lợi cho ngân sách quốc gia không đáng kể, nhưng nó sẽ tàn phá hệ sinh thái giao thông, như lũ gai biển với rặng san hô. Kết quả là: kẹt xe nghiêm trọng hơn, hãng taxi nội địa vất vả hơn, tư tưởng chọn nghề của thanh niên thiển cận và chụp giật hơn, những tài xế taxi nợ ngân hàng nhiều hơn. Nhưng dòng tiền lại chảy vào túi doanh nghiệp nước ngoài!

Nghe ba nó nói, thằng Nam tự rút ra một điều cho bản thân nó: Tính chọn lọc!

Giữa thế giới phẳng và thời đại ngập tràn công nghệ và mạng xã hội này, tồn tại hay không là ở sự học hỏi có chọn lọc. Nếu không nhạc Việt sẽ mãi là sự manh mún và tan chảy giữa thế giới bao la của các nền tảng số, mà ở đó, các ông chủ công nghệ không quan tâm bạn là ai, nghệ sĩ từ quốc gia nào. Họ chỉ quan tâm dòng tiền chảy đều vào túi họ. Bất chợt từ bên hàng xóm, một bài hát rất quen thuộc vang lên làm nó nao lòng:

“Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về

Mùa bình thường mùa vui naу đã về

Mùa xuân mơ ước ấу đang đến đầu tiên

Với khói baу trên sông, gà đang gáу trưa bên sông

Một trưa nắng vui cho bao tâm hồn”

Nó chợt nhớ hôm nay đã hai mươi ba Tết. Lạ thật, một bài hát lớn hơn tuổi của nó rất nhiều, và tác giả của bài hát nó phải gọi bằng ông cố. Nhưng sao mỗi khi nghe, tâm hồn nó dâng lên một cảm giác thật lạ: bình an, hạnh phúc và yêu thương. Nó lại thắc mắc với ba nó:

- Con rất yêu bài hát này, mặc dù so với tuổi con, bài hát đáng được gọi bằng ông cố! Vì sao vậy ba?

- Vì nó chính xác là âm nhạc con ạ! Không thể tách rời giữa âm và nhạc được! Nó là cái vô hình mà con chỉ có thể nhận biết bằng tâm hồn. Nó xuyên không! Nam thật sự đã hiểu âm nhạc là gì. Từ bên nhà hàng xóm, những lời ca cùng giai điệu nồng nàn lại tiếp tục vang lên như đốn tim cậu:

“Từ đâу người biết quê người Từ đâу người biết thương người Từ đâу người biết уêu người”...

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh