Một loạt các nước Ảrập bỗng vồn vã với ông Assad

Các nước Ảrập Vùng Vịnh một thời ủng hộ các nhóm muốn hạ bệ ông Assad giờ đây đang nỗ lực tái mở cửa sứ quán của mình ở Syria. Họ lo sợ sẽ đẩy đất nước nằm ở trung tâm thế giới Ảrập này vào tay của các đối thủ Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, và để tuột mất các hợp đồng tái thiết hậu nội chiến béo bở. Các cửa khẩu biên giới then chốt vốn bị đóng nhiều năm qua đã hoạt động trở lại, và các tuyến bay thương mại đang được cân nhắc tái kết nối với Damascus.

Vì Tổng thống Donald Trump có kế hoạch rút hết 2.000 binh sĩ Mỹ đang đóng ở đông bắc Syria, quân đội chính quyền Assad được cho là sẽ giành lại khu vực mà họ phải từ bỏ năm 2012 thời cao trào nội chiến này. Đây sẽ là một bước đi lớn hướng tới khôi phục quyền kiểm soát của ông Assad trên toàn bộ lãnh thổ Syria, ngoại trừ một ít khu vực tây bắc đang nằm trong tay quân dấy loạn, chủ yếu là quân thánh chiến.

Từ một nhà lãnh đạo có nguy cơ phải ra đi, với sự trợ giúp quân sự của Nga kể từ năm 2015, Bashar al-Assad đã đảo ngược tình thế khi giành lại được các thành trì nổi dậy như Homs và Aleppo. Giờ đây, ông đang điều hành một đất nước đổ nát, với gần một nửa triệu dân đã bỏ mạng và nửa dân số phải di dời. Cuộc chiến then chốt có thể vẫn đang ở phía trước, nhưng nhiều người coi chiến sự ở Syria sắp kết thúc.

Chiếc ghế quyền lực mà ông Assad đang nắm giữ giờ đây được đánh giá vững chắc hơn nhiều so với 8 năm qua.

"Sự hàn gắn của các nước Ảrập là không thể tránh khỏi", hãng tin AP dẫn bình luận của ông Faysal Itani, một thành viên cấp cao của Trung tâm Rafik Harir về Trung Đông thuộc Hội đồng Atlantic.

Theo giới phân tích, động cơ chính của các nước Hồi giáo Sunni ở Vùng Vịnh là giảm thiểu ảnh hưởng của Iran, một quốc gia Hồi giáo Shiite vốn đã nhanh chóng mở rộng vai trò ở Syria trong thời gian nội chiến.

Khi Tổng thống Assad dẹp biểu tình năm 2011, Syria đã bị phần lớn thế giới Ảrập và phương Tây tẩy chay. Nước này mất ghế trong Liên đoàn Ảrập và hứng chịu nhiều đòn trừng phạt quốc tế. Nhưng Syria không bị cô lập hoàn toàn. Trung Quốc, Nga, Brazil, Ấn Độ và Nam Phi tiếp tục duy trì quan hệ ngoại giao, trong khi ở thế giới Ảrập, Lebanon, Iraq và Algeria không quay lưng. 

Việc Ảrập Xêút nối lại các mối quan hệ với chính quyền Assad chính là sự thừa nhận công khai rằng vương quốc này không thể lật đổ ông Assad. Và sự trở lại của các chính phủ Ảrập Vùng Vịnh cùng các công ty tư nhân sẽ có vai trò rất quan trọng trong bất kỳ nỗ lực tái thiết thực sự nào ở Syria. Chi phí tái thiết ước tính vào khoảng 200-350 tỷ USD.

Tháng trước, Tổng thống Sudan Omar al-Bashir đã tới Damascus bằng một máy bay Nga, trở thành nhà lãnh đạo Ảrập đầu tiên đến Syria kể từ năm 2011. Chuyến thăm được cho là sẽ khởi xướng các bước đi tương tự của nhiều nhà lãnh đạo Ảrập khác.

Ngày 27/12 vừa qua, UAE tái mở cửa sứ quán ở Damascus bằng một buổi lễ công khai. Bahrain hành động tương tự ngay hôm sau đó.

Hiện đang có tranh luận về việc khi nào Syria được chấp nhận trở lại Liên đoàn Ảrập. Tại cuộc gặp ở Cairo tuần trước, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shukri nói điều này có liên quan đến các diễn biến trong tiến trình chính trị nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng hiện nay. Còn Ngoại trưởng Iraq Mohamed Alhakim, khi phát biểu tại một cuộc họp báo hôm 13/1 ở Baghdad với người đồng cấp Iran, khẳng định nước ông ủng hộ các nỗ lực khôi phục tư cách thành viên của Syria trong Liên đoàn Ảrập.

Ở Lebanon, một số quan chức cho rằng Syria nên được mời tới một hội nghị kinh tế Ảrập mà nước này sắp tổ chức vào tuần tới, măc dù quyết định cuối cùng tùy thuộc vào Liên đoàn.

"Mọi chuyện có thể diễn ra chậm hơn hoặc nhanh hơn nhưng nếu ông Assad sẽ tiếp tục ở vị trí hiện tại thì rõ ràng các nước trong khu vực sẽ phải tận dụng tốt nhất tình huống đó", AP dẫn lời Aron Lund, một thành viên Quỹ The Century. "Các chính trị gia có thể cứ ngồi trong cô lập lộng lẫy ở phía bên kia đại dương và giả vờ rằng Syria không được như vậy. Nhưng Quốc vương Abdullah của Jordan thì không thể".

Sự đảo chiều của thế giới Ảrập diễn ra giữa bối cảnh thay đổi ở phương Tây. Mỹ rút quân khỏi Syria nằm trong chính sách "Nước Mỹ Trên Hết" của Tổng thống Trump. Ông liên tục khẳng định không quan tâm chuyện hạ bệ Assad, và không muốn lính Mỹ tiếp tục dính vào "các cuộc chiến bất tận" trong khu vực. Nhiều đảng cánh hữu và phong trào dân túy đang lên ngôi ở châu Âu cũng thiện cảm với Assad, coi ông là người bảo vệ trước các thành phần Hồi giáo cực đoan.

Và kể cả Thổ Nhĩ Kỳ mới đây cũng tỏ tín hiệu sẽ làm việc với Tổng thống Assad nếu ông giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử tự do và công bằng.

Thanh Hảo

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un khi phát biểu đầu năm 2019 ở Bình Nhưỡng. (Ảnh: KCNA/Reuters)

Trong những tuần gần đây, truyền thông Triều Tiên cảnh báo Bộ Ngoại giao Mỹ có nguy cơ khiến tình hình căng thẳng trở lại khi tăng cường cấm vận đối với Bình Nhưỡng và khen ngợi ông Trump về nỗ lực tiếp tục đối thoại. Và giữa lúc cả hai bên cố gắng tìm kiếm đột phá cho các cuộc đàm phán đang bị sa lầy, bài phát biểu đầu năm mới cho thấy Chủ tịch Kim Jong Un chuyển trọng tâm khỏi phi hạt nhân hóa và ngụ ý sẽ bao gồm các nước khác ngoài Mỹ.

Câu hỏi đặt ra đó có phải là một tín hiệu thất vọng?

Hồi tháng 6, ông Kim đã cam kết sẽ làm việc hướng tới phi hạt nhân hóa tại cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump ở Singapore. Nhưng kể từ đó đến nay có rất ít tiến bộ đạt được, và một cuộc gặp cấp cao giữa hai bên bị hủy hồi tháng 11.

Bình Nhưỡng yêu cầu Washington bỏ cấm vận và chính thức tuyên bố kết thúc cuộc chiến Triều Tiên 1950-1953 để đổi lại việc tháo dỡ cơ sở hạt nhân Punggye-ri và một nhà máy động cơ tên lửa then chốt. Washington cũng đã thể hiện thiện chí, chẳng hạn ngừng một số cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc. Tuy nhiên, giới chức Mỹ nói rằng các bước đi ban đầu của Triều Tiên là không thể xác nhận và dễ dàng đảo ngược.

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố Triều Tiên sẽ không bị ép buộc phải cung cấp danh sách cơ sở và vũ khí hạt nhân, trong khi một đặc phái viên Mỹ đề nghị tạo điều kiện cho viện trợ nhân đạo.

Nhưng trong bài phát biểu ngày 1/1, Kim Jong Un yêu cầu "chấm dứt hoàn toàn" mọi cuộc tập trận chung và lên án gay gắt chiến dịch cấm vận.

"Thông điệp của ông ấy là 'chúng tôi đã làm những gì chúng tôi nói sẽ làm ở Singapore, nhưng Mỹ hành động rất ít để đổi lại'", hãng tin Reuters dẫn lời nhà khoa học chính trị Vipin Narang tại Viện Công nghệ Massachusetts bình luận.

Vậy "con đường mới" mà ông Kim nói đến có nghĩa là gì?

Báo chí Triều Tiên tăng cường chỉ trích Mỹ, cảnh báo nguy cơ trở lại thời kỳ đối đầu nếu cấm vận và áp lực vẫn tiếp tục. Nhưng theo giới chuyên gia, điều đó chứng tỏ Bình Nhưỡng đang thất vọng chứ không hẳn là báo hiệu một "con đường mới".

"Bài phát biểu của ông ấy chủ yếu nhấn mạnh yêu sách về một thỏa thuận công bằng, chứ không có nguy cơ sẽ quay trở lại", Reuters dẫn lời bình luận của Cheong Seong-chang, thành viên cấp cao của Viện Sejong Hàn Quốc.

Như vậy, "con đường mới" có thể ngụ ý đặt trọng tâm vào những nhượng bộ mà không liên quan đến giải giáp hạt nhân diện rộng theo kiểu các cam kết hành động - đổi - hành động.

Kim Joon-hyung, giáo sư chính trị quốc tế tại Đại học Toàn cầu Handong, nhận định một viễn cảnh có thể là Triều Tiên dỡ bỏ tổ hợp hạt nhân Yongbyong và liệt kê các cơ sở bí mật để đổi lấy được nới lỏng cấm vận, chẳng hạn như khởi động lại một phần các dự án kinh tế liên Triều.

Chủ tịch Kim Jong Un đã khẳng định trong bài phát biểu rằng ông sẵn sàng mở cửa trở lại khu công nghiệp Kaesong và cho phép tiếp cận khu nghỉ dưỡng Núi Kim Cương (vô điều kiện).

Tuy nhiên, theo nhà khoa học chính trị Vipin Narang, vẫn còn đó một cơ hội hạn chế kho vũ khí của Triều Tiên. "Mỹ nên xác định đâu là cái giá cho một mức trần với chương trình hạt nhân Triều Tiên, vì nó sẽ là một mục tiêu thực tế và quan trọng".

Liệu Triều Tiên có muốn chuyển trọng tâm khỏi Mỹ?

Bài phát biểu năm mới của Kim Jong Un kêu gọi khởi động các cuộc đàm phán đa phương để chính thức tuyên bố chấm dứt cuộc chiến Triều Tiên - một ý tưởng mà Hàn Quốc đã khơi ra trước đó.

Theo giáo sư Kim, điều đó có nghĩa là Triều Tiên sẽ làm việc với Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước khác để thúc ép Washington. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong đó cựu đặc phái viên hạt nhân Hàn Quốc Lee Soo-hyuk tỏ ra nghi ngờ viễn cảnh này, viện dẫn những trở ngại như tình trạng đàm phán song phương bế tắc, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra còn Tổng thống Trump không thích các cơ chế đa phương.

"Điều đó không hề dễ dàng, và chẳng bên nào đạt được thành công ngay lập tức, nhưng ngoại giao là có thể. Trung Quốc và các nước khác có thể sẽ được mời tham gia", Reuters dẫn lời Patrick Cronin, Chủ tịch phụ trách an ninh châu Á – Thái Bình của Viện Hudson ở New York.

Thanh Hảo

Tuy nhiên, sau khi Ronaldo sàng lọc bằng cách “loại trừ các cuộc gọi từ các giải đấu nhỏ hoặc các quốc gia ít được biết đến”, thì còn lại 4 đại diện có thể chọn làm bến đỗ tiếp theo được.

Theo nguồn trên, 4 đội bóng ‘có lời’ vói Ronaldo gồm 2 đại diện Ngoại hạng Anhlà Arsenal và nhà giàu mới nổi Newcastle – những người cần “một ngôi sao tầm cỡ thế để hoàn thành dự án của họ”.

HLV trưởng Mikel Arteta được cho hy vọng siêu sao người Bồ có thể mang đến cho Pháo thủ kinh nghiệm trận mạc.

Và 2 cái tên còn lại đến từ Serie A, với Napoli và AS Roma. Có thôn gitn, Chủ tịch Aurelio De Laurentiis “sẵn sàng chấp nhận rủi ro” để giúp họ tiếp tục với khởi đầu rực rỡ mùa này, dẫn đầu Serie A và cũng băng băng ở vòng bảng Champions League.

Còn ở AS Roma, HLV Mourinho muốn tái hợp với học trò cũ đồng hương, khi họ từng làm việc với nhau tại Real Madrid.

Các nguồn tin từ Anh gần đây cho biết, MU và Ronaldo sẽ ngồi lại để tìm ra một giải pháp, trong đó không loại trừ việc CLB để cho cầu thủ này tự do rời Old Trafford trong tháng 1 tới đây.

HLV Erik ten Hag tuyên bố vẫn xem Ronaldo là một phần quan trọng của MU, nhưng nhiều khả năng tay săn bàn 37 tuổi khó chấp nhận cảnh chỉ sắm một vai nhỏ tại đây cho đến hết mùa.

Do vậy, ưu tiên của anh chính là phải rời MU bằng được trong tháng 1/2023 sau khi không thể làm điều đó ở chuyền nhượng mùa hè.