Nhận định, soi kèo Atletico Madrid vs Getafe, 03h30 ngày 5/2: Làm khó chủ nhà

Thế giới đang có sự dịch chuyển lớn về chăm sóc sức khỏe, từ việc khám chữa khi có bệnh sang việc giữ gìn sức khỏe, phòng ngừa và làm chậm thời điểm phát triển bệnh. Bắt nhịp với xu hướng này, Việt Nam áp dụng dự phòng bệnh tật dựa trên khám sức khỏe tổng quát, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh... đem lại hiệu quả khá cao, giúp hàng triệu người được khám và điều trị kịp thời.

Mã gen của mỗi người quyết định 30% sức khỏe và bệnh tật

Thành tựu giải mã hệ gen người cho thấy mã gen chiếm 30% tỉ trọng quyết định sức khỏe và bệnh tật của mỗi người. Những mật mã về hệ gen có thể mang lại lời giải cho những bài toán về nguy cơ hay khả năng khởi phát bệnh, đặc tính sức khỏe, sự bền bỉ và các phản ứng đặc trưng của cơ thể với các loại thuốc khác nhau… Kết hợp với sự điều chỉnh lối sống dựa trên cơ sở mật mã gen, việc chăm sóc sức khỏe của mỗi chúng ta và các thế hệ tiếp nối sẽ được thực hiện ở một tầm cao mới. Xét nghiệm hệ gen hay tử vi sinh học - đang trở thành một cấu phần không thể thiếu trong hồ sơ sức khỏe cá nhân và chăm sóc y tế hiện đại.

Vinmec là đơn vị tiên phong ở Việt Nam sử dụng xét nghiệm hệ gen của mỗi cá nhân làm cơ sở xây dựng các chương trình chăm sóc sức khỏe. Đây là hướng tiếp cận y học hàn lâm của Vinmec với nền tảng nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, đội ngũ bác sĩ lâm sàng và chuyên gia di truyền kinh nghiệm; cơ sở dữ liệu gen lớn bậc nhất của người Việt và châu Á.

Trước sự gia tăng của nhiều bệnh mãn tính không lây nhiễm ở Việt Nam và tình trạng dân số già hóa nhanh, xét nghiệm gen cho người dân Việt Nam là rất cấp thiết. Cùng với DNALink (Hàn Quốc) – một trong những công ty hàng đầu về phân tích số liệu hệ gen tại Hàn Quốc, Vinmec cho ra đời sản phẩm xét nghiệm “Tử vi sinh học”  khảo sát đánh giá nguy cơ các tình trạng bệnh lý (ung thư, bệnh di truyền, bệnh mãn tính, chuyển hóa thuốc…) và các chỉ số sức khỏe khác (độ bền bỉ, sức chịu đựng, tình trạng đàn hồi da…). Kết hợp với khai thác bệnh sử và biểu hiện lâm sàng, Vinmec có thể cung cấp cho khách hàng bộ hồ sơ di truyền làm hành trang chăm sóc bản thân suốt cuộc đời.

Cùng xét nghiệm “Tử vi sinh học”, kết hợp với bệnh sử & biểu hiện lâm sàng, Vinmec cung cấp cho khách hàng hồ sơ di truyền làm hành trang chăm sóc suốt cuộc đời

Các thông tin từ “tử vi sinh học” được ứng dụng thế nào trong chăm sóc sức khỏe?

Phần lớn bệnh tật, đặc biệt là các bệnh mạn tính không lây như ung thư, tiểu đường, tim mạch… là kết quả của quá trình tương tác giữa các yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể. Các khuyến cáo phòng ngừa bệnh tật thông thường được dựa trên việc phân tích và đánh giá những yếu tố nguy cơ bên ngoài như tuổi tác, lối sống, chế độ dinh dưỡng, vận động… Nhưng các báo cáo khoa học trên thế giới và thực tế gần đây cho thấy chỉ đánh giá yếu tố bên ngoài là chưa thật sự đầy đủ.

TS.BS Muin J Khoury, Giám đốc Văn phòng Di truyền y tế công cộng, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) đã tổng kết như sau: Các nhóm bệnh có yếu tố di truyền cao như tăng cholesterol máu, ung thư vú và buồng trứng, hội chứng Lynch... đang ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 2 triệu người Mỹ và có khoảng 1% dân số mang đột biến gen gây bệnh và có nguy cơ cao mắc các bệnh kể trên, bất kể tiền sử gia đình như thế nào.

Các đặc điểm của hệ gen đem lại bức tranh tổng thể về cơ thể, giúp chúng ta biết được nguy cơ tiềm tàng để ăn uống, tập luyện, làm đẹp, tầm soát bệnh tật chủ động

Chăm sóc sức khỏe không chỉ dừng lại ở điều trị bệnh. Khi xã hội càng phát triển, ý thức giữ gìn và duy trì sức khỏe tốt ngày càng rõ rệt, vai trò của xét nghiệm hệ gen với người khỏe còn quan trọng hơn. Lý do là chỉ có xét nghiệm gen mới cung cấp được các bằng chứng về nguy cơ bệnh khi không có bất kỳ biểu hiện lâm sàng nào được phát hiện. Các đặc điểm của hệ gen sẽ giúp người khỏe có bức tranh tổng thể về cơ thể của họ, biết được nguy cơ tiềm tàng để sớm có được các chế độ về dinh dưỡng, tập luyện, làm đẹp, tầm soát… một cách chủ động. Khi các hoạt động tầm soát và phòng ngừa được thực hiện sớm, các vấn đề bệnh tật nếu có sẽ được kiểm soát dễ dàng hơn nhiều lần cho bản thân và các thế hệ nối tiếp.

Theo TS.BS Khoury, sử dụng các thông tin di truyền giúp con người hiểu rõ hơn về những đặc điểm riêng của cơ thể mình, từ đó biết cách phòng ngừa nhiều bệnh mãn tính, bệnh di truyền và các bệnh gây ra do đột biến gen.

Đặc điểm hệ gen giữa các chủng người trên thế giới rất khác nhau. Nghĩa là chúng ta không thể sử dụng một phương pháp xét nghiệm dựa trên một cơ sở dữ liệu của một chủng người để phục vụ cho các chủng tộc khác. Việc áp dụng xét nghiệm hệ gen của người Việt Nam cần phải có cơ sở dữ liệu phù hợp với chủng người Việt. Trong khuôn khổ hợp tác với DNALink và nền tảng các nghiên cứu về hệ gen người Việt, Vinmec hiện là đơn vị tiên phong hiện thực được xét nghiệm tử vi sinh học chính xác và phù hợp với người Việt Nam.

Minh Tuấn

iOS 14 và iPadOS 14 có thể tải về miễn phí trên các thiết bị tương thích qua hình thức OTA. Từ iPhone 6S trở đi và iPad Air 2 trở đi đủ điều kiện để cập nhật iOS 14 và iPadOS 14. Đối với watchOS 7, người dùng phải có Apple Watch Series 3 trở đi do hệ điều hành không tương thích với Apple Watch đời đầu, Apple Watch Series 1 hay Series 2.

Trước khi bắt đầu nâng cấp hệ điều hành, hãy đảm bảo pin thiết bị còn đầy và đang kết nối mạng Wi-Fi mạnh thay vì sử dụng gói cước dữ liệu.

Để tải iOS 14 và iPadOS 14, trên thiết bị, người dùng truy cập Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm. Thiết bị của bạn sẽ kết nối với máy chủ Apple và bắt đầu quá trình tải. Hãy làm theo các bước hiện ra trên màn hình để hoàn tất. Tuy nhiên, do nhu cầu lớn, không phải máy nào cũng có thể tải iOS 14 về cùng một lúc.

iOS 14 mang đến nhiều thay đổi cho iPhone, nổi bật nhất là màn hình chủ (Home Screen) được thiết kế lại, lần đầu tiên hỗ trợ thanh tiện ích (widget). Widget tồn tại ở 3 kích thước khác nhau và có thể tùy biến thông qua thư viện widget. App Library là tính năng mới khác, hiển thị mọi ứng dụng mà bạn đã cài trên iPhone, sắp xếp theo danh sách ABC hoặc theo tác dụng.

Giao diện người dùng trên iOS 14 trở nên gọn nhẹ hơn. Những cuộc gọi đến hay FaceTime hoặc kích hoạt Siri không còn choán toàn bộ màn hình như trước. Chế độ Tranh trong tranh (Picture in Picture) cho phép bạn vừa xem video hay gọi FaceTime vừa sử dụng ứng dụng khác. App Clips giúp bạn sử dụng tính năng nào đó trên ứng dụng mà không cần tải về.

Ứng dụng nhắn tin có thêm tùy chọn ghim tin nhắn quan trọng nhất lên trên cùng màn hình. Tính năng nhắc tên (Mention) bảo đảm bạn không bao giờ bỏ lỡ tin nhắn quan trọng khi trò chuyện nhóm. Apple cũng thêm vào một số Memoji mới.

Về bảo mật, trong iOS 14, bạn có thể lựa chọn cung cấp vị trí gần đúng thay vì vị trí chính xác, hạn chế số lượng ảnh mà ứng dụng được truy cập. Các biểu tượng trên cùng iPhone giúp bạn biết khi nào ứng dụng truy cập camera, microphone, vì vậy, không ứng dụng nào có thể hoạt động lén lút sau lưng bạn.

Ngoài ra, iOS 14 cho phép cài đặt trình duyệt, ứng dụng email của bên thứ ba làm mặc định.

Du Lam (Theo MacRumors)

Có gì mới ở phiên bản chính thức của iOS 14?

Apple đã thông báo hệ thống iOS 14 và iPadOS 14, cũng như hệ thống watchOS mới nhất và hệ thống tvOS sẽ đến tay người dùng bắt đầu từ thứ 4 (16/9).